Celal Şengör En Büyük Feylesoftur (3. sayfa)

quote:

Popper da olasılıksal yaklaşıyor. Gözlemi ve bilimsel bir sistemin potansiyel noksanlığını (bataklıktaki direkler üstünde duran ev analojisi*) kriter yapıyor. Tüm kuramların, gerçekten çok başarılı olan kuantum fiziği de dahil olmak üzere, kusurları var bu çok yerinde bir analoji ve yaklaşım. Ayrıca Popper bilimi, gözleme dayalı bilgisel gelişimi diğer bilgi sistemlerinin üstünde görüyor.

quote:

Atladığın mevzu gözlem ilkesi, Popper için gözlemle yanlışlanma sürecine dayanan ve yanlışlanabilecek derecede ifadelerinde spesifleşebilecek bir teori elbette diğerlerinden daha iyi bir teori. Tekrar ediyorum, eytişimle falsifikasyonu aynı görmemeliyiz. Esasında eytişimi, Sokrates ve kısmen Platon'un yaklaşımını eleştiriyorsun Popper'ınkini değil. Teorik konularda güvensizliği meydana getiren Sokrates (veya Platon). Ama Popper'a sorarsak bir genel görelilik teorisi elbette ki Marksist veya psikanalitik kuramlardan daha üstündür çünkü modelleri / ifadeleri gözlemsel metodolojilerden yanlışlamaya açık. Bence Karl Popper'ı biraz daha çalışman lazım fazla tek yanlı ve eksik kalmış eleştiri okumuş olabilirsin. Değişik ve alışılmadık konuştuğun için, Popper'dan bağımsız olarak merak edip soruyorum Kuhn ve Feyeraband hakkında ne düşünüyorsun?

Bonus:
Kuantumda mesela olasılıklar farklı koşullarda değişkenlik gösterebilir. Bu durumda koşullarını karşılayacak spesifik değerlerin değişecek veya o koşullar altında yanlışlanacak. Paranın %50 tura gelmesinin mesela torka, rüzgar hızı ve yönüne vb göre oynaması gibi. Kuantizasyonun determinizasyon olması da daima mümkün. Kuantum fiziği korunumlar veya yasaklarla dolu. Hep olasılıklar çıkacak diye bir şey yok. Kopenhag yorumu çok güçlü bir yorum ancak Kopenhag yorumundaki kökten olasılık yani hiçbir sürecin kesin olmaması, her şeyin yanlış olması, bir yerde de Popper'ın epistemolojik yaklaşım açısından isabetli olması demek.

quote:

Orijinalden alıntı: Guest-4D62BFE91

Tanrıyı savunurken sen de dış dünyayı karıştırıyorsun küçük dediğin olasılık %50

quote:

Orijinalden alıntı: pruvap

Türkiye'nin yetiştirdiği en donanımlı bilim adamlarından biridir.

quote:

Orijinalden alıntı: Guest-596C9B846

Dış dünyayı sen sordun. İllüzyonda mıyız, değil miyiz bu dış dünya problemi zaten. Sanırım dış dünya problemini farklı bir şey olarak algılamışsın. Dış dünya yoksa bir şeyler konuşmamız kökten anlamsız zaten. Çoğu insan günlük hayatta sezgileri ışığında bunları varsayar. Felsefeciler ise dış dünyanın varlığına pek çok kanıt sunuyorlar. Hayır, %50 değil. Dış dünyanın gerçekdışı olma ihtimalini standart olasılık kuramıyla hesaplayamazsın. Şurada dış dünyanın gerçekliğine dair bir argüman var mesela:https://www.academia.edu/29313487/Probabilistic_Proof_of_an_External_World

Alıntıları Göster

quote:

Orijinalden alıntı: Guest-4D62BFE91

Dostum ben senin dediklerinden yola çıkarak benzetme yapıyorum.

Diyorsunki; tanrı vardır yaratılmadı ezelidir çünkü metafiziktir fiziksel varlık ezeli olamaz.
Diyorumki; evren bir simulasyondur asıl gerçekliğimiz metafiziktir ezeliyiz ve tanrı biziz.

Hangisi daha muhtemel? bence %50

quote:

Özellikle Duhem–Quine tezinin Popper’ın falsifikasyonuna öldürücü darbeyi vurduğu çokça dillendirilir. 

quote:

Karl Popper'ın bilimsel araştırmanın mantığıyla ilgili kitabında zaten kuantum fiziği var. Karl Popper elenchos'u (eytişimsel tümdengelimi) övse ve Aristotelian tümevarımcılığın karşısına koysa bile kesinlikle Sokrates'in kullandığı yalın falsifikasyondan söz etmiyor.

quote:

Çokça dillendirilir demişsin. Ne kadar çok? Kimler? Hangi kitaplar? Duhem - Quine tezi falsifikasyona karşı olumsuz bir yaklaşım olarak bile görünmüyor "kesin yanlışlamanın" imkansızlığını iddia ederek falsifikasyonun kriterlerinin çizilmesi gerektiğini söylüyor. Kimse olasılıksal bir parametreyi veya suyun denizden 0 km yükseklikte 100 derecede kaynadığını reddetmiyor ama başka bir parametrenin çıkabileceğini, parametrenin geçersizleşebileceğini, haliyle "yanlışlanabileceğini" söylüyor. Hipotezinin ne zaman nerede ve nasıl yanlış olduğu, yanlışlığının kapsamının ne olduğu, önermene nasıl bir modifikasyon yapacağın veya onu tamamen red mi edeceğin daha teknik ve kompleks bir mevzu. Karl Popper da hayatteyken mesela genel göreliliğin yanlışlıklarını veya teorinin çalışmadığı mevzuları biliyordu yine de genel görelilik teorisini komple reddetmemesinin; üniversal veya özel önermeler biçiminde bazı ayrımlar yapmasının bir sebebi var. Bunlar Sokrates veya Platon'un yaptığı ayrımlar değillerdi. Malum Yunan filozoflar çoğu zaman gözlemi bile atlayıp sorularla yönlendirilmiş bir diyalogda çelişkisel ifadeler yaratıp salt tümdengelim kasaplığı yapıyorlar. Popperesk bir süreçte bu basit falsifikasyondan söz etmiyoruz. Bayes teoreminden söz ediyorsun ama Bayes teorimi benim matematik dersinden gördüğüm ve bildiğim kadarıyla olasılıksal istatistikte bir ölçüm çeşidi ve yanlışlamayla uyumsuz değil çünkü falsifikasyon veya yanlışlamacılık ya da yanlışlık (payı) verilmiş veya sabit olan bir olasılıkla çatışan veya çelişen şeyler değiller. Bilimde hep bir yanlışlık payı var. Feynman mesela geliştiricisi olduğu ve gururla çok başarılı olduğunu söylediği kuantum elektrodinamik kuramında hata payı bulunduğunu söyler. ABD'nin bir şehrinden uzaktaki başka bir şehrine kadar mesafede bir saç teli uzunluğu kadar düşük bir hata payı ama sistemi başarılı kılan zaten hata payının bu düşüklüğü. Bilim falsifikasyondan ibarettir diye bir şey kesinlikle demiyorum ancak falsifikasyonun bilimde ve bilimsel bir yaklaşımda merkezi bir yerde durduğu fazla bariz bence ve Aristotelesçi veya teolojik okumalardan meydana gelmiş sabit yapısal yargılarla falsifikasyonun mahiyetini anlamamış olman çok mümkün. Kendi yargılarım bilimde falsifikasyon bulunduğuna ve merkezi denebilecek bir rol oynadığına dair oldukça katı. Yalnızca Bayesle veyahut hesaplamadaki belirli ihtimallerin konfirmasyonuyla düşünmediğime ve dünyayı yalnızca sepetlerden yumurtalar seçerek öğrenmediğime, şablon reddiyeleri (falsifikasyon) ve güncellemeleri / değişimleri yaşadığıma eminim. Ömrümde tanık oldum çünkü.

Bir de aynı şeyi farklı bir örnek vererek söyleyip tekrara düşmek can sıkıcı tıpkı az evvel düştüğüm şekilde. Olasılık için kuantum fiziği örneğin olasılık için paranın tura gelmesi örneğinden sonra çok gereksiz.

quote:

Orijinalden alıntı: Nat Alianovna

Açıkçası bir tartışma sürdürmüyorsun. Bayesçilik bir istatistik. Matematiksel sağlama. Falsifikasyon ise matematiksel değil, mahiyetinin ifadesel karşılığı tümdengelimsel; ancak tanımsal veya imajer. A-T metafiziği, manyetik monopoller konuyla tam alakalı değil. Fizikte evrensel kuvvet alanlarının ikisinin (kütleçekim ve elektromanyetizma) teorik olarak sonsuz varsayıldığı bana ait bir iddia veya çürütme çabam değil. Aristotelesçilik / Aquinacılık günümüzde demode bir görüş, bu bir çürütülmeyle alakalı değil. Bu çağda eşyaya neden teleoloji (erek) yüklenir ki? Falsifikasyon işe yaramaz yumurtaları sepetten atmanı sağlayan bir yöntem. Sevgili arkadaşım, kimse zaten verilmiş değerleri veya fiziksel - mesela kuantumdaki - koşulların kendisini yanlışlamaya yeltenmez. Belki Sokrates hariç. Ki Sokrates bile sezgisel bir inşaya veya inanca başvurur bir mitos veya ahlaklı edim kılavuzu kurar devamlı yanlışlamaz her şeyi.

quote:

Orijinalden alıntı: Guest-596C9B846

Tamam işte, teorilerimizi o istatiksel teorem ile olasılıksal olarak doğruluyoruz. Zaten en iyi açıklamadan çıkarım yaparak-bayes teoremi ile- çürük yumurtaları sepetten atabiliyorsun. Bayesçi doğrulama kuramına göre bir teori gözlemlerle ne kadar uyumluysa o kadar iyidir, olasılığı o kadar yüksektir. Bayesçi doğrulamada gelecekte gözlemlerimize daha uygun bir teori bulursak onu benimsiyoruz ve eskisini kenara atıyoruz. Bu eski teorinin yanlışlanabilir olması önemsiz. Falsifikasyonla ayrılan bir noktası da bu.

Manyetik monopoller tam olarak bu konuyla ilgili. Manyetik monopolleri yanlışlayamıyoruz işte, ama en iyi çıkarımda onların var olduğuna ulaşıyoruz. Kütleçekim ve elektromanyetizma alanları teorik olarak sonsuz olabilir, ben buna itiraz etmiyorum. Fakat bunun Aquinas’ın argümanıyla ilgisi yok. Aquinas’ın reddettiği sonsuzluk biçimi farklı. Aquinas’ı okumadığın için bu ayrımları yapamıyorsun. Mesela Aquinas’a göre evren zamansal olarakta ezeli olabilir, o bunu akılla bilemeyeceğimizi söyler.

Ben sana diyorum ki kuantum mekaniğini hiçbir surette yanlışlayamazsın. Sen muhtemelen Popper’ın ifade ettiği ad hoc hipotezleri her süreçte dışlamamız gerektiğinden bahsediyorsun ama kuantum mekaniği doğası gereği istatiksel, Popper’ın falsifikasyonu ile yanlışlayabileceğin bir yönü yok.

Alıntıları Göster

quote:

Hiçbir teorinin mutlaken doğrulanabileceğini düşünmüyorum. İnanç / konfirmasyon ile doğruluk birbirinden ayrı mefhumlar. Bayes teoremi inancının gücünü belli ediyor ötesini yapmıyor. Olasılıklardan meydana gelen bir sistem tamamlanmış bir yapı veya model olarak karşında duruyor mutlaken bir doğruluk olarak değil, bir ihtimal zaten doğru sonuç vermez, "doğru" ihtimali veya yanılgı (yanlışlık) payını verir. Olasılık dediğimiz ihtimal değerleri haricinde kendi içinde yanlış zaten. Değerleri de yanlışlamazsın zaten belirli bir niceliteyi ve ölçüm birimlerini varolan ihtimalsal özellikleri ve örüntüler betimlemek için yükleyen sensin (mesela kuantum olgularda). Aquinas ile Aristoteles arasında farklar olabilir, gerçekten Aquinas öyle çok okuduğum veya çok iyi bildiğim bir düşünür değil ancak < büyük ölçüde > yaptığı işin Aristoteles'in sistemini Hıristiyanlığa entegre etmek olduğunu okudum. Aristo ve Aquinas'ın temel görüşleri bunların haricinde epey demode mesela. Modern bilimde zaman mekanla bütünleşik ve evrenin başlangıcı "zamanın" başlangıcı. Evren ise 13.7 milyar yıl yaşında.

quote:

Olasılık dediğimiz ihtimal değerleri haricinde kendi içinde yanlış zaten. Değerleri de yanlışlamazsın zaten belirli bir niceliteyi ve ölçüm birimlerini varolan ihtimalsal özellikleri ve örüntüler betimlemek için yükleyen sensin (mesela kuantum olgularda).

quote:

Tümevarımın geçersizliği ve bilimsel falsifikasyonun basit işleyişiyle ilgili klasik örnek: Tüm kuğular beyazdır. Avustralya'da (mekanı yanlış hatırlıyor olabilirim) siyah kuğular bulunmuştur o halde tüm kuğular beyaz değildir.

Tekrar söyleyelim, bir gün karşımıza siyah kuğu (non kuantize bir partikül? İhtimaldışı gibi geliyor ancak varolabilir, mümkün) çıkmayacağını bilemeyiz. Bayes teoremi beyaz veya kuantize çıkmasının çok muhtemel olduğunu gösterir. Beyazı < yapısal, haliyle olgusal ve konseptsel > ihtimal olarak konfirme eder, mutlaken doğrulamaz. Kuantumu başarısız hele hele değersiz bulduğum anlaşılmasın. Bayes teoremini de bir istatistik ve güçlü bir araç olarak reddetmediğimi anlıyorsundur.

quote:

Orijinalden alıntı: Guest-596C9B846

1) Celal Şengör'ün çelişkilere izin verilmesi durumunda, yani P ve P'nin değili'nin doğru olması durumunda, standart sembolik mantık kurallarınca her şeyi çıkarabileceğimizi söylemesi doğru. Ancak iki noktada hatalı:

A) Hegelci diyalektiğin sembolik mantıktaki anlamda çelişkilerin doğru olabilmesini gerektirdiği doğru olmayabilir. Mesela Marx'ın sınıf çatışması söz konusu olsun. Burjuvanın ve proletaryanın var olması arasında sembolik mantıktaki anlamda çelişki var mı? Hayır yok. Burada bahsedilen şey daha çok birbirine zıt giden iki farklı gücün olması gibi görünüyor. Diyalektiği savunanlar çelişki kelimesini çatışma gibi, sembolik mantıkta kullanılan anlamdan farklı bir anlamda kullanıyorlar. Sembolik mantık açısından gerçek bir çelişki "Proletarya vardır ve proletaryanın var olduğu doğru değildir" türü bir önermenin doğru olması durumunda ortaya çıkardı. Ama diyalektikteki 'çelişki' örnekleri bu türden çelişkiler değiller. Dolayısıyla diyalektiğin patlamaya yol açacağını düşünmek doğru görünmüyor.

B) Tutarlılık ötesi (Paraconsistent) mantıklar var. Klasik mantıkta çelişkilerin doğru olmasının patlamaya yol açması, yani, her şeyin doğruluğunu çıkarsayabilmemize neden olması, doğru olsa da tutarlılık ötesi mantığı kabul eden Graham Priest gibi mantıkçılar çelişmezlik ilkesinin belli durumlarda patlamaya neden olmadan da doğru olabileceğini iddia ediyorlar. Hatta Priest Hegel'i bir tür tutarlılık ötesi mantığın erken savunucularından biri olarak görür. Şimdi mutlaka tutarlılık ötesi mantık projesinin başarısızlığa mahkum olduğunu düşünüp klasik mantığı savunma yönüne giden mantıkçılar da var. Ancak burada anlamamız gereken şey çelişmezlik ilkesi ve patlamadan yola çıkan argümandan yola çıkarak Şengör'ün çıkardığına benzer sonuçları kolayca elde edemeyeceğimiz.

Kısacası diyalektiğin çelişmezlik ilkesinin reddini gerektirdiği bariz değil. Bunun yanı sıra çelişmezlik ilkesinin tutarlılık ötesi mantıktakine benzer şekillerde reddedilmesi çağdaş mantıkta gayet saygıdeğer bir görüş. Şengör'ün diyalektik eleştirisinin Popper'ın argümanını alıntılamaktan daha fazlasını yapması gerek.

2) Temel kozmolojik argüman ve kelam kozmolojik argümanın farkını bilmiyor.

3) Araştırma metodolojisi dediğin derslerde felsefe falan öğretilmiyor. O tür derslerde çok yüzeysel anlatım yapılır ayrıca. Bilim felsefecileri arasında Poppercı yanlışlamacalığın çöp olduğu konsensüs. En basitinden Duhem–Quine thesis diye aratın. Bir bilim felsefecisine Poppercı yanlışlanabilirlik falan dersiniz güler size çok ciddiyim.

4) Geç. Adam Davut zina ediyor bu insan tarihi diyor. Daha Hristiyanlıkla peygamberlerin günahkar olabileceğini bilmiyor bu adam. Orijinal günah öğretisini öğrensin ilk önce.

5) Kıta felsefecileri arasında analitik geleneğini mantıksal pozitivizme eşdeğer görenler çok fazla. Şengör muhtemelen bu hataya düşüyor. Mantıksal pozitivizmi kastediyor olsaydı mantıksal pozitivizm çuvallamıştır derdi.

6) Sembolik mantıkla diyalektiği çürüttüğünü sanıp, koskoca bir felsefeciyi salak yerine koymak salaktır diyorum ben de.

7) Buna gerçekten inandın mı?

Alıntıları Göster

quote:

Daha önce birkaç kez cevaplamıştım ama tekrar söyleyelim hiç de öyle gülmelik veya açıkça konsensüslük bir durum ortada görünmüyor. Hem bu kadar keskin konuşup hem de "hatta konsensüstür, hatta Duhem - Quine tezinin falsifikasyonu çürüttüğünü dillendirenler var vs" şeklinde sonrasında dediklerinle keskinliğini yitirip muğlaklaşınca literatürü senin kadar taramayan şahsım bu dediklerine güvenemiyor. Felsefede kaç tane konuda konsensüs olabilir ki? En azından falsifikasyona veya Popper'ın felsefesine / sistemine karşı birkaç metinsel kanıt ve kaynak paylaşmalısın. Bir makale vs herhangi bir şey olabilir. Araştırma metodolojilerinin ötesinde teori derslerinde de Popper'dan okumalarımız vardı mesela.

quote:

Having surrendered to Hume’s attack, most justificationists have sought solace in the hope that induction might at least provide some theories that are more probable and reliable
than others. The most popular contenders for some time for the title of probabilistic induction are the Bayesian interpretations of probability. To evaluate the probability of a hypothesis, the Bayesian specifies some prior probability for a given hypothesis, which is then updated by new information. These are subjective degrees of probability ranging from 0 (no belief) to 1 (certainty). The Bayesian interpretation provides a standard set of procedures and formulas to perform this calculation. One of its strong points is that it conforms to the dominant axiom system for probability, which was developed by Kolmogorov. The formula used to calculate the probability of a hypothesis on the evidence is read: the probability of the hypothesis H given the evidence E equals the probability of the evidence given the hypothesis multiplied by the probability of the hypothesis taken alone divided by the probability of the evidence taken alone.

P(H∕E) = P(E∕H)P(H) P(E)

The first point to note here is that prior probabilities have to be entered into the formula before any evidence is available. However, it is generally accepted that there is no non-arbitrary way to choose these prior probabilities. More fundamental is one of Popper’s criticisms. If we search for the most probable theories, then we shall abandon the most informative theories of science because there is an inverse relationship between probability and information content. Glymour (1980) pointed out that it is unclear how to connect Bayesianism with the history of science. Neither Copernicus, Newton, nor Kepler—to name but a few of the greats—gave probabilistic arguments for their theories. Another criticism, based on an evolutionary theory of belief, is that at any given moment, we cannot decide what we believe. We can research an issue more or less thoroughly, but we cannot voluntarily adopt, reject, or change the degree to which we adhere to our beliefs (Percival, 2012). Evidence and argument have their impact on belief, and the soundness of an argument enhances its persuasiveness. However, when a telling argument has its effect, it is as if the mind had been infected by it, rather like a catchy tune. Belief is not something that we do. We cannot therefore obey the prescriptions that issue from the Bayesian evaluations of data. In contrast, falsificationism instructs one to perform the fallible but feasible task of classifying basic observation
statements as true or false. This is something we can do. Imagine putting true and false statements into separate boxes. Belief is also a capricious individual state of mind, spontaneously varying from moment to moment and with changing risks and outcomes. On the other hand, since statements, as opposed to beliefs, are permanent records independent of our psychology, falsificationism is not troubled by the vagaries of a scientist’s momentary state of mind. Therefore falsificationism is a far more stable and publicly testable method than assigning degrees of probability to subjective belief. It also harmonizes better with Popper’s point that the overwhelming amount of scientific knowledge is and must be embodied in libraries and computers, not in scientists’ minds."