Petrolün Sonu ve Elektrikli Otomobil Senaryoları

Torlak Kemal · 2017-10-19T01:10:49.0000000+03:00

PETROL NE ZAMAN TÜKENİYOR? Dünyanın kesinleşmiş toplam petrol rezervleri 2017 verilerine göre 1.726.685.000.000 varil, bir başka deyişle kabaca 250 milyar ton petrol hala toprak altında çıkarılmayı bekliyor. Bu rakamlara bildiğim kadarıyla “shale oil” tabir edilen kaya petrolü dahil değil (1). Göze büyük gelen bu rakam yıllık petrol üretimine bakıldığında o kadar da büyük görünmüyor. 2016 yılında dünyada yaklaşık 28.570.375.000 varil petrol üretilmiş (2). Üretim hiç değişmeden aynı hızda yıllar boyu devam etse, 1.726.685.000.000 / 28.570.375.000 = 60 yıl yetecek kadar petrolümüz var denilebilir. Ancak üretim bazı yıllar artıp, bazı yıllar düşse de talep sürekli arttığı için üretim de uzun vadede hep artıyor. Kısa dönem üretim iniş çıkışları uzun dönemdeki artışı engellemiyor. Bu durumda 60 yıl öngörüsü doğru değil. Hesabı uzun yıllar ortalama üretim artışı göz önüne alarak yaparsak ortaya enteresan sonuçlar çıkıyor. Mesela ortalama yıllık %5 artışla mevcut petrol 2044 yılında tükeniyor (26 yıl sonra). Yıllık ortalama %8 artışla 2039 yılında (21 yıl sonra) tükeniyor. Biraz iyimser bir senaryo çizip üretim artışını ortalama %3 civarına çekersek mevcut rezervler 2050 yılında (32 yıl sonra) tükeniyor. %2 olursa da 2055 yılında bitiyor. Buna ilişkin hazırladığım bir tablo aşağıda: Yani iyimser bir ihtimalle, petrol rezervleri en geç 2055 yılında, en erken de 2040 yılında tükenecek gibi görünüyor çünkü petrol üretimi 1990-2016 arasında %30 artmış (4). Petrolün %65 kadarı ulaşımda kullanılıyor (3). Demek ki petrolün tükenmesinden en başta otomobiller ve uçaklar etkilenecek. Trenler zaten genelde elektrikle çalışıyor. Büyük gemiler için de nükleer enerji düşünülebilir. Bu durumda gelişmiş ülkelerin elektrikli otomobil atağına şaşmamak gerek çünkü şunun şurasında “ucuz petrolün (1)” 25-30 yıl kadar bir ömrü kaldı. Aşağıda hazırladığım bir başka tablo var. Tablodan görüleceği üzere dünyadaki petrol rezervlerinin %95’i 40 ülkenin elinde. Biz bu ülkeler arasında değiliz. Ortadoğu ülkeleri ise toplam rezervlerin %46 kadarına sahip. Rezervlerin %54’ü Ortadoğu dışında. Sonuç olarak petrolün tükenmesine fazla zaman kalmadı. Bundan en çok ulaşım sektörü etkilenecek. Onu plastik ve sentetik endüstrileri izleyecek. Dolayısıyla petrole bir alternatif bulmak gerek. Mevcut alternatif elektrik enerjisi fakat elektrik üretmek için kömür ve doğalgaz kullanılması muazzam bir emisyon sorunu yaratıyor. Bu durumda ne kadar tehlikeli olursa olsun nükleer enerji bir alternatif olmaya devam edecek gibi görünüyor. Petrolün alternatifi yine petrol olabilir mi? Kaya petrolü belki mevcut sıvı petrolün yerini alabilir ama küresel ısınma daha fazla petrol kullanmamızın önünde bir engel. Nükleer hala güçlü bir seçenek. Güneş enerjisi ve rüzgar enerjisi güçlü bir alternatif ancak mevcut güneş hücrelerinin verimi düşük ve güneşin bol olduğu Sahra çölüne yapılacak santrallar belki tüm dünyanın enerji ihtiyacını karşılayabilir ama bu elektriğin depolanması ve taşınması bir sorun. Füzyon hayalimiz. Gerçekleşirse, mükemmel olur ancak ben çok umutlu değilim. Okyanuslar elektrik üretmede kullanılabilir. Bunun ekolojik baskısı ne orandadır bilmiyorum. Bazı fütüristik alternatiflerden söz ediliyor ama bilim kurgu saçmalığı mı yoksa fizibl temelleri var mı bilemiyorum. SONUÇ: Sıvı petrolün 30 yıl kadar bir ömrü kaldı. Bundan en büyük darbeyi uçaklar ve otomobiller alacak. Uçakların işi zor ama “otomobilleri elektriğe geçiririz olur biter diyorsanız”, o da zor. Ortada ciddi bir batarya darboğazı var. Yetmez, mevcut elektrik altyapısının büyütülmesi gerekiyor. Bununla birlikte çok büyütmeye gerek yok. Yaptığım hesaplar elektrikli otomobillere geçisin şebeke üzerinde çok aşırı bir yük yaratmayacağını gösteriyor. Şebekenin %30-35 arası kapasite artırımı yeterli olacaktır. İşte hesabım: Örnek olarak Türkiye’yi baz aldım. 2016 Türkiye elektirik tüketimi: 278,4 milyar kwh 2016 Motorlu araç sayısı: 21 milyon 300 bin araç 2016 petrol tüketimi: 220 milyon varil. 2016 Dünya taşımacılığının petrol tüketimindeki payı: %65 (bizde de aynı olduğunu varsaydım çünkü veri yok) 1 litre mazot: 10 kwh 1 litre benzin: 8,7 kwh Mazot/benzinli araç oranı: 60/40 Bu durumda 1 litre yakıt: 9,48 kwh oluyor. Benzin/dizel motor verimi (kombine): %34 Elektrik motor verimi: %85 Ortak verim: 0,34/0,85 = 0,40 1 Varil: 159 litre Veriler bunlar. Bu verileri kullanalım: 220.000.000 x 159 = yıllık petrol tüketim. 34.980.000.000 litre. 34.980.000.000 litre x 0,65 = 22.737.000.000 litresi ulaşımda kullanılıyor. Motor verimi kombine 0,34 olduğuna göre bu enerjinin sadece %34’ü işe dönüşüyor: 22.737.000.000 litre x 0,34 = 7.730.580.000 litre araçların bir yıllık işi karşılığında kullanılıyor. Elektrik motr verimi ortalama 0,85 olduğuna göre aynı işi yapmak için elektrikli araçlar 7.730.580.000 / 0,85 = 9.094.800.000 litre karşılığı enerji kullanacak. 1 litre yakıt 9,48 kwh olduğuna göre ; 9.094.800.000 x 9,48 = 86.218.704.000 kwh elektrik gerekecek. Türkiye'nin 2016 (rekor yıl) elektrik tüketimi 278,4 milyar kwh demiştik. 86,22 milyar kwh tüm motorlu araçlar (yalnızca otomobiller değil, benzin-mazot kullanan hepsi) için gereken yıllık miktar olduğuna göre ; 86,22/278,4% = %31 mevcut tüketimden daha fazla tüketime ihtiyaç olacak. Bu kapasite artışı öyle anormal bir artış değil. Yani Türkiye üretim kapasitesini %30 rahatlıkla artırabilir çünkü petrole fiyatına göre her yıl 20 ile 40 milyar USD para ödüyoruz. Bu paranın %65’i ile zaten kapasite istenildiği kadar artırılır, sorun yok. Bir de tersten gidelim. Elektriğin %32,2’sinin (5) fosil olmayan kaynaklardan (%67 kömür, doğalgaz) yani yenilenebilir enerji kaynaklarından(HES, güneş, rüzgar ve nükleer) geldiği varsayımı ile yola çıkarsak: 9.094.800.000 * (1-0,322) = 6.166.274.400 litre yapar. Yani bu durumda 2016 yılında tüm otomobiller, kamyonlar, motosikletler vb. 22.737.000.000 litre petrol tüketmiş, 22,8 milyar litre... Tüm bu araçlar elektrikliye çevrilse, atmosfere salacağı CO2 miktarı 6.166.274.400 litre yani kabaca 6,2 milyar litre petrol karşılığı olacaktı. Yapalım oranlamamızı: 6.166.274.400 / 22.737.000.000 % = %27. Evet yanlış görmediniz, Türkiye'de tüm araçlar elektrikli olsa %73 daha az CO2 emisyonu atmosfere salınacaktı. Bu, büyük bir kazanç! Tabii elektrikli otomobillerin “bataryalarının” üretiminde ne kadar CO2 emisyonu var, hesaba kattın mı, denebilir ama o zaman ben de “sen petrolün çıkarılması, rafine edilmesi ve taşınması için ne kadar CO2 emisyonu yaratılıyor hesap ettin mi?” diye sorarım. Bunlar kafa kafayadır desek, ki öyledir çünkü muhtemelen daha az parça içerdiği için elektrikli otomobil üretimi daha az emisyon yaratıyordur (ölçmek kolay değil, benimki sadece bir tahmin), elektrikli otomobil hala çok çok daha çevreci bir alternatif. Her neyse; elektrikli araçlara geçince atmosfere en az %75 daha az CO2 salacağımız kesin. Şehirlerde ise bu salınım “0” olacak. Ulaşım için km başına çok daha az harcayacağız, gürültü ve egzoz dumanı çekmeyeceğiz, basınca fırlayan tork canavarı otomobillerimiz olacak, çok seyrek bakıma gideceğiz vs. vs. Elektrikli otomobil bir nimettir. Yeter ki adam gibi çevreyi kirletmeyen, dönüştürülebilir bir batarya türü bulunsun!.. O konuda umutluyum. Yumurta kapıya gelince, ya da paranın ucu görününce, insanoğlu genellikle “iş görür” bir çözüm bulmuştur... DİP NOT VE KAYNAKLAR: (1)Dünya kaya petrolü rezervlerinin takriben (teknik olarak çıkarılabilir kısmının) 3 trilyon varil civarında olduğu tahmin ediliyor. Bunun yaklaşık %60-70 kadarının ABD’de olduğu söyleniyor. Ancak bu 3 trilyon varil kaya petrol rezervleri her ne kadar teknik olarak çıkarılabilir olsa da çoğu “ekonomik” olarak çıkarılabilir durumda değil. Dahası çevre açısından inanılmaz berbat bir performansı var. Yerin altına basınçlı su sıkılarak çıkarılıyor ki, bunun nasıl bir çevre felaketine yol açacağını anlamak hiç zor değil. Buna rağmen ABD kendi kaya petrolüne güveniyor. Paris İklim Anlaşmasından çekilmesinin bir nedeni de kendi muazzam kaya petrolü rezervlerini sıvı petrole alternatif olarak kullanmak istemesi olabilir. Kaya petrolünü yeraltından çıkarmak şimdilik çok maliyetli. İlerde yeni teknolojilerle üretim ucuzlarsa, ABD bunu muhakkak kullanmak isteyecektir. Çevre mevre onun umurunda değil!.. (2) https://www.bp.com/content/dam/bp/en/corporate/pdf/energy-economics/statistical-review-2017/bp-statistical-review-of-world-energy-2017-oil.pdf (3) http://www.globalpetrolprices.com/articles/39/ (4) https://yearbook.enerdata.net/crude-oil/world-production-statitistics.html (5) http://www.dogrulukpayi.com/iddia-kontrolu/berat-albayrak/dunyada-ihtiyac-duyulan-elektrigin-yuzde-66-si-fosil-yakitlardan-uretiliyor Edit: İmla

MaDMaxiBo

Yarbay

16135 Mesaj

Petrolün Sonu ve Elektrikli Otomobil Senaryoları (2. sayfa)