PC Oyuncusunun Grafik & Görüntü Ayarları Rehberi (4. sayfa)

venomtrk · 2009-10-09T17:27:28.0000000+03:00

Giriş Uzun yıllar önce bir oyuna başladığınızda ayarlarıyla ilgili endişe etmeniz gerekenler oyunun zorluk seviyesi,ses seviyesi ya da belli başlı basit şeylerdi.Yıllar geçtikçe oyunlardaki ayarlar artmaya başladı basit ve gelişmiş seçenekler olarak karşımıza çıktı. Peki bu kadar opsiyon kötü mü? Kesinlikle kötü değil. Oyun geliştiricileri oyuncuların kullandıkları donanımların çeşitliliği yüzünden fazla sayıda seçenek verilmesinin oyuncunun en iyi performans/kaliteyi yakalaması için yararlı olduğunu farkettiler. Buna rağmen hangi seçeneğin ne işe yaradığını bilmeyen kullanıcılar için bu durum kimi zaman sorun oldu. Ancak en yaygın kullanılan temel grafik ve görüntü seçeneklerinin , ki bunlar arasında FPS, Resolution (Çözünürlük), Refresh Rate (Yenileme Hızı), Triple Buffering (Üçlü Tamponlama) ve Vertical Synchronization (Dikey Senkronizasyon) oyunlarda ne işe yaradığı tam olarak anlaşılamayabiliyor.Gelin hep beraber bir oyunun açılışı sırasında geçirdiği evrelere bakalım. Grafik Süreci Çeşitli görüntü ayarlarını anlamadan önce grafik kartlarının işleyişine bakalım.Bunun önemli olduğunu vurgulamakta yarar var. Aşama 1 – Oyunun Başlatılır Bir oyun için simgeye çift tıklatıldığında , bu sabit sürücünüzde ilgili oyun (.exe) yürütülür. Dosyayı bulur ve başlatmak için işletim sistemine (os) söyler. Bu yürütülebilen dosya, oyunun özelliğine göre programlanmış yönergelere sahiptir ; gerekli kodlama ve kaynakları etkinleştirir. Performans için İpucu : Hard diskin birleştirilmesi (defrag) oyunun yüklenme süresini azaltır ve oyundaki takılmaları bir ölçüde giderir. Aşama 2 - RAM'a Veri Yüklenir Oyunun exe si başlatıldığında, işletim sistemi oyunun ihtiyaç duyduğu dosyaları rastgele erişim belleğine (RAM) atarak işlemi devam ettirir.RAM'a atılmasının nedeni RAM'ın sabit diskten çok daha hızlı olması ve optimum hızlarda karmaşık hesaplamaların daha kolay yapılabilmesi içindir. Bununla birlikte CPU kendi onboard L1'i ve L2 önbelleklerini de aktif hale getirerek işlem için gerekli bilginin kolaylıkla işlenmesine yardımcı olur.Eğer CPU işlem için gerekli veri alamazsa öylece kalır ve daha sonraki bilgiyi beklemeye başlar.Bunun sonucu olarak düşük ve tutarsız performans görülür. Bir oyunun çalışabilmesi için tüm bilgiler RAM'a ilk seferde yüklenmeyebilir.Oyunun çalıştırılması için sadece gerekli olan bilgiler ilk seferde yüklenir. Çoğu oyun bilgileri RAM'a ilk seferde yüklenmesi için çok fazladır ayrıca RAM'ı dolduran sadece oyunlar değil işletim sisteminin çalışabilmesi için gerekli programcıklar ve diğer programlarda vardır.Page file 0 yapılsa bile tüm oyun bilgilerini RAM a doldurmanın imkanı yoktur. Performans için İpucu : RAM için ilk ve en önemli adım olarak sisteminize ilave edeceğiniz ek RAM donanımıyla oyunlarda FPS arttırımı belki çok olmayabilir ama düşük RAM'dan kaynaklanan takılmalar, zorlamalar, tutukluklar kaybolacak ve daha akıcı oyun deneyimi sağlayacaktır.Böylece işlemci , ek bilgiler için harddiski beklemek zorunda olmayacak ve RAM kullanımıyla oyunda performans stabil olacaktır.Ayrıca işletim sisteminde arka planda çalışan gerek duyulmayan programların kapatılmasıda performans için olumludur.Bunların dışında gözden çıkarılmaması gereken bir diğer konu hard diskin önemidir.Bir oyunda grafik ayarlarını yükseltmeniz , harddiskten daha fazla bilgi gereksinimi doğuracak, düşük performanslı bir hard disk ve düşük RAM ile işlemci gerekli bilgileri zamanında işleyemediği için oyunlarda takılmalar ve duraklamalar olacaktır.Hard diskinizi defrag etmek yani birleştirmekle bu duraksamaların bir miktar önüne geçebilirsiniz.Fakat RAM yükseltmesinde olduğu gibi düşük performanslı harddisk yerine daha hızlı bir model tercih etmeniz daha akıcı bir oyun deneyimi sağlayacaktır.Bunun yanında çok daha akıcı oyun deneyimi için RAID 0 gibi disk konfigürasyonu yapılabilir. Vista ve Windows 7 ile İlgili : Eğer vistada SUPERFETCH seçili durumdaysa sıkça oynadığınız oyunlar ile ilgili bilgiler vista açıldıktan sonra aktif hale gelecek özellikle 2 gb ya da daha fazla RAM a sahipseniz oyun yükleme süresi kısalacak ve daha akıcı oyun deneyimi olacaktır. Ayrıca eğer hızlı bir flashdiske sahipseniz Vista ve Windows 7 işletim sistemlerinin readyboost özelliğini kullanarak oyunlardaki yükleme süreleri bir miktar daha kısalabilir. Aşama 3 – CPU veriyi işler RAM, CPU'nun bilgilere erişmesi için geçici bir depolama bölgesidir. CPU yani işlemci makinanın kalbidir ve her şey buradan geçer.Oyun bilgileri hard disk ve RAM'dan doğruca ekran kartına gitmez ilk olarak CPU'dan işlenmesi için geçer.CPU , RAM'dan hem bilgileri okur hem de yazar makinadaki gerekli gördüğü bileşenlere bilgileri iletir bunu da anakarttaki veriyollarıyla (BUS) yapar. Buna rağmen anakarta takılan ekran kartları, CPU üzerindeki yoğun çalışmayı ciddi ölçüde azaltmıştır.Önceden işlemcinin grafik yoğunluğu daha fazlaydı. Şimdi ise güçlü bir ekran kartı hızlı bir CPU'dan çok daha etkili veriyi işler ve performansı yükseltir.Yeni nesil ekran kartlarının bellek ve işlem kuvveti çok arttırılmış olmakla birlikte daha yüksek çözünürlük daha yüksek grafik ayarlarıyla ekran kartının işlevi CPU'ya oranla çok daha artmıştır.Fakat gene de işlemcinin etkisi göz ardı edilemez. Aşama 4 – Grafik sürücüsü veriyi çevirir İşletim sistemi, verinin CPU tarafından işlenmesine yardımcı olur, bunu da grafik sürücüsünün CPU'nun anlayabileceği bir formatta çevirerek hangi tür ekran kartı kullanılıyorsa ona yollanarak yapar. Eğer ekran kartına ait özel grafik sürücüsü kullanılmazsa , işletim sisteminin kendi genel grafik sürücüsü kullanılır.Fakat ekran kartının özelliklerini tam randımanlı kullanamaz. Performans için İpucu : Ekran kartının tam randımanlı kullanılması için kullanılmakta olan ekran kartı modeline göre en son resmi sürücü kullanmak gerekir. Oyunlarda performans ya da kaliteyle ilgili sorunlar sürücülerden de kaynaklanabilir.Yanlış sürücü yüklenmesi de hataları getirebilir.Nvidia Forceware ve Ati Catalyst ile ilgili rehberi aşağıda bulabilirsiniz. Aşama 5 – Grafik portu veriyi iletir Grafik tabanlı veri CPU tarafından tutularak ekran kartına iletilir , anakart yolundan geçerek ekran kartı hangi porta takılıysa (PCI, AGP veya PCI-Express) o porta iletilir.Port tipi önemlidir şu anda PCI-E portlar veri transferi açısından en hızlısıdır. Eski PCI portu 133MB/s , AGP 1x portu 266MB/s , AGP 8x portu 2,133MB/s , PCI-E 16x portu ise 4,000MB/s kadar çıkabilir. Bu değerler çıkılabilecek maksimum değerlerdir internet bant genişliği gibi değişimler yaşanabilir. Performans için İpucu : Oyunların gittikçe daha detaylı olması yüzünden PCI-E tipi portlar daha yaygınlaşmıştır.CPU ve GPU arasındaki veri transfer hızları AGP portuyla artık yeterli olmaması dolayısıyla PCI-Express portuna geçilmiştir.Bu sebeple ileriye dönük PC kullanıcılarının PCI-E tipi portlara yönelmesi performans açısından daha iyi olacaktır. Aşama 6 – VRAM veriyi saklar Ekran kartına giden data artık ekran kartının RAM'ı yani VRAM(Video RAM)'da saklanacaktır.Yukarıdaki resimde kırmızı daireyle gösterilen yer ekran kartı belleği VRAM'dır. Bildiğimiz RAM'a benzeyen bu bellekler GPU tarafından yapılan hesaplamalar için veriyi saklı tutar. Yukarıdaki resimde sarı daireyle gösterilen GPU yani Graphics Processing Unit ,diğer bir değişle Grafik İşleme Ünitesidir. Bir anlamda aslında bu kart bir nevi minyatür bilgisayar gibidir kendi işlemcisi kendi belleği , kendi anakartı vardır. Çalışma düzeneği de benzer.VRAM sadece veriyi saklı tutmakla kalmaz ayrıca tamamlanmış resimleri (frame) monitöre iletmek üzere de saklı tutar. Modern Ekran kartlarında VRAM'ın önemi de giderek artmaktadır.Ne kadar çok veri saklı tutulursa o kadar hızlı GPU tarafından işlenir. Böylece verinin işlenmesi için arada duraklamalar olmaz.Mesela yüksek çözünürlüklü dokulara sahip oyunlar daha fazla VRAM a ihtiyaç duyar.Eğer VRAM yetmezse kullanılamayan dokular harddiske ve/veya RAM a yollanır bu da oyunda takılmalara ve duraklamalara neden olur.Bunu en çok oyunda farklı mekanlara ilk girdiğinizde farkedersiniz ekran kartı bu sırada VRAM'a verileri yüklemekle meşguldür. Performans için İpucu : Ekran kartı Belleğinin yani VRAM'ın oyunlarda önemi vardır.Eğer düşük VRAM lı bir ekran kartına sahipseniz oyundan performans alabilmek için doku ve/veya çözünürlük ayarlarını azaltmanız gerekir.Aksi takdirde oyunlarda takılmalar duraksamalar yaşamanız söz konusu.Düşük VRAM yanında yavaş harddisk ve az RAM'da varsa bu takılmalar daha da fazla yaşanabilir.Bununla birlikte ekran kartının VRAM ı ısınması halinde “artifact” yani oyunlarda bozulmalar oluşabilir.Ekran kartının üzerindeki ısı sensörü VRAM ın yanında değildir bu yüzden VRAM belirtilen miktardan çok daha fazla ısınabilir. Vista ve Windows 7 ile ilgili : Vista ve Windows 7'de VRAM daha iyi yönetiliyor. Daha büyük dokuların işlenmesinde çok daha az hata yaşanıyor.Fakat gene de düşük VRAM'a sahip ekran kartlarında performans düşüşleri olacaktır. Aşama 7 – GPU veriyi işler GPU , VRAM'dan aldığı verileri artık işleyebilir. Bunu da kompleks grafik hesaplamaları yaparak “graphics pipeline” olarak belirtilen düzenekte işler. “Pipeline” ın farklı seviyeleri vardır. Hedef ise ham 3d veriyi , görülebilen 2 boyutlu birşeye iletmektir. 1. Transformation (dönüştürme) : İlk olarak ham veri işlenir , bir noktanın farklı noktalarla birleşmesi sonucu ortaya çıkan şekiller wireframe olarak tabir edilir. Bunların birbirleriyle birleşmesi ve 3d olarak gözükmesi de poligon olarak adlandırılır.2d bir ortama yani monitöre tüm bu 3d şekiller birleştirilerek aktarılır. 2. Lightning (Işıklandırma) : Tüm objeler belli bir açıdan gelen ışık kaynağı doğrultusunda aydınlatılır. Buna rağmen veri hala ham durumdadır. 3. Viewpoint ( Görüş açısı ) : Belli bir açı ve uzaklıktan objelerin görünüşleri incelenir , böylece yakın olan objeler daha büyük, uzaktakiler ise daha küçük olarak işlenir. 4. Clipping (Kesme) : Görüş açısında kalan objenin görülemeyen yerleri çıkarılır. Mesela 90 derece FOV(Field of View) açıda olan bir nesnenin görülemeyen kısımları varsa o kısımlarının hesaplanmaması için objeden çıkarılır bu da performans kazancı demektir. 5. Triangle Setup ( Üçgen Kurulumu) : Noktaların birleşmesiyle hem poligonlar hem de üçgenler oluşur. 6. Rasterization(Yansıtma) : Bir piksel monitördeki en küçük noktadır. Tüm 3d çizimler piksellerden oluşur.Sahnedeki tüm objeler belirli yedeki piksel bölgelerinde gözükür. 7. Culling(Kırpma) : 3 boyutlu vektörlerden oluşan serinin 2 boyutlu düzleme projekte edildikten sonra dizinin saat yönünde veya saat yönünün tersinde ilerlediğine karar verme işlemidir. 8. Texture Shading ( Doku Gölgeleme) : Bu noktada , her piksel görüntü için gereken renk ve efektin uygulanması gerekir.2d görüntüde olan dokunun 3d bir objenin yüzeyine entegre edilmesi sayesinde gerçekçi bir görüntü elde edilir.Buna derinlik ,doku efektleri ya da özel efektler eklenerek çok daha gerçekçi bir görüntü oluşur. Performans için İpucu : Yeni nesil ekran kartlarında “Pipelines” adı verilen grafik işleme ünitesinin çoğalmasıyla çok daha zengin objelerin ve dokuların çok daha kısa sürede işlenmesine olanak tanınır. Daha yüksek sayıda olan “Pipelines” sayesinde performans artar ve gerçek zamanlı olarak grafik işleme süreci elde edilir. Oyunlar için “Pipelines” ın önemi vardır. Kompleks sahnelerdeki performansın yüksek olma sebeplerinden biridir “Pipelines” , bu sebeple yeni nesil ekran kartlarındaki pipelines sayısına dikkat edilmelidir. Aşama 8 – Veri Ara Belleğe (Frame Buffer) yollanır VRAM içerisinde bir bölge olan “frame buffer” ile tek çerçeve olan görüntü saklanır. Daha sonra farklı frame lerde elde edilerek bu veriler monitöre yollanır.İki arabellekli resimlerin aynı anda işlenmesine “ Double Buffer” denir. Birincil görüntü işlenip monitöre sunulurken arka planda ikincil görüntü işlenip hazır edilir. Yüksek çözünürlüklü ve kompleks görüntüye sahip bir resmin içerisinde daha fazla veri vardır. Bunun için “frame buffer” da daha fazla yere ihtiyaç duyar.Eğer resme Antialiasing ya da Anisotropic Filtering gibi farklı efektler eklenecekse bu da resmin boyutunu arttırır. Performans için İpucu : Genellikle iki çerçeve arabellekte saklanır. Fakat “Triple Buffering” adı verilen bir teknikte vardır. Bu da üçüncü bir çerçeve işlenmesine özellikle V-synch (Dikey senronizasyon) etkinken daha fazla performans alınmasını sağlar.Bunun nedeni ise ekran kartının verinin işlenmesi için daha fazla alan yaratılması monitör sinyali beklerken daha çabuk işlemesini sağlar.Buna rağmen “Triple Buffering” daha fazla VRAM a ihtiyaç duyar bu sebeple düşük VRAM a sahip ekran kartlarında baz oyunlarda takılma yaşanabilir.Bununla ilgili yazı aşağıda. Aşama 9 – Görüntü Ekrana iletilir. Hazırlanan resim artık ekrana iletilebilir. Bu iletilme için RAMDAC (Random Access Memory Digital to Analog Convertor) a ihtiyaç duyar. RAMDAC dijital bilginin VRAM a iletilmesi için gereklidir. Bir RAMDAC çerçeveleri görülebilen resimlere saniyede birçok defa çevirir. RAMDAC önemlidir çünkü olası maksimum tazeleme oranını belirli çözünürlüklerde iletmesinde yardımcıdır ve görüntü kalitesinde de etkilidir.CRT monitörlerde RAMDAC bağlıyken LCD monitörlerde DVI çıkışla bağlıysa RAMDAC gerekli olmaz . DVI ile bağlı olan monitör ve ekran kartı arasında RAMDAC geçiştirilir. Performans için İpucu : Bu bilgiler ışığında LCD monitörler DVI çıkışıyla bağlandığında en iyi görüntüyü verir. Buna rağmen LCD monitörle analog olarak bağlanmasında bir neden vardır.Bunu aşağıda tepki süresiyle açıklayacağım.Eğer CRT monitör sahibiyseniz ve eski bir ekran kartınız varsa , eski kartın üzerindeki RAMDAC iyi bir kaliteyi veremez. Özellikle 2 boyutlu görüntülerde bulanıklaşma kalitesiz yazılar farkedilebilir.Bu kesinlikle gözler için iyi değildir. Genel itibariyle 3d görüntü işleme sırası böyledir. Şimdi Grafik ayarlarıyla ilgili konuya geçebiliriz. Grafik Ayarları Grafik işlem sürecini gördük bu bölümde ise windows ve oyunlarda grafik ve görüntü ayarlarını işleyeceğiz. Bunlar sırasıyla Frames Per Second, Resolution, Refresh Rate, Response Time, Vertical Synchronization, Triple Buffering, Antialiasing ve Anisotropic Filtering seçenekleridir.Tam anlamıyla ne anlama geldikleri ve neler yapabildiklerini inceleyelim. Frames Per Second (Saniyede Kare Sayısı) Frames Per Second yani saniyede kare sayısı , başka değişle framerate, ya da FPS , oyun dünyasında sıklıkla kullanılan terimlerden birisidir. Çoğu kişi yüksek FPS daha iyidir der fakat bunu iyi anlamak gerekir. Bir bilgisayar şekli birçok küçük noktacıklardan yani piksellerden oluşur. Bu pikseller çözünürlüğe bağlı olarak değişir. Uygun bir uzaklıktan görüntüye baktığımızda beynimiz tüm bu noktacıkları bir bütün olarak alır ve tek bir görüntü olarak kavrar.Bu tek görüntü “frame” yani çerçeve olarak adlandırılır.Bir 3d oyunda bu frameler birleşir ve ekran kartı vasıtasıyla saniyede çoğalarak görüntü olarak ekranlarımıza gelir. Buna rağmen bu “frame” ler sadece resimlerdir , fotoğraflar gibi. Aynı filmler ve TV lerdeki gibi görüntüler hızlıca akar böylece doğal bir görüntü akışı oluşur. Gözler tarafından bunun algılanması olayına “Persistence of Vision” yani görüntünün süreklilik hali denir. Bazı bilgisayar ekranlarında görüntünün titremesi FPS ile ilgili değil ekran tazeleme oranıyla ilgilidir. FPS ve tazelem oranı birbirinden ayrıdırlar. 85Hz lik bir tazeleme oranında 20 fps görüntülenebilir. Ya da 100fps 60hz de gözükebilir. 5 fps de bir oyun çalışabilir ve titreme yapmayabilir bunu tepki süresiyle açıklayabilirim. Kısacası FPS ile tazeleme oranı aynı şeyler değildir. Saniyede Kare Sayısını ölçmek Çıplak gözle FPS kolay kolay ölçülemez. Bazı oyunlarda FPS yi açabiliriz ama açamadığımız oyunlarda oyuncular için bazı programlar geliştirilmiştir. Bunun başında ise FRAPS programı gelmektedir. FRAPS oyunlarda performansa etki etmez ve çoğu oyunla çalıştırılabilir. Çoğu oyuncunun sorusu “ Acaba benim fps yeterli mi ? “ bu soruya şöyle cevaplarda gelebilir “ 30 fps fazlası israftır” ya da “oyunu akıcı oynamak için minimum 30 fps olmalıdır”. Bununla ilgili konuşalım. Minimum FPS Eğer oyunda FPS düşükse gözlerimiz ve beynimiz hızlı akan görüntülerdeki azalmayı farkeder. Sanki slideshow gibi gözükmeye başlar. Fakat bu tip düşüşler oyundan oyuna değişebilir. Bu durumda insan gözü rol aldığı için oyun tipinin yanında bu düşüşler kişiden kişiye göre de değişebilir. Düzgün bir oynanış için minimum 25 fps iyidir ama bun minimum fps anlayışı için bazı durumlar söz konusu . Mesela ; Kare Sayısında Değişkenlikler : Eğer FPS bazı yerlerde düşüşler içerisinde bazı yerlerde değişkenlik gösteriyorsa kesinlikle FPS yeterli değildir. Düzgün bir oynanış için FPS nin stabil değerlerde olması gerekir. Mesela oyun konsollarında 30 fps kilit sistemi vardır böylece bazı oyunlar 30 fps nin üstüne çıkmazlar. 30 fps düzgün animasyon sistemi içinde yeterlidir. Fakat çoğu PC oyununda bu kilit sistemi yoktur. Oyun Tipi : Hızlı hareket edilen aksiyon oyunları gibi oyunlarda FPS nin yüksek olması iyidir. (Mesela 40 fps gibi) Hareketi bol olan oyunalrda FPS nin düşmesi çabuk hissedilir. RTS ya da RPG tarzı oyunlarda ise minimum FPS seviyesi daha düşük olabilir. Mesela bir oyunda duvara baktığınızda 5 ya da 1 fps olmasını farkedemezsiniz. Yani oyun tipine göre minimum FPS değişkenlik gösterebilir. Kontrol Lag : Bir film ya da TV ye göre biz oyundaki kamerayı kontrol edebiliyoruz.Özellikle oynadığımız karakterin gözünden.FPS nin düşük olması, klavye ve fare de beraberinde lagı da getiriyor. 15 fps ve altında bu durum daha belirgin hale geliyor.Böyle bir durumda oyunun grafiksel ayarlarını gözden geçirmek gerekiyor. Bu durumlara göre minimum FPS konusunda bilimsel bir gerçek belirlenemiyor.Gözler ve beynin algısına göre mesela 23 fps göze takılıyor gibi gelse de 24 fps de düzgün çalıştığı düşünülebiliyor.Eğer oyun gözünüze takılmaksızın çalıştığını düşünüyorsanız yeterli FPS ye sahipsiniz demektir. Maksimum FPS Filmler ve TV genellikle 23,24 veya 30 fps gösterir.Fakat filmler ve tv nin bilgisayar oyunlarından farkı vardır. Bunlar : 1. Filmler ve TV Motion Blur kullanır. Mesela bir filmi durdurduğunuzda filmde durdurduğunuz resim bulanık olur. Fakat bir PC oyununda durdurduğunuzda herşeyin net olduğunu görebilirsiniz. Yukarıdaki resimde soldaki Aliens vs Predator filmi durdurulmuş halde çekilmiştir ve bulanıklığı görebilirsiniz. Ama sağdaki resimde Aliens vs Predator 2 oyunundan çekilmiş bir resimdir ve keskinliği farkedebilirsiniz. 24 fps de olan filmde oyuna kıyasla akıcılığı görebiliyorsunuz.Peki neden oyunlarda motion blur kullanılmasın ? Son çıkan oyunlarda artık bu efekt kullanılıyor bu sayede düşük FPS bir nebze yumuşatılarak göze daha hoş gelmesi sağlanmış. 2. Bir TV şovunda ya da filmde görüş açısı, kontrol edilemez kamera açıları ile değişkenlik gösterdiğinde akıcı bir gösterim vardır ama bir PC oyununda açılar kontrol edilebildiği için 24 ya da 30 fps de çabuk yanıt veremeyebilir. 3. PC oyunlarında değişmezlik gösterilen kare sayısı görülmesi zordur. Fakat TV de ya da filmlerde bu sabittir.Belli başlı oyunlarda 60 fps,24 fps ya da 30 fps kilidi vardır onda bile FPS değişkenlik gösterebilir. İnsan gözünün 30 FPS üstündeki değişkenlikleri görebileceği bir program var. http://www.tweakguides.com/files/FPSCompare_v05_beta.zip buradan çekebilirsiniz. Programın düzgün çalışması için v-synch (dikey senkronizasyon) off yapın . FPS Compare çalıştırdığınızda istediğiniz çözünürlüğe getirip F1-F2 tuşlarına basıp değişikliği görebilirsiniz. Kısacası ne kadar FPS bize yeter sorusuna maksimum fps olarak 60 FPS idealdir, 25 ya da 30 fps ise yeterlidir. Resolution (Çözünürlük) Çözünürlük , görüntü ekranında olan toplam görüntü bilgisidir. Bilgisayar grafiklerinde en küçük görüntü birimi pikseldir. Pikseller belirli renk ve aydınlatmalardan oluşur.Bir oyunda çözünürlüğü değiştirdiğinizde oyuna daha fazla piksel ya da daha az piksel olarak yansır. Genellikle daha yüksek çözünürlük daha temiz ve daha kaliteli grafikler olarak yansır ama piksel saysındaki bu yükseliş performanstada düşüşe sebebiyet verir. Mesela 1280 x 1024 çözünürlükteki pikseli şöyle hesaplayabiliriz. 1,280 x 1,024 = 1,310,720 tüm ekrandaki piksel toplamıdır. Ayrıca megapiksel olarakta hesaplanırsa 1.3 megapiksel olarak söylenebilir. Çözünürlüğü tam anlayabilmek için şunlara göz atabiliriz. Dot Pitch ( Nokta Uzaklığı) CRT monitörler minik fosforlardan yapılmıştır. Monitörün içerisindeki elektro silahının yansıtılmasıyla parlarlar ve görüntü oluşturur. “Aperture Grille” tipi CRT monitörlerde fosforlar kırmızı,yeşil ve mavi dikey çizgilerin içinde ayrılır. “Shadow Mask” tipi CRT monitörlerde ise fosforlar minik kırmızı,yeşil ve mavi noktacıkların içerisinde grup halinde bulunur. Nokta uzaklıkları milimetre olarak ölçülür.Modern CRT monitörlerde 0.28 ile 0.25mm arasonda nokta uzaklığı vardır. Fixed Pixel Structure (Sabit Piksel Yapısı) , LCD monitörler CRT monitörlerden ayrılır onlarda elektron demeti yoktur sıvı kristal hücreleri vardır.Her LCD hücresinde kırmızı,mavi ve yeşil bileşim vardır bu sayede uygun renk ve aydınlıkta pikseller oluşur. LCD Monitörlerde doğal çözünürlükte en iyi kalite yakalanabilir. Diğer çözünürlüklerde bulanıklık oluşabilir.bunun nedenine bakalım Analog vs Dijital CRT ve LCD Monitör arasındaki farklılıkların başında CRT monitörün analog , LCD monitörün dijital teknoloji içermesidir.CRT monitörde daha önce incelediğimiz gibi ekran kartındaki RAMDAC , CRT monitörde görüntünün gelmesi için görüntü verisini çevirir. LCD monitörde ise analog ya da dijital görüntüyü kendisi dönüştürebilir. Dijital görüntü ayrık ve hassas , Analog görüntü ise sürekli ve kusurludur. Bu yüzden LCD monitörün doğal çözünürlüğü CRT monitörün doğal çözünürlüğüne göre daha kaliteli ve daha temizdir.Fakat LCD monitörde çözünürlüğün değişmesiyle tüm görüntünün sığdırılması için zorlanabilir, CRT monitörlerde böyle bir sorun olmaz. Aspect Ratio (Görüntü Oranı) istenilen çözünürlükte pikselin genişliğinin ve yüksekliğinin ayarlanması ile görüntü oranı oluşur.Mesela 1280x1024 çözünürlüğünün görüntü oranı 1,280/1,024 = 1.25 , yani oranı 5:4 dür. Çoğu CRT monitörün görüntü oranı 4:3 dür, geniş ekran LCD tv ya da monitörlerin ise 16:9 dur. Çözünürlük için İpuçları : Yüksek çözünürlükte grafiklerde kırılmalar bir miktar daha az gözükebilir. Düşük CPU özellikli ama hızlı ekran kartlı sistemlerde görüntü kalitesini uygun seviyede tutabilmek için çözünürlüğü yükseltip grafik ayarlarından Antialiasing kapatılabilir. LCD monitör kullanıcıları,performans kazancı ve kırılmaları önlemeye yönelik ufak bir ayrıntı yapabilirler.Doğal çözünürlüğünün bir alt çözünürlüğe geçip hem FPS kazancı olur hem de görüntünün biraz bulanıklaşmasıyla kırılmalar daha az farkedilir.Tabi bu gerçek Antialising ile eş değer olamaz fakat ekstra FPS için iyi olabilir. Refresh Rate ( Tazeleme Oranı ) Tazeleme oranını Frame Per Second yani saniyede kare sayısıyla karıştırmamak gerekir.FPS, ekran kartının gücüne bağlı olarak oluşturduğu saniyedeki kare sayısıdır.Tazeleme hızı ise monitörün saniyede görüntüyü yenilemesidir.CRT monitörlerdeki tazeleme oranını izlersek ; Yukarıdaki CRT monitörün çalışma prensibi TV lere yakındır, minik fosforlarla oluşan cam resim tüpü, elektron silahıyla yansıtılır.Görüntünün oluşması için elektron silahı tüpün önündeki minik fosforlarla kaplanan yüzeye ateşleme yapar.sol alt köşeden tüm yüzey boyunca görüntü kaplanır.Kaplandıktan sonra tekrar ateşleme yapılarak bu döngü devam eder. Tazeleme oranı frekans (Hz) ile ölçülür. 60 hz anlamı görüntünün saniyede 60 kez yansıtılması , 85 hz ise 85 kez yansıtılmasıdır. Eğer sizin FPS niz daha düşükse bazı görüntüler monitör tarafından tekrar çizilebilir. Eğer FPS niz tazeleme oranından yüksek ise monitör tüm resmi çizemez ve kırılmalar oluşur. Bunun engellemek için Vsynch (Dikey senkronizasyon) etkinleştirilir.Vsynch için aşağıya bakabilirsiniz. Tavsiye edilen tazeleme oranı ise bu konuda her insan gözünün farklı toleransı vardır ama monitörün desteklediği maksimum tazeleme oranı idealdir. Tepki Süresi ( Response Time) CRT monitörlere göre LCD monitörlerde elektro silah ya da fosfor bulunan tüpler bulunmaz.2 parça halinde polarize camlarla çevrili sıvı kristal vardır.CRT monitör gibi ekranı tazeleyerek görüntü elde edilmez. Bir görüntünün LCD ekranına gelmesi istendiğinde sıvı kristaller gerektiğinde şekil değiştirirler.Bunun çabuk olması tepki süresiyle alakalıdır. Ekran Titremesi (Screen Flickering) Tazeleme oranı bölümünde belirttiğimiz gibi CRT monitörler ekranı yenilemek zorunda kaldıkları için titreyebilirler.Çünkü LCD monitörlerde fosfor yoktur ve sıvı kristaller hep görüntünün oluşması için hazır vaziyettedir. Tavsiye Edilen Tepki Süresi LCD panelinde toplam tepki süresi ne kadar düşük olursa panel oyunlar için daha iyi olur.LCD monitörler genel olarak 25 ms ya da daha düşük olmalı. Çok daha iyi oyun tecrübesi için LCD monitörün 8 ms ya da daha düşük olmalı. V-synch (Dikey Senkronizasyon) Dikey Senkronizasyon diğer ismiyle V-synch , tazeleme oranı ile ilgili bölümde belirtildiği gibi CRT monitörlerdeki fiziksel kısıtlamaların önüne geçilmesi için gerekli görülür.Bir CRT monitör fosforları saniyede birçok defa elektron silahıyla ateşleyerek görüntünün oluşturmasını sağlar ve bu ateşleme belli sayıda oluşur.Elektron silahının bir köşeden diğer köşeye ateşlenmesi arasındaki geçen zaman Vertical Blanking Interval (VBI) olarak adlandırılmaktadır. Vsynch yani dikey senkronizasyonu açtığımızda ekran kartı monitör tazeleme oranıyla eşleşme yapması için kod bildirir.Bunu yapınca ekran kartı sadece frame buffer ( ara bellek) değiştirebilir ve monitör yeni frame için hazır olduğunda frame yollar.Ekran kartı ve monitörün senkronize olması gerekmez, vsynch devre dışı olduğunda çalışmaya devam ederler, buna rağmen “tearing” yani “yırtılma” lar meydana gelir. Bu yırtılmaların sebebi monitör ve ekran kartlarının birbirlerinin limitlerine bakmamaları sonucu oluşan ekrandaki bozulmalardır. Yırtılma (Tearing) Eğer dikey senkronizasyon yani vsynch devre dışı bırakılırsa , ekran kartı ve monitör senkron halinde olmazlar. Ekran kartı monitörün tazeleme oranını geçtiğinde (mesela 60 hz monitörün 120 fps göstermesinde) yırtılma meydana gelir. Aşağıdaki resimde yırtılmayı görebilirsiniz. FPS Vsynch Dikey Senkronizasyon kapatıldığında FPS ve tazeleme oranı birbirlerini etkilemezler.Ekran kartı gücü yettiği kadar çerçeve çizebilir,.Dikey Senkronizasyon açıldığı zaman mesela monitör 60 hz de çalışıyorsa ekran kartı maksimum 60 FPS çizebilir.Görüntüde bozukluk kaybolur fakat buna rağmen performansta düşüşe yol açabilir.Dikey Senkronizasyon açıldığında ekran kartı monitöre bağlı kalır, FPS tazeleme oranının altında kaldığı zaman her çizilen çerçevenin çizim süresi monitörün tazeleme oranına göre daha çok uzar ve monitörün ekranı yeni tazelemesinde tüm çerçevenin çizimini atlayabilir.Birinci ve ikinci ara bellek bu sırada doludur ve yeni bilgi için yeterli bellek alanı bulunamaz ve yeni çizimde bekleme yapar bunun neticesinde FPS de kayıp oluşabilir. Ekran kartı monitörün tazeleme oranından fazla çerçeveleri çizebiliyorsa vsynch in açılması ortalama çerçeve oranını düşürmez.Çoğu monitör minimum 60 fps gösterebilir fakat yeni oyunlarda 60 fps her zaman geçilemez ve geçilemediği durumlarda Vsynch in aktif hale getirilmesi performansta düşüşe neden olur.Bunun nedeni birinci ve ikinci ara belleğin dolmasıdır. Bunu bir nebze düzeltmek için üçüncü ara belleğin aktif hale getirilmesidir.yani “Triple Buffer” Peki Hangisi En iyisi ? Vsynch açılması mı kapanması mı ? Vsynch kapalıyken bazen yırtılmalar oluşabilir ve bu bazı oyuncular için rahatsız edici olabilir.Özellikle hızlı hareket halindeki oyunlarda bu yırtılmalar çoğalır.Buna rağmen vsynch açıldığında %50 performansa kadar düşüş yaşanabilir.Bu performans düşüşleri “Triple Buffering” seçeneği sayesinde çözümlenebilir fakat bazı sorunlarda oluşabilir.Peki hangi seçenek iyidir ? İlk öneri olarak vsynch in uygulama seçiminde kalması, her oyuna göre vsynch seçimi değişebilir. Ayrıca sistemden sisteme farklılık gösterebilir. Ama eğer FPS monitörün tazeleme oranından fazlaysa ve oynanan oyunda performans sıkıntısı yoksa , ayrıca görüntüde yırtılmalar çoğalmışsa vsynch açmanın zamanı gelmiştir. Triple Buffering (Üçlü Arabellekleme) Modern ekran kartlarında birinci ve ikinci arabellek vardır. Çoğu zaman buna ön bellek ya da arka bellek denir.İki ara belleğin aynı anda çalışmasına “Double Buffering” adı verilir.Genellikle yeni nesil kartlarda bulunan bu özellik yeterli bellek olduğunda tüm çözünürlükte yüksek kaliteli çerçeveyi performanslı çizmesine yardımcı olur.”Double Buffering” vsynch etkinleştirildiğinde kimi zaman performans düşüşlerine yol açabilir.Bunun sebebini vsynch bölümünde anlatmıştık. Birinci ve İkinci arabelleğin yetmediği durumlarda oluşan bu performans düşüşü, üçüncü arabellek etkinleştirilmesi ile VRAM da üçüncü belleği aktif hale getirerek vsynch açıldığında performansı iyileştirir. Nvidia ve Ati ayarlamalarla ilgili konularda tekrar göz atacağımız bu özellik basitçe aşağıdaki resimdeki gibi etkinleştirilir. “Triple Buffering” ile ilgili bazı sorunlarda oluşabiliyor bunlar : 1. Triple Buffering etkinleştirilmesiyle kimi zaman zamanlamalarla ilgili grafik sorunları yaşanabilir 2 . Ek Ekran kartı RAM ı kullanır. Düşük ekran kartı RAM ı olanlar problem yaşanabilir. 3 Düşük VRAM olan ekran kartlarını kullanan sistemlerde kontrollerde lag sorunu yaşatabilir. Bu sorunlar olmasına rağmen yeni nesil ekran kartları ve yeni nesil oyunlarda performans sorunu pek olmaz.Vsynch açıldığında performansı iyileştirmesine yardımcı olmakla birlikte görüntüde yırtılma sorununu çözmede de etkilidir. Keskinliği Yumuşatma (Anti Aliasing) Bilgisayar grafiğinin en büyük sorunlarından beri grafiklerde çizgilerde ve köşelerde kırılmalar oluşur.Kimi zaman bu tırtıklar çok sırıtır ve rahatsız eder.Oyuncular tarafından tırtık olarak adlandırılır.Ekran kartına gelen bilginin piksel hale gelmesi neticesinde bu tırtıklar oluşur.Çözünürlüğün yükselmesiyle , daha fazla piksel kullanıldığı için , orijinal kaynağa daha yakın görüntü elde edilir ve görüntü daha temiz ve daha az tırtıklı olur.Buna rağmen yüksek çözünürlükte performans düşer ve birçok monitör çok yüksek çözünürlükleri gösteremeyebilir. Bu noktada Full Scene Anti-Aliasing (FSAA) kısacası AntiAliasing yani tam ekran kenar yumuşatma tekniği kullanılır.Bu teknikle görüntüde olan tırtıklar çözünürlüğü yükseltmeden ekran kartı tarafından yumuşatılır.Aşağıdaki resimde Antialiasing kullanımı görülebilir. Hareketli Keskinliği Yumuşatma Evresi : Antialiasing ile ilgili akla madem bu teknik kırılmaları önlüyor neden oyunlar tasarlanırken “dahili” keskinliği yumuşatma ayarı konulamıyor sorusu gelebilir. Bunun cevabı ise antialiasing tekniğinin GPU ve VRAM a ciddi hesaplamalar göndermesi ve bunun da performansı düşürmesi gösterilebilir.Bu yüzden çoğu oyunun ayarlarında keskinliği yumuşatma konulur ve oyun severe ekran kartının gücüne göre açıp açmayacağı seçeneği bırakılır.Keskinliği yumuşatmanın da seviyeleri vardır. Bunlara bakacak olursak ; Keskinliği Yumuşatma Seviyeleri (Anti Aliasing Levels) Keskinliği yumuşatmayı açmaya karar verdiğinizde ilk olarak 2x, 4x, 6x, 8x gibi örnekleme oranlarıyla karşılaşacaksınız.Bu değerler ekran kartının kaç tane piksel örneklerini düzelteceğini belirtir.En iyi değeri uygun çözünürlük ve uygun AA ayarını deneyerek bulmanızdır.Mesela 4xAA ve 1280x1024 çözünürlük genelde uygun bir kombinasyondur.Ya da 2x ve 1600x1200 de uygun bir görüntü verebilir.Bu konuda kesin bir bilgi söyleyemeyiz. Şartlar donanımınıza,monitör kısıtlamalarına,oyunun donanım gerekliliğine ve deneme-yanılmaya bağlıdır. Keskinliği Yumuşatma Modelleri (Anti Aliasing Types) Keskinliği Yumuşatmanın da farklı metotları vardır.Basitçe neler yaptıklarına bakalım.Birkaç yıl önce en bilinen metot Supersampling idi.Bunu uyguladığınızda ekran kartına görüntünün çözünürlüğünü arttırmasını ve kırılmaları önlemesini etkinleştirip, daha sonra orijinal çözünürlüğe dönerek kırılmalar önlenir . Bu metot performansta büyük düşüşe sebep olur. Multisampling , Anti aliasing için bir diğer metottur. Ekran kartı donanımı içerisinde optimizasyonlarla bu metod uyumlu hale getirilmiştir. Gene performansı düşürse de, özellikle yüksek çözünürlüklerde, yeni nesil ekran kartlarında performans düşüklüğü daha azdır. Ayrıca MSAA adında da bilinir. Quincunx, Transparency ve Gamma Correct Transparency metotları için NVIDIA ayarlarına bakabilirsiniz. Temporal ve Adaptive Antialiasing metotları için ATI ayarlarına bakabilirsiniz. Geforce 8 serileriyle başlayan Coverage Sampling Anti-Aliasing metotu gelmiştir.Normal Multisampling (MSAA) metotuna göre bu metot ile görüntü kalitesi daha artmış hemen hemen MSAA ile aynı performansı göstermiştir.ATI HD 2X00 serisi ile birlikte ise Custom Filter Anti-Aliasing (CFAA) gelmiş, bu metotla standart MSAA ya göre daha iyi görüntüler dışında görüntü üzerinde bulanıklık olasıdır. Farklı AA metotları ve seviyeleri için interaktif sayfayı ziyaret edebilirsiniz. http://www.nhancer.com/help/AASamplesLow.htm Son olarak LCD monitor kullanıcıları doğal çözünürlük dışında kullanılan çözünürlüklerde anti aliasing performans düşüklüğüne yol açmayabiliyor. Çözünürlük bölümünde ayrıntılı olarak anlatılmıştır. Keskinliği yumuşatma teknikleri son yıllarda daha kaliteli ve performans olarak daha az düşüklüğe sahiptir nedeni ise ekran kartlarına uygulanan özel optimizasyonlar ve kodlamalardır. Eski ekran kartlarında bu tarz optimizasyonlar bulunmadığından GPU ve VRAM e yoğunlaşılması nedeniyle performans kayıpları üst düzeydedir. Eşyönsüz Süzme (Anisotropic Filtering) Keskinliği yumuşatma bölümünde kırıklığı gidermek için belirli metotların kullanışlı olduğunu görmüştük. Buna rağmen AA tek başına görüntü kalitesini iyileştirmeye yardımcı olamıyor. 3d görüntüde uzaktaki mekanlarda yüzey ve dokularda görüntü kalitesinin azalması söz konusudur. Dokular , 3 boyutlu objelerin yüzeyine eklenen 2d görüntülerdir ve oyunlarda gerçekçiliği sağlar.Her tür açı ve uzaklıkta görünebilir.Mesela bir binanın tuğla kaplaması gibi.Ya da yolları kaplayan asfalt gibi. Yani oyunları gerçek dünyaya bağlayan önemli unsurlardan birisidir. Oyunlardaki doku detay seviyesine bağlı olarak bu doku yüzeyleri kırışık ve detayları düşük görülebilir. Maalesef dokudan uzaklaştıkça detay seviyesi giderek düşmekte ve bulanıklaşmaktadır. Problemin nedeni orijinal doku için yeterli örnek bulunmamasından kaynaklanır. Bu sorunun çözümü olarak Doku Filtrelemesi (Texture Filtering ) öne çıkar. Bu sayede uzaktaki dokuların kalitesi arttırılarak Detay Seviyesi (Level of Detail-LOD) daha yukarı çekilir. İlk olarak iki basit doku filtreleme tekniği vardır. Birincisi iki çizgili doku süzme tekniği (Bilinear Filtering) , ikincisi üçlü doku süzme tekniğidir (Trilinear Filtering). Bu metotlar izotropik metotlardır yani tüm yönlerde aynı şekilde çalışan kare biçiminde yüzeysel filtreleme olarak çalışır. Buna rağmen belirli uzaklarda kalite kayıpları oluşmaktadır nedeni ise uygulanacak kare oluşumu yerine farklı bir yapıda ( dikdörtgen ya da ikizkenar yamuk şeklinde) olmasıdır. Farklı yapıların oluşması durumunda Eşyönsüz Süzme(Anisotropic Filtering) devreye girer. Aşağıdaki resimde bu yöntemin farkı belli olmaktadır. Oyun geliştiricilerinin bu doku süzme tekniklerinin neden oyunlara uygulamadıklarını ve dokulardaki bulanıklıkları gidermediklerini merak edebilirsiniz. Bu sorunun cevabı aslında basittir, bu teknikleri oyuncunun seçimine bırakarak eski donanımların performansını düşürmek istememeleridir. Yani keskinliği yumuşatma tekniğindeki gibi doku süzme tekniklerinin de kaliteyi getirmesinin bedeli olarak performans düşüşü vardır. Yeni nesil ekran kartlarında bu düşüşler giderek azalmakta,kalite ve performans eşdeğer olarak artmaktadır. Eşyönsüz Süzme Seviyeleri Eşyönsüz süzme seviyeleri 1x den 16x e kadar seçilebilir. Yukarı seçilen her seviyede daha kaliteli doku yüzeyleri elde edilmesinin bedeli olarak performans düşüşü gözlenebilir. Bu seviyeler ekran kartlarının tiplerine göre performans ve kalite farklılığı oluşturabilir. Oyun tipine göre eşyönsüz süzme ve keskinliği yumuşatma seviyeleri yükseltilebilir. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Nvidia Forceware Sağlıklı Yeni Sürücü Kurulumu * Yeni sürücüleri aşağıdaki sitelerden bulabilirsiniz http://www.nvidia.co.uk/Download/index.aspx?lang=en-uk http://www.guru3d.com http://www.laptopvideo2go.com/ (Nvidia Ekran kartlı Laptopların yeni sürücüleri için bu site tavsiye edilir) * Kurulu olan Nvidia sürücüyü kaldırmadan önce Guru3d sitesinin hazırlamış olduğu "Driver Sweeper" programını aşağıdaki linkten ediniyoruz. Bu programın amacı kaldırılan sürücünün kayıt düzenleyici ve windows içerisindeki artık bilgileri temizlemesidir. http://www.guru3d.com/category/driversweeper/ * Mevcut olan ekran kartı sürücüsünü "Add/Remove programs" ya da Türkçesiyle"Program Ekle/Kaldır" dan kaldırıyoruz. Sistemi baştan başlatıyoruz. * Windows yüklenmeden hemen önce F8 tuşuyla Windows giriş menüsünü açıyoruz . Windows'u "Güvenli Modda" açıyoruz. Güvenli moda giriş yaptıktan sonra Driver Sweeper programını açıyoruz. * Aşağıdaki resimde görüldüğü üzere gerekli olan Nvidia Display ve eğer istenirse Nvidia Physx sürücülerini seçip Analyze a basıp ardından Clean e tıklıyoruz. Güvenli modda açmamızın nedeni normal windows yüklenmesinde bazı dosyaların bellekte kalması ve silinememesidir. * Sistemi baştan başlatıyoruz ve yeni sürücüyü setup.exe den kuruyoruz. Kurulum esnasında ekran gidip gelebilir bu sürücünün kurulduğunu gösterir. Kurulum bittikten sonra sistemi baştan başlatıyoruz ve sürücünün kurulmuş olduğunu görüyoruz. Bunu teyit etmek için çalıştır a dxdiag yazıyoruz ekran bölümüne geliyoruz. Yeni sürücünün sürüm numarasını, ekran tabının sağ tarafında olan Sürüm satırından anlıyoruz. NVIDIA 3D Ayarlarının Yönetilmesi Aşağıdaki resimde görüldüğü üzere 2 önemli ayar var. Ön Ayarlı Görüntü Ayarlarını Ayarla (Adjust Image Settings With Preview) Bu seçenek yeni başlayanlar için tavsiye edilir.Tecrübeli ve kendi ayarlarını kullanmak isteyenler kullanıcılar "Gelişmiş 3d Görüntü Ayarlarını Kullan" seçeneğini seçmeliler. 3D Ayarları Yönet Bu seçenek daha tecrübeli kullanıcılar için dizayn edilmiştir.Seçeneği görebilmek için "Gelişmiş Görünüm" (Advanced View) seçmeniz gerekir. Genel Ayarlar (General Settings) Ortam Kapatma (Ambient Occlusion) : Bu seçenek Ortam Kapatmaya uygun belli oyunlarda bu efekti açmaya yarar. Seçenekler Kapalı(Off) ve Açık (On) 'tır. Açık seçildiği takdirde ışığın etrafa yayılması sonrasında oluşan gölgelerin daha gerçekçi şekilde görüntülenmesidir.Bu sayede gölge yoğunluğu ve gölge sayısında daha bir artış olacaktır. Bu seçenek seçildiği takdirde performansta kayıp yaşanabilir. Yeni nesil oyunlarda Ambient Occlusion seçeneği görülebilmektedir bu yüzden Nvidia kontrol panelinde bu seçeneğin kapalı olması tavsiye edilir.Ayrıca belirli oyunlarda bu seçeneğin açılması istendiği takdirde Program Ayarlarından etkinleştirilebilir. Ambient Occlusion'ın Performans ve kalitesiyle ilgili testler için aşağıdaki sayfayı ziyaret ediniz. http://www.tcmagazine.com/articles.php?action=showid=251perpage=1pagenum=12 Nvidia nın Ortam Kapatmaya uygun olan oyunların listesini aşağıdaki sayfadan bulabilirsiniz. http://www.nzone.com/object/nzone_ambientocclusion_home.html Eşyönsüz Süzme (Anisotropic Filtering) : Eşyönsüz süzme dokulardaki kaliteyi arttırır ve uzaktaki dokuların daha net görülebilmesini sağlar. 2x,4x,8x ve 16x seçeneklerdir.Seviyesinin yükseltilmesiyle daha açık ve net dokular görülür.Oyunlarda uzaktaki dokuların kalitesi seviye yükseldikçe artar.Yukarıdaki yazıda detaylı anlatımı görebilirsiniz..Genelde Seçenek olarak "Uygulama Denetlemeli" (Application Controlled) ta kalmasında yarar vardır. Yeni nesil oyunların çoğunda bu seçeneği kullanıcıya bırakmıştır. Eğer bir oyunda bu seçenek görülmüyorsa Program Ayarları kısmından bu seçenek aktif hale getirilebilir. Keskinliği Yumuşatma - Gamma Düzeltilmesi (Antialiasing - Gamma Correction) : Bu seçenek Nvidia Geforce 7800 den sonraki serilerde çalışabilir. Açık(On) ve Kapalı(Off) olarak iki tür seçenek vardır.Seçildiği takdirde renk kalitesi yükselir ve çok az miktar performans kaybıyla tırtıkları azaltır. Çok daha fazla performans istenmiyorsa bu seçeneğin seçilmesinde fayda vardır ve tavsiye edilir. Keskinliği Yumuşatma - Ayarlar (Antialiasing - Setting) : Bu seçenek 3d görüntülerde oluşan kırıklıkları,tırtıkları gidermek için kullanılır. Seçenekler grafik kartlarının özelliklerine göre değişir,oranlar ise 2x, 2xQ, 4x, 4xG, 4xS, 6xS, 8xS, 8xQ, 16, 16xQ olarak seçilebilir.Q ile biten oranlar Geforce 8 kartlardan sonrası için geçerlidir ve daha iyi görüntü vermesine rağmen performans düşüşü yaşanır. S ile biten ise daha iyi piksel yapısına ve daha iyi görüntüye rağmen performans düşüşü yaşanır ama sadece Direct3d de görülebilir.G ile biten de standart modlara göre daha iyi görüntü kalitesine ama düşük performansa yol açar.Keskinliği Yumuşatma ile ilgili daha fazla bilgi için yukarıdaki yazıyı okuyabilirsiniz. Keskinliği Yumuşatma - Şeffaf (Antialiasing - Transparency) Bu seçenek şeffaf dokulardaki kırıklıkların giderilmesine katkıda bulunmasına yarar. Seçenekler Kapalı (off), Çoklu Örnekleme (Multi Sampling) ve Süper örnekleme(Super Sampling) şeklindedir. Çimler, zincirler gibi objelerdeki krırıklıkları giderir ve grafik kalitesini arttırır. Şeffaf keskinliği yumuşatma hakkında aşağıdaki makaleyi inceleyebilirsiniz. http://www.xbitlabs.com/articles/video/display/g70-indepth_10.html Sınırlayıcı Doku Kıskacı (Conformant Texture Clamp) : Bu seçenek sadece Opengl arabiriminde kullanılır ve dokuların kalitesini iyileştirir. Donanımı kullan(use hardware) , kapalı (off) ve Opengl özelliğini kullan(Use OpenGL Specification) şeklindedir. Donanımı kullan en iyi görüntü /performansı verir. Hata Raporlama (Error Reporting) Bu seçenek hataların raporlanmasında kullanılır. Açık(On) ve Kapalı(Off) şeklindedir. Eğer kapalı seçilirse hatalar görmezden gelinir. Sadece sorunlar oluştuğunda Açık seçilmesi önerilir, kapalı seçilmesi özellikle Opengl uygulamalarında performansı hızlandırır. Uzatma Sınırı (Extension Limit) Bu seçenek varsayılan olarak Kapalı(Off) gelmektedir. Sürücünün uygulamalarda uyumluluk sorunu olması halinde kullanılır ki bazı oyunlarda sorun yaşanıldığı takdirde Açık(On) duruma gelmesi gerekebilir. Önceden Oluşturulan Maksimum Kare Sayısı (Maximum Pre-Rendered Frames) : Bu seçenek GPU çerçeveyi render etmeden önce , CPU nun kullanılacak çerçeve sayısının belirlenmesi için kullanılan değerdir.Varsayılan değer 3 tür. Daha yüksek değer daha akıcı bir oyun deneyimi sağlar ama bu seferde oyun kontrol aygıtlarında(fare,klavye,gamepad vs...) gecikme oluşturur.0 gibi daha düşük değerler ise performansta düşüş oluşturabilir bu sebeple varsayılan değer olarak 3 kalabilir. Bunun yanında bazı oyunlarda bu değerin değiştirilmesi oyunun oynanış ya da grafiksel akıcılığı etkileyeceğinden Program Ayarları sayfasından istenilen ayarın seçilmesinde fayda vardır. Çoklu Gösterim/Karma GPU Hızlandırma (Multi-display/Mixed-GPU Acceleration) : Bu ayarın seçenekleri Çoklu Ekran Performans Modu (Multiple Display Performance Mode),Tek Ekran Performans Modu (Single Display Peformance Mode) ve Uyumluluk Performans Modu (Compatibility Performance Mode) şeklindedir. Bu seçeneğin SLI çoklu GPU ayarıyla ilgisi yoktur. Eğer tek görüntü kullanıyorsanız varsayılan olarak Tek Ekran Performans Modu seçilir. Klon Modunu ya da birden fazla ekran kullanıyorsanız Çoklu Ekran Performans Modunu seçebilirsiniz. Uyumlululuk Performans modu ise iki ya da daha fazla ekran bağlanması durumunda Opengl oyunlarında oluşan grafik sorunlarını gidermek için kullanılır. Güç Yönetimi Ayarı (Power Management Mode) : Nvidia Geforce 9 ve sonraki serilerde etkinleşen bir ayardır. 3d uygulamalarda ne kadar güç tüketimi olacağı konusunda yapılan ayarda Uyumlu(Adaptive) ve Maksimum Performans Seçimi (Prefer Maximum Performance) seçilir. Uyumlu(Adaptive) varsayılan olarak seçili gelir ve etkinleştiğinde uygulama gerekli gördüğü durumlarda GPU hızını düşürür.Uyumlu seçeneği tüm oyuncular için tavsiye edilir , uygulamada israf gördüğü zaman Gpu hızını düşürerek tasarruf yapar ve ekran kartının zorlanmasını,ısınmasını önler.Fakat bir oyunda yetersiz performans yaşandığı düşünülürse Maksimum Performans Seçimi yapılmasında fayda vardır.Güç ihtiyacı olan oyunlar için Program Ayarları sekmesinden istenilen seçenekte seçilebilir. Doku Süzme - Eşyönsüz Örnek Optimizasyonu (Texture Filtering - Anisotropic Sample Optimization) Eğer Doku Süzme - Kalite(Texture Filtering - Quality) ayarı Yüksek Kaliteli(High Quality) seçilmemişse bu ayar Açık(On) ya da Kapalı(Off) şeklinde seçilebilir.Açık seçilmesi durumunda özel bir doku örnekleme tekniği uygulanır ve biraz kalite düşse de performansı yükseltir.Yüksek görüntü kalitesi isteniyorsa Kapalı(Off) kalmalı, performans isteniyorsa Açık(On) kalmalıdır. Doku Süzme - Negatif LOD Tercihi (Texture Filtering - Negative LOD Bias) LOD(Level Of Detail) yani detay seviyesi tercihleri ile daha keskin dokular görülebilir.Bu ayarın seçenekleri İzin ver(Allow) ve Durdur(Clamp) dır. Çoğu durumda İzin Ver seçeneği kalması önerilir ama bazen kırılmaların fazlalaşmasına da yol açabilir.Eşyönsüz süzme kullanıldığı durumlarda kırılmalar dışında grafik kalitesinin yükseltilmesi için Durdur(Clamp) seçeneği seçilebilir. Doku Süzme - Kalite (Texture Filtering - Quality) : Seçilebilen ayarlar Yüksek Kaliteli(High Quality), Kaliteli(Quality),Performans(Performance) ve Yüksek Performans (High Performance). Bu ayar , Eşyönsüz süzme ve üçlü arabellek seçeneklerindeki optimizasyonları içerir.Yüksek performans ayarında dokulardaki kalitede düşüş gözlemlenir ama yüksek performans elde edilir.Performans seçeneğinde bazı optimizasyonlar devre dışı kalır. Kalite ayarı birçok kişiye tavsiye edilir. Yüksek Kalite seçeneğinde tüm optimizasyonlar devre dışı kalır , grafik kalitesi en üst düzeye çıkar ama performansta düşüş olur. Doku Süzme - Trilinear Optimizasyon (Texture Filtering - Trilinear Optimization) :: Eğer Doku Süzme - Kalite(Texture Filtering - Quality) ayarı Yüksek Kaliteli(High Quality) seçilmemişse Açık(On) ve Kapalı(Off) ayarlar seçilebilir. Açık seçeneği seçilmişse daha iyi performans vermesinin yanında grafik kalitesinde biraz düşüş gözlemlenir. Performans için açık olması tavsiye edilir ama grafiklerde daha çok kalite istenirse kapalı seçeneği seçilebilir. Bağlantılı Optimizasyon (Threaded Optimization) : Çift ya da çoklu işlemcili sistemlerde gözüken bu ayarda Otomatik(Automatic), Açık(On) ve Kapalı(Off) üzere 3 seçenek vardır.Bu seçeneğin Otomatikte kalması tavsiye edilir böylece oyuna göre bu seçeneğin açık ya da kapalı olması belirlenecektir. Kapalı kalmasını oyunlarda sorun bulunması halinde, Açık kalması ise oyunlarda performans verip vermediğini görmek için kullanılabilir. Üçlü Arabellekleme (Triple Buffering) Yukarıdaki yazıda detaylıca anlatılmıştır. Açık(On) ya da Kapalı(Off) olmak üzere 2 seçenek vardır. Vsynch açıldığında bu seçeneğin Açık olması halinde performansa olumlu etkisi vardır. Düşük VRAM a sahip ekran kartlarında ise performans düşüşü yaşanabilir. SLI Performans Ayarı (SLI Performance Mode) : Eğer iki ya da daha fazla Nvidia ekran kartı sistemdeyse bu ayar gözükebilir. Varsayılanda kalması tavsiye edilir. Dikey Senkronizasyon (Vertical Sync) : Dikey Senkronizasyon(Vertical Synchronization) ekran kartı ve monitörün senkronize şekilde çalışıp çalışmamasını belirleyen ayardır. 3d Uygulama Ayarı(3d Application Setting) , Açık(On) ve Kapalı(Off) olmak üzere 3 seçeneği vardır. Dikey Senkronizasyon ile ilgili yukarıdaki yazıyı okumanız önerilir. Program Ayarları (Program Settings) Yukarıdaki Genel Ayar seçenekleri dışında farklı ayar uygulanmak istenirse Program Ayarları sekmesinden belirli uygulama ya da oyuna konulabilir.Sadece bu bilgisayarda bulunan programları göster seçeneği açık ise sistemde bulunan oyun ya da uygulamalar gözükür. Kapalı tutulması halinde Nvidia sürücüsü içindeki özel profil dosyalarında bulunan oyun ve uygulamalar gözükür. Eğer sürücü içerisinde olmayan ve sistemde gözükmeyen başka bir uygulama varsa Ekle seçeneği ile istenilen exe eklenebilir. Farklı oyun ya da uygulamalardan farklı ayarlamalar kullanılması istenirse Program Ayarları bölümü yararlıdır. Nvidia Denetim Masası ayarları dışında çok daha fazla ayar yapılmak istenilirse Nhancer isimli bir program tavsiye edilir. Bu programla birçok ayarlama da yapılabilir. Nhancer Program Linki http://www.nhancer.com/ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ATI Catalyst Sağlıklı Sürücü Kurulumu * Yeni sürücüleri aşağıdaki sitelerden bulabilirsiniz http://support.amd.com/us/gpudownload/Pages/index.aspx http://www.guru3d.com * Kurulu olan Ati sürücüyü kaldırmadan önce Guru3d sitesinin hazırlamış olduğu "Driver Sweeper" programını aşağıdaki linkten ediniyoruz. Bu programın amacı kaldırılan sürücünün kayıt düzenleyici ve windows içerisindeki artık bilgileri temizlemesidir. http://www.guru3d.com/category/driversweeper/ * Mevcut olan ekran kartı sürücüsünü "Add/Remove programs" ya da Türkçesiyle"Program Ekle/Kaldır" dan kaldırıyoruz. Sistemi baştan başlatıyoruz. * Windows yüklenmeden hemen önce F8 tuşuyla Windows giriş menüsünü açıyoruz . Windows'u "Güvenli Modda" açıyoruz. Güvenli moda giriş yaptıktan sonra Driver Sweeper programını açıyoruz. * Aşağıdaki resimde görüldüğü üzere gerekli olan Ati Display sürücülerini seçip Analyze a basıp ardından Clean e tıklıyoruz. Güvenli modda açmamızın nedeni normal windows yüklenmesinde bazı dosyaların bellekte kalması ve silinememesidir. * Sistemi baştan başlatıyoruz ve yeni sürücüyü setup.exe den kuruyoruz. Kurulum esnasında ekran gidip gelebilir bu sürücünün kurulduğunu gösterir. Kurulum bittikten sonra sistemi baştan başlatıyoruz ve sürücünün kurulmuş olduğunu görüyoruz. Bunu teyit etmek için çalıştır a dxdiag yazıyoruz ekran bölümüne geliyoruz. Yeni sürücünün sürüm numarasını, ekran tabının sağ tarafında olan Sürüm satırından anlıyoruz. Ati Kontrol Paneli 3D Bu bölümde direct3d ve Opengl uyguluma ve oyunlarının grafik kalitesi belirlenir.En ilgi çekici özelliği yapılan ayarlamalar ile hemen sonuç alabileceğiniz küçük bir 3d uygulama bölümü vardır.Bu 3d uygulama gerçek zamanlı olduğu için yapılan değişikliklerin sonucu hemen görülebilir. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Tweakguides.com un "Gamer's Graphic Display Settings Guide" yazısının Türkçe çevirisi "Okan Şen (venomtrk)" tarafından yapılmıştır, çevirinin orjinal metni aşağıdaki linktedir. Gamer's Graphic Display Settings Guide Kaynak : http://www.tweakguides.com/Graphics_1.html Nvidia Forceware Tweak Guide http://www.tweakguides.com/NVFORCE_6.html Bu konuda oyunlardaki bilinmeyen grafik ayarlarının ne anlama geldiği , kalite ve performans konusunda ne gibi farklılıklar gösterdiğini tartışabiliriz...

Sıcak Fırsatlarda Tıklananlar

Editörün Seçtiği Fırsatlar

Bu Konudaki Kullanıcılar:

2 Misafir - 2 Masaüstü

5 sn

87
Cevap

15
Favori

56.981
Tıklama

Daha Fazla
İstatistik

Konu İstatistikleri Yükleniyor

Konuya Özel

10 oy

Öne Çıkar

Cevapla

Sayfa:

önceki 1 2 3 4 5

Giriş

Mesaj

OHePSiyaHGiyeR

Yüzbaşı

554 Mesaj