Samsung U24E850R İncelemesi - 4K|PLS|Freesync

Selam millet. Uzun bir aradan sonra tekrardan karşınızdayım. Bu monitörü yaklaşık bir sene önce aldım fakat test ekipmanlarını toplamak iki üç ayımı alıp, monitörü inceledikten sonra yayınlamaya fırsat bulamadığım için inceleme tarihi buralara kadar sarktı.Yine daha önce yapılmamış, Türkiye'de ilk olacak bu inceleme. Planlarım dahilinde böyle bir çalışma gündemimde yoktu fakat yeni monitörü aldıktan sonra Türkiye'deki monitör incelemelerinin kutu açılımının yapılıp, ellerindeki basın bültenlerinin okunmasından ibaret olduğu için kolları sıvadım.




Söz konusu monitör olduğu için çok sağlam bir paketleme yapılmış. Ürünün zarar görmesi pek mümkün görülmüyor. Diğer aksesuarlar kutunun içinde toplanmış. Kutu içindekiler güç kablosu, USB 3.0 uzatma kablosu, HDMI kablosu, Display Port kablosu.

Monitörün dış kasasında siyah ve grinin tonları hakim. Ayak ve panelin bütün noktalarında plastik kullanılmış. Ayakta kullanılan plastiğin kalitesi panelde kullanılan plastiğin kalitesinden geride kalıyor. Butonlar sağ alt köşede. Butonun boyutu biraz daha büyük olabilirdi. Şimdilik gevşeklik hissi bırakmıyor. En sağa güç butonu, bir yanında PIP,PBP modu için atanmış buton, diğer yanında görüntü çıkışları arasında geçiş yapılabilen buton, bir yanında parlaklık-kontrast ve sesin hızla ayarlanabileceği buton, bir yanında göz korumanın aktif edildiği buton, en soldaysa ana menüye geçilebilecek buton yer alıyor. Panelin sol kısmında iki adet USB 3.0 portu ve kulaklık çıkışı yer alıyor. Diğer portlar panelin alt kısmında konumlandırılmış. Altta iki adet USB 3.0 portu, display port ve mini display port çıkışı, HDMI çıkışı var.

Vesa ayak standını kullanan bir monitörle ilk defa karşılaşıyorum ve daha önce bu ayak standını kullanan bir monitör niye kullanmadım diye hayıflanmadım değil. Monitör öne-arka hariç her şekilde hareket ediyor. Bu saatten sonra monitör alacak olursam kesinlikle tercihlerimi yaparken bu ayak standını kullanan monitörlerden birini tercih edeceğim. Monitör sağa ve sola 25° hareket edebiliyorken aşağıya olan hakereti -5° dereceyle biraz kısıtlı. Yukarıya olan hareket derecesi 20° iken 13 CM aşağıdan yukarıya doğru hareket alanı mevcut. Kullanıcıların bu konuyla ilgili sıkıntı yaşayacağını sanmıyorum. Monitörü dik olarak da konumlandırabiliyorsunuz ve yazılımı yükledikten sonra tıpkı akıllı telefonlarda olduğu gibi ekranda dik olarak dönüyor. Programcıların kod yazarken oldukça işine yarayacak bir özellik.

OSD

OSD ekranı oldukça basit bir arayüze sahip. Resim modunda Parlaklık, Kontrast, Netlik, Renk, Gamma, Resim Boyutu, Yanıt Süresi gibi genel görüntü ayarları var. Resim ayarlarının hemen altında PIP/PBP ile ilgili genel ayarlar mevcut. Ekran Gösterimi kısmında OSD Dili, Saydamlık Seviyesi, OSD ekrarının ne kadar sürede kapacağı gibi ayarlar mevcut. Sistem kısmında Freesync ile ilgili ayarlar, Süper Sarj ayarları, Fabrika ayarlarına geri döndürme ve eko modunun ayarları var. Bilgi kısmında monitörün seri numarası, çözünürlük gibi teknik bilgiler var.

---

Açı

PLS panellerin en iddialı olduğu konulardan birid e görüntü açıları. Oyuncular için geliştirilen panellerde genelde TN Paneller kullanılıyor ve bu panel tipi özellikle dikey düzlemdeki açılarda olduğu gibi bazı açılarda oldukça çuvallıyor. Ayrıca PLS Panel ile birlikte VA panellerinden gördüğünüz merkez dışı kontrast kaymasından ve günümüz güncel VA panellerinin bazılarında gördüğünüz oldukça belirgin gamma ve renk tonu kaymasından da arınıyorsunuz. U24E850R bu konuda beklediğim sonuçlarla karşılaştım ve renk tonlarıyla kontrasttaki değişiklik normal düzeydeydi.

Kamera Ayarları: F8.0, Iso 400,

---

Arka Işık Sızıntısı

Bu durumu test etmek için yapılması gereken tamamen siyah bir resmi tam ekran olarak görüntülemek ve ortam tamamen karanlıkken test etmek. Fotoğraf yaklaşık 1.5 Metre uzaklıktan, Enstantane hızı 1/8 olacak şekilde çekildi. Parlaklık seviyesi 0-50-100 olacak şekilde üç farklı parlaklık ayarında çekildi. Fotoğrafları çekerken aklıma gelmedi fakat diğer incelenmelerde 120 cd/m2 'de de fotoğraf çekeceğim. Resimler görüldüğü gibi sızıntı alt kısımda yok denecek seviyede. Üst kısımdaysa sağ ve sol köşelerde. Beklediğimden daha iyi bir sonuçla karşılaştım. Bazı incelemelerde sızıntı oldukça yüksek seviyedeydi fakat bende sonuç gayet iyi. Biraz da şans işi. Herhangi bir mağazadan iki aynı monitörü alıp test ettiğinizde dahi karşılaşılan sonuçlar farklı çıkacaktır.

---

PWM

CCFL ve LED tabanlı panellerde ekran parlaklığını değiştirmek için arka aydınlatmanın(backlight'ın) ışık çıkışları arttırıp azaltarak yapılır. Bu arka aydınlatmayı kontrol eden bir ünite var. Genelde ekranlarda kullanılan bu modülün ismi Pulse Width Modulation (PWM) a.ka Darbe(atış) Genliği Modülasyonu(ayarlanması). Yüksek parlaklık seviyesine sahip panellerin piyasaya yaygın olarak sürülmesi ve LED arka aydınlatmanın kullanılması PWM'nin etkilerini daha çok görmemize neden oldu. Bu durum herkes için geçerli değil fakat en yaygın etkisi baş ağrısı, göz kuruması, göz yorulması. Olayı basite indirmek gerekirse PWM kullanılan monitörlerde farklı parlaklık seviyelerinde ekranda titreme yapıyor ve parlaklık seviyesi düştükçe bu titreşim artıyor. Bu doğrudan gözle görülemiyor fakat beyin bunu algılıyor. Bunun sonucunda yukarıdaki belirtilen yan etkiler ortaya çıkıyor. Parlaklık seviyesi %100'e yakın olduğunda bu durumdan genelde kurtulunuyor fakat bu seferde yüksek ekranın parlaklığı ve şiddetli ışık göze zarar veriyor. PWM kullanılmasının nedeniyse uygulamasının basit, maliyetinin düşük olması ve hızlı aydınlatma değişikliğe imkan vermesi. Bazı LED monitörlerde parlaklığı kontrol etmek için PWM devresi yerine voltaj arttırıp azaltılarak yapılıyor. Bu yöntem CCFL panellerde kullanılabiliyor fakat LED Panellerde yeterli esnekliği sağlamıyor. Bu yöntemin dezavantajı yüksek maliyeti ve arka aydınlatmanın renk sıcaklığını kontrol etmek oldukça güç.

Monitörlerin özelliklerine sayfalarından bakarsanız bazılarında PWM ifadesi yerine Flicker Free(titreşimden muhaf) ifadesini görürsünüz. Bunun belirtilmesi her zaman monitörde PWM kullanılmadığı anlamına gelmiyor. Bazı modeller belirli parlaklık seviyesinden sonra titremeye başlıyor. Tıpkı bu monitörde olduğu gibi.

Bu durumu anlamanın iki yolu var. İlki osiloskop ve foto sensör. Bu düzenek bir dahaki monitör testinde olacak fakat böyle bir düzenek Türkiye'de kimsede olmayıp dünyada bir avuç insanda olduğunu düşünürsek normal kullanıcının bu yöntemi kullanması pek mümkün değil. İkinci yöntemse daha uygulanabilir fotoğraf metodu. İlk önce http://www.tftcentral.co.uk/images/pwm_article/test_line.jpg resmi indirin. Daha sonra resmi tam ekran boyutunda görüntüleyin ve ekran gözüken tek şey bu olsun. Daha sonra fotoğraf makinesini monitörün tam karşısına 60 CM mesafeyle hizalayın. Fotoğraf makinasının enstantane hızı 1/25 olsun. Fotoğrafı çekerken mümkünse tripod kullanın. Odaklamayı elle yapmanızda fayda var. Farklı parlaklık seviyelerinde fotoğrafklar çekin.Bu fotoğrafları çekerken en önemli detay fotoğraf makinesini hızlıca soldan sağa doğru hareket ettirin. Odak noktasını ilk önce beyaz noktasına sabitleyin. Odak noktası oradayken makineyi bir miktar sola doğru kaydırın ve fotoğrafı çekerken bu hareket sağa doğru devam etsin. Bu soldan sağa doğru hareketi hızlı ve pürüzsüz şekilde yapmanız gerekiyor. Bazı tripodları bu şekilde ayarlayabiliyorsunuz. Eğer böyle bir ayağa sahipseniz işiniz daha kolay. Tam olarak bunu yapabilmek için demeler yapmanız şart.Daha fazla detayı tftcental makalesinde bulabilirsiniz.

Panellerdeki döngü(açıp/kapanma periyodu) sayısı Hz ile ifade edilir. 100 Hz'nin anlamı saniyedeki 100 defa yenilemeyi ifade ediyor. Fakat LED ler hangi frekansta çalışıyor? Çoğu monitörün PWM Frekansı 90 ile 400 Hz arasındadır. (Bu Hz Yenileme Hızıyla karıştırılmasın)

Yukarıdaki yöntemi kullanılarak monitörde titreşim olup olmadığını aşağıdaki resimlerde görebilirsiniz. İlk resimde görüldüğü gibi resimde 10 satır görülüyor. Fotoğraf çekilirken enstantane hızı 1/25. 10x25=250 Hz. Bu değer arka aydınlatmanın döngü frekansı. Ekrandaki titreme parlaklık seviyesini 10 ve 20'ye getirdiğimizde de devam ediyor ve 30 ve yukarısı seviyelerde kayboluyor. Ayrıca monitörde bulunan göz koruma modunda da titreşim mevcut. Fotoğraf metodu tam olarak doğru sonuçları vermese de yaklaşık olarak tutarlı sonuçlar sunuyor. Bunu prad.de'de bu monitörün incelemesine bakınca anlayabiliyoruz. O testte parlaklığın %23 altına düştü zaman frekans 241 Hz de titreşim başlıyor. Monitör özellikler sayfasında Flicker Free olarak tanıtılsa da bu durum %100 mevcut değil. Ama yinede sunulan destek kısmen kabul edilebilir durumda. Genelde ekran parlaklığı için normal aydınlatılan bir ortamda 120 cd/m2 standart sayılabilen bir değer ve bundan biraz daha yüksek parlaklık seviyesinde titreşimden muhaf biçimde monitörü kullanabilirsiniz. Bu durumun oluşabileceğini düşündüğüm için monitörü 80 cd/m2, 120 cd/m2 ve 160 cd/m2 gibi farklı parlaklık seviyelerinde kalibrasyonunu yaparak bu ayarlardaki monitör ayarlarını ve profil dosyalarını paylaşacağım.

---

Enterpolasyon var olan/bilinen iki değer arasında yeni bir değer hesaplamak için kullanılan matematiksel ifadedir. İki boyutlu görüntülerin ölçeklenmesi işleminde çokça kullanılması gerekir. Bir görüntü büyütülürse TFT monitörünün yeni piksel üretmesi gerekir. Bunu bitişik noktalardan yeni noktaları tahmin ederek yapar ve bunları imaj olarak görüntüler.
Bu monitörün çalışması için tasarlandığı çözünürlük 3840 X 2160 ve yenileme hızı 60 hz'dir. Eğer isterseniz monitörü bu çözünürlüğün dışında da çalıştırabilirsiniz.Çözünürlüğü daha düşük bir çözünürlük olan 2560 x 1440'da test ederek enterpolasyonun nasıl işlediğini göreceğiz. Yukarıdaki resimde üst kısımdaki fotoğraf görüntüsü 4K çözünürlükte kaydedildi. Doğal çözünürlüğünde görüntüde pikseller net bir şekilde tek tek görülüyor ve oldukça keskin bir görüntüye sahip. Siyah ve beyaz ayrımı gayet net. Bu görüntü hiçbir zaman enterpolasyona tabi tutulmayan doğal çözünürlüktür. Alt kısımda yer alan görüntüdeyse resim 2K çözünürlükte çekildi. Bu resim enterpolasyonlu bir gösterimi açıkça anlatıyor. Görüntü kesinliğini yitirip bulanıklaşmaya başladı fakat hala rahatlıkla okunabilir. Üstteki görselde siyah beyaz görüntü noktalarıyla çalışırken, alttaki resimde gri tonlara sahip pikseller açıkça görülebilir. Çözünürlük düştükçe bu durum gidecek artacaktır. Onun için doğal çözünürlükte çalıştırmaya dikkat edin.

---

Input Lag

Bu durum genelde Online Oyunlarda sıkıntı oluyor. Bu durumu yıllar önce salonda televizyonda BF 3 oynarken acı bir şekilde yaşamıştım. Şarjörü adamın üstüne boşaltıyordum fakat adam aslında öyle değildi. Sinyal ekran kartında çıktığı zaman aynı anda monitörde olmuyor ve bu durumda bir gecikme yaşanıyor. Bu durumu net olarak tespit edip onu rakamla ifade etmek oldukça güç. Piyasada en yaygın kullanılan yöntem test edilmek istenen ekranla CRT monitör yan yana koyulup aynı ekran kartını görüntü çıkışına bağlanıp iki ekrana da aynı görüntü yansıtılıyor. Daha sonra stopwatch programıyla yüksek enstantane hızına sahip bir fotoğraf makinesiyle resimler çekiliyor. Bu yöntem kısmen fikir verebilir. Prad.de osiloskop ile çok daha profesyonel bir sistem kullanıyor fakat benim kullandığım yöntem biraz daha farklı. Stopwatch yerine SMTT programını kullanacağım. Bu program daha elverişli bir program fakat şu an bu programa ulaşılamıyor. Sağolsun programı yazan arkadaş rica sonucu lisansı verdi. Enstantane hızı 1/160, Iso 800.

Bu karşılaştırmada CRT monitörde gecikme yok diye hesap ediliyor ve CRT monitördeki en yeni karede olan zaman dilimi kriter olarak alınıyor. Daha sonraki kriterse karşılaştırılan paneldeki en yeni zaman dilimi. Bu iki değer çıkartılınca gecikme süresi elde edilmiş oluyor. Aşağıdaki resimlerde görüleceği gibi ortalama gecikme 3-4 MS civarında.

---

Tepki süresi/Ghosting

Pixeller renk değiştirirken yeteri kadar hızlı olamazlarsa bir sonraki sahneye geçerken önceki sahnenin rengi kalabilir. Özellikle hareketli sahnelerde daha çok oluyor. Bu durumun sonucunda hayalet efekti olarak adlandırılan iz kalıyor. Özellikler kısmında bu durum GTG Grey To Grey olarak belirtilir. Grinin bir tonundan başka bir tonuna geçişin kaç ms de olduğunu belirtir kısaca. Osiloskop ve foto sensör ile test metodu bir sonraki aşamada gelecek, şimdilik pixperan ile idare edeceğiz.

Yeni monitörlerde tepki süresine monitör üzerindeki ayarlar sayesinde de müdahale ediyorsunuz. Bu özellik "Response Time" veya " Overdrive" olarak adlandırılıyor. Bu monitörde standart, hızlı ve daha hızlı diye üç farklı ayar var. Aşağıdaki resimlerde 4K ve 1080P çözünürlükte bu üç modda da yapılmış testler mevcut.

Sırasıyla 4K, 4K Hızlı, 4K Daha Hızlı, 1080P, 1080P Hızlı, 1080P Daha Hızlı

Enstantane 1/160, Iso 800

Çoğu kullanıcının dikkate alması gereken husus monitörün kutu içinden çıktığında verdiği değerler, nasıl bir performans göstereceğidir. Bu incelemede taahhüt edilen teknik değerleri ne seviyede verebildiğini görerek diğer monitörlerle de karşılaştırmasını yapacağız. Panelin renk doğruluğunu anlamak için lazım olan cihaz bir kalibratör fakat normal bir kullanıcının bu cihazlara erişmesi Türkiye'de hem oldukça maliyetli hemde ulaşması zor. Bu cihazın tek bir avantajı eğer çalıştığınız ortamın ışığı sürekli değişiyorsa o zaman bu cihaza sahip olmanız gerekebilir. Çünkü cihazı kalibre ettikten sonra sabit bir yere koyuyorsunuz ve ortam ışığı değiştiğinde sizin gördüğünüz görüntünün parlaklık seviyesi de değişiyor. Tamamen karanlık bir odada 80 cd/m2 seviyesinde bir parlaklık çok yeterli gelirken aydınlatmanın fazla olduğu bir odada bu değer çok düşük kalacaktır. Bu ihtimali düşündüğüm için üç farklı parlaklık seviyesinde profil oluşturacağım. Benim bu iş için kullandığım cihaz X-Rite i1Display Pro . Cihazın kendi yazılımı var fakat pek kullanışlı değil. Yabancı basının bu iş için kullandığı program Calman fakat maliyeti yüksek. Ben bu iş için DisplayCAL+ArgyllCMS kombinasyonunu kullanıyorum.

Testin Hedef ve Standartları

CIE Diyagramı/Gamut Bu iki boyutlu görüntü monitörün arka aydınlatması tarafından kapsanan renk alanını doğruluyor. Monitörün desteklediği renk alanına göre referans seçilecek fakat çoğu monitör sRGB desteği sunduğundan referans sRGB olacak. İleride AdobeRGB gelirse teste AdobeRGB Gamut Diyagramı eklenecek.

Gamma Bilgisayar monitörlerinde varsayılan değer 2.2'dir. Bu yüzden mümkün olduğunca bu değeri yakalamaya çalışacağız.

Renk Sıcaklığı Tıpkı Gün ışığında olduğu gibi hedeflediğimiz değer 6500K. Genelde referans olarak kabul edilir. Rakamların sonundaki K Kelvin'i temsil ediyor

Parlaklık/Luminance Parlaklığı ifade etmek cd/m2 kullanılıyor. Normal aydınlatma bulunan ortamlarda beyaz noktanın parlaklık seviyesi 120 cd/m2 olarak standart gibi kabul ediliyor. Hedeflediğimiz değer bu yani.

Siyah Derinliği Karanlık detayını en üst düzeye yükseltmek ve en üst kontrast detayını verebilmesi için mümkün olduğunca en düşük sonucu hedefliyoruz.

Kontrast Oranı Mümkün oldukça en yüksek sonucu hedefliyoruz.

Güç tüketimi hesaplaması yaparken sonuçların tutarlı olmasını isteniyorsa ilk dikkat edilecek husus şebeke elektriğinin düzensiz akımlarından arındırılmış elektrik akımı. Bu sadece güç tüketimini hesaplarken değil diğer testleri yaparkenki sonuçları da etkileyebilir. Şebekeden gelen elektriği saf dışı bırakmak için On-Line FSP Knigh 3 KVA kullanıyorum. Sinus çıkışı sayesinde tüm parazitlerden arındırılmış 220V bir çıkışa sahibim. Güç tüketimini hesaplamak içinse doğruluk oranı yüksek bir güç analizörüne ihtiyaç var. Bazı piriz tipi wattmetreler de iş görebilir fakat Türkiye'de satılan çözümler oldukça tutarsız sonuçlar ortaya koyuyor. Bu iş için kullandığım ürün EVERFINE PF9901

Güç Tüketimi

Bu sonuçlar belki tek başına sizin için pek bir anlam ifade etmeyebilir fakat şöyle örnek göstereyim, bu monitörün %0 parlaklıktaki enerji sarfiyatı şu an çoğu monitör %100 parlaklıkta tüketiyor. Panel adeta 8 Silindirli bir Amerikan arabası gibi tüketiyor.





Kontrast İstikrarı ve Parlaklık

Bu kısımda anlatılmak istenen detay, parlaklık seviyesi değiştirildiğinde kontrast seviyesinin nasıl değişiklik tepkisi vereceği. Parlaklık ve kontrast birbirinden bağımsız iki ayrı parametredir ve parlaklık değiştirildiğinde iyi bir kontrast vermesi gerekiyor. Fakat bu her zaman pratikte böyle olmuyor. Burada on bir farklı parlaklık seviyesinde siyah derinliği, kontrast oranına bakacağız. Test sırasında ekran kartı ayarları devre dışı bırakılıp, varsayılan renk profili kullanılmıştır



Kalibresiz

Monitör kutudan çıktığı haliyle oldukça kötü. Gerçi bu durum çoğu monitörde bu şekilde. Üreticiler doğru renkler yerine göze hoş gelmesi için daha çok ağır mavi tonların hakim olduğu, aşırı doymuş renkleri kullanıyorlar. Bu monitörde bu durum özellikle gri tonlarda ayyuka çıkmış. Kırmızı, turuncu ve yeşil tonlarıysa aşırı doymuş olarak ayarlanmış.

Kalibreli

Bu diyagram tipik XxY biçimini gösteriyor. Renkli üçgen kalibrasyon öncesi sonucu gösterirken kesin çizikler nihai sonucu gösteriyor.



Monitör kalibre edildikten sonra alınan sonuçlar oldukça iyi. Tabi bunu sRGB renk yelpazesi için söylüyorum. Monitörün özelliklerinde Renk Kapsamını %100 sRGB olarak vermiş ve kalibre edince benim elde ettiğim değerler %99 seviyesindeydi. Monitörün kutudan çıkmış haliyse %78 seviyelerinde.

Renk Doğruluğu

Aşağıdaki tablo yukarıdaki görsellerle doğrudan ilişkili. Her rengin olması gereken bir ton vardır. Bu durumu yukarıdaki resimlerde "Olması Gereken Değer" ve "Ölçülen Değer" olarak görüyorsunuz. Olması gereken değerle ölçülen değer arasındaki fark ΔE* cinsinden rakam olarak final kısmında belirtiyor. Burada en düşük skor en iyi anlamına geliyor. Skor ne kadar düşük olursa renk o kadar doğru demek. Monitörün kutudan çıkmış haldeki performansının yanında kalibre edilmiş performansı da önemli. Çünkü her monitör kalibre edilse dahi istenilen renk tonunu yakalayamayabilir. Bu panelin kalitesiyle ilgili bir durum.


Ekran Doğruluğu

Paneli test ederken referans noktası olarak tam merkezi alıyorum fakat panelin her noktasında farklı değerlerle karşılaşabilirsiniz. Bunu test etmek amacıyla dokuz farklı noktada ölçüm yapılıyor.

Siyah Parlaklık Seviyesi

Aşağıdaki tabloda kriter olarak almamız gereken sonuç 120 cd/m2 olarak kalibre edilmiş halde elde edilen siyah performansı. Değer ne kadar düşük olursa sonuç o kadar iyidir. Siyahlar daha siyah demek yani. Monitörün parlaklık seviyesi yüksek olduğu için en yüksek parlaklık seviyesinde alınan siyah performansı sizi olumsuz olarak yönlendirmesin.



Beyaz Parlaklık Seviyesi

Monitörün özelliklerinde 300 cd/m2 olarak belirtilmiş. Elde edilen sonuçlar daha yüksek. Yüksek skoru daha iyi olarak değerlendirebiliriz. Bu skor ekranın ne kadar parlak olduğunu gösteriyor.



Renk Sıcaklığı

Monitörün kutudan çıkmış haliyle elde edilen renk sıcaklığı 7500K. Monitörü kalibre ederek genel kullanıma en uygun olan 6500K seviyesine ulaşıyoruz.



Kontrast

Genelde standart olarak 1000:1 olarak verilir fakat bazı monitörlerde 3000:1 seviyesine çıktığı bile oluyor. Bu tabloda yüksek sonucu daha iyi olarak değerlendirebiliriz. Test sırasında ekran kartı ayarları devre dışı bırakılmış ve herhangi bir profil aktif değildir.




Gamma

Değer olarak 2.2 standart. 2.2'ye yakın sonuç her zaman daha iyidir.





Normal bir kullanıcı olarak " Niye kalibre edilmiş bir monitöre ihtiyacım olabilir? Benim için faydası ne?" olacak diyebilirsiniz. Bu sorunun cevabı doğru renklerin sizin için ne kadar önemli olup olmadığıyla ilgili. Doğru renk konusu benim için çok önemli. Bu olay en çok bu işten para kazanan, matbaacı, grafiker, fotoğrafçı gibi profesyonelleri ilgilendiriyor. En basitinden sadece çıktı alındığında bile bilgisayarda çalışılan renklerle ve çıktı alınan renkler arasında çok büyük farklar olabiliyor. Bu yüzden kaliteli bir kalibratöre ve kaliteli bir monitöre ihtiyacınız var. Eğer bu incelemedeki monitöre sahipseniz sadece üç dakikanızı ayırarak maliyet ve zaman külfetinden kurtulup doğru renklerin keyfini çıkartabilirsiniz. Bazı monitörler fabrika çıkışlı kalibre edilmiş olarak geliyor fakat incelemeler gösteriyor ki onlarda tam kalibreli olmayabiliyor.


80 cd/m2 ortam ışığının çok az olduğu ya da ortam ışığının olmadığı durumlar için uygun bir parlaklık seviyesi. 120 cd/m2 normal aydınlatılmış bir ortama uygun parlaklık seviyesi. 160 cd/m2 ise ortam aydınlatmasının normal şartların biraz daha üstündeki olduğu ortamlar için uygun.

İlk önce indirdiğiniz profili bu adrese C:\Windows\System32\spool\drivers\color kaydedin.



Daha sonra Denetim Masasından Renk Yönetimine gidin.



Burada "Bu ayarlar için benim ayarlarımı kullan" kutucuğu işaretli olsun. Alt kısımdaki "Ekle" ye basarak ilgili profili bulun. İlgili klasörde eklediğiniz profili bulmak için "Gözat" seçeneğinden kopyaladığınız profili seçin. Seçili profil Renk Yönetimi sayfasında gözükecek ve bu profile tıklayarak " Varsayılan Profil Olarak Ayarla" diyoruz.



Son adımdaki yapacağız işlemler "Gelişmiş" kısmında. Burada " Windows'un görüntü birimi ayarlamasının kullan" seçeneğini aktif edin. Eğer bu kısma müdahale edemiyorsanız " Sistem varsayılanlarını değiştir... " seçeneğine tıklayıp oradan " Gelişmiş " sekmesine gelerek az önceki aktif edilemeyen seçeneği buradan aktif edebilirsiniz.





Renk takıntısı olan bir kullanıcının tercih edeceği panellere bakarken seçenekleri arasında IPS ve PLS mutlaka vardır ve bu ikisi ağırlıklıdır. Diğer seçenekse AHVA paneller. Bu iki panelin arasında ne gibi bir fark var diye aklınıza takılabilir. Kısaca bilgi vermek gerekirse bu iki panel teknoloji olarak birbirine oldukça benziyor. IPS LG tarafından geliştirilmiş ve doğal olarak lisans sahibi LG. Daha sonra alternatif olması amacıyla Samsung 2010 Yılında PLS adıyla karşımıza çıkıyor. İkisinin de belirli avantajları, dezavantajları ve ağır bastıkları konular var. Samsung tarafından geliştirilen PLS'deki IPS'e göre sunduğu avantajlar daha iyi görüntü açıları, %10 ekstra parlaklık, %15 daha az maliyet, üstün görüntü kalitesi ve esnek paneller olarak belirtilmiş. Esneklik kısmını Kore menşeli olan QNIX, Crossover gibi firmaların hız aşırtmaya imkan sağlayan panellerinden az da olsa tasdik ediyor. Piyasada hakim olan görüşse oyun için PLS'nin mantıklı olduğu fakat renk doğruluğunda IPS'in bir adım önde olduğu görüşünde. Fakat sonuç olarak görüş açısı, renk doğruluğu, tepki süreleri bakımından bu iki panelde birbirine yakın sonuçlar veriyor.

Monitörü yaklaşık bir yıl önce sanalmarketim'den 1260 TL'ye almıştım. Monitör yeni çıktığında hakkında bir tane bile yazı yoktu ve açıkçası biraz kumar olmuştu benim için. Beni düşündüren esas nedeniyse yurt dışında 500£ gibi bir fiyata satılıp Türkiye'de çok daha düşük bir fiyattan satılmasıydı. Çünkü yurt dışında bu fiyata satılan monitörlerin Türkiye fiyatı yaklaşık 2500 TL civarı. Monitör şu an Türkiye'de stoklarda mevcut değil fakat benim aldığım fiyata göre günümüz kuruyla uyarlarsak 1500 Tl gibi bir fiyattan satılır. Benim monitör seçerkenki en önemli kriter renk doğruluğuydu. Bunu için bakacağım paneller AHVA,PLS ve IPS'di doğal olarak. Bunu yanında az da olsa oyun oynayacağım için oyun performansı da önemliydi. Ben sürekli fotoğraf çekip Photoshop ve Lightroom kullanan biriyim. Ama bu işleri yapmayıp sıradan bir ev kullanıcısı olarak amacım oyun oynamak, film izlemek ve günlük işlerde kullanmak amacıyla monitör arasaydım da monitörün renk doğruluğu benim için tepsi süreleri kadar önemli bir kriter olurdu. Bu durum biraz olaya bakış açısıyla da ilgili. Siz tercih yaparken hangisini öncelik sırasında tutuyorsanız ona göre seçeneklerinizi daraltmanızda fayda var. Renk konusu dışında aradığım özelliklerden biri de 4K desteğinin olmasıydı. Elimde 4K için yeterli bir ekran kartı yok fakat ileri zamanlarda 4K yaygınlaştığında bir kez daha monitör için masraf yapmak israf olur. Freesync desteği de bunlara eklenince U24E850R tam olarak aradığım çözüm oluyor. Aslında 27", 28" arasında bir panel bakıyordum hatta bu monitörün 28" versiyonu var fakat Monitör TN Panel. TN Panel olması benim temel seçeneğim olan renk doğruluğuna limon sıktığı için bu panel doğrudan devre dışı kalıyor. Hatta 32" PLS olan U32E850R modeli de mevcut ama 32" monitör için oldukça fazla büyük. Monitör kutudan çıktığı halde renk açısından kullanılamaz halde ve %100 sRGB kapsamının yakınından bile geçemez. Kalibre ettikten sonra vaat ettiği seviyeye ulaşıyor. Bu kısımda benden rahatlıkla geçer not aldı. Daha önce renk aralığı çok daha geniş Eizo ColorEdge serisi kullanma fırsatım oldu fakat fiyatı bu ürünün yaklaşık 4 Katı olduğunu düşünürsek Samsung U24850R rahatlıkla kabul edilebilir. Gelelim oyun konusuna: ben turnuvalardan turnuvaya koşan hardcore bir oyuncu değilim. Fırsat bulabilirsem günde anca bir saat vakit ayırabilirim. Düzenli olarak oynadığım multi player oyunsa BF1, Fifa 17. Onun haricinde hikaye modları güzel ya da oyun dinamikleri başarılı oyunları oynuyorum. Bu panelin oyun konusunda sunduğu en büyük destek freesync fakat maalesef freesync destekli bir ekran kartına sahip olmadığım için bu kısmı deneyimleyemedim. PLS bir panel olduğunu düşünürsek Input Lag sonuçları oldukça iyi. Hatta beklediğimden daha iyiydi. Monitörün yenileme hızı 60 HZ. Eğer oyunu 4K çözünürlükte ve yüksek grafik ayarlarında oynamak istiyorsanız genelde tek ekran kartı yeterli gelmiyor ikili düzeneklere ihtiyacınız var. Eğer dediğim kriterlerde oyun oynayacaksanız 60 Hz'nin sizi fazla limitleme imkanı yok. Oyun sırasında ghosting gibi oyun deneyimini baltalayacak herhangi bir sorunla karşılaşmadım. 120 HZ'de ki akıcı oyun deneyimi mevcut değil fakat 1080P 120 HZ'de TN panelle akıcı oyun oynayacağıma 4K 60 HZ'de takılmayı tercih ederim. 2017 içinde 4K/IPS/144HZ/GSYNC/FREESYNC panellerde gelecektir fakat monitörün yanında sistem bileşenlerine de ciddi maddi yatırım yapmak gerekiyor. Bunun ideal dengesini bulmak size kalmış.



Güncel monitörlerin çoğunda iyi veya kötü dahili hoparlör bulunuyor. Samsung bunun yerine alternatif bir çözüm sunmuş. Monitörün arka kısmında soundbar takılabilecek yerler mevcut. HDMI ve Display Port üzerinden alınan ses sinyali kulaklık çıkışına iletiliyor. Buraya kulaklık, soundbar ya da herhangi bir ses cihazını takabilirsiniz. Sıklıkla yabancı dizi ve film izleyen biriyim fakat monitörde nadiren video izliyorum. Ses benim için görüntü kadar önemli olduğundan genelde bu tarz etkinlikleri akustik dizaynını benim yaptığım salonda gerçekleştiriyorum. 24" bu tarz etkinlikler için bence yeterli bir boyut değil. Deneme yapmak amacıyla pek çok 4K için özel hazırlanmış demolar ve NetFlix dizileri edindim. Karşılaşılan görüntüdeki keskinlik ve renkler inanılmaz. Bu durum video ya da fotoğrafla anlatmak pek doğru olmaz, mutlaka denenmesi gerekiyor. Bu ufak denemelerden sonra bu monitörün 32" versiyonunu alsam mı diye düşünmedim değil. Karanlık ve parlak sahnelerde detay çizimi oldukça iyi. Depolama fiyatlarının güncel durumu ve Türkiye'nin İnternet hızları göz önüne alındığında 4K içerik halen lüks sayılabilir. Ayrıca PbP modundayken iki farklı görüntü kaynağından gelen görüntüyü tek bir ekranda kayıpsız olacak şekilde yan yana konumlandırabilirsiniz. PiP 2.0 modunda ise iki farklı görüntü kaynağından gelen görüntü bu sefer ekran ortadan bölünmeyecek şekilde ikinci görüntüyü ilk görüntünün üzerine %25 boyutta isteğiniz yere konumlandırabiliryorsunuz. Bu özellik kurumsal işlerde de işinize yarayabilir. Örneğin bir fotoğraf çekimi sırasında bir kaynak canlı olarak kameranın görüntüsünü verirken diğer kaynak ekrana çekilen fotoğrafları yansıtabilir. İlave olarak bir de monitör üzerinde " Sinema Modu" var fakat renklerin olması gerekenden fazla doygunlaştırdığı için pek kullanışlı değil.



Vesa stand şüphesiz ergonomide en büyük rahatlık. Neden daha önce kullanmadım diye hayıflanıp monitörü yükseltmek için monitörün altına koyduğum kitaplar aklıma geldi. Günlük kullanımda internette vs gezerken mutlaka göz koruma modunu kullanıyorum. Aslında yaptığı işlem f.lux'dan çok farklı değil. Temel olarak mavi tonun kullanımını azaltıyor. Monitörü ilk aldığımda Windows 7 kullanıyordum ve 4K çözünürlükte ölçeklendirmeyi %200 yapsam da sorunlar yaşamaya devam ettim. Windows 10'a geçtiğimde tüm sorunlar ortadan kalktı. Tam verimli çalışmak istiyorsanız Windows 10 şart. Bundan bahsetmemin nedeniyse monitörü profesyonel amaçlı kullanacak kullanıcılar bazı programların desteğinden dolayı işletim sistemini değiştiremeyebiliyor. Onun dışında bu çözünürlükte bazı programlarda hala sıkıntı devam ediyor. Tam olarak bu çözünürlüğün oturmak için hala zamana ihtiyaç var.

Monitörün olumsuz olarak bahsedeceğim iki tarafı var. İlki güç tüketimi. Güç tüketimini klasmana sokmak gerektiğinde C Sınıfına filan tekabül ediyor herhalde. Baya baya fazla tüketiyor. Bunun faturaya yansıma kısmını geçtim, doğaya da önem veren biri olduğum için ister istemez bu durum az da olsa vicdan yaptırıyor. Hatta almadan önce bilseydim ciddi ciddi bu ürünü tercih ederken düşündürürdü beni. Bu yüzden her bilgisayar başından kalkarken kısa bir süreliğine de olsa da elim monitörü kapatma butonuna gidiyor. İkinci husussa belirli bir parlaklık seviyesinden sonra PWM'nin devreye girmesi yani flicker free olmaması. Bu parlaklık seviyesi 140 cd/m2. Eğer bu seviye 100 cd/m2 civarında olsaydı günlük kullanımı pek etkilemeyecek bir parlaklık seviyesine düşüldüğünden olumsuz özellikler kısmına yazmayabilirdim fakat 140 cd/m2 biraz düşündürücü.

---