11. Kalkınma Planı'ndaki teknolojik hedefler neler?

Türkiye’nin 2019-2023 yılları arasındaki hedeflerini kapsayan 11. Kalkınma Planı, Cumhurbaşkanlığı tarafından hazırlanıp Resmi Gazete'de yayımlandı. Yeni kalkınma planı Türkiye’nin vizyonunu ortaya koymak ve küresel gücünü arttırmaya yönelik hedefler içeriyor.

11. Kalkınma Planı’nda belirtilene göre 2023 yılında enflasyonun yüzde 5’e düşmesi ve işsizlik oranın yüzde 9,9’a indirilmesi hedefleniyor. Kişi başına düşen milli gelirin ise 12 bin 484 dolara yükseltilmesi amaçlanıyor.

Kalkınma Planına göre 2023 yılına kadar gerçekleştirilmesi hedeflenen maddeler arasında teknoloji, çevre, ulaşım ve savunma sanayii ile ilgili planlar bulunuyor.

Teknoloji, çevre, ulaşım ve savunma sanayii ile ilgili hedefler şunlar:

• Blokzincir tabanlı dijital merkez bankası uygulamaya konulacaktır.


• İthalat bağımlılığının azaltılmasına yönelik yerli üretimin rekabet gücü arttırılacaktır.


• Yerli ürün tüketimi özendirilerek yerli malının görünürlüğü ve farkındalığı arttırılacaktır.


• 5G baz istasyonu geliştirme çalışmaları tamamlanacak.


• Yerli üretim ve Ar-Ge faaliyetleri yeni nesil mobil haberleşme teknolojileri kapsamında desteklenecek.


• 2020 yılında milli elektrikli tren dizisinin üretimi tamamlanacak. 2020 yılında milli elektrikli lomotifin seri üretimine başlanılacak. 2023 yılında milli yüksek hızlı trenin prototipi tamamlanacak. 2023 yılında metro ve tramvay üretimi dahil olmak üzere tüm raylı araçlarda yüzde 80 yerlilik düzeyine ulaşılacak.


• Akıllı tarım teknolojileri başta olmak üzere yenilikçi ve çevreci üretim teknikleri geliştirilecek ve desteklenecek.


• Akıllı fabrikalar, ulaşım, enerji, tarım, sağlık, çevre, afet yönetimi gibi konularda uygulamaların geliştirilmesi ve yerli standartların oluşturulması sağlanacak.


• Savunma elektroniğinde elde edilen kabiliyetlerin sivil alana transferine ilişkin ve bu alanda ticarileşmeye yönelik destek ve teşvikler sağlanacak.


• E-fatura, e-defter uygulamaları sistemsel olarak geliştirilerek sahte belgeyle daha etkin mücadele edilecektir.


• Kimya, ilaç, tıbbi cihaz, makine, elektrikli teçhizat, otomotiv, elektronik ve raylı sistem araçları sektörlerinde yeniliğe ayak uydurulacak ve yapısal dönüşüm sağlanacak. Bu sektörlerde Ar-Ge çalışmaları arttırılacak.


• Uluslararası doğrudan yatırımların ülkemize çekilmesi için elverişli araçlar oluşturulacak.

• Karasal yük taşımacılığında demiryolunun payı yüzde 5,15’ten yüzde 10’a çıkarılacak.


• İstanbul ve Sabiha Gökçen Havalimanlarının uluslararası bir hava kargo, bakım-onarım ve aktarma merkezi olması sağlanacak. Söz konusu havalimanları arasında demiryolu bağlantısı yapılarak bu havalimanlarının ulusal demiryolu güzergahına entegrasyonu sağlanacak.


• İmalat sanayiinde enerji verimliliği arttırılacak. Verimsiz elektrik motorların verimli olanlarla değiştirilmesine yönelik destekleme mekanizması oluşturulacak.


• Sanayiinin dijital dönüşümü sağlanacak. Bu süreçte ihtiyaç duyulan akıllı ürün ve sistemlerin geliştirilmesi ve kullanımı sağlanacak.

• Endüstriyel bulut platformlarının oluşturulması desteklenecek. Teknoloji tedarikçileri, endüstriyel bulut platformu üzerinde sunulabilecek yapay zeka, ileri veri analitiği, simülasyon ve optimizasyon, ürün yaşam döngüsü, üretim yönetim sistemleri gibi uygulama ve hizmetlerin geliştirilmesini sağlayacak şekilde teşvik edilecek, firmaların bu platformu kullanımı dijital dönüşüme yönelik destekler vasıtasıyla özendirilecek.


• Çukurova bölgesinde büyük ölçekli petrokimya tesisi kurulacak. Ceyhan Enerji İhtisas Endüstri Bölgesinde başlayacak büyük ölçekli yatırımlar tamamlanarak temel petrokimyasallar da dahil olmak üzere entegre üretim yapısı kurulacak.


• Nükleer Santrallerin kurulumunda ihtiyaç duyulacak çok yüksek ısıya dayanıklı kompozit malzemeleri yerli üretimden tedarik edebilen firmalar desteklenecek.


• Bor, Bor Nitrür ve Bor Karbür üretecek tesislerin tamamlanarak faaliyete geçmesi sağlanacak.


• Teknolojik ürünlerin bileşenlerinde kullanılan ileri malzemelere yönelik ihtiyaç öngörüleri belirlenecek. Bu ileri malzemelerin yerli Ar-Ge ve üretimleri için destek sağlanacak.

• Kimya sektörünün Ar-GE ve sürdürülebilirlik kabiliyetini arttıracak uygulamalar hayata geçirilecek.


• Başta kenevir ve mısır olmak üzere birçok doğal üründen üretilebilen ve doğada tamamıyla çözünen biyoplastiklerin kullanımını özendirecek mevzuat düzenlemesi yapılarak Ar-Ge ve yatırım desteği sağlanacak.


• İlaç ve tıbbi teknolojiler alanında, ülkemizin Ar-Ge ve üretim kapasitesini geliştirmek üzere üniversiteler, araştırma merkezleri, laboratuvarlar, teknoloji firmalar, uygulama merkezleri, hekim ve mühendisler gibi sektörün tüm paydaşlarının yer aldığı entegre bir sağlık ekosistemi olarak Sağlık Vadisi hayata geçirilecek.


• İstanbul, Ankara ve İzmir’de birer adet mevcut veya Teknoloji Geliştirme Bölgesi İhtisas Elektronik ve Haberleşme Teknoloji Geliştirme Bölgesine dönüştürülecek veya bu alanlarda TGB kurulması desteklenecek. Bu bölgelerde küme geliştirme desteği sağlanacak, ortak kullanıma uygun elektronik test ve analiz laboratuvarları oluşturulacak.


• Otonom ve bağlantılı araçların geliştirilmesi ile kullanılmasına ilişkin teknik mevzuat ve altyapı kurulmasına ilişkin araştırma yapılacak.


• Savunma sanayiine Yerlileştirme Yol Haritası belirlenerek uygulanacak ve savunma sanayii yerlilik oranı arttırılacak.


• Plan döneminde Altay tankı, yerli hava savunma sistemleri, deniz platformları envantere kazandırılacak, envanterdeki İHA sayısı arttırılacak, İHA motoru prototipinin ve kara araç motorunun teslimi yapılacak.


• Savunma sanayiine yönelik kritik teknolojilerde yüzde 100 milli savunma sanayii oluşturmak ve geleceğin harp konseptini şekillendirmek vizyonlarına uygun olarak temel ve ileri teknolojiler eksenli projeler ve yatırımlar gerçekleştirilecek ve desteklenecek.

Ayrıca Bkz.Rusya’nın S-500 hava savunma sistemi beklenenden erken geliyor

• 2023 yılına gelindiğinde savunma sanayide yüzde 75 yerlilik oranına ulaşılması ve 10,2 milyar dolar ihracat gerçekleştirilmesi hedefleniyor.


• Milli Uzay Programı hazırlanarak uygulamaya konulacak. Türkiye Uzay Ajansı’nın kurumsal kapasitesi geliştirilerek etkinliği arttırılacak.


• Yurt içinde üretilen elektrikli otobüslerin şehir içi ve şehir dışı taşımacılıkta kullanımının yayınlaştırılmasına dönük destek ve düzenlemeler yapılacak.


• Eskişehir'e raylı sistem merkezi kurulacak


• Yüksek hızlı ve kaliteli erişim imkanı sunan sabit ve mobil genişbant altyapıları yaygınlaştırılacak, fiziksel altyapılarının ortak kullanımını teşvik edilecek. Elektronik haberleşme altyapısı kurulumuna ilişkin izin ve geçiş hakkı süreçleri etkinleştirilecek, yüksek hızlı ve kaliteli genişbant elektronik haberleşme altyapılarının ülke çapında yaygınlaştırılmasına yönelik elektronik haberleşme bilgi sistemleri, fiber ağ, baz istasyonları, geçiş hakkı ve tesis paylaşımı konularında düzenlemeler yapılacak.


• Mobil haberleşme altyapısının olmadığı yerleşim yerlerine altyapı kurulması sağlanacak.


• Frekans kaynakları, 5G ve ötesi mobil haberleşme teknolojilerine geçiş sürecinde teknolojik gelişmeler ve uluslararası kuruluşların kararları doğrultusunda tahsis edilecek.


• 5G ve ötesi teknolojiler için yerli üretim destekleri verilecek ve 5G hizmetlerine yönelik yetkilendirmelerde belirli oranlarda yerlilik şartı getirilecek.


• TÜRKSAT 5A, 5B ve yerli imkanlarla geliştirilecek TÜRKSAT 6A uydusu hizmete alınacak.


• Veri merkezi sektörünün geliştirilmesine sağlayacak düzenleyici çerçeve ve teşvik mekanizması oluşturulacak, Türkiye’nin yoğun ticaret yaptığı ülkelerle bulut hizmetlerinin sunulmasına yönelik işbirlikleri yapılacak.


• Yapay zeka teknolojilerinin üretilmesi ve kullanımının yaygınlaştırılmasına yönelik ulusal politika belirlenecek. Yapay zeka teknolojileri alanında yerli teknoloji üretme kabiliyetlerinin geliştirilmesi ve bu teknolojilerin ekonominin genelinde etkin kullanımının yaygınlaştırılmasına yönelik ulusal ölçekteki çalışmalar için yol haritası hazırlanacak.


• Kişisel verilerin korunmasına ilişkin düzenlemeler, teknolojinin getirdiği yenilikler ve uluslararası platformlarda benimsenin yeni yaklaşımlar doğrultusunda güncellenecek, bu alanda teknolojik gelişme teşvik edilecek.


• Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin ilk ünitesinin inşaatı 2023 yılında tamamlanacak ve elektrik enerjisi üretimine başlanacak.


• Tuz Gölü Doğal Gaz Yeraltı Depolama Projesi ile Kuzey Marmara Doğal Gaz Depolama Tevsii Projesi tamamlanarak toplam doğal gaz yeraltı depolama kapasitesi 10 milyar metreküpe çıkarılacak.


• E-ticaret yapan işletmelerin ulaşılabilir olması ve e-ticaret verilerinin sağlıklı bir şekilde takip edilmesine yönelik Elektronik Ticaret Bilgi Sisteminin yazılım işlemleri tamamlanacak ve sistem uygulamaya alınacak.


• Türkiye’nin rekabet avantajı olan bölgeler ikili ve çok taraflı anlaşmalar yoluyla e-ticaret Pazar payı arttırılacak.


• Akıllı şehir uygulamalarında yerli teknoloji uygulamalarının desteklenmesinin yöntemleri analiz edilecek, ihale süreçlerinde esas alınacak yerli üretim oranı başta olmak üzere kriterler belirlenecektir.


• E-devlet’te 2018 yılı sonunda 4085 adet hizmet bulunuyordu. 2023 yılında hizmet sayısının 7400’e ulaşması hedefleniyor.