Osmanlı millet sistemi

osmanlıda türklerin yaptığı tekşey askerliktir. ticaret ve sanayi (her nekadar varsa) levanten, rum ve ermenilerin kontrolündedir. bu coğrafyayı yabancılar için ayrıcalıklı hale getirmeye çalışıyorlar.

16. yüzyıl da değiliz artık o zamanlar daha çok dini cemaatleri veya yerel bağlılıkları ifade eden bir kavram olan "millet" ile bugün anladığımız ya da Fransız ihtilali sonrası anlaşıldığı şekilde olan "millet" çok farklı.

Bize Osmanlı güzellemesi yapan emperyal projecilere içimizden ağzı sulananlar var. 1800'ler de sorunlara ve değişimlere 1500'ler de ki gibi yaklaşan ve eylem alanların zihniyeti yüzünden 1920 de ülke aha bu hale geldi unutmayın.

Osmanlı millet sistemini anlamak için önce orta çağ dönemini kabaca bilmek gerekiyor.Zira bu sistem Orta Çağ koşullarda uygulanan ve başarılı olan bir sistemdi.Orta Çağ ise tüm Dünya'da Dinlerin egemen olduğu bir çağdır.Avrupada da milletler katolik ve ortodoks olarak bölünmüştü.Osmanlıların yükselişiyle beraber Ortodoks Dünyasının büyük bir kısmı (Rusya hariç) Osmanlı egemenliği altına girince Avrupa'da sadece Katolikler kaldı.Fakat bu durum 1500'lerde Rönesans ve Reform hareketleri ile değişti ve protestanlık gibi yeni bir mezhep Avrupa'da yayılmaya başladı.Protestanlarda bir süre sonra içlerinde çeşitli mezheplere ayrıldı ve ortaya Lutheranizm,Kalvinizm,Anglikanizm gibi 'protestan' mezhepler Avrupa'da geniş halk kitlelerine hitap eder oldu.Bunun sonucunda Avrupa'da mezhep savaşları yaşandı.Mesela otuz yıl savaşları Katolikler ve Protestan mezhebini benimseyenler arasında yaşanan bir savaştır.Bu savaşa Prusya prenslikleri (kabaca bugünkü Almanya),Avusturya,İspanya,İngiltere,İsveç,Hollanda,Danimarka,Norveç gibi bugünkü Avrupa'nın merkezinde yer alan devletler birbirleriyle kıyasıyla mücadele etti.Savaşın sonunda ise 'katolik' Kutsal Roma Germen İmparatorluğu dağıldı ve Protestan mezhebi hrıstiyanlıkta kabul edilen bir mezhep haline geldi.

Rönesans ve Reform hareketleri ardından ortaya çıkan yeni mezhepler ve bu yeni mezheplerin getirdiği savaşlar neticesinde Avrupa'da kilise egemenliği büyük darbe aldı.Uluslar benimsedikleri mezheplere göre birbirinden ayrılmaya başladı.Mesela protestanlık Almanya'da egemen olan hrıstiyan bir mezhep haline geldi.Aynı şekilde Fransada yine protestan olan fakat Fransızlar tarafından kurulan Kalvinizm mezhebi egemen oldu.İngiltere'de de Kral VIII.Henry tarafından Roma katolik kilisesine karşı kurulan 'protestan' nitelikteki Anglikanizm mezhebi baskın hale geldi.Böylece Avrupa'da yeni dini görüşler ve mezhepler çerçevesinde 'millileşme' süreci başladı.1789'da yaşanılan Fransız ihtilaliyle bu milletleşme süreci hrıstiyanlığında önüne geçerek ulusları tanımlayan yegane unsur oldu.Evet,Avrupalılar hala daha hrıstiyanlardı fakat kendi mezhepleri ile kendi milli benliklerini birleştirmeyede başlamışlardı.

Osmanlı ise tüm bu yaşanılanlardan uzak durdu ve Avrupa'nın birbirini yemesini keyifle izledi.Zira Avrupa'da yaşanılan dini tartışmalar ve katolik kilisesinin otoritesinin zayıflaması Osmanlının lehine olan gelişmeler yarattı.Mesela Kanuni'nin Avrupa'da protestanlığın kurucusu olarak kabul edilen Lutheri Roma Katolik kilisesine karşı desteklediği bilinen bir durumdur.Fakat kilisenin zayıflamasının uluslarda milli bir şuur uyandırabileceği gerçeği görmezden gelindi.Zaten Osmanlıların tebaası olan hrıstiyanlar 'ortodoks' olduğu için katolik Dünyasında yaşanılan bu tartışmaların ortodoks tebaaya etki edebileceği düşünülmedi.Ayrıca Osmanlı 'müslüman' bir imparatorluktu.Dolayısıyla Avrupadaki yaşanılan hrıstiyan temelli mezhep çatışmaları ve sonuçları ile neredeyse hiç ilgilenilmedi.

Fakat milli bilincin uyanması bir domino taşı etkisi yaratarak önce Katolikleri ardından Balkanlardaki ortodoks hrıstiyanları hareketlendirmeye başladı.Ortodoks olan Çarlık Rusyasıda özellikle 'Napolyon' savaşlarıyla beraber ister istemez ulusçulukla tanışmış ve işgalcilere karşı Slav milliyetçiliğini körüklemişti.Bu slav milliyetçiliğinin en çok harlandığı bölge ise Osmanlı egemenliğinde Balkanlar oldu.Burada müslüman Türklerden sonra hakim olan din ortodoksluktu ve ortodoks olanların geneli 'Slav' kökenliydi.Balkanlardaki bu ortodosk tebaa ister istemez Avrupadaki dindaşlarının yaşadığı rönesans ve reform hareketlerini yakından takip ediyor ve her ne kadar kendileri ortodoks olsalarda onlarda kendi içlerinde kendi kiliselerini kuruyorlardı.Mesela ortodoks olan Sırpların kendi ortodoks kiliseleri vardı ve Sırplar kendi Sırp ortodoks kilisesi dururken Yunan veya Bulgar Ortodoks kiliselerine itibar etmezdi.Aynı şekilde Yunan ve Bulgarlarda kendi ortodoks kiliselerine bağlıydılar.Tüm bunlar Osmanlı millet sisteminin adım adım çökmeye başladığını gösteriyordu.

1789 Fransız ihtilali dönemine gelindiğinde ise Osmanlılar bu ihtilali kendi çıkarlarına yarayacağını umma hatasına düştüler.O dönemki Osmanlı kayıtlarında Osmanlı devlet adamlarının yaşanılan ihtilalden gayet keyifli oldukları görülür.Evet,Fransa o dönem Osmanlı ile müttefikti fakat Fransız ihtilali dost Fransayı yıksada yaydığı fikirler özellikle milliyetçilik akımı önce Avrupa'daki krallıkları ve imparatorlukları tehdit etmeye başlamıştı.Fakat Avrupadaki krallıklar ve imparatorluklar mezhep savaşları döneminde inançlarınım millileştirdikleri ve kendi kiliselerini kurdukları için Fransız ihtilali bu krallıkları ve imparatorlukları ilk başta 'monarşi' açısından zor durumda bıraktı.Zira Fransız ihtilali sadece milliyetçiliği değil aynı zamanda halk egemenliği fikrinide (cumhuriyet) yaymaya başlamıştı.Bu nedenle Avusturya İmparatorluğunun başbakanı/dışişleri bakanı olan Metternich 1815 Viyana Kongresinde Avrupadaki düzenin Fransız ihtilaline karşı savunulması gerektiğini kongreye katılanlara kabul ettirdi.Bu kongreye Napolyonunda saldırdığı Osmanlı'da vardı.Metternich sistemi olarak bilinen bu sisteme göre Viyana kongresine katılan devletler birbirlerindeki milliyetçi akımlara ve Cumhuriyet yanlılarına karşı mücadele edecekler ve bunları desteklemeyeceklerdi.Fakat iş Osmanlıya gelince başta Metternich ve diğer Avrupalı devletler Osmanlıdaki çok uluslu yapıları kışkırtmaya devam ettiler ve kendilerinin imza attıkları bu sisteme ihanet ettiler.Bunun sonucunda ilk önce Yunanlılara 1829'da bağımsızlık verdirdiler.Aynı anlaşmayla Sırplarada Özerklik verdirdiler.Böylece Osmanlının 'millet sistemi' gerçek anlamda ilk darbesini almış oldu.

Kavalalı Mehmet Ali Paşa isyanı ise Fransız ihtilalinin vermiş olduğu etkiden daha çok Osmanlı sarayının kendisine vermiş olduğu sözleri tutmaması üzerine gerçekleşti.Mısır milliyetçiliği bunun üzerine gelişmeye başladı.Yanılmıyorsam Osmanlı sarayı yani II.Mahmut Kavalalıdan Yunan isyanını bastırmasını istemiş ve bunu başarması durumunda kendisine Mora yarımadasının valiliği sözünü vermişti.Fakat Yunanlılar bağımsız olunca Mora valiliği mümkün olmadı.Bunun üzerine Kavalalı Suriye ve Girit valiliğini istedi fakat II.Mahmut bunu kabul etmeyince Kavalalı isyan bayrağını çekti.II.Mahmut bu dönemde yeniçeri ocağını kaldırdığı için Osmanlının düzenli bir ordusu henüz tam anlamıyla kurulabilmiş değildi.Ayrıca Morada Osmanlı ağır darbe almış ve donanması Navarinde yakılmıştı.Bu nedenle Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın oğlu İbrahim Paşa Suriye'de Osmanlı kuvvetlerini yendi ve Suriye'ye egemen oldu.Kavalalı Mehmet Ali Paşa bununla yetinmeyerek oğlunun Anadolu içlerine ilerlemesine izin verdi ve İbrahim Paşa yönetimindeki Mısır ordusu Konya'ya kadar ilerlerdi ve burada Osmanlı ordusunu bir kere daha yendi.Bundan sonra Mısır ordusunun önü İstanbul'a kadar açıldı.İbrahim Paşa en son İstanbul'a çok yakın olan Kütahya'ya kadar geldi ve buraya kadarki tüm Anadolu'yu babası adına Mısır için ilhak ettiğini ilan etti.Böylece Osmanlılarda ilk defa hanedanın değişmesi ihtimali gündeme geldi.İbrahim Paşa Kütahya durmasa ve İstanbul'a girse Osmanlı hanedanı yönetimden uzaklaştırılacak ve yerine Kavalalı ailesi yeni 'hanedan' olabilecekti.

Bundan dolayı II.Mahmut apar topar Çarlık Rusyası ile 'Hünkar İskelesi Anlaşması' imzalayarak Rus ordusunu resmen İstanbul'a davet etti.Rusların İstanbul'a geleceğini gören başta İngiltere ve Fransa hemen araya girerek Kavalalı Mehmet Ali Paşa'ya baskı uyguladılar ve eğer Anadoludan çekilmez ve İstanbul'da bir hanedan değişimine yeltenirse buna çok sert karşılık vereceklerini bildirdiler.Bunun üzerine Kavalalı Mısır,Girit ve Suriye valiliklerini üzerine almak ve oğlunada Cidde ve Adana vilayetlerinin valiliklerinin verilmesi şartıyla 'Kütahya Anlaşmasını' imzalayarak Anadoludan çekildi.Böylece Araplar arasında Osmanlıdan bağımsız bir milli devlet fikri oluşmaya başladı.İlerleyen zamanda Kavalalı Mehmet Paşa valiliğini 'hidivliğe' dönüştürdü.

1839 Tanzimat Fermanı ve 1856 Islahat Fermanları ile Osmanlılar ilk defa millet sisteminin artık imparatorluğu bir arada tutamayacağını ve dini ayrışmaların İmparatorluğu yıkılışa götürdüğünü görmeye başladılar.Böylece ortaya 'Osmanlıcılık' fikri atıldı.Osmanlıcığa göre Osmanlı imparatorluğundaki tüm dinler ve millet 'Osmanlılık' üst kimliği altında birleştiriliyordu.Yani Ermeniler,Rumlar,Sırplar,Bulgarlar,Rumlar,Arnavutlar, Karadağlılar,Romanyalılar,Araplar ve Türkler 'Osmanlı' olarak kabul ediliyordu.Gerek Tanzimat gerek Islahat Fermanlarıyla beraber bu Osmanlılık fikri temellendirilmeye çalışılmıştı.Mesela Osmanlı millet sisteminde hem askeriyede hem de devlet memurluklarında 'müslüman olma' şartı aranırken Osmanlıcılık fikriyle beraber bu ayrım kalktı.Hrıstiyanlarında asker ve memur olabilmelerine izin verildi.Şeriata göre Hristiyanlardan alınan 'Cizye' vergisi Islahat Fermanı ile kaldırıldı.

Fakat bu reformlar hrıstiyan tebaa arasında ters tepti.Zira hrıstiyanlar artık Osmanlı yönetimine katılmak yerine kendi milli devletlerini kurmak istiyorlardı.Dahası Osmanlı müslümanları ile aynı vatandaşlık haklarına sahip olmayıda çıkarlarına aykırı gördüler zira büyük devletlerin koruması altında mevcut müslüman Osmanlılardan daha fazla haklara sahiplerdi.Yani Osmanlı vatandaşı olmak bu unsurlar için bir kazanç değil aksine yüktü.Özellikle ıslahatlarla beraber müslüman olmayanlarada 'zorunlu askerlik' sisteminin getirilmiş olması hrıstiyanlar arasında büyük tepkiye yol açmış ve Avrupalı devletlerde Osmanlıdaki hrıstiyan azınlıkların müslüman Osmanlılar gibi askere alınmaması gerektiği yönünde baskı yapmaya başlamışlardı.Nitekim bu ve benzeri baskılar ve çıkarlar neticesinde Osmanlıcılık akımı Türkler hariç kimse tarafından benimsenmedi ve kabul görmedi.

1914’ten itibaren Osmanlılarda egemen olan görüşler ‘Turancılık’ ve ‘Ümmetçilik’ oldu.Yani imparatorlukta hrıstiyan azınlıkların nüfusu azaldıkça devlet yönünü Türkistan ve Arap Coğrafyasına çevirdi.Fakat I.Dünya Savaşında ‘ümmetçilik’ politikasınında bir etkisi olmadığı anlaşıldı.1914’te cihat ilan edildiği halde İtilaf devletlerinin müslüman sömürgelerinde İtilaf devletlerine karşı ayaklanmalar yaşanmadığı gibi Arap coğrafyasında İtilaflarla ittifaklık kuran müslüman Arap aşiretleride oldu.Bunlardan en bilineni Şerif Hüseyin ve onun etrafında toplananların yaptığı büyük Arap isyanıdır.Yine I.Dünya Savaşında hem İngilizler hem de Fransızlar müslüman sömürgelerden topladıkları askerleri Türklere karşıda kullandılar ve müslüman sömürge askerleri arasında cihat emrine uyupta Osmanlılara katılanlar neredeyse hiç olmadı.Böylece 'Ümmet' fikrininde bir alıcısı olmadığı anlaşıldı.

I.Dünya Savaşının yenilgiyle sonuçlanmasıyla beraber elimizde sadece Anadolu kaldı.Bu toprak parçasının nüfusuda baskın olarak Türklerden oluşuyordu.1915 Ermeni Tehciri ile Ermenilerin Anadoludan çıkartılmalarıyla beraber Doğu Anadolu büyük oranda Türkleşmişti.1923 Lozan Anlaşmasıyla hem Batı Anadolu hem de Karadenizdeki Rumların Yunanistana gönderilmesi ve Yunanistandaki Türklerinde Anadoluya getirilmesiyle beraber Anadoluda ilk defa Türkler tam anlamıyla baskın bir nüfus haline geldi.Doğal olarak bu devletin üniter ve milli olmaktan başka bir alternatifi kalmadı.Atatürk'ün 'Türkiye Cumhuriyetini kuran Türkiye halkına Türk milleti' diyerek durumu netleştirdi.Zira Anadoluda kurulan yeni devletin nüfusunun ekseriyeti Türklerden oluşuyorken azınlık etnik grupların kurucu olarak yer alması anlamsızdı.

Üstelik 1923'te kurulan Türkiye Cumhuriyeti tarihinin hiçbir döneminde vatandaşların etnik kökenini ya da dini inancını yargılamamıştır.Özellikle müslüman inancına bağlı vatandaşların devlet ve askeriyede yer alması hususunda etnik ayrım yapmamıştı.Bir tek Ermeni ve Rumların devlet yönetiminde ve askeriyesinde yükselmelerinin önünü çeşitli yollarla engellemiştir.Mesela 100 yıllık Cumhuriyet tarihinde Ermeni ve Rum kökenli Vali,Kaymakam,General vs görülmemiştir.Görüldüyse bile bu çok nadir olmuştur.Kaldı ki bu da tuhaf bir durum değildir.Bugün hem Yunanistan hem de Ermenistanda Türklerin ve müslümanların devlet yönetiminde ve askeriyesinde yükselmelerine izin verilmez.Özellikle Ermenistanda Türk ve müslüman nüfus neredeyse yoktur.

Bugün ise 2011’den beri sistematik olarak hem Türk nüfusu Anadoluda azaltılıyor hem de ülkeye milyonlarca yabancının alınmasına göz yumuluyor.Yani 1923’te Türk ve müslüman baskın nüfuslu olarak kurulan Türkiye’nin demografik yapısı Türklerin aleyhine olacak şekilde dönüştürülüyor.Bununla yetinilmiyor bir de PKK ile görüşülerek ona meşrululuk sağlanıyor ve PKK’lı olmayan Kürtleri bile ‘zan’ altına bırakılıyor.Durum bu olunca ABD Büyükelçisinin Türkiye’ye ‘millet sistemini’ önermesi normal zira onların nazarında artık Türkiye yani bu Anadolu toprakları birbirinden farklı milletlerin,dinlerin ve mezheplerin barındığı bir yer haline dönüştürüldü.Kısacası Lübnanlaştırıldı.Yugoslavya’ya dönüştürüldü.Durum bu olunca mevcut düzene uygun ‘eyalet’ ve ‘özerk’ sistemlerini destekleyecek bir yeni anayasa yapılmasını istemeleri kendi çıkarlarına olan bir durum.

Fakat Türkiyenin çıkarına değil...

Aslında ABD kurulduktan 85 yıl sonra 1861-1865 yılları arasında yaşanılan iç savaşta ilk defa yıkılma ve bölünme tehlikesi yaşamıştı.Bu iç savaştan sonra ABD bugün bizlere anlatıldığı şekilde her milletin istediği gibi yaşayabildiği bir ülke olmaktan çıktı.Zaten iç savaşın yaşanma nedeni buydu.

Bu konuyu biraz daha anlayışlı kılabilmek için ABD iç savaşına kısaca göz atmak yerinde olur.Kabaca özetlemek gerekirse ABD başkanı Abraham Lincoln ABD'de köleliği yasaklaması üzerine bu iç savaş meydana geldi.Zira köleliğin yasaklanması sadece insani anlamda pozitif bir gelişme değil aynı zamanda Güney eyaletlerinin ekonomisine tamamen el koymak anlamına geliyordu.1860'lı yıllara gelindiğinde ABD'nin Kuzey eyaletleri daha sanayileşmiş durumdayken Güney eyaletleri daha çok tarıma dayalı bir ekonomiye sahiplerdi ve bu ekonomide iş gücü 'köleler' üzerinden sağlanıyordu.Abraham Lincolnün köleliği yasaklamasıyla beraber Güney eyaletleri bir anda iş gücünden yoksun kaldı.Üstüne Abraham Lincoln Güney eyaletlerinden eski kölelerine kendi arazilerinden toprak vererek geçimliklerinide sağlamalarını istedi.Yani biranda Güney eyaletindeki insanlar arazilerinide köleleriyle paylaşmak durumunda kaldı.Böylece Kuzey eyaletleri ekonomik açıdan tam anlamıyla Güney eyaletlerinin üzerine çıktı ve Güney eyaletleri Kuzey eyaletlerinin 'pazarı' konumuna geldi.

Bu durumu kabul etmeyen Güney eyaletleri ABD anayasasının kendilerine tanıdığı hak çerçevesinde 'birleşik' devletlerden ayrıldıklarını ve kendi aralarında 'Amerika Konfedere Devletleri' ni kurduklarını ilan ettiler.Bu sistemde Güney eyaletleri sadece dış düşmana karşı ortak hareket etme kararı alıyor ancak içerde sınırsız yetkiyle 'bağımsız' oluyorlardı.Yani ABD'den daha fazla özgür ve bağımsız bir sistem kurmuşlardı.Ancak ABD Güney eyaletlerinin kendisinden ayrılmasını kabul etmedi ve bunu bir isyan hareketi olarak gördü.Böylece Kuzey-Güney savaşı başlamış oldu.

Bu savaşta Kuzey ordusu (ABD) Güney ordusuna (AKD) göre daha iyi teçhizatlara ve sayıca üstünlüğe sahipti.Ayrıca ekonomik güçte tamamen Kuzey eyaletlerinin elindeydi.Ancak şaşırtıcı şekilde iç savaş boyunca Güney ordusu Kuzey ordusuna göre daha başarılı oldu.Hatta Güney ordusunun başkomutanı olan General Robert Lee Washington'a kadar yaklaştı.Kuzey ordusu ise birçok cephede hem teçhizat hem de sayıca üstün olduğu halde Güney ordusuna karşı sürekli olarak yenildi.

Bunun olmasının nedeni Güney eyaletlerinin kurmuş olduğu Konfederasyon ordusunda görev yapan Güneyli subayların hem Meksika-ABD sınır çatışmalarında hem de Meksika savaşında ciddi anlamda savaş tecrübesi kazanmış olmalarıydı.Güneyli subaylar 'saha' ve 'savaş' subaylarıyken Kuzeyli subaylar 'salon' ve 'akademi' subaylarıydılar.Ayrıca Güney ordusuna alınan askerler 'kovboy' kültüründen gelen (Teksas,Alabama vs) ve çatışmalara aşina olan,kasabalarda yaşayan erkeklerdi.Kuzey ordusuna alınan askerler ise daha çok okumuş,sanayilerde çalışan işçi sınıfına ait,şehirli erkeklerdi. Dolayısıyla hem subay hem de asker farklılıkları savaş meydanında kendisini göstermiş ve Güney ordusu kendisinden daha üstün olan Kuzey ordusunu defalarca bozguna uğratmıştır.

Fakat bu seferde Konfederasyonun askeri başarılarına rağmen neden Birleşik devletlere karşı üstün gelemediği ve tüm ABD'yi Konfederasyon yapamadığı sorusu akla gelebilir.Bunun nedeni ABD'nin büyük bir ekonomik güce,insan gücüne ve güçlü bir donanmaya sahip olmasından kaynaklanıyordu.Güney ordusu Kuzey ordusunu yendikten sonra Kuzeyi istila edemedi zira Güney ordusuna hem ikmal hem de takviye birlik gönderilemiyordu.General Robert Lee birçok defa ordusunu Kuzey ordusundan yağmaladığı askeri teçhizatlarla takviye edebiliyordu.Ancak savaşta kaybedilen Güneyli askerlerin yerine yeni askerler getirilemiyordu.Zira Güney eyaletleri Kuzey eyaletleri kadar büyük bir nüfusa sahip değildi.Ayrıca Güney eyaletlerinde kölelerde bulunuyordu ve kölelerin isyan etme ihtimaline karşı Güney'de askeri birliklerin bir kısmının durması şarttı.Tüm bu nedenlerden ötürü Konfederasyon orduları Kuzey ordularını defalarca yendiği halde Kuzeyi tamamen istila edemediler.Zira Kuzey orduları yenilsede kısa sürede yeniden büyük çapta Kuzey orduları teşkil edilebiliyordu.

Ayrıca ABD donanması savaşın başından itibaren Güney limanlarını abluka altına aldı.Böylece Güney eyaletlerine dışardan hiçbir ticari ürün sokulamaz oldu.Tamamen tarım sanayisine bağlı Güney eyaletleri savaş boyunca sanayi ürünlerinden ve daha birçok üründen mahrum kaldı.Kısacası ticari hayat tamamen durdu.Böylece Güneyin ekonomisi yavaş yavaş çöktü.

En sonunda 1865 yılının Nisan aylarında ABD kuvvetleri büyük bir saldırı başlattı.General Robert Lee bu saldırıya karşı koymaya çalışsada hem ordusu teçhizat konusunda yetersizdi hem de eksilen birliklerini takviye edemiyordu.En nihayetinde gelecekte ABD'nin 18.başkanı olacak olan General Grant tarafından kuşatıldı.Bu kuşatmayı yarmaya çalışsada başarılı olamadı ve en nihayetinde Appormattoxta tüm kuvvetleriyle ABD'ye teslim oldu.General Robert Lee'nin teslim olmasıyla beraber birkaç hafta içerisinde Konfederasyon tamamen dağıldı ve ABD yeniden Washington merkez olmak üzere birleşti.

Bu savaştan sonra ABD yönetimi eyaletler üzerindeki denetimini iyice sıkılaştırdı.Mesela Federal mahkemeler,Merkez bankası ve FBI gibi devlet kurumları bu iç savaştan sonra kuruldu.Her eyaletin merkezi hükümete belli oranda 'vergi' ödemesi zorunlu hale getirildi.Eyaletlerde çıkartılan yasaların merkezden çıkartılan yasalarla büyük ölçüde benzer olması gibi hususlara dikkat edilir oldu.Yani ABD bu iç savaştan sonra tam olmasada merkezi bir hükümet ile yönetilen bir ülke haline dönüştü.Bu yüzden Trump seçim dönemlerinde eyaletlere daha fazla vergi ve yasa bağımsızlığı gibi sözler veriyordu.Trump'a en çok desteğinde Güney eyaletlerinden çıkıyor olmasıda bu nedenle tesadüf değil.Yani ABD bizlere anlatıldığı gibi tam anlamıyla eyaletlerin özgür olduğu ve insanların kaynaştığı bir ülke değil.

Zaten ABD'de iç savaştan sonra iç gerilimler hiç azalmadı.Özellikle 20.yüzyıl boyunca 'siyahiler' kendi haklarını alabilmek için beyaz Amerikalılara karşı sürekli mücadele etti.1950-1990 yılları arasında ama özellikle 1960-1980 arası dönem ABD'de iç kaosun ve çatışmaların egemen oldu yıllar oldu.Bu dönemde siyasi suikastler (Kennedy,Malcolm X,King Martin Luther) damga vurdu ve şiddetli sokak eylemleri,üniversite işgalleri,öğrenci ayaklanmaları meydana geldi.

Ayrıca Hollywood filimlerinde günümüzde de devam eden sürekli bir 'Amerikanlık' ve 'Amerikan vatanseverliği' temalı göndermeler olur.II.Dünya Savaşı filmleri ve dizileri üzerinden hatta 'süper kahraman' filimlerinde bile ABD gençlerine 'vatanseverlik' ve 'Amerikanlık' mesajları verilir.Sürekli olarak ABD bayrağı gözlere sokulur.Askerlik yüceltilir ve gençlerin orduya katılmaları yönünde propaganda yapılır.Tüm bunların nedeni ABD'de yaşayan birbirinden farklı etnik kökenleri ve inançları 'Amerikan' üst kimliği altında kaynaştırma çabasıdır.

Son olarak Amerikadaki okullarda bizde de bir dönem var olan 'andımız' a benzer bir yemin metni çocuklara okutulur.Okutulan 'bağımlılık yeminin' de geçen ifadeler şu şekildedir;

DMPS-TVyoutube

Students at Brody Middle School say the Pledge of Allegiance.

https://www.youtube.com/watch?v=xcwg7cnhW4E&ab_channel=DMPS-TV

Fakat bugün ABD ekonomik ve askeri açıdan zayıflasa ABD'de ki eyaletlerin kaçı birleşik devletler bünyesinde kalır orası bilinmez...