daron acemoğlu'nun atatürk eleştirisi

ermeni diasporası destekçisi birinin eleştirisidir. chp atatürk'ün hayatı boyunca mücadele ettiği empeyalizme ve neoliberalizme teslim olmuş durumda. c?p'nin atatürk düşmanlarıyla işbirliği yapıp atatürk'ü sömürdüğü yetti. gerçekten atatürkçü partilere ihtiyacımız var.

Erdemtwitter

“Daron Acemoğlu, Dar Koridor adlı kitabının 487. sayfasında sert bir dille Cumhuriyeti ve kurucu iradeyi eleştiriyor. @kilicdarogluk”

https://twitter.com/_erdeem_/status/1599830970114674688

cumhuriyetin kurucu partisinin düştüğü içler acısı durumdur. chp öyle bir duruma geldi ki bunu en iyi muharrem ince şu sözlerle açıklamıştı: "atatürk gelse kurultay kazanamaz." akpliler çapsız diye dalga geçerler kılıçdaroğlu ile ama adam zehir gibi akıllı adam. partide ne kadar atatürkçü varsa gönderdi. nihat genç bile kadroyu görünce ülkeyi bunlar amerika'ya teslim edecek minvalinde konuştu. chp şu an akpnin laciverti konumunda. altılı masa minik akpcik, chpcik ve mhpciklerden oluşuyor. seçime az kaldı, yıl bitecek, konuştuğumuz şey küresel ısınma, karbon salınımı falan. ahaha ya bunlar var ya başımıza belalar. atatürk'e dil uzatan birisiyle işimiz olamaz. chp başa geldiğinde ve enkazı devraldığında ülkenin anahtarını birilerine verip ense yapmak derdinde görünüyor. verilen görüntü bu şu an. bunların canını en çok ümit özdağ yaktı, mansur yavaş'ı aday gösterebilse seçimde alacak ve yürüyecektir. mansur yavaştan ses çıkmadığı için umarım halk nezdinde karşılık bulacak bir aday ile gelirler. meclise girmeleri şart. zafer partisi ve memleket partisi meclise giremezse akpnin lacivertine tüm ülkeyi teslim etmiş oluruz. bunların türk diye bir derdi yok.

Orta asya müzikleri dinleyip kederlenmeye devamkemi gökbörü gardaş.1000 sene önceye ışınlayak seni

Chp artık Türk'lerin partisi değil. Malesef bir kaset kumpasıyla ele geçirildi.

"Türk milliyetçiliği ilerleme ve genişleme yolunda ve uluslararası temas ve ilişkilerde bütün çağdaş uluslara paralel ve onlarla dengeli bir şekilde yürümekle birlikte, Türk toplumunun özel karakterlerini ve başlı başına bağımsız kimliğini saklı tutmaktır."

“Asla şüphem yoktur ki, Türklüğün unutulmuş büyük medeni özelliği ve büyük medeni kabiliyeti bundan sonraki gelişmesi ile geleceğin yüksek medeniyet ufkunda yeni bir güneş gibi doğacaktır.”M.KEMAL

Bu güneşin doğuşu sizleri kasıp kavuracak. 

FETÖ Gerçekleritwitter

“Ümit Özdağ: Emre Uslu bana bir destek vermedi. Emre Uslu: Ümit Özdağ benim hocamdır.”

https://twitter.com/FetoGercekleri/status/1596139187874320385

Sözde "Atatürkçü" zaferci tipler... Madem eskileri karıştırıyorsunuz sizin genel başkan'da aynı senelerde Firari Fetöcü Emre Uslu ile yazışmıyor muydu? Hatta yazıştığını bile inkar ediyor. 

Ayrıca tarikat lideri'nin dizinin dibinde oturan bu şahsı partinize üye yapmadınız mı?

Muhalefeti hangi ithamla bırakıyorsanız benzerini sizin partide yapıyor.  

https://forum.donanimhaber.com/sari-muhalefet-ismail-saymaz-i-bile-delirtti--154557168

Ferocan   Foruma sarı muhalefet yazmak için akp'li selami haktan'ın twitter adresini atmışsın. Bak aynı adam sizin partiye ne diyor?  

Selâmi Haktantwitter

“Ümit Özdağ: "İstihbarat ve emniyet içinde yetiştirdiğim öğrenciler var. Onlar bana bilgi aktarıyor." Suç işlediğini kendi ağzıyla itiraf etti.”

https://twitter.com/slmhktn/status/1522660482221494275

Bu solcuların Atatürk dönemini eleştirmeleri tam komedi.Atatürk 1923'te Cumhuriyet ilan ettiğinde Anadoluda çoğu köyün kasabalara ve şehirlere doğrudan yol bağlantısı bile yoktu.İnsanlar tamamen izole olmuş bir halde çevresinde ne olup bittiğini bilmeden yaşayıp giderdi.Tarikatlar ve cemaatler halkın merkezinde yer alırdı.Devleti sadece vergi toplayan memurlarla ve askere alım için köye uğrayan askeri birliklerle görürdü.Bunun dışında halkın büyük bir kısmı izole birşekilde yaşar giderdi.Özellikle kış aylarında Anadoluda ki köylerin dışarıyla olan bağlantısı tamamen kesilirdi.Bugün bile kar yağdığında Doğuda birçok köy ulaşılamaz hale geliyor.Ancak bugün karayolları müdürlüğünün çalışması sayesiyle bu yollar açılarak tekrar iletişim kuruluyor.1923'te ise böyle bir imkan bile yoktu.Okul,lise ve üniversite konularındaki imkansızlıklardan bahsetmiyorum bile...Anadolu 1923 yılında tam anlamıyla bugünkü Afganistan'a,Pakistan'a benzer bir yapıdaydı.Modern bir devlete ve ulusa benzemiyorduk.Batı'ya yakın birkaç şehir ve İstanbul dışında Anadolu tam anlamıyla ilkel çağı yaşıyordu.Bu romantik solcular neden o dönemki Anadolu'nun halini bilmezlermiş gibi konuşurlar anlamak güç.

Ha bir de Atatürk'ün yaptığı devrimlerde halka danışmadığını söylemiş.Ayıptır sorması şu tiplere neyi danışacaktı;

www.odatv4.com

Taliban, yanında erkek olmadığı gerekçesiyle kadınlara kırbaç cezası verdi

https://www.odatv4.com/dunya/taliban-yaninda-erkek-olmadigi-gerekcesiyle-kadinlara-kirbac-cezasi-verdi-260927

Atatürk kadınlara haklar vermiş ama bir kusuru varmış o da halka danışmamakmış

Atatürk kılık kıyafet devrimi yapmış ama bir kusuru varmış o da halka danışmamakmış

Atatürk Cumhuriyet ilan etmiş ama bir kusuru varmış o da halka danışmamakmış

Atatürk laikliği getirmiş ama bir kusuru varmış o da halka danışmamakmış

Atatürk yeni Türk harflerine geçiş yapmış ama bir kusuru varmış o da halka danışmamakmış

Bu böyle gider...

Sanki halka danışsa halkın o dönem sözcüsü konumunda olan tarikatlar ve cemaatler Atatürk'ün tüm devrimlerine ''olur' verecekti.Böyle düşünenler tam polyannacı bir tiptir.

Atatürk döneminde çıkan tüm isyanlar ve muhalefet ''Neden bu devrimleri bize danışmadan yaptın?Neden tek adam olmaya heveslendin?Neden çok partili hayata geçiş yapmıyorsun?Neden laikliği bize danışmadan getirdin?'' diye değil aksine ''Neden cumhuriyeti ilan ettin?Neden demokrasi getirdin?Neden hilafeti kaldırdın?Neden şeriat kanunlarını kaldırdın?Neden laiklik getirdin?'' diye çıkmıştır.Gören Atatürk döneminde muhalifler demokratik,laik,eşitlikçi bir ülke için isyan etmişlerde Atatürk tek adam olmak için bu muhalifleri ezmiş sanır.

Son olarak bu halk Atatürk devrimlerini benimsemiştir ve destek vermiştir.Bunun aksini iddia edenler olsa da gerçek budur.Eğer böyle olmasaydı bugün çoktan Türkiye bir şeriat devletine dönerdi.Bugün muhafazakar kesimin büyük bir çoğunluğu bile 'laik' yaşamı benimsemiş şekilde yaşarken ''Atatürk devrimleri halka rağmen yapıldı'' söylemi gerçeği yansıtmıyor demektir.

Ayrıca Osmanlıdan beri yapılan tüm reformlar tepeden inme şekilde yapılmıştır.III.Selim Nizam-ı Cedid hareketine başladığında yeniçerilere ve ulemaya danışmamıştı.II.Mahmut yeniçeriliği kaldırırken ve Batılı tarzda reformlara girişirken de ulemaya danışmamıştı.Kaldı ki ilk kıyafet devrimini de II.Mahmut yapmıştır.Müslümanlıkla özdeşleşen kaftanı,sarığı,şalvarı,uzun sakalı ilk terk eden Padişah o olmuştur.Üstelik II.Mahmut bu kıyafet reformlarını tüm devlet memurlarına da zorunlu kılmıştır.Kıyafet devriminin tek eksik yanı Batılı kıyafetleri tamamlayıcı bir unsur olarak başa şapkayı değil geleneksel Yunan başlığı olan Fes'i geçirmiş olmasıdır.Ardından gelen Tanzimat ve Islahat Fermanlarında da halka danışıldığı görülmez.Kanun-i Esasi ilan edilip Meşrutiyete geçilirkende halka danışılmamıştı.Aynı şekilde meşrutiyet otoritesinden mutlak monarşiye geri dönüştede halka danışılmamıştı.

Üstelik bizim gibi Doğulu devletlerde bu tarz reformlar hep tepeden inme şekilde yapılmıştır.Rusya,Çin,Kore ve Japonya'da tepeden inme şekilde reformlardan ve devrimlerden geçmiştir.Ama tarihi bir hakikat olan bu durum bizim romantik solcularımız bilmez ve sanki bir tek Atatürk döneminde tepeden inme reformların yapıldığı havası estirirler.

Daron Acemoğlu çok yerinde tespitler yapmış, kitabın kalanında ne var merak ettim. Tabii ilkokuldan (hatta anaokulundan) itibaren Kemalist rejimin endoktrinasyonuna maruz kalıp "olmasaydın olmazdık"la büyüyen ülke halkı, Mustafa Kemal'e en ufak bir eleştiri yapıldığını görünce gece araba farı görmüş tavşana dönüyor. Yazık gerçekten.

İlk şunu diyelim. Atatürk'ün neoliberalizmle mücadele etmesi imkansız çünkü neoliberalizm Atatürk'ün ölümünden çok sonra ortaya çıkmış bir siyasi trend ve gündem. Atatürk tüm hayatı boyunca neoliberalizmle mücadele etti ifadesi dolayısıyla anakronistik (dönemsel uyuşmazlık) taşıyan bir ifade. Ama Atatürk emperyalizme karşı Türk milliyetçisi bir ihtilalci olarak mücadele etti, evet, bu doğru. Ancak Daron Acemoğlu'na da sırf Atatürk'ün inkılapçı politikasını tepeden inme ve gayri demokratik olduğu yönünde eleştiriyor diye bir emperyalist veya emperyalizm sever demek kendisine haksızlık olur. Burada Daron Acemoğlu'nun kendi fikirleri olan bir insan olduğunu hatırlayarak eleştirisine anlamlı bir cevap verebiliriz: Bir kere Daron Acemoğlu yukarıda @Long Nightt 'ın başarıyla değindiği Doğulu ve henüz modernleşmemiş despotik toplumlara dair bazı gerçekleri es geçiyor. Bu toplumlarda eski ama çalışmayan veya çağdışı geleneklerden insanları makul bir dille rızalarını elde ederek vazgeçiremezsiniz. Baskıcı bir çerçevede kültürel bir şartlanmışlık fonksiyonu devrededir dolayısıyla size direnç gösterirler. Haliyle Rusya'dan Japonya'ya, hatta Batı Avrupa için bir zamanlar kısmen "Doğu" sayılan Almanya'dan Türkiye'ye reformlar, restorasyonlar, inkılaplar cebir de içeren tepeden inme yollarla yapılmıştır.

Bu arada ironik veya paradoksal biçimde zaten bu tepeden inme ve dayatmacı transformasyonu gerçekleştirmeden modern, demokratik, özgür, fırsat eşitliği barındıran vb bir toplumun inşasına zemin hazırlamanız mümkün değil. Bu çerçevede eski Osmanlı veya eski Japon ya da Kore toplumundan Daron Acemoğlu'nun farz ettiği türde malum evrimsel "dar koridoru" geçmeyi başarmış uygarlaşmış bir toplum ortaya çıkamazdı. Önce ilgili toplumlar, en azından devletler dönüştürülüp buna bir temel atılmalıydı. Haliyle Daron Acemoğlu analizinde ve Atatürk eleştirisinde aslında kendisiyle çelişiyor. Önkoşulları görmezden geliyor. Dahası Daron Acemoğlu Atatürk'ün inkılaplarının amacını "dar koridora sokmak amacı taşımıyorlardı" diyerek çok hatalı yorumlamış. Aslında söylemek gerekirse (olumlu anlamda*) Atatürk modernitenin veya medeniyetin dar yoluna girme konusunda inanılmaz derecede takıntılıydı. Siyaseten kendisini sık sık zor duruma düşürdüğü halde idealde bu davasına her daim arka çıktı. Atatürk anlaşıldığı kadarıyla ulus devlet bazında şekillendirilmiş seküler cumhuriyeti koruyabilmek için tek partili bir sisteme devamlı dönüş yapmak ve Osmanlı'dan beri devamlı sorun olan azınlıklara her daim otoriter bir tavır takınmak zorunda kalsa da İngiltere veya ABD'deki gibi iki partili demokratik bir düzen kurmak istiyordu ve her daim (örneği Batı'da bulunan) uygarlık yolunu işaret ediyordu. Türkiye'nin İkinci Dünya Savaşı sonrasında demokratikleşmesi zaten Atatürk'ün ve kurduğu cumhuriyetin modernleşmeci ve uygarlıkçı vizyonunun bir parçasıydı. Atatürk tarafından kurulan altyapının ve "tepeden" dikte edilen ilgili vizyonunun sonucuydu. Öyle durduk yerde olmuş bir şey değildi. Modernleşme taraftarı olan Arap milliyetçisi (ama sivil demokratik uygarlığa Atatürk kadar başarılı biçimde vurgu yapamamış) Baas Rejimleri'yle kıyaslayarak bu gerçeği çok çok daha iyi anlayabilirsiniz. Askeriye ile sivil rejimin ayrımını yapamayan Arap Baas Rejimleri askeri diktatörlüklere evrilirken Atatürk'ün "tepeden inme" vizyonu doğrultusunda askeriye ve sivil idare ayrımı yapan Kemalist Türkiye'nin (kusurlu olsa bile) bir demokrasiye evrilerek uygar liberal demokrat ülkelerin askeri kulübü olan NATO'ya girmesi bir tesadüf değil. Türkiye'nin aslında bu şekilde Batı bloğunun bir üyesi haline gelmesi bir tesadüf değil. Atatürk'ün dikte ettiği vizyonun ve kurduğu altyapının sonucu.

Ve Daron Acemoğlu bunları göremiyor. O da insandır, insan dediğiniz hata yapar; her şeyi bilecek veya doğru yorumlayacak diye bir kaide yok. Her şeye rağmen yine de bence kendisi büyük bir iktisatçı ve politik ekonomist. Bilgisinden her daim istifade edilebilir. Kitapları zihin açıcıdır, gerçekten güzeldir. Tavsiye edilir.

Sosyal medyada bir çok chp'li Atatürk'ü eleştiriyor. Adam olanı yazmış, evet yanlışları var falan yazmışlar.  Sırf Daron yazdığı için. Daha doğrusu Kk bu adamı ekibe kattı diye. Müthiş bir kafa.

Buradaki şey eleştiri değilki.

Adamın dar koridor diye bir teorisi var Cumhuriyet ilk döneminin ona uygun olup olmadığı ile ilgili akademik tespit. Yoksa adam harf inkilabı halka sorulmadan yapıldı bu hatadır demiyor, bu şekilde yapılması teori ile uyumsuz diyor. Kitabı okumayıp sayfa okunursa olacağı bu.

İsmail Cem'in Atatürk sevgisini kimse tartışmaz sanırım onun Türkiye'de geri kalmışlığın tarihi kitabında örneğin gerçekten eleştiriler vardır ve bir kısmı cidden çok doğrudur bakacak olursak.

Lakin kendisininde söylediği gibi bugünün dünyası ile geçmişi eleştirmek aşırı saçma. Zira zeitgeist farklı. Sadece şu ana yansımaları nasıl oluyor ona bakılır.

Acemoğlu'nun Atatürk dönemi hakkındaki erek tespiti tamamen yanlış. Ayrıca dönemsel, coğrafi, kültürel, siyasi ve tarihsel koşulları da atlamış. Ama Acemoğlu'nun azınlık kökeni itibarıyla Atatürk'e mantıklı ve uzak görüşlü yaklaşamaması anlaşılabilir. Erken Cumhuriyet daha öncesinde düşmanla işbirliği yaptıkları için ve yapma potansiyellerinden ötürü azınlıkları baskı altında tutuyordu. Bknz: İngilizlerin kullandığı Kürt Şeyh Said İsyanı. Tarih içerisinde etnik veya dinsel farklılık realitesi hep bir ihtilaf ve travma konusu olmuştur.

Tabii bir Türk olarak sizin M.K. Atatürk ile ilgili ne tip bir hazımsızlığınız vardır, bilmem. Bu endoktrinizasyon, ilkokulda beyni yıkanmışlar lafı sıkıyor artık. Millet ve ideoloji fark etmeksizin medeni ve akıllı herkesin kendisine, vizyonuna ve inkılaplarına az çok saygı duyduğu, devletimizin kurucusu bir insanın imajını baltalamaya çalışarak ne elde etmek istiyorsunuz? Sanki o dönemde diğer herkes çiçek çocuk veya sevgi kelebeğiymiş gibi. O dönemde aklınıza gelebilecek herkesin cebir, baskı vb konularda ya da başka mevzularda "kirli çamaşırları" ortaya dökülebilir. Niyetiniz kötü olduğu için Atatürk'ü hedef gösteriyorsunuz. Baltalıyorsunuz. Daron Acemoğlu'na memnuniyetle cevap verilebilir çünkü sizinkinin aksine niyeti kötü değil.

Teorisinin vaaz ettiği sınıflandırma veya düzen için tarihselci ve ilerlemeci perspektiften kültürel, sosyolojik, iktisadi ve siyasi önkoşullar gerekiyor, Daron Acemoğlu Atatürk dönemini ilgili sayfada ele alırken bu önkoşullar kısmını açıkça atlıyor. Kemalist rejim hakkındaki maksat tanımı düpedüz yanlış. Atatürk vizyonunda (dediğim gibi olumlu anlamda*) uygarlığın malum dar koridoruyla saplantı derecesinde ilgiliydi çünkü. Maksadı zaten o malum dar koridora girmekti.

Acemoğlu'nun Atatürk dönemi hakkında yaptığı eleştiri yansıtan veya kokan tespitler belki Büyük Petro gibi birisi için geçerli olabilir, ki Petro gibi liberal demokrat bir toplum kurmakla ilgisiz "aydınlanmış bir despotunki" bile tartışmalı olabilir. Çünkü Petro da uygar dünyaya meraklıydı. Petro tam manasıyla kana susamış bir tiran ve despot olmasına rağmen geleneksel Ortodoks Bizans ve Hanlık tarzı Rusya'yı hiç sevmiyordu. Ve bu malum geleneksel Rusya'dan bir dar koridor toplumu çıkarmanız imkansızdır. Ama Petro'nun modernist altyapısında en azından böyle bir şeyin potansiyeli var. Tabii Rusya çok farklı yollara girmiştir, geniş bir coğrafyaya ve güvenlik yoksunluğuna dayalı sömürücü ve despotik emperyal siyasi yapısını hiçbir zaman aşamamıştır, o ayrı konu.