İnternet artık herkese açık değil: Yaş doğrulama dönemi başladı

Bazı platformlar bu kurallara uyum sağladı, ancak kimileri maliyet ve riskleri gerekçe göstererek İngiltere pazarından tamamen çekilmeyi tercih etti. Kullanıcılar ise doğrulama sistemlerini VPN veya sahte bilgilerle aşmanın yollarını arıyor. Uzmanlara göre bu durum, benzer sistemleri hayata geçirmeye hazırlanan diğer ülkeler için önemli bir uyarı niteliğinde.

Kimlik, selfie ya da kredi kartı

Yaş doğrulama sadece İngiltere’ye özgü değil. ABD, Avrupa Birliği, Avustralya ve diğer birçok ülke çocukları zararlı içeriklerden koruma amacıyla benzer düzenlemeleri hayata geçiriyor. Kullanıcıların yaşlarını doğrulamak için yaygın yöntemler arasında kredi kartı bilgisi girişi, selfie çekimi, devlet tarafından verilmiş kimlik belgelerinin yüklenmesi veya hesap içi verilerle yaş tahmini yer alıyor.

Birçok platform bu işlemleri Kids Web Services, Persona ve k-ID gibi üçüncü taraf hizmetlerle hallediyor. Ancak bu yaklaşım, kullanıcı verilerinin farklı şirketler arasında dağılmasına ve güvenlik açıklarına yol açabiliyor. Bu da, çocukları korumaya çalışırken bir “gizlilik felaketi” riski doğuruyor.

Veriler siliniyor mu, izleniyor muyuz?

Bazı hizmetler, doğrulama için toplanan verileri belirli bir sürenin ardından sileceklerini söylüyor. Örneğin, Persona, Reddit’te yapılan doğrulamaların yedi gün içinde silindiğini belirtiyor. Ancak bu sözlerin her zaman tutulacağına dair hiçbir yasal güvence yok. Üstelik, geçmişte bu tür platformlarda kimlik ve ehliyet fotoğraflarının aylarca açıkta kaldığı vakalar yaşandı.

Ancak merkezi çözümler de yeni riskler getiriyor. Dijital kimlik sistemlerinin, kullanıcıların hareketlerini takip edebileceği ya da verileri hükümetlerle paylaşabileceği endişesi sürüyor. EFF (Electronic Frontier Foundation) mühendislik direktörü Alexis Hancock, “Market kasasında kimliğimi gösterdiğimde devletin haberi olmaz ama dijital ortamda bu mümkün” diyerek gizlilik ihlallerine dikkat çekiyor.

AB, ileride bu çerçeveyi sıfır bilgi kanıtı (ZKP) adlı teknolojiyle geliştirmeyi planladığını açıkladı. Bu sayede bir kullanıcının 18 yaşında olup olmadığı, doğum tarihi paylaşılmadan doğrulanabilecek. Google, bu teknolojiyi Wallet uygulamasına entegre etmiş ve açık kaynak hâline getirmiş durumda.

Güvenlik mi, özgürlük kaybı mı?

Yetkililer, bu sistemleri “çocukları sosyal medyanın ve uygunsuz içeriğin zararlarından korumak” için gerekli buluyor. Ancak eleştirmenler, bu yaklaşımın kapsayıcılık, ifade özgürlüğü ve mahremiyet gibi konularda ciddi sonuçlara yol açabileceğini söylüyor. Özellikle neyin “müstehcen” veya “zararlı” sayılacağı gibi siyasi kararlar doğrulama sistemlerinin nasıl kullanılacağına dair soru işaretleri yaratıyor.

Sonuç olarak, yaş doğrulama sistemleri çocukları korumak adına yola çıktı ancak şu an için yetişkinlerin gizliliğini riske atan, erişim engelleri yaratan ve merkezi gözetimi artıran bir yapıya dönüşmenin eşiğinde. Şu anda kişisel bilgilerin sızdırılması veya internete erişimin engellenmesi riski olmadan bir kişinin çevrimiçi yaşını doğrulamanın kesin bir yolu yok.