Türkiye'nin ve Dünya'nın Yeni Kralları: Meslek Lisesi Mezunu Ustalar

Herkese merhaba. 26 yaşında bir Türk vatandaşı olarak, gözlemlediğim ve deneyimlediğim kadarıyla bizim ve bizden önceki zamanlarda, başta rehber öğretmenler ve diğer öğretmenler tarafından çok yanlış bir "algı" ve "yönlendirme" politikası izlendi. Öğretmenlerin çoğu bize, meslek liselerini "tu kaka", "başarısız ve tembel öğrenci yeri", "ortamı çok kötü", "oraya giderseniz üniversite kazanamazsınız" gibi söylemlerde tanıttılar. Bu lafları aile bireylerimize de söyleyip, müthiş bir algı yaptılar. Neredeyse her öğrenciyi akademik eğitime yönlendirdiler ve hatta, iyi-kötü bir üniversiteye yerleştirmek için ellerinden geleni yaptılar. Meslek lisesi okuyup, iş hayatına erkenden atılması gereken öğrencileri gazlayarak, adeta "üniversiteye yerleşen her bir öğrenci başına devlet bana prim veriyor" mentalitesiyle tercihler yaptırıldı. Sonuç olarak da üniversite mezunlarının çoğu ya işsiz kaldı ya da eğer şanslıyla asgari ücrete çalışmak zorunda kaldı.

Teknik veya Endüstri Meslek Lisesi mezunları neden mi artık krallar?

1. Zanaat sahibi bir usta oldukları için sayıları iş piyasasında çok az. 1000 tane mühendis varken, piyasada 1 tane elektrik ustası/teknikeri var. Böylece talep çok olup sayıları da az olduğundan, sürekli iş çıkıyor, telefonları susmuyor, kimisinin randevu defteri dolu.
2. Alanında yetişmiş iyi bir ustaysa, aylık kazancı bir profesörden daha yüksek oluyor. Örnek: Meslek lisesi çıkışlı 33 yaşındaki berberim, aylık net 50-55 bin Lira kazanıyor.
3. En önemli kısım ise şu: Türkiye ve Dünya'da zanaat sahibi ustalar (tesisatçı, marangoz, boyacı, elektrikçi, aşçı, sıvacı vs.), arkadan çırak veya eleman yetişmediği için sayıları çok azaldı. Kalifiye ara eleman ihtiyacı tüm Dünya'da hızla artıyor. Bu yüzden sadece benim bildiğim kadarıyla İngiltere ve Almanya yeni kanunlar çıkardı ve çalışma vizesi alma prosedürlerini kolaylaştırdı. Diyelim ki meslek lisesi çıkışlı bir elektrik teknikeri/ustasısınız. Diplomanız var. B1 seviye İngilizce de öğrendiniz. İngiltere için mesleki denklik yapıyorsunuz ve çalışma vizesine başvuruyorsunuz. Red yeme olasılığınız çok düşük.
4. Türkiye'de son birkaç yıldır, gelişmiş ülkelere (özellikle Avrupa) çok ciddi bir ara eleman/usta göçü var ve sayıları her geçen gün artıyor.
5. Görece iyi bir üniversiteden, bir mühendislik alanında mezun oldunuz diyelim. Yurt dışındaki şirketlere başvurular yaptınız. İlk önce, iş ilanına başvuran o ülkenin vatandaşları değerlendirmeye alınır. Onlardan kalifiye olmalısınız ki sizle iş görüşmesi yapsınlar. Her şey yolunda gitti ve bir şirket sizle iş görüşmesi yapmak istedi. Sordukları ilk şey "çalışma izni" yani "vize".
6. Çevrenizdeki yurt dışında çalışmak isteyen mühendislere sorabilirsiniz, sadece "çalışma izni" olmadığı için onlarca şirketten red e-postası almıştır, kim bilir. Ama alanınızda iyi bir ustaysanız, vizeler sizin iş kolunuz için gevşetildiği için ve o ülkede usta açığı olduğu için vizeniz daha hızlı ve kolay çıkar.

Kısaca arkadaşlar, Türkiye'de toplam 209 tane üniversite ve yüzlerce farklı bölüm var. Eğer, en iyi birkaç üniversiteyi (Bence, Koç, Sabancı, Bilkent vs.) ve o üniversitelerdeki en iyi birkaç bölümü (Bence, Tıp, Yazılım Mühendisliği, Elektik-Elektrik Mühendisliği vs.) kazanmadıysanız ve kazanma potansiyeliniz yoksa, hemen geçerli bir alanda meslek edinin. Eğer mümkünse de, "üniversite okumak istiyorum ama okuduğum bölümde işsiz kalabilir ya da asgari ücretle çalışmak zorunda olabilirim." diyorsanız, orta okul sonrası meslek lisesine gidin ve elinizin altında her ihtimale karşı bir "altın bilezik" olsun. Herkesin yolu açık olsun :)

"Meslek lisesi, memleket meselesi."

-Vehbi Koç

Katılmakla beraber bu tür kariyer imkanlarının yetişkinler için de açık olması gerektiğini düşünüyorum. Yani her şey meslek lisesi üzerinden olmamalı. Diyelim ki bir adam var. 40 yaşında her anlamda iflas etmiş. İş bulamıyor. Bu kişinin alternatif kariyer olarak bu tür ustalık programlarına başvurabilmesi lazım ki hem hayatı düzelsin hem de ihtiyaçlar giderilsin. Mesela yetişkin biri olarak boyacı olmaya karar versem bunun eğitimini nereden alabilirim?

Kesinlikle katılıyorum hocam. Bildiğim kadarıyla devlet destekli olarak, Almanya'da "Ausbildung" adlı bir meslek edinme programı var. Meslek lisesi mantığıyla alanında iş bulamayan, farklı bir sektöre geçmek isteyen herkes bu programda teorik ve pratik olarak eğitim alabiliyor. Hatta bir yerde okumuştum. Almanya'da bir şirkette beyaz yakalı yönetici olarak çalışan bir adam, gençlik hayali olan tir şoförlüğü için 40 yaşında tüm kariyerini bırakmış ve sektör değiştirip tir şoförü olmuş. Bu riski Türkiye'de kaç kişi alabilir. Ayrıca, 26 yaşında işsiz bir genç olarak Türkiye'de Ausbildung gibi bir devlet programı olsaydı, şu an zevkle başvurmuştum

Genel olarak katılmıyorum hocam. Para ve sermaye sahibi olmanın ne kadar önemli olduğunu geç te olsa anladım. Hayatın gerçekleri yüzüme vurunca, uykudan uyanmış gibi oldum. Günümüz Dünya'sında ve özellikle Türkiye'de, para ve sermaye sahibi olmak çok önemli. Hayat aşırı acımasız. Yeteri kadar paran yoksa tüm sosyal ilişkilerini etkiliyor ve duygusal çöküntüye giriyorsun. En basitinden yeteri kadar paran yoksa ne kız arkadaşın olabilir ne de evlenip yuva kurabilirsin, ne de bir cinsel hayatın olabilir. Hayatımdan geriye bakınca, okuduğum onca kitap, izlediğim onca film, aldığım onca diploma vs. hepsinden fedakarlık etmeye hazırım. Yeter ki belirli bir refah seviyesinde olayım, param yoksa ne işime yarar okuduğum o kadar dünya klasiği, üniversite okumak falan...

haklısınız hocam kendimizi avutmaya devam

tam olarak ne iş yapıyorsunuz şu an?

Bir Boğaziçi mezunu olarak işsiz kalan CMPE mezunu birini görmedim.  Dediğiniz kişinin aşırı derecede ortalama dışı bir hayat hikayesi olması lazım.