Robotlar ve insanlar ilk kez aynı maratonda koştu: İnsanlar robotlara fark attı

Milyonlarca yıllık evrim sürecinin biyolojik makineleriyle onları birkaç bin yıllık - hatta sanayi devrimi öncesini saymazsak birkaç yüz yıllık - taklitleriyle hemen yenmemiz beklenmemelidir; sonuçlar şaşırtıcı değil. Beyin - bildiğimiz kadarıyla varolan en karmaşık makine - kadar kompleks bir bilgisayar da yapamıyoruz. Ancak yapay zeka algoritmalarında beyin etkisini taklit edebiliyoruz. Maratondaki insan fizyolojisi ve kaslarının robotlara üstünlüğü beynin eşsizliğine bir analog.

Kültür. Bazı kültürler üstündür. Çin'in de pek çoğundan daha üstün bir kültürü - aslında sanılanın aksine monolitik/ tek tip olmaktan ziyade yerelde çokça farklılaşabilen zengin bir kültür havuzu - var. Peki Çin'in üstün olmadığı bir kültür havuzu var mı? Kesinlikle var. Batı hariç. Çinliler en üstün Batı kültürünü benimseyip kendi kültürlerinin güçlü yanlarıyla en üstün olan Batı kültürü arasında sinerji kurarak uçtu gittiler. Kendi kültürlerinin kötü yanlarını - gelişime kapalılık gibi - Batı kültürüyle törpülediler ve bir yandan güçlü yanlarıyla Batı kültürünün bazı olası açmazlarına karşı disiplin veya farkındalık kazandılar.

Materyalizmi ve ilerleme fikrini kapitalizmden veya demokrasiden ziyade hayata tarihsel bakan Marksizmden öğrenmeleri de bir avantaj. Marksizm onlara kapitalizmin bir kaçınılmazlık veya iktisadi ahlaki hakikatten ziyade tarihsel bir süreç sonucunda evrilmiş kusurlu ve sömürülebilir bir sistem olduğunu öğretti. Bir şeyin kusurlarını bilen onu en iyi uygulayacak ve yeri geldiğinde prensiplerine itibar etmeyecek kişidir. :D (Şirketlerini sübvanse etmeleri, yabancı şirketlere karşı ayrımcı tutumları, teknolojik patent sistemini gizlice takmamaları vs burada Çin'e özgü şark kurnazlıkları ve kökleri ta efsanevi Lao Zi ve Sun Zi'ye kadar giden bir stratejik düşünce geleneği de etkili, Çin felsefesi hayata sabit ve nihai bir hakikat bazında değil, daimi gelişimi ima eder biçimde ilişkisel ve gidişat - Yol, Dao - odaklı bakıyor)

Çinlilerin kusurları var mı elbette var ama hep #1 olmaları veya ilk üçte bulunmalarının da anlamlı bir açıklaması olmalı ve bence iş "Batı'yı" Batı'dan daha iyi icra eden/edebilen sentetik ve çalışkan kültürlerinin özgünlüğünde bitiyor (sadece Çin'in değil, genel anlamda - orada ufukta aslında bir güneş gibi doğan Meiji Japonyası'ndan beri - Uzak Asya'nın başarısının sırrı bu).

Atatürk'ün aklındaki de zaten bence buydu. Türkleri Batılılardan çok "Batılı" yapmak ve Batılıları geçmek ve onlara bir ders vermek başat vizyonuydu (Türkiye'de kadınlara seçme ve seçilme hakkının Batı'ya nazarla ne kadar erken geliştiğini, şu anda dünyada kadınların yarı yarıya gibi çok yüksek bir oranla en çok yer aldığı iş dünyası camialarından birisine sahip bir ülke olmamızı düşünün).

Burada "Batı" terimini "bilim ve teknolojiye dayanan kozmopolit açık ilerlemeci medeniyet" anlamında kullanıyorum; bu medeniyet menşei itibarıyla arada Yunan'a eklemlenen İslam uygarlığı fazının da bulunduğu Yunan-Roma-Cermen kıta Avrupası'ndan yeşerdiği için.