Bilinç, Gerçeklik ve Kuantum Fiziği

quote:

Orjinalden alıntı: mfiz

Bir gazı oluşturan molekülleri düşünelim. Belirli bir sıcaklıkta bu moleküllerin tek tek kinetik enerjileri ortalama bir değer çevresinde dağılım gösterir. Tek tek moleküllerin kinetik enerjileriyle uğraşmayız ama bunların kinetik enerjilerine toplu olarak "gazın sıcaklığı" deriz. Klasik fizik bakış açısıyla baksak, tek tek kinetik enerjileri bilebilmek için olağanüstü sayıda nümerik hesap yapmamız gerekir ama en azından klasik fizik bakış açısıyla prensipte her molekülün belirli bir t zamanındaki hızını ve konumunu bilebiliriz eğer ilk koşulları tam kesinlikle biliyorsak. Eğer ilk koşulları tam olarak bilemiyorsak o zaman kaotik bir durum söz konusudur. Ama bu durumda kaotik durumun sebebi "bizim" ilk koşulları çok iyi bilmiyor olmamızdır.

Ancak işin içine kuantum mekaniksel bir yaklaşımı sokarsak, o zaman tek tek klasik fizik olaylarıyla değil kuantum mekaniksel ihtimallerle ilgilenmemiz gerekebilir. Bu sefer prensipte olayların ne olacağını kesin olarak bilemeyiz: teorik olarak örneğin bir olayın olma ihtimali %30 başka bir olayın olma ihtimali %70 olur. Biz gözlem yapmadıkça sonucun ne olacağını bilemeyiz. Gözlem yaptığımızda kesin olarak birinci ya da ikinci sonucu belirtilen ihtimaller dahilinde elde ederiz. Aynı deneyi 100 kere tekrar etsek yaklasik olarak 30 kere birinci 70 kere ikinci sonucu elde edeceğiz demektir. Bunu kaosla karıştırmamak gerek. Kaosun ve kuantum mekaniğin yaklaşımı farklıdır. Kaosun özünde ilk koşulları belirleyememek vardır, kuantum mekaniğin özünde bir gözlem problemi ve bununla ilgili felsefi zorluklar vardır. Gözlem problemi, görünüşte gözlemcinin "sonucu belirliyor görünmesidir", gözlemci olmasaydı olasılıklar olasılık olarak kalırdı ama gözlemci bu olasılıklardan birinin çıktı olarak karşımıza gelmesini sağlıyor. O zaman, kuantum mekaniğinin "bilinçle" ilişkisi de tartışılabilir hale geliyor. Eğer evrende bilinçli bir varlık olmasaydı evren "kendi başına" var olabilir miydi? Gözlem olmadan gerçeklik yok mudur? Ve tabii ki çok daha felsefi bir sorun: "bilinç nedir?". Hatta belki daha başka bir soru "eğer bilincin en temel kaynağı Tanrı'ysa (yani Tanrı varsa), Tanrı da kendi yarattığı evreni gözlediği için kuantum mekaniği teorisinde gerekli gibi görülen bir gözlemci -mesela adına baş gözlemci diyelim- oluyor olmasın?"

quote:

Orjinalden alıntı: kaotika

Kaosun temel prensibi başlangık koşullarına hassas bağımlılık. Başlangıç koşullarındaki en ufak bir değişiklik katlanarak çoğalıyor ve geleceği tahmin edilemez hale sokuyor. Başlangıç koşullarının izini sonuna kadar sürmek durumundayız. Bugün kuantum belirsizliğine gelip kalmışsak. Başlangıç koşullarının izini süremiyoruz demektir.

quote:

Orjinalden alıntı: redstorm

Bir sorum var ve özellikle @mfiz hocama;
Kuantum Fiziğine göre, kayıp olasılıklar gerçekten hiç olmamış ya da olmayacak olan olasılıklar mıdır yoksa kayıp hiç bir olasılık yok mudur? Gözlem sırasında gerçekleşmeyen olasılıkların gittiği ve gerçekleştiği bir mekan var mıdır? Örn; cam bir bardak masadan yere (betona) düşüyor, bardağın kırılma olasılığı %95 dersek ve bardak kılırsa, geri kalan %5 lik olasılık hiç gerçekleşmemiş midir ya da gerçekleşmeyecek midir?

Not: Kuantum Fiziğinden herkesin kendine has bir anlam çıkarmasından bahsedilir, yukarıdaki bardak örneğinden dolayı sakın ola Kuantuma metafizik bir anlam yüklediğim düşünülmesin. Sadece makro ölçekte bir düşünce.

quote:

Orjinalden alıntı: redstorm

Bir sorum var ve özellikle @mfiz hocama;
Kuantum Fiziğine göre, kayıp olasılıklar gerçekten hiç olmamış ya da olmayacak olan olasılıklar mıdır yoksa kayıp hiç bir olasılık yok mudur? Gözlem sırasında gerçekleşmeyen olasılıkların gittiği ve gerçekleştiği bir mekan var mıdır? Örn; cam bir bardak masadan yere (betona) düşüyor, bardağın kırılma olasılığı %95 dersek ve bardak kılırsa, geri kalan %5 lik olasılık hiç gerçekleşmemiş midir ya da gerçekleşmeyecek midir?

Not: Kuantum Fiziğinden herkesin kendine has bir anlam çıkarmasından bahsedilir, yukarıdaki bardak örneğinden dolayı sakın ola Kuantuma metafizik bir anlam yüklediğim düşünülmesin. Sadece makro ölçekte bir düşünce.

quote:

Orjinalden alıntı: kaotika

redstorm haklısın, bu anlattıklarını bilimadamları ve profesörler tartışıyor zaten. Bunlardan metafiziksel anlam çıkarmaya çalışıldığını düşünenler zaten olaya dar çerçeveden bakıyordur.

quote:

Orjinalden alıntı: mfiz

quote: Orjinalden alıntı: kaotika redstorm haklısın, bu anlattıklarını bilimadamları ve profesörler tartışıyor zaten. Bunlardan metafiziksel anlam çıkarmaya çalışıldığını düşünenler zaten olaya dar çerçeveden bakıyordur.

Aslına bakarsanız bence bu durumda "metafizik" yorumlar yapmakta çok da sakınca yok. Bilimsel gözlem, deney belli bir sayıda tekrarlandığında bir kısım deneyde bir sonucun bir kısım deneyde başka sonucun vs. vs. oluşacağını söylüyor sadece. Ama sadece bir deney ele alındığında sonuçlardan hangisinin çıkacağını bilimsel olarak bilemiyoruz.

quote:

Orjinalden alıntı: kaotika

quote: Orjinalden alıntı: mfiz quote: Orjinalden alıntı: kaotika redstorm haklısın, bu anlattıklarını bilimadamları ve profesörler tartışıyor zaten. Bunlardan metafiziksel anlam çıkarmaya çalışıldığını düşünenler zaten olaya dar çerçeveden bakıyordur. Aslına bakarsanız bence bu durumda "metafizik" yorumlar yapmakta çok da sakınca yok. Bilimsel gözlem, deney belli bir sayıda tekrarlandığında bir kısım deneyde bir sonucun bir kısım deneyde başka sonucun vs. vs. oluşacağını söylüyor sadece. Ama sadece bir deney ele alındığında sonuçlardan hangisinin çıkacağını bilimsel olarak bilemiyoruz.

Mfiz sen de haklısın, ben onu demek istemedim. Yani bunları bu şekilde tartışıyoruz diye hiç kimse çıkıp "siz bilimsel değilsiniz", bunlar metafizik konuları diyemez. Onu demek istiyorum.

quote:

Orjinalden alıntı: kaotika

quote: Orjinalden alıntı: mfiz quote: Orjinalden alıntı: kaotika redstorm haklısın, bu anlattıklarını bilimadamları ve profesörler tartışıyor zaten. Bunlardan metafiziksel anlam çıkarmaya çalışıldığını düşünenler zaten olaya dar çerçeveden bakıyordur. Aslına bakarsanız bence bu durumda "metafizik" yorumlar yapmakta çok da sakınca yok. Bilimsel gözlem, deney belli bir sayıda tekrarlandığında bir kısım deneyde bir sonucun bir kısım deneyde başka sonucun vs. vs. oluşacağını söylüyor sadece. Ama sadece bir deney ele alındığında sonuçlardan hangisinin çıkacağını bilimsel olarak bilemiyoruz.

Mfiz sen de haklısın, ben onu demek istemedim. Yani bunları bu şekilde tartışıyoruz diye hiç kimse çıkıp "siz bilimsel değilsiniz", bunlar metafizik konuları diyemez. Onu demek istiyorum.

quote:

Orjinalden alıntı: redstorm

Bir sorum var ve özellikle @mfiz hocama;
Kuantum Fiziğine göre, kayıp olasılıklar gerçekten hiç olmamış ya da olmayacak olan olasılıklar mıdır yoksa kayıp hiç bir olasılık yok mudur? Gözlem sırasında gerçekleşmeyen olasılıkların gittiği ve gerçekleştiği bir mekan var mıdır? Örn; cam bir bardak masadan yere (betona) düşüyor, bardağın kırılma olasılığı %95 dersek ve bardak kılırsa, geri kalan %5 lik olasılık hiç gerçekleşmemiş midir ya da gerçekleşmeyecek midir?

Not: Kuantum Fiziğinden herkesin kendine has bir anlam çıkarmasından bahsedilir, yukarıdaki bardak örneğinden dolayı sakın ola Kuantuma metafizik bir anlam yüklediğim düşünülmesin. Sadece makro ölçekte bir düşünce.

quote:

Orjinalden alıntı: dasdasq

quote: Orjinalden alıntı: redstorm Bir sorum var ve özellikle @mfiz hocama; Kuantum Fiziğine göre, kayıp olasılıklar gerçekten hiç olmamış ya da olmayacak olan olasılıklar mıdır yoksa kayıp hiç bir olasılık yok mudur? Gözlem sırasında gerçekleşmeyen olasılıkların gittiği ve gerçekleştiği bir mekan var mıdır? Örn; cam bir bardak masadan yere (betona) düşüyor, bardağın kırılma olasılığı %95 dersek ve bardak kılırsa, geri kalan %5 lik olasılık hiç gerçekleşmemiş midir ya da gerçekleşmeyecek midir? Not: Kuantum Fiziğinden herkesin kendine has bir anlam çıkarmasından bahsedilir, yukarıdaki bardak örneğinden dolayı sakın ola Kuantuma metafizik bir anlam yüklediğim düşünülmesin. Sadece makro ölçekte bir düşünce.

@redstorm kuantum fiziği bence senişn sorunu yanıtlayabilecek ölçekte gelişmemiştir. bana göre hiçbir kuantum fizikçisi bu soruya bir yanıt vermez. kuantumla ilgili benim anladığım bu alanda kesin olan tek
şeyin "makro kozmosla mikro kozmosun yaslarının farklı oldugudur." (bu önerme bence de kesinlikle dogru.fizikçi olmasamda diyalektik düşünceye merakımdan bu konuda kendi çapımda okuma,sorgulama yaptım )

quote:

Orjinalden alıntı: driver

@mfiz hocam;
kuantum kainata elbette newton fiziği gibi değil daha yakışan şekilde bakmamızı sağladı...
elde edilen bilimsel bulguları inkar etmekle bir yere tabiki varılmaz.
belirsizlik ilkesi de çöpe atılacak ,aşağılanacak değil tabiki,100 yıldır bir sürü dahi onu çürütmeye çalışıyor..
ama bilimin zaafı demesekte ,bugüne kadar bilimle gelinen seviyeyi,düşündüğümüzde yetersiz ve üzerine muhakkak çıkılması lazım demek de hayalcilik olamaz...
belirsizlik ilkesi bile, bir belirlemenin tezahürü aslında..bu şifrede birgün çözülecek,ben inanıyorum...
ayrıca kuantum la ortaya çıkan atomaltının haberleşmesi durumu bence üzerinde durulması ,felsefi bakışlarımıza yön tayini açısından çok önemli...

quote:

Orjinalden alıntı: dasdasq

quote: Orjinalden alıntı: driver @mfiz hocam; kuantum kainata elbette newton fiziği gibi değil daha yakışan şekilde bakmamızı sağladı... elde edilen bilimsel bulguları inkar etmekle bir yere tabiki varılmaz. belirsizlik ilkesi de çöpe atılacak ,aşağılanacak değil tabiki,100 yıldır bir sürü dahi onu çürütmeye çalışıyor.. ama bilimin zaafı demesekte ,bugüne kadar bilimle gelinen seviyeyi,düşündüğümüzde yetersiz ve üzerine muhakkak çıkılması lazım demek de hayalcilik olamaz... belirsizlik ilkesi bile, bir belirlemenin tezahürü aslında..bu şifrede birgün çözülecek,ben inanıyorum... ayrıca kuantum la ortaya çıkan atomaltının haberleşmesi durumu bence üzerinde durulması ,felsefi bakışlarımıza yön tayini açısından çok önemli...

burada yaklaşan demek belki daha uygundur. bu cümleden newton fiziği için haketmediği bi yorum çıkardım ben.

ayrıca determinizm zaten mutlaklaştırılırsa materyalist düşünce bile idealizme dönüştüğü için, diyalektik materyalizm gibi bir düşünce çıkarılmıştır. bu sonranın rolunun, önceyle karşılıklı etkileşim içinde belirlendiğini, tek yönlü bir akışın hareketin olmadıgını vurgulamak için diyalektik sıfatını eklemiştir kavrama. bu düşüncenin de yetersiz kaldığı yerler olabilir. determinizmi yine mekanik bulanlar için prodeterminizm i (olasılıkçı determinizm i) incelemelerini öneririm. bence gerçeğe daha da yaklaşmış (tüm felsefenin amacı özünde budur bencegerçeği kavramak, bazıları işini burda bitirir, bazıları içinse bu noktadan sonra gerçeği dönüştürmek, geliştirmek gibi bi kaygı başlar) bir felsefe ya da düşünüş tarzıdır.
determinizm i yadsıyamaz,yok sayamayız. bunu tümden yadsımak varolmayı yadsımaktır. insanın babasını yadsıması gibi birşeydir bence.