Milli maçta “tek açı” krizinin sorumlusu VBR teknolojisi nedir? Nasıl çalışıyor?

Bunun ana nedeni elbette Türkiye’de yasak olan illegal bahis reklamlarının önüne geçmek. Bilindiği üzere Exxen ve TV8’in sahibi Acun Ilıcalı, daha önceki yayınlar nedeniyle soruşturma altında. Bu süreç devam ederken daha fazla sıkıntı yaşanmaması için geliştirilen çözüm ise karşılaşmanın tek açı üzerinden ve reklam panolarına beyaz şerit çekilerek verilmesi oldu. Hatta bu nedenle karşılaşma birkaç dakika gecikmeli olarak aktarıldı. İzleyiciler ise bu uygulamadan ötürü sosyal medyada tepki gösterdi.

Konunun detaylarına geçmeden önce reklam panoları hakkındaki bazı soru işaretlerini ortadan kaldıralım. Bilindiği üzere uzunca bir süredir canlı spor karşılaşmalarında sanal reklamlar kullanılıyor. Sahada bulunan fiziksel reklam panolarında reklamlar gösterilmeye devam edilirken çeşitli algoritmalar aracılığıyla bu panoların üzerine sanal reklamlar yerleştirilerek doğrudan canlı yayın akışına dahil edilebiliyor.

Bu sayede yayıncı kuruluşlar, farklı bölgeler ve ülkelerdeki izleyicilere aynı anda, aynı sahnede farklı reklamlar gösterebiliyor. Bu reklamlar da yayıncı kuruluş ile anlaşan reklamverenlere ait oluyor. Bu senaryoda yayıncı kuruluş ise Macaristan. Yani TV8 değil, haliyle reklamlar üzerinde kanalın yapabileceği bir şey de bulunmuyor.

Bu tür reklamlar futbol maçlarından, tenise ve F1 yarışlarına kadar pek çok sporda artık uygulanıyor.

VBR teknolojisi

Tüm bunları mümkün kılan ise Virtual Board Replacement yani VBR teknolojisi. Bu teknoloji stadyumların içindeki fiziksel LED billboard reklamlarının yerine, her yayın pazarı için özel olarak hazırlanmış reklamları yerleştiriyor. VBR lisansı alan tüm yayıncılar, kendi kitlelerine hitap eden reklamları gösteren VBR özellikli bir yayın alabiliyor ve bu yayında değişiklikler yapabiliyor.

Bu arada sanal reklamları, paralel reklam teknolojisiyle karıştırmamak gerek. Paralel reklam teknolojisi donanım tabanlı bir çözümken VBR veya benzer sanal reklam teknolojileri tamamıyla yazılım tabanlıdır. Hatta artık bunlar yapay zeka ve makine öğrenimi ile destekleniyor. Bu sayede reklamlar çok daha hassas bir şekilde panolar üzerine yerleştirilebiliyor.

Maliyet getiriyi aştı

Aktarılanlara göre TV8, bu reklamlar üzerinde kontrol sağlayabilmek için VBR lisansı satın aldı. Bu sayede TV8, reklam panoları üzerine beyaz şerit çekebildi.

Açıkçası sanal reklamların kamera açısıyla bir ilgisi bulunmuyor. Farklı kamera açılarında da sanal reklamlar bir bozulma olmadan reklam panolarına yerleştirilebiliyor. Hatta yeni sistemler anında tekrar oynatmaya da imkan veriyor. TV8’in neden tek açı üzerinden yayın yaptığı belirsiz.

Öte yandan lisans satın alımıyla birlikte yayın maliyetlerinde ciddi bir artış yaşandığı ifade ediliyor. Bunun sonucunda da TV8’in A Milli takım yayınının maliyeti getirisinin üzerine çıktığı aktarılıyor. VBR teknolojisinde önde gelen sağlayıcılardan olan Supponor, web sitesinde herhangi bir lisans ücretine yer vermiyor. Dolayısıyla TV8'in VBR lisansı için tam olarak ne kadar ödeme yaptığı bilinmiyor.

Sonuç olarak TV8, belki altyapısının henüz tam hazır olmamasından dolayı gecikme ve tek açı yayın yapmış olabilir. Ancak illegal bahis ve diğer yasaklı reklamların önüne geçmek için bunun yapılması gerekiyordu. Aksi takdirde yayıncının reklamlar üzerinde bir değişiklik yapması mümkün değildi. Eblette bu durum TV8'in maliyetlerini rakiplerine karşı artıracaktır. Bu türk reklamların eğer yansıtılmaması isteniyorsa TFF'nin ve RTÜK'ün bu yönde bir çalışma yapması ve VBR'ı gerekli kılacak bir düzenleme hazırlaması gündeme gelebilir.