VDSL ile gerçekten yayın açılabilir mi?

21 Ağustos 2022 Güncelleme: Konu güncellendi, Keenetic reklamı olarak görülen tüm metinler kaldırıldı. Ayrıca konuya daha fazla teknik detay eklendi.

Merhaba arkadaşlar. Birçok yerde "VDSL ile yayın açılmaz" şehir efsanesi dolaşıyor. "xDSL teknolojileri asimetrik olduğu için indirme ve yükleme birbirini etkiler, yayın açınca ping uçar. Fiber olmadan yayın açamazsınız" gibi şeyler söyleniyor. Peki bu gerçekten doğru mu? Bu konuda buna cevap arayacağız.

İlk olarak bir yanlış bilgiyi düzelterek başlayalım. Asimetrik demek indirme ve yüklemenin birbirini etkilemesi değildir. Asimetriğin anlamı o teknolojinin ulaşabildiği en yüksek indirme hızı ile en yüksek yükleme hızının eşit olmamasıdır. Yani VDSL'de 100 Mbps indirme alabilirken 40 Mbps'in üstünde yükleme alamamanızın sebebi VDSL'in asimetrik olmasıdır. Fakat indirme ve yüklemenin birbirini etkilemesinin bununla alakası yoktur. Buna ise Bufferbloat denmektedir.

Bufferbloat, bir internet hattının gecikme değerlerinin indirme veya yükleme yapıldığında uçması sorunudur. Aynı şekilde bir yönde işlem yaparken diğer yönde neredeyse hiçbir şey yapılamamasının (örneğin, yükleme yaparken indirme yapılamamasının) nedeni de Bufferbloat'tur.

Bunu test etmek için Waveform'un test aracını kullanabilirsiniz;

waveform

Bufferbloat Test by Waveform

https://www.waveform.com/tools/bufferbloat

Siteye girdikten sonra direkt olarak "Start Test" diyerek teste başlayabilirsiniz. Bunu yapmadan önce modeme mutlaka kablolu olarak bağlandığınızdan, ağa başka kimsenin bağlı olmadığından ve arka planda hiçbir işlem açık olmadığından emin olun. Teste başladığınızda araç önce boştaki ping değerinizi ölçecektir. Sonra ise tam kapasite indirme yapmaya başlayıp ping değerinizi ölçecektir. Sonra ise aynı ping ölçümünü tam kapasite yükleme yaparak tekrarlayacaktır ve test tamamlanacaktır. Sonuç olarak da karşınıza boştaki ping değeri, indirme esnasındaki ping artışı ve yükleme esnasındaki ping artışı çıkacaktır.

Benim yaptığım testin sonucu bu oldu;

waveform

Bufferbloat Test Result: A+

https://www.waveform.com/tools/bufferbloat?test-id=a4ebc989-1726-4b0b-8f82-7e3a2451612f

Bu test Netspeed 75 Mbps VDSL hat ile yapıldı. Kullandığım modem ise Keenetic Extra DSL. Test sonucunda da görebileceğiniz gibi boştaki ping değerim 15 ms iken indirme esnasında ping 2 ms, yükleme esnasında ise 3 ms artmış. Yani hattımda herhangi bir Bufferbloat sorunu yok.

Peki Bufferbloat neden dolayı çıkar? Bufferbloat genelde kullanılan modemden veya modem ayarlarından kaynaklıdır. Modemde SQM (Smart Queue Management) özelliği yoksa veya kapalıysa bu sorun yaşanıyor. Çoğu TP-Link modemin bu sorundan etkilenmesinin en büyük nedeni SQM desteklememesi. TP-Link forumlarında Deco modellerinde bile bu özelliği isteyenler var. Umarım TP-Link bir güzellik yapar ve tüm VDSL modem ve tüm router modellerine SQM özelliği ekler.

Eğer modeminizde SQM özelliği varsa fakat kapalıysa modem arayüzüne girip SQM özelliğini açın. Bazı modemlerde bunun ismi farklı olabiliyor. Keenetic modemlerde Cake adlı SQM motoru, Keenetic router modellerinde ise FQ_CODEL motoru bulunuyor ve varsayılan olarak aktif halde geliyor.

Bazı modemlerde SQM motoru olsa da iyi çalışmadığı için Bufferbloat sorunu çıkabiliyor. Mesela ASUS'un router modellerindeki (modem modellerinde de böyle olabilir) SQM motoru iyi çalışmadığı için Bufferbloat çıkabiliyor. ASUSWRT-Merlin isimli özel Firmware yüklenerek Cake motoru kullanılabiliyor. Bu da Bufferbloat sorununu çözüyor.

Eğer modeminizde SQM motoru yoksa veya iyi çalışmıyorsa özel Firmware arayabilirsiniz. Ancak çoğu SQM destekli özel Firmware genellikle router modelleri için tasarlanıyor. Bu nedenle xDSL modem barındıran cihazlar için SQM destekli özel Firmware bulmanız zor olabilir. Bunun için de VDSL modeminizi köprü moduna alıp OpenWrt destekli bir router alıp OpenWrt kurup SQM'i açtıktan sonra aldığınız router cihazını ana dağıtıcı cihaz olarak kullanmanız gerekebilir.

Bufferbloat sorununu çözdükten sonra artık rahatlıkla yayın açabilirsiniz. Yayın açtığınızda hiçbir şekilde ping artışı yaşamayacaksınız.

İkinci sorun ise VDSL'de yayın esnasında video açınca yayına drop girmesi. Açıkçası bunun pek yanlış olmadığını düşünüyorum. Çünkü ben Keenetic modemle test ettim, tam hızda indirme yapmaya başlayınca yükleme hızı 7.5-8 Mbps'ten 5.5-6 Mbps'e düşüyor. Bunu çözmek için indirme tarafına hız kısıtlaması konulabilir. Mesela 100 Mbps internetiniz varsa hızı 30-40 Mbps ile kısıtlayabilirsiniz, sorun büyük ihtimalle çözülecektir.

Bu konuda VDSL ile yayın açarken yaşanan sorunların bakır altyapının kısıtlaması ile alakası olmadığını anlatmaya çalıştım. Eğer gerçekten bakır altyapının kısıtlaması ile alakalı olsaydı ben bile YouTube'a video yüklerken veya yayın yaparken oyun oynayamaz olurdum. Fakat sorun tamamen modemlerin SQM desteklememesinden kaynaklı. Zaten bazı fiber kullanıcılarının bile yayın açarken ping sorunu yaşamasının nedeni SQM desteklemeyen bir router kullanmaları oluyor. Yani fiberde yayın açarken ping çıkma sebebi VDSL'de yayın açarken ping çıkma sebebi ile aynı.

Konu umarım faydalı olmuştur.

ucuz bir modem reklamı.

altyapı iyiyse; ev içindeki kabloda çok ek yoksa ve sokaktaki dolaba yeterince yakınsanız.

herhangi bir vdsl2 destekleyen modemle bunu yapabilirsiniz.

30mbit upload hızını ben yapada zamanında asus dsl-n16 ile 550m uzaklıktan aldım.

mesele vdsl de alabildiğiniz maksimum upload hızını verip vermediklerinde.

Sadece Keenetic değil, bazı yeni nesil Asus modemlerde de (ve bazı farklı markaların yeni nesil modemlerinde de) bu sorun yaşanmıyor. Ayrıca birçok modemde de düzgün QoS ve SQM ayarları ile veya özel Firmware ile bu sorun çözülebiliyor.

Eğer reklam olarak anlaşıldıysa kusura bakmayın. Amacım Keenetic reklamı yapmak değildi. Sadece "VDSL ile yayın açılmaz" tezini çürütmek idi amacım.

Kaldı ki fiber kullanıcılarının bazıları da bu sorunu yaşayabiliyor.

ben 7 senelik dandik vodafone modem kullanıyorum gayet normal yayın açıyorum vdsl ile. 8mbps upload var 4000 bitrate veriyorum zaten 4-4,5mbps götürüyor anlık, geri kalanı da oyuna yetiyor.

yayın açmamla açmamam arasında 5 ms civarı oynuyor. modemle bir alakası yok.

öyle bir şehir efsanesi hiçbir zaman olmadı.

Ancak birçok forumda bu saçmalığı söyleyenler var. Sebebi de sözde DSL sistemde indirme ve yüklemenin tek kanaldan gitmesiymiş. Yani bu yanlış bilgi birçok forumda temcit pilavı gibi paylaşılıyor.

TP-Link TD-W9970v3 (TT'nin verdiği modem) ile dahi bu sorunu yaşamayanlar (veya yaşayıp da çözenler) var. Yani aslında konuda biraz reklam yapmışım. Modeminizde düzgün bir QoS ayarı yaptığınızda sorun kalmıyor.

SNR değerleri düşükse her türlü ping oluyor yada benim modemden mi kaynaklı anlamadım. Kullandığım modem TTNET TP-link tdw9970 v1 baya bir eski modem.

Gerekli QoS ayarlarını yapınca dediğin gibi upload yönünde ping artışı düşüyor lakin bende download yönünde herhangi bir düşüş olmuyor, bunun sebebi SNR değerinin düşük olması mı acaba? Download için snr değerim 8 ile 8.3 arası gidip geliyor, kopma sınırında zaten.

Katılmadığım nokta ise, upload ve download'ı aynı anda kullanmak. Örneğin yayın açıkken 1080p video izlediğimde yayına drop giriyor. Fiberde bu durum yok bildiğim kadarıyla.

Modem, DSLAM ve Fiber erişim modulü.

Bu 3 ana etmenden bir tanesi bile sorun çıkarsa adam gibi bir internetiniz olmaz.

yayın yapınca 8 mbit uploadla fiberde bile pingler 10-20 ms artıyor 15-20 mbit upload olsa pingler artmazdı ozaman

Bunun modem/router ile pek bir alakası yok.

Ben de Keenetic Exrta DSL ile 100 mbps fiber alt yapıda +500 ms ping gördüm F skoru alıyordu testlerde.

Türk Telekomun verdiği fiber destekli Tp-Link modemde de aynı skoru aldım, Huawei AX3 routerda da aynı skoru aldım.

Daha sonra 200 mbps pakete geçtim, upload hızım 8 den 28 e yükseldi ve bufferbload sorunu ortadan kalktı.

Şimdi A veya B skoru çıkıyor testlerde.

Upload hızı ne kadar yüksekse gecikme değerleri de o kadar iyi olacak gibi geliyor bana.

Belki de İSS portları ile de alakalı olabilir.

Zaten bunun kesin bir şeyi de pek yok. Sadece modemden kaynaklı çıkmadığı da oluyor. Bazen ONT'den kaynaklı olarak Bufferbloat sorunu çıkabiliyor. Genelde Nokia ONT'lerde bu sorun yaşanıyor.

Konuda biraz fazla Keenetic reklamı yapmışım fakat VDSL'de bu sorunun yaşanmadığı birçok modem mevcut. Sadece Keenetic değil yani. Bildiğim kadarıyla Asus'un güncel modemleri de bu sorundan etkilenmiyor. TP-Link konusunda emin değilim, sadece TT'nin verdiği modemler için yorum yapılmış. Perakende olarak satılan TP-Link modemler hakkında fikrim yok. Fakat TT'nin verdiği TD-W9970v3 modemde bile Bufferbloat sorunu yaşamayanlar var.

VDSL'de bu sorun büyük ihtimalle modemden kaynaklı oluyor. Fakat bazen saha dolabı kaynaklı da çıkabiliyor. Yani ağ omurgasındaki aktif cihazların herhangi birinde bu sorun çıkabiliyor.