Turizm Yasasında köklü değişiklikler geliyor - Tepkiler üzerine maddeler geri çekiliyor

AKP Antalya Milletvekili Atay Uslu ile AKP milletvekillerinin imzasını taşıyan Turizmi Teşvik Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Başkanlığına sunuldu.

Teklife göre, Kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ve turizm merkezlerinin tespitine ilişkin yeni kriterler getirilecek.

İşletme belgesi zorunlu olacak 

Turizm sektöründe, Turizmi Teşvik Kanunu ve diğer mevzuatta yer alan teşvik tedbirleri ile istisna, muafiyet ve haklardan yararlanabilmek için Kültür ve Turizm Bakanlığından turizm yatırımı belgesi veya turizm işletmesi belgesi alınması zorunluluğu getirilecek.

Buna göre artık belediye belgeli tesis olmayacak, belgelendirmede tek yetkili Kültür ve Turizm Bakanlığı olacak.

Belgeli yatırımların, Bakanlıkça belirlenen süreler içinde tamamlanarak işletmeye açılması zorunlu olacak ancak bu süre Bakanlıkça uzatılabilecek.

Yetkili idare tarafından işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilen konaklama işletmelerinin, bu ruhsatı aldıkları tarihten itibaren 1 yıl içinde Bakanlıktan turizm işletmesi belgesi almaları zorunlu olacak.

İptal edilebilecek

Bakanlık tarafından turizm işletmesi belgesi iptal edilen konaklama işletmelerinin iptal kararının tebliğ tarihinden itibaren 1 yıl içinde yeniden turizm işletmesi belgesi almaları zorunlu hale getirilecek.

Kamu kurum veya kuruluşlarının misafirhaneleri, vilayetler evi ve ordu evleri için Bakanlıktan turizm belgesi alınması zorunlu olmayacak.

Plajlar da belge alacak

Konaklama içermeyen müstakil plaj işletmelerinin, iş yeri açma ve çalışma ruhsatı almalarını takiben 7 gün içinde turizm işletmesi belgesi almak için Bakanlığa başvuru yapmaları ve başvuruyu takiben yapılacak denetim sonucunda varsa belirlenen eksikliklerini, tebligat tarihinden itibaren 30 gün içinde gidererek turizm işletmesi belgesi almaları zorunlu olacak.

Bakanlık tarafından turizm işletmesi belgesi iptal edilen plaj işletmelerinin iptal işleminin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde turizm işletmesi belgesi almaları zorunluluğu getirilecek.

Belge almayanın faaliyetine son verilecek 

Turizm işletmesi belgesi alamayan işletmelerin faaliyetlerine son verilecek

Belirtilen süreler içinde turizm işletmesi belgesi alamayan konaklama ve plaj işletmeleri, işletmeye açılamayacak ve faaliyette bulunamayacak. Bu işletmelerin iş yeri açma ve çalışma ruhsatı, Bakanlıkça yapılan bildirim üzerine yetkili idare tarafından 1 ay içinde iptal edilecek ve faaliyetlerine son verilecek.

Tahsisli kamu taşınmazları üzerinde yer alan tesisler için tahsis koşulları uygulanacak.

Kapasite artıran bedel ödeyecek

Kültür ve Turizm Bakanlığınca, turizm sektörünün kalkınmasını ve planlı ve kontrollü şekilde gelişimini sağlamak için sosyal ve teknik alt yapı hizmetlerinin karşılanması için kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgesi ve turizm merkezlerinde bulunan konaklama tesislerinin tür veya kullanım kararı değişikliği ile kapasite artışı durumlarında yatırımcıdan sosyal, teknik ve benzeri altyapıya katılım payı istenecek.

Beş yıldızlı oteller kendi transferini yapabilecek

Beş yıldızlı oteller ve tatil köyleri; kendi müşterilerine motor hacmi 2900 cc ve üzeri binek olan, 3 yıl ve üzeri leasing dahil kendi öz malı araçlarıyla geliş gidiş noktaları ile tesis arasında transfer hizmeti sunabilecek. Bu şekilde transfer hizmeti sunulacak araç sayısı 5'i geçemeyecek. Bu faaliyet, seyahat acentası aracılığıyla gelen ve transfer sözleşmesi olan müşterilere sunulamayacak.

Lüks kampçılığın yasal altyapısı oluşturulacak

Kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgelerinde ve turizm merkezlerinde devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kamu yararı doğrultusunda korunmasına veya kullanılmasına katkıda bulunacak ücretsiz girişli günübirlik tesis yapılmasına ilişkin usul ve esaslar belirlenecek.

Lüks kampçılık turizm türünün, yasal altyapısı oluşturulacak ve kontrollü gelişimi sağlanacak. Bu kapsamda Kıyı Kanunu'na uygun olmak kaydıyla, yerleşim tasarım ve yönetim planı ile koşulları belirlenen, doğal çevre ile uyumlu, kalıcı yapı içermeyen, gerekli güvenlik tedbirleri alınan iyi donanımlı lüks çadırlarda gelişmiş hizmet sunan geçici lüks çadır tesisleri yapılması amacıyla kiralama yapılabilecek. Tesis kapsamında yapılacak her türlü ünite, temelsiz ahşap platform üzerine, mümkün olan en az müdahaleyle, çevre dostu çadır malzemesi kullanılarak ve doğal ekosisteme uygun olarak yapılacak.

Kira sözleşmesi feshedilebilecek 

Bakanlığın belirlediği kriterlere uygun yapılmayan ve Bakanlıktan turizm işletmesi belgesi almayan tesisler işletmeye açılamayacak. Bakanlıktan turizm işletmesi belgesi alınmasının ardından başka bir işleme gerek kalmaksızın 15 gün içinde bu tesisler için iş yeri açma ve çalışma ruhsatı verilecek. Sözleşmelerine aykırı olarak Bakanlığın belirlediği kriterlere uygun yapılmayan tesislerin kira sözleşmeleri feshedilecek ve taşınmazın tahliyesi sağlanacak.

Bakanlığın yetkisi artırılacak

Kültür ve Turizm Bakanlığının kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ve turizm merkezleri içinde her ölçekteki planları yapma, yaptırma, resen onaylama ve tadil etme konusundaki yetkisine ilave olarak, bu bölge ve merkezlerle çakışan korunan alanlardaki planların Kültür ve Turizm Bakanlığı ile mutabakat sağlanarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yürütülmesi sağlanacak. Böylece bu alanlara ilişkin kurumlar arası yetki çakışması ve ihtilaf ortadan kaldırılarak, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin ruhuna uygun olarak bürokratik işlemler azaltılmış, yetki çakışmasından kaynaklı yatırımcıların mağduriyeti giderilmiş ve yatırımların hızla planlanıp hayata geçirilmesi sağlanmış olacak.

Kamu taşınmazlarının turizm amaçlı kullanılmak üzere Kültür ve Turizm Bakanlığına tahsisi süresi, uygulamada karşılaşılan sorunların giderilmesi için 2 aydan 3 aya çıkartılacak.

Belediye arazileri de tahsis edile bilecek

Kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri içinde veya dışında kalan belediye, il özel idaresi ve yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıklarına ait taşınmazlar da yatırımcıların talebi, maliki idarenin uygun görüşüyle, tahsis bedeli maliki idareye ait olmak üzere Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yatırımcılara tahsis edilebilecek.

Yabancı çalıştırılması kolaylaştırılacak

Turizm işletmesi belgeli işletmelerde, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca verilen izinle yabancı personel çalıştırılabilecek.

Deniz turizmi araçlarında çalışmalarına müsaade edilecek yabancı zabit ve kaptanların Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığından yeterliliklerinin tanındığına dair belge almaları zorunlu olacak.

Deniz turizmi tesisleri işletmeciliği

Deniz turizmi tesisleri işletmeciliği yapılabilmesi için gerçek ve tüzel kişiler tarafından, Kültür ve Turizm Bakanlığından belge alınması zorunluluğu getirilecek.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığınca faaliyetine ilişkin ilk kez izin verilen deniz turizmi tesisleri işletmelerinin, bu izni aldıkları tarihten itibaren 1 yıl içinde Kültür ve Turizm Bakanlığından turizm işletmesi belgesi almaları zorunlu olacak.

Kültür ve Turizm Bakanlığınca turizm işletmesi belgesi iptal edilen deniz turizmi tesisi işletmelerinin, iptal kararının tebliğ tarihinden itibaren 1 yıl içinde yeniden belge almaları zorunluluğu getirilecek.

Sportif faaliyet işletmeciliği

Gerçek ve tüzel kişiler tarafından turizm amaçlı sportif faaliyet işletmeciliği ve ticari faaliyetine esas olarak Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığınca düzenlenen belgeleri haiz olmak kaydıyla, deniz turizmi araçları işletmeciliği yapılabilmesi için Kültür ve Turizm Bakanlığından belge alınması gerekli olacak.

Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli deniz turizmi araçları ile turizm amaçlı sportif faaliyet işletmeleri, Bakanlıkça düzenlenecek yönetmelikte belirtilen amaçlar dışında faaliyette bulunamayacak.

İstanbul'da faaliyet gösteren ve ilgili idareler tarafından yolcu taşımacılığı yapmak için yetkilendirilen deniz araçları, Kültür ve Turizm Bakanlığınca belirlenecek şartları taşımaları şartıyla ve belirlenecek bedel üzerinden belge düzenlenmek suretiyle turistik gezi amaçlı kullanılabilecek.

Turizm merkezi tanımı 

Turizm merkezleri", kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri dışında kalmakla birlikte bu bölgelerin niteliğini taşıyan, turizm hareketleri ve faaliyetleri açısından öncelikle geliştirilmesinde kamu yararı bulunan orman vasıflı olanlar dahil Hazine taşınmazları ile tescili mümkün olan devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerde yeri, mevkii ve sınırları Cumhurbaşkanı kararıyla tespit ve ilan edilen alanları tanımlayacak.

Kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ve turizm merkezlerinin tespitinde; ülkenin doğal, tarihi, arkeolojik ve sosyokültürel turizm değerleri ile turizm potansiyeli dikkate alınacak.

Cumhurbaşkanınca kabul edilen yatırımlarda, devlet yardımları hakkında kararda kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri için belirlenen istisna, muafiyet ve teşvik hükümleri, turizm merkezleri hakkında da uygulanacak.

Turizm yönetim birlikleri

Kültür ve Turizm Bakanlığınca uygun görülen kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri veya turizm merkezlerinde; alanın bütüncül bir anlayışla korunmasının, geliştirilmesinin, tanıtımının, kültür ve turizme ilişkin sosyal ve teknik altyapının gerçekleştirilmesinin ve işletilmesinin özel sektör iş birliği ile sağlanması amacıyla, ilgili yatırımcıların da katılımıyla turizm hizmetleri yönetim birlikleri kurulmasında Bakanlık yetkili olacak.

Dün TBMM'ye sunulan Turizm Teşvik Kanunu'yla ilgili değişiklikler arasında daha önce çok tartışılan ve TÜRSAB'ın ısrarla 'Hayır' dediği otellere transfer hakkı getirilmesiyle ilgili madde de vardı. TÜRSAB Başkanı Firuz Bağlıkaya düzenlemeye sert tepki gösterdi.

Teklife göre beş yıldızlı oteller ve tatil köyleri; kendi müşterilerine motor hacmi 2900 cc ve üzeri binek olan, 3 yıl ve üzeri leasing dahil kendi öz malı araçlarıyla geliş gidiş noktaları ile tesis arasında transfer hizmeti sunabilecek. Bu şekilde transfer hizmeti sunulacak araç sayısı 5'i geçemeyecek. Bu faaliyet, seyahat acentası aracılığıyla gelen ve transfer sözleşmesi olan müşterilere sunulamayacak.

Bağlıkaya: Bakan Ersoy göz göre göre acentaların ekmeğiyle oynuyor

TÜRSAB Başkanı Firuz Bağlıkaya otellere transfer hakkı getirilmesinin önünü açan değişikliğe sert tepki gösterdi. 'Sayın Bakan göz göre göre seyahat acentalarının ekmeğiyle oynuyor.' diyen Bağlıkaya, " Sayın Bakanla bu konuda daha öncede karşı karşıya gelmiştik. TÜRSAB'a karşı takındığı olumsuz tavrın sebeplerinden biri de budur. Göreve geldiğinden bu yana seyahat acentalarının lehine bir şey yapmadı. İtiraz ettiğimiz için de TÜRSAB'ın yetkilerini de daraltmak için elinden geleni yaptı. Hiç bir kongrenin olmadığı bu yıllarda turizm bakanı UKTAŞ'a (Lütfi Kırdar) haciz göndermekte tereddüt etmedi. Biz itiraz ettikçe o da TÜRSAB'ın yetkilerini azaltmak için hamle yapıyor. Kurumun çaresizliğe itmek için elinden geleni yapıyor. Sayın bakan bu değişiklikle de otellerinin lehine olan bir uygulamayı başka bir yasanın içine koyarak yasallaştırmak istiyor. Kamu gücünü kullanarak kendi işlerini hallederken binlerce seyahat acentasının da ekmeğiyle oynuyor." diye konuştu.

Bakan Ersoy otellere transfer hakkını yasaya sokmaya çalışmış TÜRSAB ısrarla hayır demişti

Otellere transfer hakkının verilmesiyle ilgili tartışma 2019 yılında başlamıştı. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy yeni TÜRSAB yasasına otellere transfer hakkının da sokmaya çalışmış TÜRSAB'da acentaları mağdur edecek böyle bir düzenlemeye ısrarla hayır demişti. TÜRSAB Başkanı Firuz Bağlıkaya o dönem yaptığı açıklamada otellere transfer hakkı verilmesinin TÜRSAB'ın kırmızı çizgisi olduğunu belirtmiş, yeni yasaya böyle bir madde konması halinde kabul etmeyeceklerini söylemişti. Meclis'e yeni getirilen teklifle Bakan Ersoy'un TÜRSAB yasasına koyamadığı değişikliği çaktırmadan aradan çıkardığı yorumları yapıldı.

İktidar partisine mensup milletvekillerinin imzasını taşıyan Teşvik Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi Meclis Başkanlığına sunuldu. Yarın Bayındırlık, İmar, Turizm ve Çevre Komisyonuna gelmesi beklenen yasa tasarısının içinde kritik düzenlemeler de yer alıyor.

4 ve 5 yıldızlı otellere tur ve transfer yetkisi

Yasa taslağındaki tartışmalı düzenlemelerden biri, 4 ve 5 yıldızlı otellere transfer hakkı getirilmesi. Düzenlemeye göre bu oteller, 3 yaşından eski olmamak üzere 2900 cc ve üzeri motor hacmine sahip araçlarla kendi transferlerini yapabilecek. Böylece, seyahat acentelerine tanınan bu hak oteller tarafından da kullanılabilir hale gelecek.

Yabancı işçi çalıştırma konusu keyfiyete terk ediliyor

Yasadaki tartışmalı (ya da belirsizlik barındıran) düzenlemelerden biri de belgeli turizm işletmelerinin yabancı uzman/personel çalıştırabilmesi hususunda. Mevcut yasanın 18. maddesinde ‘’''Belgeli işletmelerde, Bakanlık ve İçişleri Bakanlığının görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca verilen izinle yabancı uzman personel ve sanatkârlar çalıştırılabilir. Ancak bu şekilde çalıştırılan yabancı personelin miktarı toplam personelin % 10'unu geçemez. Bu oran Bakanlıkça % 20'ye kadar artırılabilir. Bu personel işletmenin faaliyete geçişinden 3 ay öncesinden itibaren çalışmaya başlayabilir.'' ibaresi, otelleri yabancı personel çalıştırma konusunda belirsizliğe ve biraz da keyfiliğe teslim edecek şekilde değiştirildi.

Yabancı işçi düzenlemesinin getirdiği iki sorun

Yasa taslağında yabancı işçi çalıştırmaya ilişkin yüzde 10 sınırı kaldırılırken, yetki de tamamen Aile, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na devrediliyor. Buna göre belgeli turizm işletmeleri, Bakanlıktan izin almak kaydıyla istediği kadar personel çalıştırabilecek. Düzenleme iki kritik sorunu beraberinde getiriyor: Birincisi, Çalışma Bakanlığı ‘izin vermiyorum’ dediği anda otel ihtiyaç duyduğu yabancı işçiyi çalıştıramayacak. İkincisi, Bakanlık talep edilen sayıda yabancı işçi çalıştırmaya izin vermesi durumunda tesisler, yerli çalışandan ziyade yabancı çalışana yönelebilir.

‘Basit konaklama tesislerine’ teşvik yok ceza var

Düzenlemede dikkat çeken bir diğer nokta ise Basit Konaklama Turizm İşletmesi Belgesi. Düzenlemeye göre, ‘’İdaresinden alınmış işyeri açma ve çalışma ruhsatı ile faaliyette bulunan ve turizm işletmesi belgesi bulunmayan konaklama tesislerine, kanun teklifi yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde Bakanlığa başvurmaları halinde basit konaklama turizm işletmesi belgesi verilecek. Basit konaklama turizm işletmesi belgesi almak için başvuruda bulunmayan konaklama tesisleri faaliyette bulunamayacak.’’ Yani turistik işletme söz konusu olduğunda, belediyeden alınan iş yeri açma ve çalışma ruhsatı tamamen işlevsiz hale gelecek.

Bu kategoride 8 bin 500’e yakın tesis bulunuyor. Söz konusu tesisler hiçbir teşvikten yararlanamayacak ancak yasanın öngördüğü düzenlemelere ve cezalara tabi olacaklar. Ruhsat devri durumunda ise, mevcut ruhsatlarında bulunan ‘alkollü içki’ satma yetkisini de kaybedecekler.

Yerel yönetimler devre dışı bırakılacak

Yasa yürürlüğe girdiğinde, belediye belgeli turistik işletmeler tamamen ortadan kalkacak. Teklifin 5. Maddesinde “Kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ve turizm merkezleri içinde yer alan korunan alanlarda her ölçekteki plan teklifleri sadece bakanlığa sunulur.” Yani bakanlık uygun gördüklerini Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile mutabakat sağlayarak yürütecek, yerel yönetimler tamamen devre dışı bırakılacak.

AKP’li milletvekillerinin 2634 sayılı Turizmi Teşvik Yasası’nda değişiklik yapılmasına ilişkin hazırladığı taslakta yer alan 5 yıldızlı otellere kendi tranferlerini yapma yetkisi veren madde tekliften çıkarıldı.

Tasalğın görüşüldüğü TBMM Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu’nda yapılan yoğun itirazlar sonucunda, kanun teklifinin 3. Maddesindeki lüks otellerin 2900 cc motor kapasiteli turizm amaçlı taşıt bulundurma hakkı iptal edildi.

CHP Muğla Milletvekili,TBMM Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu Üyesi Mürsel Alban yaptığı açıklamada, “Yaptığımız yoğun itirazlar sonucunda, seyahat acentelerinin ekmeğini elinden alan, ekmeğine göz diken düzenlemeyi grubumuzun önergesiyle iptal ettirdik” dedi.

AKP'li milletvekillerinin turizmi teşvik adı altında Meclis'e getirdiği yasa teklifinde yer alan ve turizm tesislerinde sınırsız sayıda yabancı işçi çalıştırmanın önünü açan madde tepkiler üzerine geri çekildi.

Maddenin çekilmesi yönünde AKP, CHP ve İYİ Parti'nin verdiği önergeler kabul edildi. 10 milyonu aşkın işsizin olduğu bir dönemde yabancı işçilere avantaj sağlayan bu madde, kamuoyunun tepkisini çekmişti. Mevcut kanunlara göre turizm tesislerinde toplam personelin yüzde 10'undan fazla yabancı işçi çalıştırılamıyor. Bu oran yüzde 20'ye kadar çıkarılabiliyor.

AKP'li milletvekillerinin otel ve turistik tesislerde sınırsız sayıda yabancı işçi çalıştırmanın önünü açan maddenin de bulunduğu Turizmi Teşvik Kanununda değişiklik yapan yasa teklifi Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonunda değiştirilerek kabul edildi.

Komisyonda yabancı işçilere geniş çalışma imkanı veren madde bütün partilerin uzlaşmasıyla tekliften çıkarıldı. Bu madde yasalaşmış olsaydı otel ve turizm işletmeleri Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığından aldıkları izinle hiç bir sınıra tabi olmadan diledikleri kadar yabancı personel çalıştırabileceklerdi.

Ayrıca deniz turizmi yapan işletmeler de Ulaştırma Bakanlığından yeterlilik belgesi almaları şartıyla yabancı zabit ve kaptanları işe alabileceklerdi.

10 TÜRK'E 1 YABANCI

Halen yürürlükteki yasalara göre, işletmelerin çalıştırabileceği yabancı personelin sayısı toplam personelin yüzde 10'unu geçemiyor. Yani 10 işçi çalıştıran işletmeler en fazla 1 yabancı işçiyi işe alabiliyorlar.

Bu oran bakanlıkça yüzde 20'ye kadar arttırılabiliyor. Bu sınırların kaldırılmasını öngören madde, 10 milyona dayanan işsizler ordusu iş ararken otellerin ucuz yabancı işçilerle doldurulacağı endişesiyle yoğun eleştiri almıştı.

O ZAMAN BU MADDEYİ NİYE YAZDIK?

Maddenin tekliften çıkarılması için bütün partiler anlaşma sağlamasına rağmen teklifi hazırlayan AKP Milletvekili Atay Uslu'nun madde üzerinde savunma yönünde konuşmak istemesi Komisyon Başkanı AKP Milletvekili Tahir Akyürek'in tepkisine yol açtı.

Israrla söz isteyip konuşan Atay Uslu, bu düzenlemeyle sınırsız yabancı işçi çalıştırmanın önünün açılmayacağını iddia etmesi üzerine Başkan Akyürek, “Şimdi Atay Bey, ben de derim ki o zaman, bu maddeyi niye yazdık? Niye teklif ettik?” diyerek tepki gösterdi.