Klimadan Neden Su Geliyor veya Gelmiyor ?

"Konuyu PDF Formatında incelemek için tıklayabilirsiniz."

"PDF linkine ulaşamazsanız buraya tıklayarak cihazınıza indirebilirsiniz"

Klimalar,konfor amaçlı kullanılan iklimlendirme ve soğutma makinelerinden biridir.

Yazın soğutma veya nem alma,kışın ısıtma veya nem verme gibi özellikleri ile klima,yaşam konforunu ısıl yönden sağlayan bir yapıya sahiptir.

Ev tipi klimalar ; iç veya dış ortamda bulunan havanın ısısını,ortamlar arasında transfer ederek verimli bir şekilde iklimlendirmeyi sağlarlar.

Yaz aylarında soğutma modunda çalışan bir klima,iç ortamdan emdiği ısıyı dış ortama atarak iç ortamdaki ısının,ortamdan uzaklaştırılması sonucu iç ortam sıcaklığının düşmesini sağlar.

Bu işlemi,dış ünite içerisinde bulunan kompresör adlı elemanın soğutucu akışkanı sıkıştırıp basınçlandırması ve iç-dış üniteler arasında dolaştırarak ısı transferi sağlaması ile gerçekleştirir.

Klima soğutma konumunda çalışırken iç,ısıtma konumunda çalışırken dış ünitesinden su gelmesi gayet normal bir durumdur.

Klima,su üretmez veya su açığa çıkarmaz veya bu suyun açığa çıkması için elektrik harcamaz.

Açığa çıkan,meydana gelen su ; ortam havasında buhar halde bulunan “nem”dir.

Fizik kuralları gereği Buhar,ısı verdiğinde yoğuşarak sıvı hale dönüşür. Sıvı ise ısı verdiğinde katılaşarak buz haline dönüşür.

Tam tersi olarak Katı,ısı aldığında eriyerek sıvılaşır. Sıvı ise ısı aldığında buharlaşır ve gaz haline dönüşür.

Isı akışı,pozitiften negatife doğru gerçekleşir. Yani sıcak olan madde,soğuk olan maddeye ısı verir.

Örneğin sıcak bir çay ; bardağa koyduğumuzda zamanla soğur. Bu esnada sıcak çay,bulunduğu ortamın havasına ısısını bırakarak soğur. Çayın sıcaklığı ile ortam sıcaklığı eşitlenene kadar bu ısı transferi devam eder. Tam tersi olarak soğuk su,ortam havasından ısı alarak ısınır. Soğuk su ısınıp sıcaklığı ortam havasının sıcaklığı ile eşitlenene kadar ısınmaya devam eder.

Burada soğuk su örneği,klimalar ile bağdaştırılabilir. Dolaptan çıkardığımız soğuk suyun,kışın yaz aylarında camların üzerinde bir buğu tabakası oluşur.

Bunun sebebi,iç ortam ile dış ortam arasındaki sıcaklık farkıdır. Dış ortamın soğuk havasından ötürü soğuyan cam,iç ortamın sıcak havası ile de temas halindedir. Dış ortamın soğuk havası ile soğuyan camın yüzeyine temas eden iç ortam havasının nemi,soğuk cam yüzey ile buluşarak yoğuşur ve sıvı hale gelir.

Bu da cam üzerinde su birikmesine sebep olur.

Aynı durum klima sistemleri için de geçerlidir. Klima,soğutma konumunda çalışırken iç ünite serpantini olan evaporatör,soğuk bir yüzeye sahiptir. Çünkü iç ortam havasındaki ısıyı emip dış ortama attığında evaporatör soğumuş olur. İç ortamdaki hava,iç ünite fanı vasıtası ile soğuk olan evaporatörden geçirilir.

Soğuk evaporatörden geçen havanın sıcaklığı,evaporatörün sıcaklığından yüksektir. Bu nedenle iç ortam havası,evaporatöre ısısını bırakır. 

Sıcaktan soğuğa,yani pozitiften negatife doğru bir akış gerçekleştiğini söylemiştik. Sıcak olan ortam havası,soğuk olan iç ortam evaporatörüne ısı bırakarak soğur.

Böylelikle iç ortamdaki hava soğutulmuş ve istenen sıcaklığa getirilmiş olur. Bu esnada tıpkı cam örneğinde olduğu gibi,soğuk evaporatör yüzeyi ile buluşan buhar haldeki nem,yoğuşarak sıvı hale dönüşür ve cam yüzeyinde biriken su damlacıkları gibi iç ünite evaporatörü üzerinde birikmeye başlar. Burada biriken su,ısı transferi sürekli olarak gerçekleştiği için cam yüzeyinde oluşan sudan daha fazladır ve sürekli artış gösterir. Bu nedenle meydana gelen yoğuşmuş nemin,tahliye edilerek uzaklaştırılması gerekir.

Evaporatör yüzeyinde artarak biriken nem,yerçekimini kuvvetiyle aşağıya doğru akmaya başlar.Evaporatör elemanının altında,biriken nemi toplayıp tahliye etmek için “drenaj tavası” adı verilen bir hazne bulunur. Birikerek akan nem bu haznede toplanır ve klima iç ünitesine bağlanmış olan hortum vasıtası ile dış ortama veya atık su hattına gönderilir.

Tahliye (drenaj) hattında bir tıkanıklık meydana gelirse,bu durumda drenaj haznesinde biriken su,iç üniteden akmaya başlayacaktır. Suyun hortum yerine iç üniteden iç ortama akması,bir arıza göstergesidir.

İç üniteden dış ortama akacak olan su,klima ancak soğutma veya nem alma konumunda çalıştığında meydana gelecektir. Fan veya ısıtma modunda iç üniteden dışarı herhangi bir su akışı olmaz.

Çünkü fan modunda çalışan bir klimanın evaporatörü ortam sıcaklığından daha düşük bir sıcaklığa sahip olmaz. Bunun olması için dış ünitenin çalışması ve soğutma çevrimini gerçekleştirmesi gerekir. Fan modu,iç üniteyi bir vantilatör gibi kullanmamızı sağlar. Soğutma veya ısıtma yapmadan,sadece iç ortam havasının devridaim edilmesini sağlar.

Isıtma konumunda çalışan bir klimanın iç ünitesinde bulunan petekler (klima ısıtma modunda çalıştığında iç ünite petekleri “kondanser” adını alır) sıcak bir yüzeye sahip olacağı için yoğuşmadan söz edilemez.

Soğutma modunda çalışan bir klimanın dış ünite kondanserinde su birikmeyecektir. Çünkü soğutma modunda çalışan bir klimanın dış ünite kondanseri sıcak bir yüzeye sahiptir.

Fan modunda çalışan bir klimadan hiçbir şekilde su gelmeyecektir.

Isıtma modunda çalışan bir klimanın ise dış ünitesinde bulunan peteklerde su birikmesi söz konusu olacaktır.

Evaporatör : Buharlaştırıcı

Kondanser : Yoğuşturucu

Anlamlarına gelmektedir. Bu nedenle klima soğutma modunda çalışırken iç ünite petekleri evaporatör,dış ünite petekleri kondanser görevi görür. Isıtma modunda ise tam tersi söz konusu olacaktır.

Isıtma modunda çalışan klimanın dış ünitesinde bulunan peteklerden (dış ünite evaporatörü) su gelmesi söz konusu olacaktır demiştik.

Bu durumda dış ünitenin tabanında biriken su,dış ünitenin alt kısmında bulunan tahliye deliklerinden akacaktır. Bu deliklere hortum takılabilmesini sağlayan aparatlar,klima ile birlikte verilmektedir.

Buna ek olarak çok düşük dış ortam sıcaklıklarında ve nem oranının yüksek olduğu zaman dilimlerinde dış ünite peteklerinde su birikmesine ek olarak,biriken suyun donması sonucu kristalleşme (karlanma) meydana gelmesi de olağan bir durumdur.

Klima dış ünitesinde biriken su,dış ortam sıcaklığının düşük olduğu zaman dilimlerinde dış ünite tabanına doğru akarken donabilir. Çok soğuk havalarda otomobil camlarında yoğuşan nemin buz oluşturması da buna bir örnektir. Oluşan kar,dış ünite fanının oluşturduğu hava sirkülasyonunu engeller ve hava geçiş yollarını tıkayarak hava geçişini bloke eder. Yeteri kadar karlanma olduğunda klimanın performansı düşer ve ısıtma yapamaz hale gelir. Soğutucu akışkan sıcaklıklarını takip eden iç-dış ünite kartı ; dış ünitenin bu karlanmayı,buzu çözmesi gerektiğini algıladığında klimaya bu karlanmayı eritecek manevrayı yapması için komut gönderir. Bu manevranın adı “ defrost “ manevrasıdır. Klima defrost manevrası yapmaya başladığında ısıtma işlemi durdurulur ve klima soğutma moduna geçer. Ancak iç ortamı soğutmaması gerekir. Bunun için dış ünitede bulunan fan ve iç ünitede bulunan fan durdurulur. Klima soğutmada çalışırken dış ünite peteklerinin sıcak olduğunu söylemiştik. Klima soğutma moduna geçtiği için dış ünite peteklerine ısı aktarılmaya başlanır. Böylelikle dış ünite peteklerinde biriken kar,eritilir. Bir kısmı buhar,bir kısmı sıvı hale gelen nem ; dış ünite peteklerinden temizlendikten sonra klima tekrar ısıtma modunda çalışmasına devam eder.

Bu işlem bir defaya mahsus değildir,her karlanma meydana geldiğinde tekrarlanır. Soğutma modunda çalışan bir klimanın bulunduğu iç ortam,ısıtma modunda çalışan bir dış ünitenin maruz kaldığı düşük sıcaklıklarla karşılaşmadığı için soğutma konumunda herhangi bir defrost ihtiyacı,ev tipi klimalarda söz konusu olmaz.

Her Zaman Su Akar mı ?

Bu yazıyı okuduktan sonra veya merakınız varsa başından beri klimanın dışarı tahliye ettiği su miktarını gözlemleyecek veya gözlemlemiş olabilirsiniz. Klimanızı çalıştırdığınızda su gelmesini beklersiniz ancak,her zaman su geleceğini söylemek mümkün olmaz.

Gelen suyun,yoğuşan nem olduğunu söylemiştik. İç veya dış ortam havasında bulunan nem miktarına göre açığa çıkacak olan suyun miktarı da değişiklik gösterir. Çünkü bahsettiğimiz gibi akan su,ortam havasındaki nemin ta kendisidir. Suyun kaynağı nem olduğuna göre,miktarı da havadaki nem oranına bağlıdır.

Klimanın çalışma süresine de bağlı olmakla beraber,çok kuru bir hava mevcut ise bu durumda iç üniteden veya dış üniteden su akışı gerçekleşmeyecektir.

Aynı zamanda klima açıldığı andan itibaren su gelmesi söz konusu değildir. İç veya dış üniteden gelen su,ancak birikip süzülmeye başladıktan sonra dışarı atılabilir. Birikip süzülmeye başlayana kadar meydana gelen su petekler üzerinde birikir ve peteklere tutunur. Bu tutunmayı azaltmak,biriken suyun çabuk bir şekilde iç üniteden uzaklaştırılabilmesi için iç ve dış ünite petek yüzeylerine suyun tutunmasını engelleyen,suyu kaydırıcı özelliğe sahip kaplamalar uygulanır.

Böylelikle su petek yüzeyinde oluştuğu anda petek yüzeyinden kayarak tahliye haznesine ulaşır. Çünkü bu durum özellikle ısıtmada çalışan klima dış ünitesi için bir sorundur. Çünkü yüzeye tutunup kalan su donarak kar haline dönüşür ve klimanın defrost manevrası yaparak ısıtmaya ara vermesine sebep olur. Yüzey ne kadar kaygan olur ve su o kadar az tutunursa,meydana gelecek karlanma da o kadar az ve geç olacaktır.

Açıklamış olduğumuz gibi gelen su,nem miktarına bağlıdır. Mutlaka su gelecek diye bir yorum yapılamaz. Miktarı ortam havasının nemine bağlıdır. Klima soğutma konumunda çalışıyorsa ve hortum ucundan su gelmiyorsa,ancak buna rağmen iç ünitenin herhangi bir yerinden iç ortama da su akmıyorsa bu durumda herhangi bir arıza yoktur. Suyun iç ortama akmaması ve buna karşılık hortumdan da akmaması,suyun meydana gelmediğini gösterir ve bu bir arıza değildir.

Ancak hortumdan akmayan su,iç ünitenin herhangi bir yerinden veya ısıtma modunda çalışan bir klima için dış ünitenin drenaj delikleri yerine dış ünite tabanının herhangi bir yerinden akıyorsa ; bu durumda drenaj hatları tıkanmıştır. Çünkü duvar tipi klimaların iç ünitelerinde,meydana gelen suyu dışarı tahliye eden bir pompa tertibatı bulunmaz. Kaset tipi,yer-tavan tipi gibi yüksek hizalara monte edilen klimalarda meydana gelen su,iç ünitede bulunan tahliye pompası ile basılır.

Tıkanan tahliye hattının ucu,ulaşılabilir bir konumda ise bunun çözümü için en yaygın kullanılan yöntem,drenaj ucunun elektrikli süpürgenin hortumunun ağzına sokulması ve bu şekilde drenaj (tahliye) hattındaki tıkanıklığın vakumlanmasıdır. Bu işlemin uygulanacağı süpürgenin ıslak-kuru süpürge olması,tıkanıklığın vakumlanması esnasında hortumdan gelen suyun süpürgeyi bozmaması adına faydası olacaktır. Kullanıcının yapabileceği bu işlemin,kullanıcıyı aşması durumunda servise bırakılması daha sağlıklıdır.

Düzenleme : Kırık PDF Linki yenilendi.

...Saygılarımla...

Rotary,Twin Rotary,Triple Rotary ve Swing Kompresör.

Rotary Kompresörler,ekseninden kaçık bir diskin soğutucu akışkanı sıkıştırıp basınçlandırması mantığını dayalı olarak çalışırlar. Emme ve basma kanalları arasındaki izolasyonu ise yay baskılı bir kama sağlar.

Özellikle yüksek basınçlı soğutucu akışkanlarda (R410A,R32 vb.) bu kompresör türünde sızdırmazlık bir sorun haline gelmektedir. Sızdırmazlık kaması/port ayracı ; eksenel şekilde hareket eden diske,doğrusal bir baskı uyguladığı için diskin dönüşü esnasında kama ile diskin arası açılabilmektedir. Bu da kamanın sekmesine ve kompresör diskine bir çekiç gibi çarpmasına sebep olmaktadır. Bu,sesi artırmakla beraber sızdırmazlığı olumsuz etkileyerek kompresörün meydana getirdiği basıncı azaltır ve basma kısmından emiş kısmına soğutucu akışkan sızmasına sebep olur.

Twin Rotary kompresörler ise çift disk bulundurur. Triple Rotary kompresörler ise 3 adet disk bulundurmaktadır.

Disk sayısının artırılması daha yüksek verim,daha düşük sürtünme ve daha düşük ses seviyesi gibi avantajları meydana getirir.

Swing Kompresörler ise Daikin tarafından sunulan ve sızdırmazlık kamasının/port ayracının,kompresör diskinin hareketine göre yön değiştirdiği uygulamayı meydana getirir. Böylelikle Rotary kompresörde meydana gelen sızdırmazlığa ve sese dair sorunlar minimize edilmiş olur.

Rotary Kompresörün çalışması

Videoda görülen kısım,kompresörün alt kısmıdır. Kompresör ters çevrilmiş,alt kısmı kesilmiş ve o şekilde gösterilmektedir. Rotary kompresörlerin motor kısmı üstte,mekanik kısmı alttadır.

Videoda görülen ve kompresörün diskine temas eden parça,kompresörün emiş ve basma portlarını (odalarını) birbirinden ayırmaktadır.

Rotary kompresörün ekseninden kaçık olan diski emiş portundan soğutucu akışkanı alıp sıkıştırarak basma portundan devridaim eder.

Bu esnada emme portu ile basma portu birbirinden bağımsız olmalıdır. Check valve vazifesi görerek iki portu birbirinden ayıran yay tertibatı fotoğrafta işaretlenmiştir.

Video ve kanal sahibi Edward,28 Mayıs 2019'da hayatına son vererek aramızdan ayrılmıştır...

https://forum.donanimhaber.com/kompresor-port-ayraci--149341890#149341890

R.I.P Ed