Acı gerçek: Türkiye’ye 23 yıldır otomotiv yatırımı gelmiyor! Gelenlerde gidiyor

Türkiye’ye sıfırdan otomotiv yatırımı en son 1997 yılı sonunda Japon Honda ile geldi. Opel 2000 yılında Torba fabrikasını kapatırken, Honda ise Eylül 2021’de üretimi sonlandırıyor. Ayrıca VW gibi birçok marka Türkiye yerine son anda başka ülkelerde karar kıldı.

Türkiye'nin otomotiv alanındaki tecrübesine baktığınız zaman ilk uluslararası ortaklıkların 1950'li yıllara dayandığını görürsünüz. 1959 yılında Koç Holding'in kurucusu Vehbi Koç, Amerikan Ford ile işbirliği yaparak Türkiye'de üretim hamlesini başlattı.

Ford'un ardından 1967 yılında Alman Mercedes, 1968 yılında İtalyan Fiat ve 1969 yılında Fransız Renault sırayla Türkiye'de yatırıma geldiler. Bu 4 büyük markanın Türk ortaklarla gerçekleştirdiği yatırımlar 1990'lı yıllara kadar iç pazar üretimine yönelik yapılırken, 1995 yılında Türkiye'nin Avrupa Birliği (AB) ile imzaladığı Gümrük Birliği anlaşmasının ardından yeni yatırımlar da gelmeye başladı. 1994 yılında Toyota, 1997 ortasında Hyundai ve son olarak 1997 yılı sonunda ise Honda Türkiye'de otomobil üretmeye başladı.

Volkswagen, 'Türkiye'ye milyar euroluk yatırım'dan vazgeçti

Herkes diğer markaların da gelebileceğini düşünüyordu ama son 23 yılda sıfırdan yeni bir yatırım veya yeni bir marka ne yazık ki gelmedi.

SADECE GÜNDEME GELDİ

Düşünün Türkiye'nin ve otomotiv sanayinin son en büyük fabrika yatırımını 2001 yılında Ford Otosan Gölcük'te yaptı. Son 23 yılda Türkiye'ye sıfırdan yatırım yapmaya en çok yaklaşan otomotiv devi ise Volkswagen Grubu oldu.

Yatırımın 1.4 milyar Euro'yu bulacağı, fabrikanın Manisa'da kurulacağı belirtildi. Ancak bu yatırımın önüne önce Türkiye'nin 2019 yılı sonundaki sınır operasyonu çıktı. VW, bunu gerekçe göstererek yatırım kararını 4 kez erteledi.

Son olarak da VW Grubu CEO'su Herbert Diess, pandeminin etkisiyle tüm yatırım kararlarını durduklarını, Türkiye'deki fabrika yatırımının da iptal olduğunu açıkladı.

1997 yılı sonunda Türkiye'ye son yatırımı yapan Honda, Eylül 2021'de Gebze'deki fabrikasını kapatacak. 2000 yılında da Opel, Torba'daki fabrikasını kapatarak üretimi sonlandırmıştı. Yani 23 yıldır gelen yok, kaçan çok…

Opel’den 300 Türk işçiye kötü haber!

VAZGEÇENLER VE PİŞMAN OLANLAR…

Fransız PSA Grubu (Peugeot Citroen) gündeme gelen ama gerçekleşmeyen yatırımların bir örneği. Türkiye yerine otomotiv üretim tecrübesi olmayan Fas'a 650 milyon dolarlık yatırımla fabrika kuran PSA Grubu'nun Başkan Yardımcısı Jean Christophe Quemard, “İlk etapta çok güçlü bir otomotiv üssü olan Türkiye'yi düşündük. Ama son yıllarda fiyatların yükselmesi ve siyasi dalgalanmalarla diğer seçenekleri değerlendirmeye aldık” yorumunu yaptı.

2000 yılında o zaman bünyesindeki Opel'in İzmir'deki montaj hattını kapatan General Motors (GM), yeni Astra Sedan üretimi için Türkiye yerine Polonya'yı seçmiş ancak çok pişman olduklarını 2008'de Detroit fuarında o dönem GM'in Başkanı ve CEO'su olan Rick Wagoner uluslararası basına itiraf etmişti.

http://m.patronlardunyasi.com/default.asp?page=haber&haberid=237432

otomotiv mevcudu korumaya uğraşıyor.

çin elektrikliden hibrite çevirince yatırımları ,dahada durdu yatırımlar.

raks ın basf ın tüm kaset fabrikalarını alıp batması gibi. cd çıktıydı.

mevcudu koruyup ne olacağına bakıyorlar türkiyeye has bir durum değil.

gelmez tabi 5 arac şahsima 1 arac bana

Şimdi kendinizi otomotiv şirketi sahibi olarak düşünün milyar dolarlık yatırım yapacaksınız ama yatırım yapmayı düşündüğünüz ülkede adalet yok, tüm ülkede kararları bir kişi alıyor bunu denetleyen yok, yarın bir gün o fabrikaya el koydum dese ne olacak ?

Şimdi yandaş kanallar VW nin korona yüzünden ülkemize gelmeyeceğini, otomotiv sektörünün daralacağını düşündükleri için vaz geçitler falan diyecek ama göreceksiniz o fabrikayı başka ülkeye kuracaklar, orada korona yok çünkü.

Uçacağız kaçacağız diye pompalanan başkanlık sisteminin meyvesi bunlar.

bu söylediğin yatırımcı için faydalı birşey

ucuz işçilik demek

buradaki problem devlete güvenilmemesi

Otomotiv konusunu bilmem ancak Turkiye yatirim yapilacak bir ulke degil diyenler bu isten hic anlamiyor.

Buyuk bir firmada calisiyorum yurtdisinda , EMEA bolgesi diye tabir edilen bolgede vazgecilmeyecek tek market Turkiye ve Polonyadir. Ciro olarakta yatirim olarakta en cok Turkiye ve Polonyaya yatirim yapiyor bircok sektor.

yatırım gelmesi ya da gelmemesi çoğu politik/siyasi kararlar silsilesidir.

ancak bizim açımızdan yatırım gelmemesi her ne kadar kötü görünse de artık kalkınma hamlelerimizin devlet eliyle kendi içimizde halletmemiz gerektiğini ortaya çıkarmaktadır. ithalata dayalı üretim modelinden,fasonculuktan tam tersi gerçek üretim modeline geçiş için bize fırsat veriyorlar. her kriz kendi fırsatını doğuruyor.

bu durum kısaca 'kötü komşu kişiyi ev sahibi yapar' mottosu ile izah edilebilir.

kurtuluş savaşı sonrası aynı durumlar yaşanmıştır. saygı değer atatürk 1. kalkınma planını devreye sokmuş ancak yerli/yabancı özel sektör yatırımcıları beklenen girişimleri gerçekleştirmemiştir. bunun üzerine hızlıca 2.kalkınma planı devreye alınmıştır.bu 2. plan devlet eliyle fabrikalar kurulması ve işletilmesi faaliyetlerini kapsamaktaydı.bu kapsamda atatürk vefat edene kadar (Yüce Allah gani gani rahmet eylesin) çok çeşitli alanlarda toplam 400'e yakın fabrika kurulmuştur.

bunları nutuk adlı eserde okuyabilirsiniz.tarih kitaplarında ve internette detaylı araştırma yapabilirsiniz.

iha/siha işlerinde de benzer durumlar yaşanmıştır ve bugün bu konuda gelinen nokta bellidir. her konuya bu şekilde yaklaşmalıyız ve kendi fabrikalarımızı,arge üslerimizi geliştirmeli ve dışarıya bağımlı üretim anlayışından vaz geçmeliyiz(.)

ve bu durumu hala bize "başarı" olarak kakalamaya çalışanlar var.

uçuyoruz ve tüm dünya bizi kıskanıyor...yersek.

elalemin arabasının parçalarının montajını yapıp, buna da ülkede otomotiv endüstrisi var demek!

Tüm mesele bu

Honda da o kadar civic satmasına rağmen bu fabrikayı kapatıyor elektrikli araca yogunlasacaz diye . Tamamen bahane .

Asıl sorun Türkiye otomotiv sektöründe bu kadar bilgiye sahipken kendi markasını oluşturamamasıdır.Zamanında adımlar atılsaydı , marka şuan belli bir yerlere gelmiş olurdu.Buda ülkenin ve iş adamlarının ayıbı bence.

Kemalettin Vardar, "Daha okurken kendimize güvensizlik, eziklik şirin ipekten bir tül gibi üzerimize atılır. Bizlere 'Asılırsan bile İngiliz ipiyle asıl' diye öğretildi. Meşhur benzin bitme hikâyesi olunca herkes zil çaldı oynadı. Bundan daha güzel bahane olamazdı bu işe kulp takmak için. Kimse projeye sahip çıkmadı" diyor

"Garp kafası ile otomobil yaptık, şark kafası ile benzin koymayı unuttuk"

Daha güzel özetlenemezdi bu durum.

Ne opelin ne de hondanın ülkeden çıkmasının bizim ülkemizin dinamikleri ile bir alakası yok, zaten opel gerçekten bir üretim gerçekleştirmiyordu burada. Gümrük Birliği anlaşması öncesi AB'den gelen tam araçlara gümrük vergisi uyguladığımız için sadece Türkiye'de satacağı kadar komik rakamlarda aracı burada birleştiriyordu. Gümrük Birliği anlaşması ile vergiler kaldırılınca doğal olarak o montaj tesisini kapattılar. Honda ise globalde Avrupa'dan çekiliyor, artan lojistik amliyetlerinden kurtulmak için ve AB-Japonya STA'sı ile gümrük vergileri kaldırıldığı için artık AB pazarına doğrudan Japonya'dan ürün sağlanacak. Bizimle eş zamanlı olarak İngiltere fabrikası da kapanıyor.

23 yıldır yeni yatırım gelmemesi konusu ise daha başka etmenlere bağlı. Ülkeye zorla yatırım çekemezsiniz Avrupa ile bu denli entegre iken, yapacağınız yatırım iklimi oluşturmak,teşvik etmek. Bugün Macaristan, Polonya, Hırvatistan milyar euro seviyesinde nakit teşvik vererek BMW, Nissan, LG, Mercedes gibi yatırımları çekiyor kolayca. Bugün kimsenin geçmediği köprülere, uçakların inmediği havaalanlarına milyarlarca euro harcıyoruz ancak iş yabancı firmaları ülkeye çekmeye nakit teşvikten sürekli kaçıyoruz. Hem siayasetimiz hem kamu bürokrasimiz nakit teşvik konusuna çok soğuk.

Biz teşviği kurumlar vergisinden düşerek, arsa sağlayarak, sigorta priminden muaf tutarak veriyoruz, böyle bir teşviğin geri dönüşü firmalar için 30-40 yıl sürüyor, oysaki Polonya-Macaristan-Slovakya gibi ülkeler fabrika kurulumunun %50sine kadar direkt nakit hibe sağlıyor. Şimdi düşünün siz PSA grupsunuz Türkiye size diyor ki 3 milyar euro yatırım yaparsan ben senden kurumlar vergisi almam, arsa veririm, arge teşviği veririm, sigorta primlerine muafiyet sağlarım. Hesap yapıyorsunuz bunun firmaya dönüşü 30 senede 1,5 milyar euro, öte yandan Slovakya diyor ki arsanı veririm, vergimi alırım ancak al sana 1,5 milyar euro nakit hibe.

Şimdi firmalar için 30 senede dönecek para mı değerli şimdi nakit verilecek para mı? Tabi ki nakit tercih ediliyor. Ülkemize bu yüzden 20 senedir yeni yatırım gelmiyor, bizim teşvik sistemimiz cazip değil firmalar için.

Son 20 senede birçok firma görüşmeler için geldi ülkemize, ancak her zaman nakit teşviği veren özellikle orta ve doğu avrupa ülkelerini tercih ettiler. Örneğin şu an bile İngiltere'den çıkmayı düşünen Nissan bize göz kırpıyor ancak muhtemelen yine nakit teşvik sağlayan Hırvatistanı tercih edecekler.

Bugün 5-6 milyar euro verilip kimsenin geçmediği bir köprü parası 20 yıl içinde 6 firmaya kurulum hibesi olarak verilse 250-300 bin araç üretecek 6 fabrika ile üretimimiz ve ihracatımız 2 katına çıkar ve takribi 350-400 bin kişiye istihdam oluşurdu.

Bize fabrika gelmemesi firmaların istememesinin değil maalesef ısrarla sanayi değil betona yatırımın sonucu.