Türk Telekom’un imtiyazında son tarih 1 Eylül 2025

quote:

Türk Telekom’un 2005 yılında Lübnanlı Hariri ailesine ait Oger Telecom’a satışı, Türkiye’nin en büyük özelleştirmelerinden biri olarak tarihe geçti ve o dönemde oldukça tartışmalı bir karar oldu. Bu konuyu değerlendirmek için hem satışın gerekçelerini hem de sonuçlarını objektif bir şekilde incelemek gerekir. Aşağıda, bu satışın doğru olup olmadığını farklı açılardan ele alıyorum:

### Satışın Gerekçeleri ve Dönemin Koşulları

1. **Özelleştirme Politikası**: 2000’li yıllarda Türkiye’de neoliberal ekonomi politikaları çerçevesinde kamu kurumlarının özelleştirilmesi hız kazanmıştı. Türk Telekom’un özelleştirilmesi, devletin telekomünikasyon sektöründeki rolünü azaltarak özel sektörün rekabet gücünü artırma ve bütçeye gelir sağlama amacı taşıyordu. Satış, 6,55 milyar dolar gibi yüksek bir bedelle gerçekleşti ve bu, o dönemde Cumhuriyet tarihinin en büyük ihalelerinden biri olarak görüldü.
(https://www.dw.com/tr/t%25C3%25BCrk-telekomda-yeniden-kamula%25C5%259Ft%25C4%25B1r%25C4%25B1lma-zarar%25C4%25B1-kim-%25C3%25B6d%25C3%25BCyor/a-61101592)

2. **Şirketin Durumu**: Türk Telekom, 2005’te özelleştirildiğinde borçsuz bir şirketti ve kasasında 2 milyar dolar bulunuyordu. Ayrıca, 2004 yılında 2,2 milyar TL net kâr elde etmiş, üst üste dört yıl en fazla kurumlar vergisi ödeyen kamu kuruluşu olmuştu. Bu, şirketin finansal açıdan güçlü bir yapıda olduğunu gösteriyor.(https://www5.tbmm.gov.tr/develop/owa/genel_kurul.cl_getir?pEid=98250)[](https://www.turkiyeturizm.com/batirdi-turk-telekomu-devretti-25-yillik-hikaye-hazin-bitti-57418h.htm)

3. **Stratejik Hedefler**: Özelleştirmeyle telekomünikasyon sektöründe rekabetin artması, hizmet kalitesinin yükselmesi ve teknolojik yatırımların hızlanması hedefleniyordu. Ancak, Oger Telecom’un telekomünikasyon alanında sınırlı deneyimi, bu hedeflere ulaşmada soru işaretleri yarattı.
(https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-45407651)


### Satışın Sonuçları ve Eleştiriler

1. **Finansal Sonuçlar**:
- **Kâr ve Temettü**: Türk Telekom, 2005-2015 yılları arasında 14 milyar dolar net kâr elde etti ve 12,6 milyar dolar temettü ödedi. Bunun yaklaşık 7 milyar doları Oger Telecom’a gitti. Ancak Oger, özelleştirme bedelinin yalnızca 2,5 milyar dolarını (1,4 milyar dolar ilk ödeme ve 600 milyon dolarlık iki taksit) ödedi; kalanını Türk bankalarından aldığı 4,75 milyar dolarlık krediyle finanse etmeye çalıştı.
(https://www.birgun.net/haber/erdogan-turk-telekom-vurguncusu-hariri-ile-6-ay-sonra-bir-kez-daha-gorustu-349773)(https://haber.sol.org.tr/haber/turk-telekomun-paralarinin-kimlere-gittigini-acikladi-325226)
- **Borç Yükü**: Oger, Türk Telekom’u borçsuz devralmış olmasına rağmen, 2016 sonuna kadar şirketi 3,5 milyar dolar borca soktu. Bu borçlar dövize endeksli ve değişken faizliydi, bu da şirketin finansal yapısını zayıflattı. Oger, bu borçları ve özelleştirme bedelinin kalanını ödeyemedi.
(https://www.birgun.net/haber/erdogan-turk-telekom-vurguncusu-hariri-ile-6-ay-sonra-bir-kez-daha-gorustu-349773)(https://yurtsever.org.tr/2021/erdogan-turk-telekom-vurguncusu-haririyle-gorustu-447712/amp/)
- **Bankalara Etkisi**: Ödenmeyen krediler nedeniyle Türk Telekom’un %55’lik hissesi, 2018’de Akbank, Garanti Bankası ve İş Bankası’nın kurduğu Levent Yapılandırma Yönetim AŞ’ye (LYY) devredildi. Bu, Türk bankalarının milyarlarca dolarlık batık krediyle karşı karşıya kalmasına neden oldu.
(https://www.turkiyeturizm.com/batirdi-turk-telekomu-devretti-25-yillik-hikaye-hazin-bitti-57418h.htm)(https://www.yenicaggazetesi.com.tr/devlet-3-bankayi-kurtarmak-icin-turk-telekomu-satin-aliyor-turkiye-cumhuriyetini-soyup-kacan-ogerin-biraktigi-enkaz-oysa-2026da-borcsuz-olarak-devlete-gececekti-zaten-493685h.htm)

2. **Kamu Zararı**:
- Satış öncesi Türk Telekom’un yüksek kârlılığı ve vergi katkısı, devletin önemli bir gelir kaynağını oluşturuyordu. Özelleştirme sonrası kurumlar vergisinin %30’dan %20’ye düşürülmesi, devletin vergi gelirlerinde ciddi bir kayba yol açtı.
(https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turk-telekomun-satisini-ve-hariri-ailesini-unutmadik-unutturmayacagiz-1833153)(https://www5.tbmm.gov.tr/develop/owa/genel_kurul.cl_getir?pEid=98250)
- 2026’da Türk Telekom’un borçsuz olarak devlete geri dönmesi gerekiyordu, ancak 2022’de Türkiye Varlık Fonu’nun (TVF) %55’lik hisseyi 1,65 milyar dolara satın alması, kamu kaynaklarının gereksiz yere harcanması olarak eleştirildi. Eleştirmenler, bu adımın bankaları kurtarmak için atıldığını ve kamunun zararına olduğunu savundu.(https://www.dw.com/tr/t%25C3%25BCrk-telekomda-yeniden-kamula%25C5%259Ft%25C4%25B1r%25C4%25B1lma-zarar%25C4%25B1-kim-%25C3%25B6d%25C3%25BCyor/a-61101592)
(https://www.evrensel.net/yazi/90568/turk-telekom-kimleri-ihya-etti)

3. **Hizmet Kalitesi ve Yatırım**: Özelleştirme sonrası Türk Telekom’un altyapı yatırımları yetersiz kaldı. Türkiye, Avrupa’nın en düşük internet hızlarına sahip ülkelerinden biri oldu. Bu durum, özelleştirmenin teknolojik gelişim hedeflerine ulaşmadığını gösteriyor.
(https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turk-telekomun-satisini-ve-hariri-ailesini-unutmadik-unutturmayacagiz-1833153)

4. **Hariri Ailesi ve Şeffaflık**: Hariri ailesinin Türk Telekom’un kârını yurtdışına transfer ettiği, şirketin içini boşalttığı ve borçları ödemeden Türkiye’yi terk ettiği yönünde ciddi eleştiriler var. Örneğin, Saad Hariri’nin Güney Afrikalı bir mankene 16 milyon dolar transfer ettiği iddiaları, bu paraların Türk Telekom kaynaklarından geldiği şüphelerini artırdı. Ayrıca, Oger’in telekomünikasyon deneyimi eksikliği ve siyasi bağlantılarla ihaleyi aldığı iddiaları, sürecin şeffaflığına gölge düşürdü.
(https://haber.sol.org.tr/haber/turk-telekomun-paralarinin-kimlere-gittigini-acikladi-325226)(https://www.bakirkoygazetesi.com/turkiye-yi-dolandiran-hariri-turk-telekom-un-paralarini-mayo-mankenleri-ile-mi-yedi/8435/)[](https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-45407651)

### Doğru muydu, Yanlış mıydı?

Türk Telekom’un Hariri ailesine satışı, kısa vadede devlete nakit girişi sağlasa da uzun vadede ciddi sorunlar doğurdu:
- **Olumlu Yönler**: Özelleştirme, devletin kasasına 6,55 milyar dolarlık bir gelir getirdi ve telekomünikasyon sektörünün serbest piyasa koşullarına açılması hedeflendi. Ancak bu hedefler büyük ölçüde gerçekleşmedi.

- **Olumsuz Yönler**: Şirketin borçlandırılması, kârların yurtdışına çıkarılması, ödenmeyen krediler ve bankalara yüklenen zarar, özelleştirmenin başarısız olduğunu gösteriyor. Ayrıca, kamu kaynaklarının kötü yönetilmesi ve şeffaflık eksikliği, bu satışın halkın çıkarına olmadığını düşündürüyor. İktisatçı Prof. Dr. Mehmet Şişman’ın da belirttiği gibi, stratejik sektörlerdeki kamu şirketlerinin özelleştirilmesi, halkın yararına olmaktan çok zarar getirdi.
(https://www.dw.com/tr/t%25C3%25BCrk-telekomda-yeniden-kamula%25C5%259Ft%25C4%25B1r%25C4%25B1lma-zarar%25C4%25B1-kim-%25C3%25B6d%25C3%25BCyor/a-61101592)

### Sonuç

Türk Telekom’un Hariri ailesine satışı, hem finansal hem de stratejik açıdan ciddi sorunlara yol açtığı için genel olarak yanlış bir karar olarak değerlendirilebilir. Şirketin borçsuz ve kârlı yapısı, özelleştirme yerine kamu kontrolünde kalarak daha fazla değer üretebilirdi. Hariri ailesinin süreci kötü yönetmesi, Türk bankalarına ve dolayısıyla ekonomiye zarar verdi. Ayrıca, 2026’da devlete bedelsiz dönecek bir şirketin 2022’de Varlık Fonu tarafından satın alınması, kamu kaynaklarının israfı olarak görülüyor. Bu özelleştirme, “başarılı” olarak sunulan bir sürecin nasıl bir ekonomik yük haline geldiğinin açık bir örneği oldu.
(https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-45407651)
(https://www.evrensel.net/yazi/90568/turk-telekom-kimleri-ihya-etti)

Eğer daha spesifik bir açıdan (örneğin ekonomik, siyasi veya hukuki) değerlendirme isterseniz, lütfen belirtin, daha derinlemesine inceleyebilirim!