Tetik Parmak Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Özellikle başparmak ve yüzük parmağında tendonların kalınlaşması sonucu parmakların eğip veya bükülürken ağrılı bir şekilde kasılması veya kitlenmesiyle yaşanan duruma tetik parmak adı verilir. Aynı zamanda tetik parmak sendromu adı da verilen bu durum, parmakların olağan hareketini engeller ve kasılma veya kilitlenme durumunda parmağı eski haline döndürmek sancılı bir sürece neden olur. Tetik parmak belirtileri arasında çıtlama, ağrı veya sertlik yer alır. Tetik parmak tedavisi için de genellikle parmakları dinlendirme, atel yöntemi ve tetik parmak egzersizleri uygulanır.

Tetik parmak eldeki bir veya birden fazla tendonu etkileyen ve bunun sonucunda bireyin parmaklarını bükmekte zorlanmasına neden olan bir sağlık problemidir. "Stenoz tenosinovit" veya "stenoz tenovaginozis" olarak da bilinen tetik parmak, parmağın bükülmüş pozisyonda sıkışmasına neden olur. Tek parmakta görülebildiği gibi aynı anda birden fazla parmağı da etkileyebilen bu problemi önlemek veya tedavi etmek mümkündür.

Tetik Parmak Nedir?

Tetik parmak, tendonların hareket ettiği kılıfta oluşan şişme sonucu tendonların rahat hareket edememesi ile ortaya çıkan, özellikle parmakları veya baş parmak büküldüğünde kasılmaya ve kilitlenmeye neden olan ağrılı bir durumdur. Tetik parmak durumu özellikle 45 yaş ve üstü kişiler ile diyabet veya romatoid artriti olan kişilerde ortaya çıkma eğilimi gösterir.

Başparmak veya yüzük parmağı başta olmak üzere genellikle bütün parmaklarda görülebilen ve tıbbi olarak stenoz tenosinovit olarak dile getirilen tetik parmak aynı zamanda tetik parmak sendromu olarak da adlandırılır.

Tetik parmak, en sık olarak 50 yaş üstü kadınlarda, şeker hastalığı olanlarda, düşük tiroid fonksiyonuna sahip kişilerde ve romatoid artrit hastalığından muzdarip bireylerde görülür. Belirtileri arasında en yaygın olarak ağrı görülen tetik parmak, aynı zamanda şişlik, çıtlama, patlama hissi ve sertlik gibi semptomlar da gösterir. En yaygın tedavi yöntemi olarak genellikle parmakların dinlendirilmesi, atel yöntemi ve tetik parmak egzersizleri önerilir.

Tetik Parmak Neden Olur?

Tendon veya içinde bulunduğu sinovyal kılıfta iltihaplanma ve şişme gibi bir tahriş oluştuğunda, tendon bu doku tabakasının içinde rahat hareket edemez ve bu durum parmağın veya başparmağın bükülmesini zorlaştırır. Kişi özellikle başparmağını veya diğer parmaklarını büktüğünde, iltihaplı tendonu daralmış bu kılıftan çekmeye çalışması da tetik parmak denilen kilitlenme ve ağrılı duruma neden olur.

Tetik Parmak Belirtileri Nelerdir?

Tetik parmak belirtileri arasında en yaygın olarak görülenleri sabahları parmaklarda sertlik, parmak hareketi sırasında duyulan ‘çıt’ sesi, etkilenen parmağın avuç içindeki yumru hissi ve parmağın bir anda kitlenmesidir.

Bunlarla birlikte genel olarak tetik parmak belirtileri şunları içerir:

• Özellikle sabahları hissedilen parmak sertliği
• Parmakları hareket ettirirken gelen çıt sesi ve patlama hissi
• Parmağı hareket ettirip esnetirken yaşanan ağrı
• Parmağın hareket ettiremeyecek biçimde kitlenmesi
• Etkilenen parmakta hissedilen şişlik ve yumru
• Parmak tabanında hassasiyet

Tetik Parmak Nasıl Teşhis Edilir?

Tetik parmak teşhisi için doktor öncelikle fiziki muayene sırasında kişinin parmaklarını rahat bir şekilde esnetip hareket ettirmesini ister. Bu hareket sırasında zorlanan ve parmaklarını neredeyse hiç hareket ettiremeyen kişiler için tetik parmak tanısı konulabilir. Tetik parmak teşhisi için doktor tarafından ayrıca ultrason veya röntgen gibi görüntüleme testleri istenebilir.

Tetik Parmak Egzersizleri

Doktor tarafından tetik parmak tanısı konduktan sonra bazı tetik parmak egzersizleri ve tıbbi olarak tetik parmak tedavisi uygulanır. Tetik parmak egzersizleri arasında en yaygın kabul edileni yumruk egzersizidir. Elinizi yumruk şekline getirdikten sonra olabildiğince geniş bir şekilde açmaya çalışın. Ağrıya ve daha fazla tahrişe sebep olmaması bu hareketi yavaş yapmanız önerilir. Tetik parmak egzersizlerinin ne sıklıkla yapılacağına doktor kontrolünde karar verilmesi daha sağlıklı bir iyileşme süreci geçirmenizi sağlayacaktır.

Yumruk egzersizi dışında önerilen tetik parmak egzersizleri ise eklem hareket açıklığı egzersizleri, tendon kayması egzersizleri ve aktif hareket aralığı egzersizleridir.

Tetik Parmak Tedavisi

Tetik parmak egzersizleri dışında tetik parmak tedavisi için başvurulacak en yaygın yollar şöyledir:

Dinlenme süreci: Tetik parmağa neden olan iş, aktivite veya görevlere bir süre ara vermek tendonların rahatlamasını ve iyileşmesini sağlayacaktır.

Atel yöntemi: Etkilenen parmakları yerinde sabit tutmak ve eski haline geri dönmelerine yardımcı olmak için bir sabitleyici bir atel takmanız gerekebilir.

Açma - germe egzersizleri: Doktor tarafında, tetik parmağa neden olan tendonlarınızın esnekliğini yeniden kazanmasına yardımcı olmak için size açma germe egzersizleri önerilebilir.

İltihap önleyen ilaçlar: Reçetesiz satılan iltihap önleyici ilaçlar tetik parmağın neden olduğu ağrı ve şişliğin azalmasına yardımcı olur.

Tetik parmak ameliyatı: Tetik parmak yaşana parmağın tabanına yakın küçük bir kesi atılarak, tendon kılıfının daralmış bölümünü kesilerek açılabilir. Tetik parmak ameliyatı genellikle daha şiddetli tetik parmak ameliyatı vakalarında uygulanır.

Tetik Parmak Risk Faktörleri Hangileridir?

Bazı kişilerde tetik parmak görülme riski daha yüksek olarak kabul edilir. Tetik parmak riski daha yüksek olan kişiler şöyle sıralanabilir:

• 45 yaş üstü kadınlar
• Şeker hastası olanlar
• Hipotiroid hastaları
• Romatoid artritle mücadele edenler
• Sürekli parmakları zorlayan tekrar hareketleri yapanlar (çiftçi, müzisyen)

Tetik Parmak Nasıl Oluşur?

Kasların kemiklere bağlanmasını sağlayan sert kordonlar, yani tendonlar koruyucu kılıflarla çevrelenir. Tetik parmak, bu koruyucu tendon kılıfının tahriş olması, tendon ilthabı ve tendon şişmesi gibi durumların sonucunda oluşur. Oluşan bu şişlikler nodül adı verilen yumrulara neden olabilir.

Tahriş nedeniyle oluşan bu küçük doku parçaları tendonun kolayca kaymasını zorlaştırabilir. Bu durum etkilenen parmakların geçici de olsa bükülü bir halde kalmasına ve parmak kilitlenmesi problemine sebep olabilir. Daha sonrasında etkilenen tendonun ani bir şekilde serbest kalmasıyla parmak bir tetik gibi kendini serbest bırakabilir.

Tetik parmak kendi kendine geçer mi?

Tetik parmak kendi kendine iyileşebilen bir rahatsızlık değildir. Bu nedenle tetik parmak belirtilerinin görülmesi halinde bir doktora danışmak ve muayene olmak önemlidir. 

Tetik parmaktan korunmak mümkün mü? Tetik parmak önlenebilir mi?

Tetik parmak önlenebilir bir sağlık problemidir. Tetik parmağı önlemek için uygulanabilecek en etkili yöntem parmakları zorlamaktan kaçınmaktır. Bunun yanı sıra tetik parmağın önlenebilmesi için alınabilecek diğer önlemler şu şekilde sıralanabilir:

• Egzersizleri ve aktiviteleri kontrollü ve yavaş yaparak yaralanmaların önüne geçilebilir.
• Spor ve iş ortamlarındaki aktiviteler için doğru duruş teknikleri hakkında bilgi edinilebilir.
• Ellere ve parmaklara çok fazla yük bindiren ve bunu tekrarlayan işlere ara verilerek devam edilebilir.

Tetik parmak ameliyatındaki olası komplikasyonlar nelerdir?

Tetik parmak ameliyatı bireyin parmağını rahat bir şekilde hareket ettirebilmesini amaçlasa da tetik parmak ameliyatının sonucunda birtakım komplikasyonlar oluşabilir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

• Etkilenen parmakta sertlik,
• Ameliyat bölgesinde geçici ağrı ve şişlik,
• Etkilenen parmağı bir süre düzeltememek,
• Enfeksiyon riski,
• Yara izi kalması,
• Parmakta hassasiyet,
• Sinir hasarının oluşması,
• Yanlış pozisyonda tendon (Yay kirişi).

Tetik parmak tedavisinin amaçları nelerdir? 

Tetik parmak tedavisinin amacı parmakların normal şekilde bükülüp açılmasını sağlamak, ağrı hissini azaltmak ve el fonksiyonlarının sağlıklı haline dönmesine yardımcı olmaktır.

Tetik parmak için hangi doktora başvurulmalıdır?

Tetik parmak için ortopedi ve travmatoloji doktorlarına, fiziksel tıp ve rehabilitasyon doktorlarına başvurulabilir.

Tetik parmak, parmakların hareketi sırasında eklemlerde yaşanan kıvrılma veya kilitlenme sorunlarıyla karakterize edilen bir sağlık problemidir. Genellikle el parmaklarında oluşan bu sağlık problemi ani bir hareket sonucunda parmaklarda takılma veya kilitlenme hissinin ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu sağlık problemi özellikle sabah saatlerinde daha belirgin şekilde görülür. Parmakta kilitlenme, hassasiyet ve ağrı hissi bu sağlık probleminin belirtileri arasında sayılabilir. Genellikle parmak tendonunun kılıfının iltihaplanması sonucunda ortaya çıkan bu sağlık probleminin tedavi yöntemleri arasında fizik tedavi, antiinflamatuvar ilaçlar, kortizon enjeksiyonları ve cerrahi müdahaleler bulunur. Bu sağlık probleminin tedavisinde cerrahi olmayan yöntemlerin başarısız olması halinde ameliyat etkili bir tedavi yöntemi olabilir.

Prof. Dr. Yakup YILDIRIMyoutube

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Yakup YILDIRIM "Tetik Parmak" hakkında bilgi verdi. Henüz aramıza katılmadıysanız şimdi ABONE OL butonuna basabilir, sevdiklerinizle paylaşabilir veya aklınıza takılan başka soru varsa yorumdan sorabilirsiniz. https://yakupyildirim.com.tr https://facebook.com/DrYakupYILDIRIM https://twitter.com/DrYakupYILDIRIM https://instagram.com/DrYakupYILDIRIM https://youtube.com/DrYakupYILDIRIM https://linkedin.com/in/DrYakupYILDIRIM

https://www.youtube.com/watch?si=z8FyrHDCQpek_Vr5&v=UMyLSA0VzZ0&feature=youtu.be

Tetik parmağın belirtileri belirgin bir yaralanma olmadan da ortaya çıkabilir ve giderek artabilir. Tetik parmak sendromunda sertlik ve kilitlenme hisleri sabah uyandıktan sonra veya hareketsizlik sonucunda kötüleşebilir. Bu belirtiler belirli yöntemlerle iyileşme gösterebilir.

Kasların kemiklere bağlanmasını sağlayan sert kordonlar, yani tendonlar koruyucu kılıflarla çevrelenir. Tetik parmak, bu koruyucu tendon kılıfının tahriş olması, tendon ilthabı ve tendon şişmesi gibi durumların sonucunda oluşur. Oluşan bu şişlikler nodül adı verilen yumrulara neden olabilir.

Tahriş nedeniyle oluşan bu küçük doku parçaları tendonun kolayca kaymasını zorlaştırabilir. Bu durum etkilenen parmakların geçici de olsa bükülü bir halde kalmasına ve parmak kilitlenmesi problemine sebep olabilir. Daha sonrasında etkilenen tendonun ani bir şekilde serbest kalmasıyla parmak bir tetik gibi kendini serbest bırakabilir.