ABD, 6. nesil F-47 savaş uçağının üretimine başladı

Trump brooklyn köprüsünün ihalesini eniştesine vermiş.

Zaten tarihsel deneyim - dünya savaşları - ve rasyonel değerlendirme gösteriyor ki, modern koşullarda - topyekun - savaş herkesin yıkımından ve kaybetmesinden başka bir şey değil (Bir tek o zamanki devasa ekonomik gücüyle - sizin parmak bastığınız ekonomi mevzusu sayesinde - İkinci Dünya Savaşı sonrası ABD buna bir istisnadır ve aslında Pasifik'te ve Avrupa'da fazlasıyla kendi lehinde işleyen iki savaş haricinde İkinci Dünya Savaş'nda güvenli kıtasında keyfine bakıp doğru dürüst topyekun savaş görmemiştir).

Bir yandan günümüzde halklar aslında barışa çok alıştı. Çoğu insan savaş karşıtı olduğu ve savaş karşıtı olmayanlar da ancak çok geçerli savaş gerekçeleri arayacakları gibi genel anlamda artık halklar savaşlara uzun süre tahammül edemezler. Savaş nosyonu artık popüler olmadığı gibi hele topyekun savaş konsepti günümüzde hiç popüler değil (bence umut vericidir ki, Birinci Dünya Savaşı'nın ruh halini hazırlayıp başlatan edebiyatçı türden ahmak sözde milliyetçileri dengeleyecek biçimde Bertrand Russell gibi daha mantıksal ve etik düşünenler bir hayli çoğaldı diyebiliriz).

Savaş halinde olma istisnası olan Rusya da bile halkın savaşa dair negatif algısını zor yönetiyorlar ki birçok Rus Rusya'dan kaçtı ve Rusya savaşa girerek ciddi nitelikli beşeri sermayesinden tutun başka sektörlere ayrılabilecek muazzam yatırımlardan oldu.

Hem de ne için? Komşu Ukrayna'da iki karış toprak, komşudaki siyasi nüfuzu ve komşusunun statüsü için. Rezil olup zaten kağıttan kaplan çıkan, 10 günde 10 tane zırhlı araç kaybederek 500 metre ilerleyince marifet sayan ordusunun gücünü test etmek için. Berbat bir deal bu - gerçekten çok ahmaklar, başka bir şey değil. Çin o sırada ekonomiyle, teknolojiyle, barışçıl meşru nosyonlarla dünyayı yavaşça domine ederken - ayrıca pekiştirdiği askeri gücüyle bunu güvence altına alırken - Moskova'dakiler Çin'in "ayrıcalıklı" uydusu olarak bunu izleyecek... Rusya kendisini eriten ve Çin lehinde olan savaşlar yürütecek.... Dahisin Putin... Büyük vizyon. Gerçekten.

Güncel jeopolitiği geçtim, insanların gelecekte yetersiz doğal kaynaklar için savaşlar yapacağı senaryolara bile çok şüpheyle bakıyorum. En basitinden dünyadaki insan nüfusu başka şekillerde azalırsa veya alternatif kaynaklar yaratılırsa, gelişen teknolojilerle yeni kaynak erişimleri yaratılırsa, sosyal süreçler ve politikalarla beraber devletler dönüşürse veya insanların bir takım süreçler sonucu tüketim alışkanları ve ihtiyaçları dönüşürse "kaynak yetersizliği" de olmaz ki.

Savaş hazırlığı ve savunma sanayii bir noktada - olası - beklentilere dayanır ve beklenti özellikle olasılık olarak ele alınmaktan çıkıp kesin bir gelecek kanısı haline gelmeye başlarsa artık bu noktada o anki sosyal gerçekler veya temellendirmesinden bağımsız deterministik bir yaklaşıma evrilmeye başlar. Deterministik tutumlar da hem boşa kaynak israfı olabileceği gibi ayrıca çok tehlikeli olabilir. Sosyal "doğa" veya dünya sandığımızdan daha karmaşık olup basitçe "uluslararası realizmle" ve bu "sosyal bilimsel" kuramların determinizmiyle işlemiyor; edebiyatçı milliyetçilerin şiddet, arazi ve dominasyon fantezileriyle de işlemiyor. Putin veya Netanyahu gibi demode ideolojik tutkulara bel bağlamak zorunda değiliz.

Öbür türlü olsaydı orada burada savaşıp duran Sovyetler ve Rusya adam olurdu; savaşmaktan kaçınıp ekonomi ve teknolojiye odaklanan Çin değil. En son Afganistan'a - gene ABD'yi önleyeyim ve jeopolitik saha açılımı yapayım diye - giren Sovyetlerin yerinde şu an yeller esiyor. Bir zamanların görkemli Sovyet savunma sanayisi ve teknolojileri 1980'lerin sonu ve 1990'ların başındaki ekonomik çöküşle beraber hızla antika bir döküntüye ve ikinci sınıf bir altyapı mirasına dönüşmüştü.

Tüm bunlardan Türkiye için de çıkarılması gereken dersler var (özellikle de Sovyetlerin muazzam doğal kaynaklarına sahip olmadığımızı da ve ayrıca finansal, yüksek katma değerli yüksek teknolojik ithal ürün ve enerji açılarından hala dışa çok bağımlı olduğumuzu düşünürsek).