Çin, sadece 5 yılda Ar-Ge’ye 507 milyar dolar harcadı

Neyi yol aldık?, yüksek teknoloji ihracatı sadece %1,5. Ama bir belediye başkanını tutuklamak için 250 milyar $ yakıyoruz. Bu ülke gerçekten asla düzelmez.

Yılda 100 milyar $, küreselciler için para değil.

Abd bizim ülkeyle uğraşırken, Türkiye'ye dolaylı yollardan büyümemesi için oyunlar oynarken, arada Çin, Rusya'yı unuttu   Sözde önlem alıyor şimdi ama atı alan Üsküdar'ı geçti. Rusya'da pek bir üretim yok ama sonuçta iki güçlü müttefik.

Ama Çin'in böyle yükselmesi de tehlikeli bir nevi. Adamlar neredeyse dışarıdan hiç bir şeyi almadan kendi içinde hallediyor. Ülkeler aracı ithalatta sen adamdan 50 alıyorsun o senden 3 alıyor. Abd'de buna dem vurdu. Abd onlardan 1000 birim alıyorsa Çin 200-300 birim alıyor onlardan. Dolayısı ile paraların oraya akması da normal. Bunu tüm dünya genelinde toplarsanız ortaya müthiş rakamlar çıkar.

Hatta Çin'in bazı ülkelerden kibrit çöpü bile aldığı yoktur. Ama onlara dünyaları gönderiyor. Çoğu insanlar bunu düşünmüyor. Ne güzel üretiyorlar diye bakıyor.

Çinliler birçok açıdan farklı paradigma ve sistemler üzerinden gidip tamamen farklı stratejik kurgular benimsemişler; en basitinden Çinli şirketleri dümdüz kısa vadede kârlılıkla veya işletme sürdürülebilirliğiyle değerlendirmek - özellikle haberleştirdiğin AR-GE yatırımları gibi diğer somut boyutlarına göz önüne alınca - çok aceleci bir tutum olabilir. Çinli şirketler bir kere hem yerel hem de uluslararası bir pazarda kıyasıya rekabet ettikleri kadar - Batılı bir şirketten farklı olarak - devasa ve kapsayıcı bir eski Sovyet tipi parti devletinin himayesi ve teknokratik desteği altında hiyerarşilendirilerek kollanıyorlar ya da fazla "başarılı" değillerse, bazen de "fazla başarılı olup cüretkarlaşırlarsa" tenzil ediliyorlar - bir nevi geleneksel emperyal Konfüçyüsçü aile ve toplum yapısının modernleştirilmiş bir hibrit sosyalist kapitalist sisteme yansıması gibi. Tüm güçlü ve zayıf yanlarıyla böylesi farklı bir paradigmaya farklı dinamiklerinden dolayı Batılı tip piyasaya sahip bir ülke için geçerli olacak değerlendirme kriterleriyle bakılması pek sağlıklı bir tutum değil (Çinlilerle Batılı ülkelerin arasında karşılaştırma yapılabilmesi için kendi dinamiklerine, daha uzun vadeli gelişim çizgisine ve daha bir sürü değişkene bakmak gerek). Çin'e dair eski mesajlarımın ana temaları bunlar. Benim için de Çin'i veya Çin'e dair haberleri takip etmek zevkli çünkü en basitinden farklı olanı veya farklı şeyler yapanı - özellikle de belirli bir derecede başarılıysa - takip etmek biz insanlar açısından caziptir.

5 yılda* 500 milyar dolar AR-GE, 5 ayda değil. O kadar da değil.

Ancak, IMF'ye göre Çin'in gayrisafi yurtiçi hasılasının (GDP'sinin) yaklaşık %4'ü yıllık sanayi sübvansiyonlarına gidiyor. Bu dudak uçuklatıcı derecede yüksek bir oran ve öyle normal bir ülkeden değil; Çin'in yani nominal olarak şu an dünyanın en büyük ikinci ekonomisinin, satın alma gücü paritesi (PPP) olarak da en büyük ekonomisinin gayri safi yurtiçi hasılasının %4'ünden söz ediyoruz. Dünya Bankası'ndaki resmi verilere göre Çin'in - nominal - GSYİH'i 2024'te 18,743 trilyon dolardı. Basit yüzde hesabıyla (18.743.800.000.000*4)/100 = 749.752.000.000 yani yuvarlarsak bu - 2024 yılı baz alındığında - yıllık 750 milyar dolar sanayi sübvansiyonu anlamına geliyor. Bu arada küçümsediğimi sanmayın, 5 yılda 500 milyar dolar AR-GE de şüphesiz çılgın ve rakipsiz bir değer.

Batılı ülkeler - burada "Batılı" terimi ile sadece Avrupa ve ABD'yi değil, Türkiye'yi ve Çin'e nazarla batıda kalan benzer diğerlerini de kastediyorum - mevcut strateji ve uygulamalarıyla Çin ile rekabet etmeye devam edemeyecekler gibi görünüyorlar.