Mikrokuasarların artık inanılmaz derecede yüksek enerjili fotonlar yaydığı biliniyor, bu da yalnızca uzak kuasarlardan gelen kozmik radyasyonla ilgili eski teorilere meydan okuyor ve galaktik olaylarla ilgili çalışmalarımızı değiştiriyor. Resmin Kaynağı: SciTechDaily.com

Samanyolu içindeki V4641 Sagittarii gibi mikrokuasarların, daha önce yalnızca uzak (devasa) kuasarlara atfedilen enerji seviyelerine sahip fotonlar yaydığı keşfedildi.

HAWC gözlemevinden gelen bu keşif, bu yerel nesnelerin kozmik radyasyona önemli ölçüde katkıda bulunabileceğini ve aktif galaktik çekirdeklerdekine benzer mekanizmaların daha yakından görülebileceğini göstermektedir. Bu durum anlayışımızı değiştirmekte ve kozmik ışın emisyonları ile jet oluşum süreçlerinin daha net ve doğrudan incelenmesine olanak sağlamaktadır.

Kozmik Radyasyon Çalışmalarında Devrim

Son derece yüksek enerjili elektromanyetik radyasyon sadece uzak galaksilerin aktif çekirdeklerinden çıkan jetler tarafından değil, aynı zamanda Samanyolu'muzdaki mikrokuasarlar olarak bilinen jet fırlatan nesneler tarafından da üretilmektedir. Uluslararası Yüksek İrtifa Su Çerenkov Gama Işını Gözlemevi'nden (HAWC) bilim insanlarının çığır açan bu keşfi, ultra yüksek enerjili kozmik radyasyonun nasıl oluştuğuna dair anlayışımızı önemli ölçüde değiştirerek bu fenomenlerin incelenmesinde büyük bir değişime işaret ediyor.

Kozmik radyasyonun 1912'de Victor Hess tarafından keşfinden bu yana gökbilimciler, bu parçacıkları galaksimizdeki en yüksek enerjilere hızlandırmaktan sorumlu kaynakların, süpernova kalıntıları olarak bilinen büyük süpernova patlamalarının kalıntıları olduğuna inanıyorlardı. Ancak, HAWC gözlemevinden gelen yeni veriler farklı bir görüş ortaya koyuyor: mikrokuasarlar artık bu aşırı yüksek enerjili radyasyonun kaynakları olarak ortaya çıkıyor. Krakow'daki Polonya Bilimler Akademisi Nükleer Fizik Enstitüsü'nden (IFJ PAN) astrofizikçiler, Ulusal Bilim Merkezi'nden aldıkları hibe ile bu keşifte önemli bir rol oynadılar.

Mikrokuasar V4641 Sag'ın çevresindeki yüksek enerjili kozmik ışın kaynakları, solda bir tera-elektronvoltun üzerindeki enerjilerle, sağda - yüzlerce tera-elektronvolt. Mikrokuasarın konumu sarı bir nokta ile işaretlenmiştir. Resmin Kaynağı: IFJ PAN / HAWC

HAWC'de Yüksek Enerjili Fenomenler

HAWC gözlemevi, özellikle yüksek enerjilerde uzaydan gelen parçacıkları ve fotonları kaydetmek amacıyla Meksika'daki Sierra Negra yanardağının yamacına kurulmuştur. Tesis, Cherenkov radyasyonu olarak bilinen kısa süreli ışık parıltılarına duyarlı foto-çoğaltıcılarla donatılmış 300 çelik su tankından oluşmaktadır. Bu radyasyon, suda ışık hızından daha hızlı hareket eden bir parçacık tankın içine düştüğünde ortaya çıkar.

HAWC tipik olarak yüzlerce giga-elektronvolt ile yüzlerce tera-elektronvolt arasında değişen enerjilere sahip gama fotonlarını yakalar. Bunlar, görünür ışık fotonlarının enerjisinden bir trilyon kata kadar daha büyük ve Büyük Hadronik Çarpıştırıcı (LHC) hızlandırıcısında hızlandırılan protonların enerjisinden bir düzineden fazla daha büyük enerjilerdir.

Meksika Sierra Negra yanardağının yamaçlarında bulunan Yüksek İrtifa Su Çerenkov (HAWC) gama ışını gözlemevi. Kredi: HAWC Gözlemevi

Kuasarların ve Mikrokuasarların Rolü

Kuasarların içindeki süper masif karadelikler, yani bazı galaksilerin aktif çekirdekleri (sayıları yüz milyonlarca güneş kütlesini bulan muazzam kütleli nesneler) kendilerini çevreleyen yığılma diskinden maddeyi süratlendirir ve absorbe eder. Bu süreç sırasında, jetler olarak adlandırılan çok dar ve çok uzun madde akımları, kara deliğin kutuplarının yakınından, dönüş ekseni boyunca her iki yöne doğru fırlatılır. Bunlar genellikle ışık hızına yakın hızlarda hareket ederek şok dalgalarına yol açar ve yüzlerce tera-elektronvolta kadar ulaşan son derece yüksek enerjili fotonlar üretilir.

Diğer galaksilerin çekirdeklerinde yer alan kuasarlar bizden çok uzakta olan nesneler arasındadır: En yakını (Markarian 231) Dünya'dan 600 milyon ışık yılı uzaklıktadır. Bu durum mikrokuasarlar için geçerli değildir. Bunlar, yüzlerce ışık yılı uzunluğunda jetler yayan büyük bir yıldız ve onun madde emici kara deliğinden oluşan kompakt ikili sistemlerdir. Şimdiye kadar sadece bizim galaksimizde bu tür onlarca nesne keşfedilmiştir.

Mikrokuasarların Benzeri Görülmemiş Gözlemleri

“Mikrokuasarlardan tespit edilen fotonlar genellikle kuasarlardan gelenlerden çok daha düşük enerjilere sahiptir. Genellikle onlarca gigaelektronvolt mertebesinde değerlerden bahsediyoruz. Bu arada, HAWC gözlemevinin dedektörleri tarafından kaydedilen verilerde oldukça inanılmaz bir şey gözlemledik: Galaksimizde bulunan bir mikrokuasardan gelen ve normalden on binlerce kat daha yüksek enerjiler taşıyan fotonlar!” diyor Michigan Tech Üniversitesi'nden Dr. Xiaojie Wang ve Maryland Üniversitesi'nden Dr. Dezhi Huang ile birlikte anomaliyi ilk gözlemleyen Dr. Sabrina Casanova (IFJ PAN).

V4641 Sagittarii'nin Önemi

Enerjileri 200 tera-elektronvolt'a kadar çıkan fotonların kaynağının mikrokuasar V4641 Sagittarii (V4641 Sgr) olduğu tespit edilmiştir. Dünya'dan yaklaşık 20.000 ışık yılı uzaklıkta, Sagittarius takımyıldızının arka planında yer almaktadır. Buradaki ana rol, Güneş'in üç katı kütleye sahip yıldız devinden madde çeken yaklaşık altı güneş kütlesi kütleye sahip bir kara delik tarafından oynanmaktadır. Nesneler ortak bir kütle merkezi etrafında yörüngede dönmekte ve birbirlerinin etrafında üç günden kısa bir sürede bir kez dönmektedir. İlginç bir şekilde, V4641 Sgr sistemi tarafından yayılan jet Güneş Sistemi'ne doğru yönlendirilmiştir. Bu konfigürasyonda, Dünya merkezli bir gözlemci, jetin başlangıcındaki ve sonundaki maddenin zamanını göreceli olarak çarpıtılmış bir şekilde algılar: ön kısmı gerçekte olduğundan daha genç görünmeye başlar. Sonuç olarak, jet uzayda süperluminal hızda, mevcut durumda ışık hızının dokuz katı kadar bir hızda yayılıyor gibi görünür (rölativistik jet olgusu).

“Önemli bir şekilde, V4641 Sgr mikrokuasarının tek olmadığı ortaya çıktı. Son derece enerjik fotonlar bu arada sadece bundan değil, LHAASO Gözlemevi tarafından tespit edilen diğer mikrokuasarlardan da tespit edildi. Bu nedenle mikrokuasarların galaksimizdeki en yüksek enerjilerdeki kozmik ışın radyasyonuna önemli ölçüde katkıda bulunması muhtemel görünüyor” diye ekliyor Dr. Casanova.

Sonuç: Astrofizikte Yeni Bir Dönem

Bu son keşif sadece kozmik ışın bilimcilerini ilgilendirmiyor. Dünya'dan nispeten küçük bir mesafede, jet oluşumu ve ultra enerjik foton üretimi mekanizmalarının, kara deliğin kütlesine uygun şekilde ölçeklendirilmiş aktif, uzak galaksilerin çekirdeklerindekilere benzer şekilde iş başında olması gerektiğini kanıtlıyor.

Mikrokuasarlardaki bu süreçler çok daha "insan dostu" bir zaman ölçeğinde gerçekleşir - yüz binlerce veya milyonlarca yıl kapsamında değil, günler kapsamında. Dahası, mikrokuasarlar tarafından yayılan fotonlar, her yerde bulunan kozmik arka plan radyasyonunun fotonlarıyla etkileşimler sırasında saçılabilecekleri veya emilebilecekleri kozmik boşluğun milyonlarca ışık yılı boyunca yol almak zorunda değildir. Tüm bunlar, astrofizikçilerin ilk kez galaksilerin evrimi için hayati önem taşıyan süreçlerin kapsamlı ve neredeyse hiç bozulmamış gözlemlerini yapma becerisi kazandıkları anlamına geliyor.

Çevrilen Kaynak:

Astrophysical Shock: Near-Earth Microquasar Unleashes Extreme Cosmic Radiation

Orijinal Çalışma:

Ultra-high-energy gamma-ray bubble around microquasar V4641 Sgr | Nature

İlk kez kuarklar ve gluonlar, şimdiye kadar proton ve nötronların varlığıyla açıklanan atom çekirdeğinin özelliklerini tanımlamak için kullanıldı. Geçici korelasyonlu nükleon çifti mor renkle vurgulanmıştır. Resmin Kaynağı: IFJ PAN

Atom çekirdeği, gluonlar tarafından bağlanmış kuarkların etkileşimi yoluyla vuku bulan parçacıklar olan proton ve nötronlardan meydana gelir. Bu nedenle, atom çekirdeğinin şimdiye kadar nükleer deneylerde gözlemlenen tüm özelliklerini sadece kuarklar ve gluonlar kullanarak yeniden üretmek zor olmasa gerek. Fakat uluslararası bir fizikçi ekibi bunu ancak şimdi başarabilmiştir.

Atom çekirdeğinin ana bileşenleri olan proton ve nötronların keşfinden bu yana neredeyse bir asır geçti. Başlangıçta bu yeni parçacıkların bölünemez olduğu düşünülüyordu. Ancak 1960'larda, yeterince yüksek enerjilerde proton ve nötronların iç yapılarını - yani gluonlar tarafından sürekli bir arada tutulan kuarkların varlığını - ortaya çıkaracaklarına dair bir öneri ortaya atıldı.

Kısa bir süre sonra kuarkların varlığı deneysel olarak doğrulandı. Bu nedenle, aradan onlarca yıl geçmesine rağmen, hiç kimsenin atom çekirdeğinde sadece proton ve nötronların görülebildiği düşük enerjilerde yapılan nükleer deneylerin sonuçlarını kuark-gluon modelleriyle yeniden üretememiş olması şaşırtıcı görünebilir.

Uzun süredir devam eden bu çıkmaz, Physical Review Letters'da yayınlanan bir makaleyle ancak şimdi kırıldı. Makalenin başlıca yazarları kuark-gluon dağılımları üzerine çalışan uluslararası nCTEQ işbirliğinden bilim insanlarıdır.

Polonya Bilimler Akademisi Nükleer Fizik Bölümü'nden (IFJ PAN) araştırmaya katılan üç teorisyenden biri olan Dr. Aleksander Kusina “Şimdiye kadar atom çekirdeğinin biri düşük enerjilerde görebildiğimiz proton ve nötronlara, diğeri ise yüksek enerjiler için kuark ve gluonlara dayanan iki paralel tanımı vardı. Çalışmamızda, şimdiye kadar birbirinden ayrı olan bu iki dünyayı bir araya getirmeyi başardık” diyor.

İnsanlar çevrelerini görebilirler çünkü daha önce çevremizdeki nesneleri oluşturan atom ve moleküllerle etkileşime girerek saçılmış fotonları kaydetmek için doğuştan gelen dedektörleri (gözler) kullanırlar. Fizikçiler de atom çekirdekleri hakkında benzer bir yolla bilgi edinirler: onları daha küçük parçacıklarla çarpıştırırlar ve çarpışmaların sonuçlarını titizlikle analiz ederler.

Ancak pratik nedenlerden dolayı elektriksel olarak nötr fotonları değil, yük taşıyan temel parçacıkları, genellikle elektronları kullanırlar. Deneyler, elektronlar nispeten düşük enerjilere sahip olduğunda atom çekirdeklerinin nükleonlardan (yani proton ve nötronlardan) oluşuyormuş gibi davrandığını, yüksek enerjilerde ise atom çekirdeklerinin içinde partonların (yani kuark ve gluonların) “görünür” olduğunu gösteriyor.

Atom Çekirdeğinin Nükleonik Parçacıklı Gösterimi, Resmin kaynağı: Nucleus – Protons and Neutrons - ppt download

Nükleonların Yapısının Modellemesi, Resmin Kaynağı: Bill Wurtz – ​history of the entire world, i guess | Genius

Kuarklar ve Gluon Etkileşiminin Gösterimi, Resmin Kaynağı: Quantum Physics - Subatomic particles - HubPages

Atom çekirdeklerinin elektronlarla çarpışmasının sonuçları, düşük enerjili çarpışmaları tanımlamak için yalnızca nükleonların ve yüksek enerjili çarpışmalar için yalnızca partonların varlığını varsayan modeller kullanılarak oldukça iyi bir şekilde yeniden üretilmiştir. Ancak, şimdiye kadar bu iki açıklama tutarlı bir resim halinde birleştirilememiştir.

IFJ PAN'dan fizikçiler çalışmalarında, Cenevre'deki CERN laboratuvarındaki LHC hızlandırıcısında toplananlar da dahil olmak üzere yüksek enerjili çarpışmalarla ilgili verileri kullandılar. Temel amaç, şu anda parton dağılım fonksiyonları (PDF'ler) ile tanımlanan atom çekirdeklerinin partonik yapısını yüksek enerjilerde incelemekti.

Bu fonksiyonlar, kuark ve gluonların proton ve nötronların içinde ve atom çekirdeği boyunca nasıl dağıldığını haritalamak için kullanılır. Atom çekirdeği için PDF fonksiyonları ile, çekirdekle bir elektron veya proton çarpışmasında belirli bir parçacığın oluşma olasılığı gibi deneysel olarak ölçülebilir parametreleri belirlemek mümkündür.

Teorik açıdan bakıldığında, bu makalede önerilen yeniliğin özü, proton ve nötronların güçlü bir şekilde etkileşen nükleon çiftleri (proton-nötron, proton-proton ve nötron-nötron) halinde birleştiğinin varsayıldığı düşük enerjili çarpışmaları tanımlamak için kullanılan nükleer modellerden esinlenen parton dağılım fonksiyonlarının ustaca genişletilmesidir.

Bu yeni yaklaşım, araştırmacıların incelenen 18 atom çekirdeği için atom çekirdeklerindeki parton dağılım fonksiyonlarını, korelasyonlu nükleon çiftlerindeki parton dağılımlarını ve hatta bu tür korelasyonlu çiftlerin sayılarını belirlemelerini sağladı.

Sonuçlar, düşük enerji deneylerinden bilinen korelasyonlu çiftlerin çoğunun proton-nötron çifti olduğu gözlemini doğruladı (bu sonuç özellikle altın veya kurşun gibi ağır çekirdekler için ilginçtir). Bu makalede önerilen yaklaşımın bir diğer avantajı da atom çekirdeklerindeki parton dağılımlarını belirlemek için kullanılan geleneksel yöntemlere kıyasla deneysel verilerin daha iyi tanımlanmasını sağlamasıdır.

“Modelimizde, belirli nükleonların eşleşmesi olgusunu simüle etmek için iyileştirmeler yaptık. Çünkü bu etkinin parton düzeyinde de geçerli olabileceğini fark ettik. İlginç bir şekilde bu, teorik açıklamanın kavramsal olarak basitleştirilmesine olanak sağladı ve bu da gelecekte tek tek atom çekirdekleri için parton dağılımlarını daha hassas bir şekilde incelememizi sağlayacak” diye açıklıyor Dr. Kusina.

Teorik tahminler ve deneysel veriler arasındaki uyum, parton modeli ve yüksek enerji bölgesinden elde edilen veriler kullanılarak, şimdiye kadar yalnızca nükleonik tanımlama ve düşük enerjili çarpışmalardan elde edilen verilerle açıklanan atom çekirdeklerinin davranışını yeniden üretmenin ilk kez mümkün olduğu anlamına geliyor. Açıklanan çalışmaların sonuçları, atom çekirdeğinin yapısının daha iyi anlaşılması, yüksek ve düşük enerji yönlerinin birleştirilmesi için yeni perspektifler açmaktadır.

Çevrilen Kaynak:

First coherent picture of an atomic nucleus made of quarks and gluons

Orijinal Çalışma:

Phys. Rev. Lett. 133, 152502 (2024) - Modification of Quark-Gluon Distributions in Nuclei by Correlated Nucleon Pairs

Modification of Quark-Gluon Distributions in Nuclei by Correlated Nucleon Pairs

ımdb

Transformers One (2024) ⭐ 7.8 | Animation, Action, Adventure

https://m.imdb.com/title/tt8864596/

Bu filmin ana konusunu bölümde görmediğim için bu konuyu açtım. Beklediğimden daha iyi çıktı.

https://forum.donanimhaber.com/mesaj/yonlen/159777674

Yeni araştırma, karadeliklerin dinamik sistemler olarak görülmesi gerektiğini vurgulayarak kuantum termodinamik özelliklerine ışık tutuyor. Bu çalışma aynı zamanda bu özellikleri Son Derece Kompakt Nesnelere (ECOs) genişleterek, karadelik bilgi paradoksunun çözümüne potansiyel olarak katkıda bulunuyor ve kuantum yerçekimi anlayışımızı zenginleştiriyor. Görselin Kaynağı: SciTechDaily.com

Yeni bir çalışma karadeliklerin dinamik doğasının altını çiziyor ve benzer termodinamik özellikleri Son Derece Kompakt Nesnelere genişleterek kuantum yerçekimi senaryolarındaki davranışlarını anlamamızı sağlıyor.

Physics Letters B'de yayınlanan “Kuantum mekaniksel olarak ışıma yapan bir karadeliğin termodinamiğinin termallikten uzaklaşan evrenselliği” başlıklı makale, karadelikleri dinamik sistemler olarak ele almanın önemini vurguluyor; burada karadelik ve benzeri objelerin ışıma emisyonları sırasında geometrilerindeki değişimler termodinamik davranışlarını doğru bir şekilde tanımlamak için kritik önem taşıyor.

Karadelikler ve Son Derece Kompakt Nesneler Arasında Köprü Kurmak

Çalışma ayrıca, aşırı kompakt nesnelerin (ECO'lar) olay ufkunun varlığından veya yokluğundan bağımsız olarak bu termodinamik özellikleri karadeliklerle - teoride olay ufku taşıyan tekillikli kuramsal varlıklarla - paylaştığını göstermektedir. Bu araştırmanın önemi, kuantum yerçekimi bağlamında karadelik termodinamiğinin daha incelikli bir şekilde anlaşılmasını sağlayarak karadelik bilgi paradoksunu çözmeye yönelik devam eden çabalara katkıda bulunmasında yatmaktadır.

Kuantum Fiziği ve Görelilikten Yaklaşımlar

SUNY Poly Matematik ve Fizik Bölümünde Misafir Profesör olan Dr. Christian Corda ve Dr. Carlo Cafaro (SUNY Poly Matematik ve Fizik Bölümünde Yardımcı Profesör ve Albany Üniversitesi Nanoölçek Bilim ve Mühendislik Bölümünde Doçent) tarafından yürütülen araştırma, kuantum fiziği, istatistiksel mekanik ve genel görelilik unsurlarını kullanmaktadır.

Çağdaş teorik fiziğin en önemli sorunlarından biri karadeliğin ne olduğunu anlamaktır. Genel göreliliğin standart tasvirinde karadeliğin bir ufku, yani ötesinde hiçbir olayın bir dış gözlemciyi etkileyemeyeceği geçirgen ancak hapsedici bir sınır yüzeyini (event horizon, olay ufkunu) ve çekirdeğinde bir gravitasyonel tekillik, yani sonsuzluklara açılarak klasik fizik yasalarının başvurulamaz hale geldiğini ima eden bir noktayı (singularity, tekilliği) barındıran bir nesne olduğuna inanılmaktadır.

Öte yandan, hem son klasik hem de güncel kuantum yaklaşımlar, "karadelik" dediğimiz şeyin olay ufku da, tekilliği de bulunmayan bir nesne olabileceğini göstermiştir. Bu tür nesnelere, onları geleneksel karadelik kavramından ayırmak için Aşırı Kompakt Nesne (Extremely Compact Object, ECO) de denir.

Bu yaklaşım bir yandan tekilliğin ortadan kaldırılması ve bunun sonucunda fiziksel yasaların yeniden tesis edilmesi gibi bazı önemli sorunları çözüme kavuştururken, diğer yandan başka bir sorun yaratmaktadır: Merhum Jacop Bekenstein ve Stephen Hawking'in öncü ve ünlü çalışmalarından başlayarak son 50 yıl ve daha uzun bir süre boyunca geliştirilen ve muazzam sayıda araştırma makalesine dayanan karadelik termodinamiğini ne yapacağız?

Karadelik Termodinamiğinin Evrenselliği

2023 yılında Samir Mathur ve Madhur Mehta, karadelik termodinamiğinin evrenselliğini kanıtladıkları için Yerçekimi Araştırma Vakfı Deneme Yarışması'nda üçüncülük ödülünü kazanarak bu soruya önemli bir yanıt verdiler.

Özellikle, ECO'nun bir olay ufkuna sahip olup olmadığına bakılmaksızın herhangi bir ECO'nun aynen bir karadeliğin termodinamik özelliklerine sahip olması gerektiğini gösterdiler.

Sonuç dikkat çekicidir, ancak karadelik emisyon spektrumunun tam bir termal karaktere sahip olduğu yaklaşımı altında elde edilmiştir. Aslında, enerji korunumuna ve karadelik geri tepmesine dayanan güçlü argümanlar, Hawking radyasyonunun spektrumunun tam olarak termal olamayacağını ima etmektedir.

Dr. Corda ve Cafaro çalışmalarında Mathur ve Mehta'nın sonucunu, karadelik dinamik durumu kavramını kullanarak radyasyon spektrumunun tam olarak termal olmadığı duruma genişlettiler.

Karadelik Dinamik Durumları ve Etkin Sıcaklıkları

Karadelik dinamik durumu, etkin bir sıcaklık eklenerek elde edilir. Bu, ışınım yayan cismin termal spektrumundan sapmanın genellikle termal olmayan kaynakla aynı miktarda radyasyon yayan bir ideal kara cismin sıcaklığını temsil eden etkin bir sıcaklığın eklenmesi yoluyla değerlendirildiği diğer bazı bilim alanlarındaki kara cisim ışımasıyla benzerlik göstermektedir.

Karadelik vakasında etkin sıcaklığın eklenmesi “dinamik durumunu”, yani enerjinin yayıldığı veya emildiği kuantum geçişi “sırasındaki” karadelik durumunu karakterize eden diğer etkin niceliklerin eklenmesine izin verir. Dolayısıyla bu makale Mathur ve Mehta'nın çalışmalarını genelleştirmekte ve tamamlamaktadır.

Çevrilen Haber Kaynağı:

Quantum Thermodynamics: Black Holes Might Not Be What We Thought (scitechdaily.com)

Orijinal Çalışma:

Universality of the thermodynamics of a quantum-mechanically radiating black hole departing from thermality - ScienceDirect

Bonus:

[2402.13166] The universal thermodynamic properties of Extremely Compact Objects (arxiv.org)

Kendi çağdaş serilerine karşılık düşen diğer FE modellerinde olduğu gibi S24 FE Samsung'un güncel üst segment/amiral gemisi S24 serisinin bir miktar daha düşük niteliklere sahip daha bütçe dostu hali. Mevcut bilgiler ışığında S24 serisi ile benzer kamera setine sahip. İşlemci altyapısı da biraz daha yavaş moda ayarlanmış olmakla birlikte aynı. Ekran da benzer bir AMOLED bileşenden meydana geliyor. Cihaz tatmin edici denebilecek bir depolama ve batarya kapasitesi ve yeterli seviyede RAM'e sahip. S24 FE'nin benzer bir donanım, görüntü ve alüminyum bir yapı ile S24 serisine benzer bir amiral gemisi deneyimini "alt segment" bir amiral gemisi olarak yaşatması bekleniyor.

Galaxy S24 FE'nin 128 GB'lık versiyonu ABD'de 649 dolardan satışa çıkacak. 256 GB'lık versiyonu ise ABD'de 709 dolar etiketle piyasada boy gösterecek. Yeni FE modelinin fiyat bandı önceki FE modeli Galaxy S23 FE'ye kıyasla 50 dolarlık bir artışa gidildiği anlamına geliyor. Bu S24 FE modelinin öncülü S23 FE modeline nazarla biraz daha yükseltilmiş niteliklerinden kaynaklanan bir artış olarak okunabilir. Cihaz küreselde satışa sunulmuş durumda. Özellikle ilgili cihazın sahibi olan arzu edecek bir kullanıcımıza başlık mesajını güncel tutması şartıyla S24 FE ana konusunu devredebilirim.

Galaxy S24 FE Özellikleri:

Ekran Boyutu: 6.7 inç

Ekran Teknolojisi: Dynamic 2X AMOLED

Ekran Çözünürlüğü: FHD+

Ekran Yenileme Hızı: 120 Hz

Parlaklık: 1900 nits

Ekran Koruma Teknolojisi: Gorilla Glass Victus+

İşlemci Seti: Exynos 2400e Ana İşlemci Unsuru 3.11 GHz (karşılaştırma bakımından, Standart Exynos 2400 Ana İşlemci Unsuru 3.21 GHz)

RAM: 8GB RAM

Depolama: 128 GB UFS 3.1 / 256 GB UFS 4.0

Arka Kamera: Ana 50 MP 1/1.57-inch ISOCELL GN3, 12 MP Ultra Geniş Lens, 8 MP 3× Optical Zoom Telefoto

Ön Kamera: 10 MP

Hücresel Veri: 4G / 5G

Wi-Fi: 6E

USB Bağlantı Tipi: USB Type-C

Batarya Kapasitesi: 4700 mAh Li-Ion

Kablolu Şarj: 25W (Hızlı Şarj Desteği)

Kablosuz Şarj: Mevcut, 15W

Yazılım: Android 14

Yapay Zeka Desteği: Galaxy AI

Ağırlık: 213 g

Boyut: 162 x 77.3 x 8 mm

Gövde Çerçevesi: Alüminyum

Arka Yüzey: Cam

Toz ve Su Dayanıklılığı: IP68 Sertifikası

Renk Seçenekleri: Grafit, Mavi, Gümüş/Beyaz, Yeşil ve Sarı.

Kaynaklar:

https://www.donanimhaber.com/samsung-galaxy-s24-fe-exynos-2400-ile-geekbench-te-gorundu--178404?_gl=1*zh8x2v*_ga*T0dRQk5Wd3VuUHE5MXJuS1dBT1hJQkJ5SzVJS0lGLTlPOFJaVEtxQUdNbXozN2NoMnVkRkIwSXE2bVZaZTZBVQ..*_ga_BHH966J1CZ*MTcxODU5OTE1MC4xLjEuMTcxODYwMTA3NS4wLjAuMA.

https://www.gizmochina.com/2024/06/13/galaxy-s24-fe-geekbench-exynos-2400/

https://www.donanimhaber.com/samsung-galaxy-s24-fe-nin-tasarimi-sizdirildi--178489?_gl=1*tnt4w3*_ga*T0dRQk5Wd3VuUHE5MXJuS1dBT1hJQkJ5SzVJS0lGLTlPOFJaVEtxQUdNbXozN2NoMnVkRkIwSXE2bVZaZTZBVQ..*_ga_BHH966J1CZ*MTcxODU5OTE1MC4xLjEuMTcxODYwMTk1MS4wLjAuMA.

https://www.giznext.com/news/giznext-exclusive-samsung-galaxy-s24-fe-first-look-revealed-via-5k-renders-360-video//

https://www.gadgets360.com/mobiles/news/samsung-s24-fe-camera-details-leak-specifications-expected-launch-galaxy-report-5865572

https://www.log.com.tr/samsung-galaxy-s24-fe-icin-yeni-bir-kamera-detayi-gundeme-geldi/amp/

The Galaxy S24 FE could come in these five colors (androidpolice.com)

https://forum.donanimhaber.com/samsung-galaxy-s24-fe-ye-ait-gorseller-ve-detaylari-ortaya-cikti--159296202

https://forum.donanimhaber.com/samsung-galaxy-s24-fe-nin-cikis-tarihi-belli-oldu--159332375

https://forum.donanimhaber.com/galaxy-s24-fe-geekbench-platformunda-gorundu-bazi-ozellikleri-uzebilir--159321898

https://forum.donanimhaber.com/samsung-galaxy-s24-fe-modelinde-buyuk-bir-strateji-degisikligine-gidiyor--159395254

Samsung Galaxy S24 FE kullanıcılara neler vadediyor? | DonanımHaber Forum (donanimhaber.com)

https://forum.donanimhaber.com/galaxy-s24-fe-daha-buyuk-batarya-ve-daha-yuksek-pil-omru-sunacak--159495719

https://forum.donanimhaber.com/samsung-galaxy-s24-fe-nin-kutu-acilis-videosu-ortaya-cikti--159643611

Dolu dolu özellikleriyle Samsung Galaxy S24 FE - İlk izlenimler! | DonanımHaber Forum (donanimhaber.com)

Süper kütleli bir kara deliğin etrafındaki yığılma diskinden (kırmızı-turuncu) fırlatılan bir kuasar rüzgarının (açık mavi) sanatçı izlenimi. Kaynak: NASA/CXC/M. Weiss, Catherine Grier ve SDSS işbirliği

Uzak bir galaksideki gaz bulutları, galaksinin merkezindeki süper kütleli kara delikten gelen radyasyon patlamalarıyla komşu yıldızların arasından saniyede 10.000 milden daha hızlı ve daha hızlı bir şekilde itiliyor. Bu keşif, aktif kara deliklerin yeni yıldızların gelişimini teşvik ederek ya da söndürerek galaksilerini sürekli olarak nasıl şekillendirdiklerini aydınlatmaya yardımcı oluyor.

Wisconsin-Madison Üniversitesi astronomi profesörü Catherine Grier ve yeni mezun Robert Wheatley liderliğindeki bir araştırma ekibi, Boötes takımyıldızında milyarlarca ışık yılı uzaklıktaki, özellikle parlak ve çalkantılı bir kara delik türü olan bir kuasardan toplanan yılların verilerini kullanarak hızlanan gazı ortaya çıkardı. Araştırmacılar bulgularını bugün Madison'da düzenlenen Amerikan Astronomi Derneği'nin 244. toplantısında sundular.

Bilim insanları kara deliklerin çoğu galaksinin merkezinde yer aldığına inanıyor. Kuasarlar, kara deliğin muazzam çekim gücü tarafından içeri çekilen madde diskleriyle çevrili süper kütleli kara deliklerdir.

Grier, "Bu diskteki madde her zaman kara deliğin içine düşüyor ve bu çekme ve çekmenin sürtünmesi diski ısıtıyor ve onu çok, çok sıcak ve çok, çok parlak hale getiriyor" diyor. "Bu kuasarlar gerçekten parlaktır ve diskin iç kısımlarından uzak kısımlarına kadar geniş bir sıcaklık aralığı olduğu için emisyonları elektromanyetik spektrumun neredeyse tamamını kapsar."

Artı işaretinin merkezindeki mavi nokta olan SBS 1408+544 kuasarının görüntüsü. Kaynak: Jordan Raddick ve SDSS işbirliği

Parlak ışık, kuasarları neredeyse evren kadar eski (13 milyar ışık yılı kadar uzakta) görünür kılar ve radyasyonlarının geniş aralığı, astronomların erken evreni araştırmaları için onları özellikle yararlı kılar.

Araştırmacılar SBS 1408+544 adlı bir kuasarının sekiz yıldan fazla süren gözlemlerini kullandılar ve bu gözlemler Sloan Digital Sky Survey tarafından yürütülen ve şu anda Kara Delik Eşleyici Yankılanma Haritalama Projesi olarak bilinen bir program tarafından toplandı. Kuasardan gelen ve gaz tarafından emilen ışığın eksik olduğunu tespit ederek gaz halindeki karbondan oluşan rüzgarları izlediler. Ancak ışık, spektrumda karbonu işaret edecek doğru noktada emilmek yerine, SBS 1408+544'e her yeni bakışta gölge evden daha uzağa kaydı.

Wheatley, "Bu kayma bize gazın hızlı ve her zaman daha hızlı hareket ettiğini söylüyor" diyor. Ona göre "Rüzgar hızlanıyor çünkü yığılma diskinden püskürtülen radyasyon tarafından itiliyor."

Grier de dahil olmak üzere bilim insanları daha önce kara delik yığılma disklerinden hızlanan rüzgarlar gözlemlediklerini öne sürmüşlerdi, ancak bu henüz birkaç gözlemden elde edilen verilerle desteklenmemişti. Yeni sonuçlar, SBS 1408+544'ün yaklaşık on yıl boyunca yapılan yaklaşık 130 gözleminden elde edildi ve bu da ekibin hızdaki artışı yüksek güvenle sağlam bir şekilde tanımlamasını sağladı.

Süper kütleli bir kara deliğin etrafındaki yığılma diskinden (kırmızı-turuncu) fırlatılan bir kuasar rüzgarının (açık mavi) sanatçı izlenimi. Sağda, SBS 1408+544 kuasarından alınan ve kuasar rüzgarları tarafından itilen gazın hızlanmasını ortaya çıkaran emilen ışığın sola doğru kaymasını gösteren iki spektrum yer almaktadır. Kaynak: NASA/CXC/M. Weiss, Catherine Grier ve SDSS işbirliği

Gazı kuasardan dışarı iten rüzgârlar gökbilimcilerin ilgisini çekiyor çünkü süper kütleli kara deliklerin kendilerini çevreleyen galaksilerin evrimini etkilemesinin bir yolu olarak görülüyor.

Wheatley, "Eğer yeterince enerjik iseler, rüzgarlar ev sahibi galaksinin içine kadar ilerleyebilir ve burada önemli bir etkiye sahip olabilirler" diyor.

Koşullara bağlı olarak, bir kuasarın rüzgarları, gazları bir araya getiren ve ev sahibi galaksisinde bir yıldızın doğumunu hızlandıran basınç sağlayabilir. Ya da bu yakıtı uzaklaştırabilir ve potansiyel bir yıldızın oluşmasını engelleyebilir.

"Süper kütleli kara delikler büyüktür, ancak galaksilerine kıyasla gerçekten çok küçüktürler" diyor Grier. "Bu birbirleriyle 'konuşamayacakları' anlamına gelmiyor ve bu, bu tür kara deliklerin etkilerini modellerken hesaba katmamız gereken birinin diğeriyle konuşmasının bir yolu."

SBS 1408+544 araştırmaıs The Astrophysical Journal'da yayınlandı.

Çevrilen Kaynak (Editöral gözetimde yapay zeka ile çevrilmiştir):

Wind from black holes may influence development of surrounding galaxies (phys.org)

Orijinal Araştırma:

iopscience.iop.org

Radware Bot Manager Captcha

https://validate.perfdrive.com/fb803c746e9148689b3984a31fccd902/?ssa=e850d785-4b4d-4dbc-9cca-97c6125bd68c&ssb=64210275966&ssc=https%3A%2F%2Fiopscience.iop.org%2Farticle%2F10.3847%2F1538-4357%2Fad429e&ssi=44b91fbd-8427-4ba2-9258-b7a443ed2be2&ssk=support@shieldsquare.com&ssm=57418595776408574101245165207938&ssn=a8f3c867f065406ccec9cc1cebf702692657d683cd4a-dafb-441b-90aa24&sso=14a80318-186e034db8ef39ed45f65c46927291eb053a5a5fd09be30d&ssp=82625222931718580902171852464494025&ssq=29747416467913776827664679433815019031926&ssr=MTA0LjI0Ny4xNzIuNjE=&sst=&ssu=&ssv=&ssw=&ssx=eyJfX3V6bWYiOiI3ZjYwMDAwNDVlYjRmZS1jNTA0LTRkMzAtYWUxMy1jZDUzNWY0NjhkYTAxNzE4NTY0Njc5NzY4MC02NDg5ZTg2NGU4ZDQwODFjMTAiLCJ1em14IjoiN2Y5MDAwZWQxZmVkODItNGI5Ny00ZGY1LTg0YzMtYmIwMTAyODFhNmJjMS0xNzE4NTY0Njc5NzY4MC02ODA1MDFmZThjY2I2Y2UzMTAiLCJyZCI6ImlvcC5vcmcifQ==

Kara delikler astronomlar için sonsuz bir hayranlık kaynağı gibi görünüyor. Bu, en azından kısmen içlerinde ve çevrelerinde gerçekleşen ekstrem fizikten kaynaklanıyor, ancak bazen, ilk etapta astronomiye ilgi duymalarını sağlayan popüler kültür referanslarına geri dönebilir.

Ölüm Yıldızı Işını, Kaynak: Yıldız Savaşları Serisi, Lucasfilm

The Astrophysical Journal'da yayınlanan ve kara deliklerden çıkan jetlerin hareketlerini konu alan yeni bir makalenin yazarları için durum böyle görünüyor. Araştırmanın konusu olan kara deliklere "Ölüm Yıldızı" Karadelikleri adını veren araştırmacılar, bu kara deliklerin aşırı ısınmış parçacık jetlerini nereye ateşlediğini incelemek için Very Long Baseline Array (VLBA) ve Chandra X-ray Gözlemevi'nden elde edilen verileri kullandılar. Ve zaman içinde, kurgusal Ölüm Yıldızı'nın da yapabileceği bir şeyi yaptıklarını gördüler - "Ölüm Yıldızı" karadelikleri hareket ettiler.

Çalışmanın merkezindeki kara delikler galaksilerin merkezlerindeki süper kütleli kara deliklerdi. Daha da önemlisi, hepsi Chandra'nın X-ışını sensörleri tarafından görülebilen sıcak gazlarla çevriliydi. Jetlerin kendileri verilerde açıkça görülebiliyordu, ancak içinde saklanan başka önemli bilgiler de vardı - yani, jetler tarafından itilmiş olan gazdan arınmış cepler.

Her kara deliğin iki zıt yönde parçacık jetleri vardır. Bu jetler gaz ve tozu iterken, kara deliği çevreleyen uzayda bir cep açarlar. Bunlar, bu bölgelerden gelen sinyal eksikliği nedeniyle X-ışını verilerinde görülebilir. Araştırmacılar, jetlerin yarattıkları boş alan cepleriyle hizalanması gerektiğini varsaydılar.

Chandra'nın X-Işını ve VLBA'nın radyo veri setinden bir kara deliğin jetleri ile onu çevreleyen "boşlukların" görüntüsü. Kaynak: X-ışını: NASA/CXC/Univ. of Bologna/F. Ubertosi; İçteki Radyo: NSF/NRAO/VLBA; Görüntü İşleme: NASA/CXC/SAO/N. Wolk

Ancak, inceledikleri 16 kara delikten en az altısında ışınların yönünün tamamen değiştiğini, öyle ki kayıp gaz ceplerinin artık kara delikten yayılan jetlerle aynı hizada olmadığını buldular. Bazı durumlarda, bu değişiklikler jetlerin baktığı yönde 90 derecelik bir kaymaya kadar eklenmiştir.

Daha da etkileyici olan, 1 ila 10 milyon yıl arasında değişen tahminlerle nispeten küçük bir zaman ölçeğinde hareket ediyor gibi görünüyorlardı. Bu, 10 milyar yaşındaki bir kara delik için göz açıp kapayıncaya kadar geçen bir süre.

Peki bu neden önemli? Kozmologlar bu yoğun kayma halindeki bozucu jetlerin, taşıyıcı kara deliklerin ev sahibi galaksisinde oluşan yıldızların sayısına bir üst sınır koyduğu düşüncesini kuramsallaştırıyorlar. Jetler etraflarındaki gaz ve tozun yıldız ve kayalık gezegenler oluşturacak kadar soğumasına izin vermiyorlar.

Dolayısıyla, parçacık jetlerinin kendilerinin gerçek Ölüm Yıldızı gibi oluşmuş herhangi bir gezegeni kavurup kavurmadığı net olmasa da, jetlerin hareket ettirilmesinin yıldız oluşum sürecinde daha da büyük bir bozulmaya neden olacağı açıktır. Teorik olarak bu, bu hareketli jetleri içeren galaksilerin daha az yıldıza sahip olacağı anlamına gelir, ancak bu başka bir makalenin konusu olacak bir çalışmadır.

Söylendiği gibi bunun tam olarak neden gerçekleştiğini anlamak başka bir araştırma makalesinin yazılmasını gerektirebilir, ancak yazarların birkaç teorisi var. Kara deliğin etrafında dönen ve içine düşen madde, kara deliğin dönmesine ve yaydığı jetlerin de onunla birlikte hareket etmesine neden olabilir.

Bir başka açıklama da gazın ışınlardan etkilenmeden galaksi etrafında hareket ettiğidir. Özünde, bir galaksideki gazsız "boşluklar" diğer kozmolojik kuvvetlerin kalıntılarıdır ve kara delik ışınlarıyla hiçbir ilgisi yoktur.

Ancak yazarlar bunun olası olduğunu düşünmüyorlar çünkü "sallanmaya" neden olabilecek galaksi birleşmeleri, hareketli ışınlara sahip olan ve olmayan galaksilerde meydana geldi. Boşluklara hareketli parçacık jetleri yerine birleşen galaksiler neden olsaydı, her iki türde de boşlukların mevcut olması beklenirdi.

Her zaman olduğu gibi, yapılacak daha çok araştırma var. Video akışının harika dünyası sayesinde, aynı Ölüm Yıldızı'ndan ilham alan yeni nesil bilim insanları bunu yapabilir.

Çevrilen Kaynak (Yapay Zeka Çeviri Düzenlemesi):

Black holes are firing beams of particles, changing targets over time (phys.org)

Orijinal Araştırma:

iopscience.iop.org

Jet Reorientation in Central Galaxies of Clusters and Groups: Insights from VLBA and Chandra Data - IOPscience

https://validate.perfdrive.com/fb803c746e9148689b3984a31fccd902/?ssa=51318608-62a2-4210-a612-8cf9e05370d2&ssb=94264244006&ssc=https%3A%2F%2Fiopscience.iop.org%2Farticle%2F10.3847%2F1538-4357%2Fad11d8&ssi=3abe4934-8427-4649-bb83-e317965cc530&ssk=support@shieldsquare.com&ssm=14654276669830418101714515748003&ssn=dffd5dd5d59efa0965aba2d6739e9bcc39de746aebd7-fda3-4e54-9accaf&sso=61c597a5-151d2b30cc7b1d838ceb409f85e42ad565091403c183b5c2&ssp=04266593961718539770171857309916186&ssq=86877166050942058087760509707639843652813&ssr=MTA0LjI0Ny4xNzIuNjE=&sst=&ssu=&ssv=&ssw=&ssx=eyJ1em14IjoiN2Y5MDAwOGRlZTJjOGQtNmRhZi00ZDEzLThkZGUtNzM2M2E3NzBmNTQ1MS0xNzE4NTYwNTA5ODIyMC1kZDM4NWY1OTgxMThjYmU5MTAiLCJfX3V6bWYiOiI3ZjYwMDAxOGNmNGIyYy1jODhkLTRjMzUtYjgyNS03OGJjNmIxZTFmNjAxNzE4NTYwNTA5ODIyMC01ODQ3NGM0OTU2ZGNlMDdkMTAiLCJyZCI6ImlvcC5vcmcifQ==

Birleşen kara deliklerin ve bunların pulsarlar ve Dünya üzerindeki etkilerinin gösterimi. Kredi: Daniëlle Futselaar (artsource.nl) / Max Planck Radyo Astronomi Enstitüsü

Yeni bir makale geçen seneki haberleri onaylayarak sinyal olarak ölçüldüğü düşünülen kütleçekimsel arka plan dalgalanmanın (gravitational wave background, GWB) pulsar zamanlaması tabanlı veri setlerinin karanlık maddeden ziyade birleşme aşamasındaki süper masif karadelik çiftlerine işaret ettiğini düşünüyorlar. Diğer bir deyişle bu makaleye göre ilgili pulsar verileri tüm bir uzay zamanı okyanus dalgaları misali titreştiren düşük frekanslı devasa boyutlu arka plan kütleçekimsel dalgaların süper masif karadelik çiftlerinin birleşme sürecinden türediklerini ve aşırı hafif karanlık madde paradigmasının aleyhinde kalan bulgular sergilediğini söylemektedirler. 2015'ten beri LIGO ve Virgo'da gözlemlenen çok daha küçüklerinden farklı olarak bu daimi varlık gösteren devasa kütleçekimsel arka plan dalgalar son derece istikrarlı periyodik özelliklere ve atomik saat hassasiyetinin ötesinde hassasiyete sahip milisaniye pulsarlarına - gözlem enstrümanlarında kalp gibi atan, deniz feneri gibi dönen özel bir nötron yıldızı türünün örneklerine - bakılarak, bu milisaniye pulsarlardan gelen sinyallerdeki zamanlama kaymaları tespit edilerek keşfedilmişlerdir. Atomik saatlerden daha hassas devasa bir kozmik saat şebekesi gibi düşünebilirsiniz ve devasa bir kozmik laboratuvar ortamı meydana getirip insan aklı için bir o kadar devasa binlerce ışık yılı boyutundaki kütleçekimsel dalgaları tespit edebilmemize olanak tanıyan bu muazzam saati bize tabiatın kendisi veriyor!

İlgili Araştırma:

The second data release from the European Pulsar Timing Array - IV. Implications for massive black holes, dark matter, and the early Universe | Astronomy & Astrophysics (A&A) (aanda.org)

İlgili Diğer Makaleler:

Data Release 2 - The European Pulsar Timing Array - EPTA

Konuya Dair Daha Fazla Bilgi İsteyen için Kendi Kaynaklarıyla beraber Geçmiş Haberler:

First Compelling Evidence for the Gravitational Wave Background - AAS Nova

Gravitational wave background of the universe heard for the 1st time | Space

Breaking: Scientists Find The Gravitational Wave Background, Ushering In Astronomy 2.0 (aol.com)

Did the Pulsar Timing Array Actually Detect Colliding Primordial Black Holes? - Universe Today

Samanyolu Galaksisi ultra soluk cüce galaksilerin kalıntılarını barındırıyor. Kaynak: NASA

Evrenin en yaşlı yıldızlarını bulmak için, düşük kimyasal bolluğa ve tersine yörüngeye sahip olanları aramalısınız. MIT fizik profesörü ve astrofizik bölüm başkanı Anna Frebel'in sınıfındaki bir grup öğrencinin bulduğu da buydu.

Ekip bu yöntemleri kullanarak Samanyolu'nun Halo'sunda gizlenmiş evrendeki en eski yıldızlardan üçünü keşfetti. Bu yıldız üçlüsünün 12 ila 13 milyar yıl önce oluştuğu düşünülüyor; ilk galaksiler şu anda ultra soluk cüce uydu galaksiler (UFD'ler) dediğimiz yerde oluşmaya başladığında. Çalışma Monthly Notices of the Royal Astronomical Society dergisinde yayımlandı. Frebel bir basın açıklamasında, "Galaksi oluşumu hakkında bildiklerimiz göz önüne alındığında, bu en eski yıldızların kesinlikle orada olması gerekir" dedi. "Onlar kozmik aile ağacımızın bir parçası. Ve artık onları bulmak için yeni bir yolumuz var."

Antik yıldızları bulan MIT ekibinin bir kısmı. Soldan sağa: Ananda Santos, Casey Fienberg ve Anna Frebel. Kaynak: Anna Frebel

Yıldız Rotası

Galaksilerin en eski yıldızlarını bulmaya yönelik ipucu, Frebel'in Gözlemsel Yıldız Arkeolojisi adlı dersinde, öğrencilerinin eski yıldızları analiz etmek ve kökenlerini belirlemeye çalışmak için farklı teknikler öğrendikleri yerde başladı. Sınıfta Frebel'in Las Campanas Gözlemevi'ndeki 6,5 metrelik Magellan-Clay teleskobundan topladığı veriler kullanıldı. Ekip bu üç yabancı yıldızı buldu ve onlara Küçük Biriken Yıldız Sistemi Yıldızları (Small Accreted Stellar System stars / SASS) adını verdi.

Bu SASS yıldızları bir noktada bir UFD'ye aitti ve sonunda daha genç bir Samanyolu Galaksisi ile birleşti. Şimdi, cüce antik galaksinin tek kanıtı bu yıldız üçlüsüdür. Ancak ekip dışarıda daha fazlası olduğundan şüpheleniyor. Frebel'in ekibi bu üç yıldızı, özellikle UFD'lerdeki galaksi evrimini daha iyi anlamak için bir yol olarak kullanmayı umuyor.

Düşük Kimyasal Zenginlik

Veriler 13,8 milyon yıl önce, Büyük Patlama'dan kısa bir süre sonra oluşan yıldızlara odaklandı. Evrenin yaşamının bu aşamasında en bol bulunan elementler hidrojen ve helyumdu, ancak stronsiyum ve baryum gibi daha ağır elementlerin de küçük izleri vardı.

Bir yıldızın kimyasal bolluğunu ölçmek son derece faydalıdır çünkü yıldızın doğduğu kimyasal ortamın türünü, bir ailenin parçası olup olmadığını (aynı bulutsudan doğan birden fazla yıldız) ortaya çıkarır ve yıldızın yaşı hakkında ipuçları verir. Bir yıldızın kimyasal bolluğunu ölçmek için genellikle Güneş'in kimyasal bolluğuna bakılır. Frebel'in ekibi, üçlüdeki yıldızlardan birinin Güneş'inkine kıyasla 1/10.000 oranında demir-helyum içerdiğini buldu. Peki bu erken evrenden kalma element fakiri kalıntı yıldızlar Samanyolu galaksisine nasıl taşındı?

Tuhaf bir yörünge 

Frebel'in ekibi Gaia astrometrik verilerini kullanarak her bir yıldızın yörüngesini izledi ve aslında Samanyolu'ndaki diğer yıldızların tersi yönde hareket ettiklerini, yani retrograd yörüngeleri olduğunu buldu. Astronomi dünyasında, özellikle de galaktik arkeolojide bu, yıldızların bir öncül sistemden - bir UFD'den - geldiğine dair önemli bir işarettir. Frebel, "Çetenin geri kalanından yanlış yöne giden yıldızlara sahip olmanızın tek yolu, onları yanlış yöne fırlatmanızdır" dedi.

Frebel bir adım daha atarak Samanyolu halesindeki daha önce incelenmiş diğer eski yıldızları analiz etti ve düşük stronsiyum ve baryum bolluğuna sahip 65 hızlı hareket eden (saniyede yüzlerce kilometre) retrograd yıldız buldu. "Kaçıyorlar! Durumun neden böyle olduğunu bilmiyoruz, ancak bu bulmacanın ihtiyacımız olan parçasıydı ve başladığımızda bunu tam olarak tahmin edememiştim" dedi.

Araştırmacılar bundan sonra daha fazla SASS yıldızı ve UFD aramayı planlıyor. Öğrenciler Samanyolu'ndaki 400 milyar yıldız arasında evrenin en yaşlı yıldızlarından daha fazlasını bulacaklarından umutlular.

------------------------------------------------------------------------------

Yapay zekayla çevrilen ve çevirisi editörlüğe tabi tutulan kaynak:

The Milky Way swallowed the universe's oldest stars (astronomy.com)

Orijinal araştırma:

oldest stars with low neutron-capture element abundances and origins in ancient dwarf galaxies | Monthly Notices of the Royal Astronomical Society | Oxford Academic (oup.com)

The oldest stars with low neutron-capture element abundances and origins in ancient dwarf galaxies (silverchair.com)

VFTS 243'ün bir sanatçı izlenimi. (ESO/L. Calçada)

Evreni anladıkça gördük ki büyük yıldızlar öldüklerinde sessizce ortadan kaybolmazlar. Yakıtları tükendikçe dengesizleşir, patlamalarla sarsılır ve sonunda muhteşem bir süpernovayla yaşamlarına son verirler.

Ancak bilim insanları, bazı büyük yıldızların gece gökyüzünde hiçbir iz bırakmadan ortadan kaybolduğunu keşfetmişlerdir. Eski araştırmalarda açıkça görülen yıldızlar, yenilerinde açıklanamaz bir şekilde bulunmuyor. Bir yıldız tam olarak bir anahtar seti değildir - onu kanepenin arkasında öylece kaybedemezsiniz. Peki bu yıldızlar nereye gidiyor?

Yeni bir çalışma bize şimdiye kadarki en ikna edici açıklamayı verdi. Danimarka'daki Niels Bohr Enstitüsü ve Almanya'daki Max Planck Astrofizik Enstitüsü'nden astrofizikçi Alejandro Vigna-Gómez liderliğindeki uluslararası bir ekip, bazı büyük yıldızların bir patlamayla değil, bir "iniltiyle" ölebileceğini öne sürüyor.

Peki kanıtlar? Büyük Macellan Bulutu'ndaki VFTS 243 adlı ikili sistem, bir kara delik ve ona eşlik eden bir yıldızdan oluşuyor. Bu sistem, modellerimize göre kara deliğin oluşumuna eşlik etmesi gereken bir süpernova patlamasına dair hiçbir işaret göstermiyor.

VFTS 243 sisteminin ve Tarantula Nebulası'ndaki yuvasının ölçekli olmayan sanatçı izlenimi. (ESO/M.-R. Cioni/VISTA Macellan Bulutu araştırması/Isca Mayo/Sara Pinilla)

Araştırmacı Vigna-Gómez bunu, "Tam çöküş yaşayan görünür bir yıldıza bakarken, tam doğru zamanda, bir yıldızın aniden sönüp göklerden kaybolmasını izlemek gibi bir şey olabilir," diye açıklıyor.

"Çöküş o kadar tamdır ki hiçbir patlama meydana gelmez, hiçbir şey saçılmaz ve gece gökyüzünde parlak bir süpernova görülmez. Gökbilimciler aslında son zamanlarda parlak yıldızların aniden kaybolduğunu gözlemlemişlerdir. Bir bağlantı olduğundan emin olamayız, ancak VFTS 243'ü analiz ederek elde ettiğimiz sonuçlar bizi güvenilir bir açıklamaya çok daha yaklaştırdı."

Güneş'in kütlesinin yaklaşık 8 katından daha büyük bir yıldız süpernova olduğunda, bu son derece karmaşık bir durumdur. Dış katmanlar -yıldızın kütlesinin büyük bir kısmı- patlayıcı bir şekilde yıldızın etrafındaki boşluğa fırlatılır ve burada yüz binlerce ila milyonlarca yıl boyunca kalan devasa, genişleyen bir toz ve gaz bulutu oluştururlar.

Bu arada, füzyonun dışa doğru basıncı tarafından artık desteklenmeyen yıldızın çekirdeği, başlangıçtaki yıldızın kütlesine bağlı olarak ultra yoğun bir nesne, bir nötron yıldızı veya bir kara delik oluşturmak üzere yerçekimi altında çöker.

Bu çökmüş çekirdekler her zaman oldukları yerde kalmazlar; eğer süpernova patlaması orantısızsa, bu durum çekirdeği bir doğum tekmesiyle uzaya savurabilir. Bazen de çekirdeğin yörüngesini ölürken fırlattığı madde bulutuna kadar izleyebiliriz, ancak yeterli zaman geçtiyse madde dağılmış olabilir. Ancak doğum vuruşunun izleri çok daha uzun süre kalabilir.

European Southern Observatory (ESO)youtube

This animation shows what the binary system VFTS 243 might look like if we were observing it up close and at an inclination different from that we see from Earth. The system is composed of a hot, blue star with 25 times the Sun’s mass and a black hole, which is at least nine times the mass of the Sun. The sizes of the two binary components are not to scale: in reality, the blue star is about 200 000 times larger than the black hole. More information and download options: http://www.eso.org/public/videos/eso2210b/ Credit: ESO/L. Calçada

https://www.youtube.com/watch?si=HMBU2_Yi4BafAHfN&v=DPsKvxV8Lj4&feature=youtu.be

VFTS 243 çok ilginç bir sistemdir. Yaklaşık 7,4 milyon yaşında ve Güneş'in yaklaşık 25 katı kütleye sahip büyük bir yıldız ile Güneş'in yaklaşık 10 katı kütleye sahip bir kara delikten oluşuyor.

Kara deliği doğrudan göremesek de, eşlikçi yıldızının yörünge hareketine dayanarak onu ölçebiliriz - ve elbette sistem hakkında başka şeyler de çıkarabiliriz.

İlginç olan şeylerden biri yörüngenin şekli. Yörünge neredeyse kusursuz biçimde dairesel. Bu, sistemin uzaydaki hareketiyle birlikte, kara deliğin bir süpernovadan büyük bir darbe almadığını gösteriyor. Kara deliği 2022 yılında keşfeden araştırmacılar da bundan şüphelenmişti; şimdi Vigna-Gómez ve meslektaşlarının çalışmaları bunu doğruladı.

Bazen büyük kütleli yıldızların süpernova geçirmeden doğrudan kara deliklere çökebileceğini gösteren kanıtlar giderek artıyor. VFTS 243, bu senaryo için bugüne kadar sahip olduğumuz en iyi kanıtı temsil ediyor.

Niels Bohr Enstitüsü'nden astrofizikçi Irene Tamborra, "Sonuçlarımız VFTS 243'ü, süpernova patlamasının başarısız olduğu ve modellerimizin mümkün olduğunu gösterdiği toplam çöküş yoluyla oluşan yıldız kara delikleri teorisi için şimdiye kadarki en iyi gözlemlenebilir durum olarak vurguluyor" diyor.

"Bu modeller için önemli bir gerçeklik kontrolüdür. Ve bu sistemin gelecekte yıldız evrimi ve çöküşü üzerine yapılacak araştırmalar için çok önemli bir ölçüt olmasını bekliyoruz."

Araştırma Physical Review Letters dergisinde yayımlandı.

---------------------------------------------------------

Düzeltmeleriyle beraber yapay zeka desteğiyle çevirdiğim kaynak:

Hundreds of Huge Stars Disappeared From The Sky. We May Finally Know Why. : ScienceAlert

Orijinal çalışma:

Phys. Rev. Lett. 132, 191403 (2024) - Constraints on Neutrino Natal Kicks from Black-Hole Binary VFTS 243 (aps.org)

Constraints on Neutrino Natal Kicks from Black-Hole Binary VFTS 243 (aps.org)