YAZILIMDA DİPLOMANIN ÖNEMİ (5. sayfa)

Hocam yakin bir arkadas amerikadan turkiyeye dondu birkaç ay önce. Amerikada calistigi şirkete çalısmaya devam ediyor ama turkiyede şirket kurdu, amerikadaki şirkete senelik fatura kesecek turkiyedeki şirket uzerinden. Is yükünü azaltmak icin 2-3 yeni mezun (en fazla 3-4 sene tecrubeli) muhendis arıyor, benden de mülakat icin yardimci olmamı istedi. Kaynak amerikadan geldiginden, maaslar dolar uzerinden.

Arkadas yazilım "muhendisi" arıyor. Lineer cebir, basit calculus (çok boyutlu uzayda minimizasyon yapabilecek kadar) ve basit machine Learning teorisini bilen adam ariyor. Mülakat yapacak baya kisi ayarlamış, 3 haftadır sürekli mülakat yapıyoruz. Şimdiye kadar 30dan fazla kisiyle görüştük. Sirada, daha da mühendis var görüşeceğimiz.

Bu 30+ kisiden sadece 1 kisiyi (iyi üniversitelerden birinden, yeni mezun) alabildi şimdiye kadar. Adamlar "machine Learning biliyorum/calisiyorum" diyorlar ama daha "logistic regression"in ne oldugunu bilmiyorlar tam olarak. Aralarında mühendis demeyi hak eden 6-7 kisi vardi sadece.

Cogunun matematik altyapısı kotu. Bu adamları iste eğitemezsin. Bastan matematik öğretmen lazım. 10 sene calissalar bile, ise alinan elemanın 1 senede gelecegi yere gelemezler, teorik altyapıları yeterli degil. Standard problemleri azcik degistirdiginde, ne yapacaklarını sasiriyorlar. Sentez yeteneklerini hiç geliştirmemişler.

Hani demissin ya "yeni mezuna 10k TL verecek aptal varsa ...". Bu arkadas, aylık net 2k$ ile baslatti bu ise aldigi muhendisi. Ilk 6 ay sonunda, performansından memnun kalirsa da, yüklü (%50+) artis yapma sozu verdi (Performanindan memnun kalmazsa da kovacak :) ). Buna rağmen çok ucuz geliyor arkadasa bu maaslar.

Benim kayınbirader, aylik 3k TLden daha fazlasini, eve gelen cocuk bakicisina veriyor. (Ki kendisi de yazılım muhendisi olarak calisiyor Turkiyede). Hem de haftada 5 gün calistiriyor. (Turkiyede haftada 6 gün calisan çok beyaz yakalı varmış söylediklerine gore). Düzgün bir yazılım mühendisinin (en azından mühendis unvanını minimumdan da olsa, saglayan birinin) bebek bakicisi kadar bile maas almaması gerektiğini savunmak saçmalık.

10 bin tl cok buyuk para olarak goruluyor. Giriyoruz whiki'ye hemen bakiyoruz

https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_European_Union_member_states_by_minimum_wage

Ispanya, Slovenya'daki asgari ucretin yuksek maas olarak gorulmesi memleketin ne kadar fakirlestiginin ve insanlarin bunun farkinda olmadiginin kaniti malesef.

Yillar once Turkiye'den gocerken kabul ettigim isin maasi Turkiye'deki maasimdan bir kac yuz tl daha dusuktu, para pul halledilir dedim kabul ettim gittim. Su an ayni isi Turkiye ve Avrupa/Amerika'da yapan yazilimci arasinda 3-4 kat maas farki var. Yazik guzelim ulkeme, yazik genclere.

türkiyede 2bin doalr demişsin yani 17-18bin tl ile başlayan mühendis lafına çok fazla güldüm

öyle veren şirketler varsa bana özelden atarsan sevinirm

Her ne kadar Crossover gibi sirketler uzerinden bu paralari kazanmak mumkun olsa da bir sirkete bagli olarak ve tum yasal haklarinla birlikte (tum vergiler sigorta yemek ulasim vs) 2000$ bana da uzak ihtimal geliyor. Hele ki yeni mezun birine bu paralarin verilmesi ise alinan arkadasin siradisi oldugunu gosterir.

global pazarda urunleri olan sirketler icin bu paralar hic bir sey. zaten bunlari vermezlerse developer bulamazlar, 1 sene sonunda hepsi avrupa'ya kacar.

10k tl para filan degil bu devirde. garibanliga alismayin.

son 5 senede çok fazla yazılımcı çıktı hele ki son senelerde herkes yazılıma giriyor

rusya ve ukranyada da son yıllarda baya yazılımcı var ne kadar çok yazılımcı o kadar düşük ücret

10 üstü de alan çok çok az anca seniorlar alıyor

------------

yeni başlayanlardan bu ücretlere gelen imkansız gibi o kadar düşük

savunma şirketine gireyim desen onların verdiği ücret sabit 6-7 arası

ama yurtdışında çok fazla para onlar zengin gibi olay da en fazla amerikada veriliyor avrupada da durum belli vergilerle

mesela almanyada netto 2-3 civarı

ingiltere desen 4-5bin sterlin

bir iskandinavyada çok iyi ama orda asgari ücret bile 20-25bin tl öyle düşünün

Ben bir Amerikan firmasinin Polonya subesinde calisiyorum. Fakat Amerika'da verilen maasi burada almam mumkun degil. Uzaktan is yapmadiginiz surece, veya Crossover gibi maas disinda hicbir yan hakkin olmadigi isler haric 3 senelik tecrubeyle bu paralar kazanilabiliyorsa saygi duyarim =)

Hocam, benim arkadas FAANG'lardan birinde principal engineer (L8) idi suanki calistigi şirkete gecmeden once.

Birkaç sene once, suan calistigi şirkete çok daha iyi sartlarda gecti. Turkiyedeki arkadasa odeyecegi toplam para (vergisi, sigortası vs. dahil. Bu arada kendi şirketini amerikada kurdu, bu yüzden gelir vergisi avantajı varmis Turkiyede. Özel sağlık sigortası ve yemek disinda hiçbir yan hak vermiyor.), kendine ödenen paranin %2si civarindaymis.

Arkadas piyasa arastirmasini yap(tir)mis. Yeni mezuna 8-10k TL veren şirketler varmış Turkiyede. (Aselsan mesela 8+ kTL veriyormuş yeni mezuna, ki aldigi kisi, rahatlıkla aselsana girebilir. Yilbasi enflasyon zammıyla bu rakam kesin 9+kTL olur). Hatta euro ile maas veren yabancı şirketlerin kucuk turkiye ofisleri varmış. (Maxim gibi). Yani 6 ay sonra vermeyi vaad ettigi 3+k $, öyle sallanmış bir rakam degil. Piyasada, potansiyel bu adamı alabilecek sirketlerin, yeni mezuna verebileceğinin üst siniri. Buna rağmen, ayni adamı amerikada ise alsa, bunun 5-6 kati masrafı olacak.

Benim bu ayrintilari vermemin nedeni, iyi eğitim almış, "muhendis" unvanını hak eden yeni mezun yazılım mühendislerinin, öyle çok da kotu paralara (turkiye şartlarında tabi, yoksa 8-10kTL ne kadar iyi para ki, orta seviye bir araba bile 350kTL olmuş, kendini güvende hissedeceğin, 3+1, disari ciktiginda kafe/kitapci vs ye yürüme mesafesinde evler, istanbulda 800k-1M TL den basliyor, kiraları bile en az 4-5kTL) calismadiklarini söylemek.

@Ankaratıplı, onceki saydigim kriterleri sagliyorsan cv'ni gonder diyecegim ama sen daha mezun degildin sanirim. Hem sen tip okumuyor musun?

hoacm ben tıp okuyorum da üst dönemlerde yazılım şirketlerinde çalışan hatta ben de bir ara remote olarak çalışacaktım ama fazla yoğun olduğundan katılamadım ama şu an freelance gibi takılıyorum ama öyle çok fazla iş almıyorum ama bu sayede pasif gelirim de var

sermayeye baya hakimim

bu aselsanın maaşların ortalaması 8-9kya denk geliyor verilen primlerle falan ama zaten siz de bilirsiniz ki artık çoğu sözleşmeli olarak girebiliyorlar kadrolu girmek çok zor eskisi gibi kolay değil sözleşmelinin de ücret 4-5civarı falan öyle yüksek falan da değil sonra kadroya alınırsa falan bilemiyorum

yeni mezun birinin aselsanda kadrolu çalışması da çok çok zor

daha bu sene iyi okullardan mezun olan arkadaşlar 10 üzerinde başlayan hiç duymadım siz çok rahatlıkla başlar diyorsunuz adamlar işçi çıkarmamak için kendilerini zor tutuyorlar

10bin maaşın bedeli 18-19bin tl belki de brütten de bahsediyor olabilirsiniz emin değilim neyden bahsettiğiniz hakkında

maxim hakkında da elektrik elektronik mühendisi biri girmişti geçen sene oraya sanırım aldığı ilk maaş a 5-6civarı gibi bir şeydi 1 senede maaşlarına %100 zam mı yaptılar dersen fazla inandırıcı gelmiyor

----------------

zaten yeni başlayan ücretler böyle ve zaten 10-15 yıllık deneyimlilerin aldığı ücret de yazılım mimarları sanırım en iyi kazanan grupta onlar bile 20 üzerine falan çok çok zor 15civarda alıyorlar en iyileri bile

yeni başlayan birinin direkt bu segmentte başlamsı çok zor öyle bir şey yapmalı ki %1lik gruba girmeli

------------

bunun da en büyük nedeni son birkaç yılda sektöre baya kişinin katılması olarak görüyorum sen de biliyorsun ki son 1-2 yıl içinde normal yazılım mühendisin %15-20si kadar piyasaya girdi normalde türkiyede bulunan yazılım mühendisi sayısı 70-80binken bu sayı 100bine dayandı

özellikle 3-4 sene içinde yeni genç yazılımcıların da setköre girmesi ile şu anki piyasanın 2 katı kadar yazılımcı daha girecektir

eskisi gibi yüksek ücretler daha da düşecektir

1-2 yıl içinde 20 bin kişi girdi ama çoğu acemi yani kendini geliştirmemiş kişiler.

Anliyorum. Yine soyledigim gibi belli ozel sartlar altinda boyle bir pozisyonla bu maasi almak mumkun olabilir. Ama Istanbul'un genelinde bu durumun yaygin oldugunu sanmiyorum pek. Yurtdisina tasinmadan once eski is yerimden sikildigim icin yeni is arayisina girmistim. 8+ yillik tecrube ile 12k+ maas istedigimde bircok firma olumsuz bakmisti istedigim rakama. Su anki enflasyonu vs hesaba katarsak 15k+ ya falan denk geliyordur istedigim miktar. Cok siradisi bir muhendis oldugumu dusunmuyorum. Para da acikcasi hep 2. planda kaldi benim icin. Su an eski sirketimde hala PLSQL ile prosedur yazip JSP uzerine yazilmis ozellestirilmis bir framework uzerine calisip axis2 ile yazilan web servislerinde hata cozmeye calismaktansa, su anki sirketimde Java8+ ile kod yaziyorum, veritabani olarak Cassandra veya BigTable kullaniyorum ve yeri geldiginde Python ile lambda fonksiyonlari yazip, bunlari AWS veya GCP uzerinde calistiriyorum. Bu tecrube benim icin cok daha degerli.

"yeni başlayan birinin direkt bu segmentte başlamsı çok zor öyle bir şey yapmalı ki %1lik gruba girmeli"

Iste tam da bundan bahsediyorum. Maalesef mezunların %70i mühendis unvanını haketmiyor zatem. (Bizim oran boyle gorunuyor yaptigimiz mulakatlarda, ki onlar da, arkadaşın CV uzerinden yaptigi elemeleri gecenler). Sen genel ortalamadan bahsediyorsun, ama onların cogu CRUD uygulamadan baska birsey yapamaz. ("Mühendislik problemi çözemez" anlaminda söylüyorum, yoksa, baska bir "business" problemi bulup, onu CRUD uygulama ile cozup/cozdurup, çok "iyi" yerlere gelebilirler, çok iyi paralar kazanabilirler, bizi paralarıyla dövebilirler :)).

Université sınavında 200 bininci olmuş, matematik temeli olmayan adam, universitede o temeli oluşturmaya calisisken, universitede öğrenmesi gerekenleri öğrenemiyor.

Benim bahsettigim kriter ise su: "4 sene boyunca mühendislik öğrenmişsin. Simdi o öğrendiğini su probleme uygula" dediğinde, apisip kalmaması.

Yazılım mühendisi de olsa, mühendis ariyorsun. Eger crud app yapmak icin almıyorsan, (ki Aselsan da, benim bahsettigim arkadas da, crud app degil, mühendislik problemi çözmesi icin alıyor ise) aday, temel matematik bilmeli, üstüne de alanının temellerini bilmeli. Bu arkadaşın saatlik brüt maaşı, dolar cinsinden 4 haneli. (Adamı eğitmek icin fazladan 1 hafta harcasa, zaten adamın yıllık brüt maasinin fazla ek zarara ugrayacak). Bu nedenle de, "Eger bunları 4 senede ogrenemediyse, ben bu adama bunları öğretmek icin para/zaman harcamam." mantiginda. (büyük ihtimalle Aselsan da ayni mantiktadir, tabi torpille almıyorsa :) ).

Maliyet hesabımı okuyan, "neden o zaman tecrübeli adam almiyor?" diyebilir. Maalesef belli bir tecrübeden sonra, insanların is yapis sekillerini değiştiremiyorsun. Onları, kendi hızına, is yapı$ına uydurmak çok zor oluyor.

Temelleri iyi olmayan adam, sonradan o temelleri duzeltmiyor işyerinde. Zaten bu yüzden büyük şirketler (FAANG vb.), teorik programlama soruları soruyor mulakatlarda. Bana FAANG'lardan biri, ucgenli-daireli bir acı bulma problemi sordu mülakatta. (Lise geometri bilgisi yeterliydi). 5-6 sene FAANG tecrübeli mühendis alacak ve 5 teknik mülakattan birinde bunu sordular.

Neyse, ana olarak demek istediğim, diploma onemli, hatta, diplomadan daha da onemli olan, universitede ne öğrendiğin.

Bu arada, tanidiklari kapistirmaya gerek yok. Benim etrafım ve tanidigim mühendislerle, seninkiler çok farklı olabilir. Ben odtu mezunuyum ve hep ortalamam çok yüksekti (*). Üstüne de 10 sene civarı tecrübem var. Yakin arkadaşlarım da benzer. Büyük şirketlerde mudur/direktor olan, hatta kendi şirketini kurmuş, bikac yuz kisi calistiran arkadaslar var. Senin yasin daha genc, bu tur kisiler çok yoktur arkadas cevrende. Ilerde olur. Bu nedenle, senin arkadaşlarından duyduğunla, benim duydugum çok farklı olabilir.

Mesela, son 2 aydır turkiyedeydim, yeni geri dondum, aselsanda calisan 2 donem arkadaşımla (10+ yıl tecrübeliler, biri mudur, ikisi de 20kTL uzerinde maas aliyor), ya da istanbulda calisan arkadaşlarımla bulustum/konustum.

Ornegin Aselsandaki arkadaslar "Aselsan eskisi gibi degil, iyi adamlar artık aselsana gelmiyor, parayla da ikna edemiyorsun, cogu yurtdisina gidiyor, bu yüzden ise alim kriterlerini çok dusurdu Aselsan" diyorlar. 8-9kTL verip, ise alacak iyi adam bulamıyorlar. Hedeflerindeki adamlar yurtdisina kaçıyor. Yani senin dediğinin tam tersi :) Istanbuldakilerde durum daha da dramatik.

Amerikada da, avrupada da benzer durum var. Eger iyiysen (%2-3 icindeysen) iyi paralar kazaniyorsun gibi gorunuyor. Yoksa ortalama bir maas alıp, orta sinifin ortasında/altinda bir hayat sürüyorsun.

Genelde bu %2-3 de, "diploma/ortalama onemli degil" diyen tayfadan cikmiyor. Ama o ortalama ya da daha altındaki grup, cogunlukla "diploma/ortalama onemli degil" diyen tayfadan cikiyor nedense.

*Bu arada, "Ortalaması düşük olanlarla takılmayız" demiyorum :), onlar bizle takılmıyordu, biz zamanimizi derse veriyorduk, ortak paydada bulusamiyorduk, biraz da asosyaldik :).

Tabi ki yaygın degil bu tur posizyonlar hocam.

Söyle basit bir hesap yapalım: Lisi bası X net Maas icin, 2X brüt masraf yapması, üstüne ofis vs masrafları, kar marjı vs de koyunca, kisi bası 3X gelir elde etmeli en az. Kisi bası yıllık yaklaşık 35X eder. (Ki hammadde vs gibi seyleri katmadım masrafın icine). Aylık 2k$ net baslangic maaşı desek, ortalama 4k$ veriyorlardir calisanlarina. 35*4k$=140k$. Maas disindaki giderleri dustukten sonra, ellerine kisi bası 140k$ kalan çok az şirket vardır turkiyede. Maalesef şirketlerin cogunun verimi çok düşük, bu nedenle de bu kadar para kazanamıyorlar. Verimlerinin düşük olmasının ana nedeni de, yetişmiş/kalifiye işgücünün çok yetersiz olması.

Bu arada, her is alanınin kar marjı yazılım kadar yüksek degil. Yazılımda kar payları çok daha yüksek olabildiğinden, çok daha iyi maaslar verebiliyorlar.

Tam tersi, iyi yetişmiş işgücüne de talep var. Aselsandaki arkadaslar 8-9kTL verip, iyi yeni mezun bulamamaktan şikayetçi mesela.

Aselsan'daki muhendislerin abartisiz %20'si ASML'de ise girdi.

nerede çalışmayı hedefliyorsun? yurt içi mi yurt dışı mı? büyük bir firma mı yoksa, daha alt seviyede ama hareketli bir firmada mı? yazlım denince, insanın aklına bir çok şey geliyor. bir şeyi ya tam bileceksin ya da hiç bilmeyeceksin. hepsinden azar azar bildin mi, bunun getirisi de olabilir. diploma isteyen yer var bu kesin. ama istemeyen yer de olabilir ki bu noktada bilgilerini ve yeteneğini konuşturursan, girmek istediğin yerin nasıl derler, kariyer planlamasını delip kendine bir yer edinmek de mümkün olabilir. illa torpil olması gerekmiyor. çalışacağın ekibi ikna etmen yeterli. bu durumda sertifikaların bile iş görür. işte bu noktada eğitim sistemimizi de konuşabiliriz aslında. neyse girmeye gerek yok. lafın kısası kimya'ya aşırı ilgi duyan var, duymayan var. anlayanı var ama başka şeyden bir şey anlamaz. anlamayanı var ama başka bir konuda da eline su dökemezsin. bir de şu var. diplomalı olup da ortada kalmak var.   herkes rızkını bir şekilde çıkaracak ama işe başlamadan çok aç gözlü olmak var. bir de sabırlı olmak var. okumadan da iş hayatına atılıp kısa sürede olmasa bile başarılı bir noktaya de gelmek var. her şeyden önemlisi, insanın kendisini iyi bilmesi gerekli. yapabileceğine inanmıyorsan hiç okuma. direkt iş hayatına atıl, emin ol daha mutlu olursun.

Bir şahıs şirketine iş baş vurusu yapaaksanız, diplomaya gerek yok. Ucuza çalışmayı kabul edin yeter. Zaten size sorumluluk taşıyacağınız bir iş vermezler. Usta işi genelde kendi yapar ve yanında bir de ayakçı olsun ister.

Orta ölçekli kuruluşlar çok amaçlı kullanabilecekleri elemenlar arar. Sizden tecrübe ve önceki çalıştığınız yerlerden iyi referanslar bekler.

Büyük şirketler her zaman en iyilerini seçip alırlar. 1000 kişi başvurur, 3 kişi görüşmeye davet edilir, içlerinden biri seçilip patron veya genel müdür ile tanıştırılır. Veya üçü de işe başlar ve bir deneme süresi sonrasında ikisi ile yollar ayrılır. Diğer 997 kişi, şirkette hiç kimseyle yüzyüze gelmez.

Kamu kurumları da eşitlik olsun düşüncesi ile kriterlere uyan herkesi sınava alır. Kazanlar arasından en yüksek puan tutturanı işe alır.

Ve her şirket her türden meslekten personel aramaz. Hangi şirketler yazılım pazarında olduğunu araştırıp öğrenmek ve doğru yerlere başvurmak ta size düşer.

Bilgisayarın başında oturduğunuz yerde oyun oynarken kimse gelip sizi bulup size iş teklifinde bulunmaz.

Kimse sizin bir diplomanızın olduğundan haberdar değil. Kendizi siz pazarlayacaksınız.

???