Pilastik Maket Yapmak İsteyen Hobiciler için Detaylı Anlatım (2. sayfa)

Derin_KarayeL · 2012-03-21T20:18:41.0000000+03:00

Pilastik maket yapımı; 1.Ön hazırlık: Bir maketin kutusu açıldığında ilk yapılması gereken decallerin (çıkartmalar)ve şeffaf parçaların korumaya alınmasıdır. Daha sonra plan dikkatlice incelenmelidir. Tüm parçalar deterjanlı ılık su ile yıkanmalıdır.Kuruma kendiliğinden olmalı,herhangi bir ısı kaynağı kullanılmamalıdır.Bu ince parçaların deforme olmasına yol açabilir.Durulamadan sonraki su damlacıklarını kağıt peçeteyle alabilirsiniz. 2.Montaj: 2.1 Parçaların yerinden çıkarılması: Parçalar montaj sırasına göre teker teker yerlerinden çıkarılmalıdır. Enjeksiyon kitlerde parça kendilerini çerçeveye bağlayan koldan 3 mm kadar içeriden yan keski ile kesilmeli,kalan parça maket bıçağı ile kesilmelidir. Parça asla çekilerek ya da kıvrılarak yerinden kırılıp çıkarılmamalıdır. Böyle yapılırsa bağlantı yerinde ancak dolgu malzemeleri ile tamir edilebilecek çatlaklar oluşur. Dolayısıyla maket bıçağı ile yapılacak temiz bir kesim, zamandan, malzemeden ve dolayısıyla paradan tasarruf sağlar. Vacuform kitlerde parça tabakadan komple kesilerek çıkarılır. Bıçak 45 derece eğik tutulmalıdır. Resin parçalar ise maket bıçağı ya da testere ile taşıyıcılarından ayrılır. Parça kontrol edilip varsa çapakları ve kesim izleri tesviye edilir. Bu işlem için eğe, zımpara ya da maket bıçağı kullanılabilir. Parça yerine yapıştırılmadan önce uygunluğu test edilmeli, çarpıklık varsa düzeltilmelidir. Ayrıca yapıştırma yüzeylerinin de düzgünlüğü kontrol edilmelidir. 2.2 Yapıştırma: Tüm çapaklar, eğrilikler ve orantısızlıklar temizlenip düzeltildikten sonra parçalar montaj sırasına göre dikkat edilerek ve uygun yapıştırıcı seçilerek yapıştırılır. Bu işlem yapılırken sonraki parçanın nasıl yapıştırılacağına da dikkat edilmelidir. Resin ve metal parçalar cyano ile, plastikler standart yapıştırıcı ile yapıştırılmalıdır. Büyük parçalar birbirine bantlanmalı ya da lastik ve/veya işkence ile sıkıştırılmalıdır. Boyalı ya da kromajlı parçaların yapıştırma yüzeyleri temizlenmelidir. İçeride kalacak parçaların önceden boyanması unutulmamalıdır. Yapıştırıcı tek taraflı olarak sürülmeli ve mümkün olduğunca az kullanılmalıdır. Fazla yapıştırıcı sanılanın aksine kuvvetli bir yapıştırma sağlamaz, aksine taşarak yüzeyi bozabilir. Kanat, gövde gibi düz yapıştırma yüzeyleri olan bu parçaların bu yüzeyleri mümkün olduğunca temiz ve düz olmalıdır. Bu tip parçalar düz cam olan tam bir tabaka zımpara kağıdına dairesel hareketlerle sürtülerek temizlenebilir. Çoğu zaman birleşme yüzeylerinde bulunan kılavuz girinti ve çıkıntılar olmadan daha iyi bir yapıştırma sağlanabilir. Parçalar bir araya getirilmeli,birleşme yüzeylerine likit yapıştırıcı sürülmelidir. Daha sonra sıkıştırmalıdır. Cyanoacrylat yapıştırıcılar asla bulundukları şişeden direk kullanılmamalıdır. Kontrolü sağlamak için, yapıştırıcı bir parça naylon, plastik ya da alüminyum mutfak folyosu üzerine, ya da en iyisi ters çevrilmiş boya şişesinin iç bükey olan dibine bir kaç damla alınmalı, buradan ince tel, kürdan gibi bir malzemenin ucu batırılıp, uçta kalan damla istenilen yere uygulanmalıdır. Yüzeye taşan yapıştırıcılar hiç dokunulmadan kurumaya bırakılmalı,daha sonra zımpara, eğe ya da maket bıçağı ile temizlenmelidir. Uçak maketlerinde eğer kanopi ve iniş takımları açık yapılacaksa ayrıca boyanıp en son monte edilmelidir. Burada beyaz tutkal ya da Cyano kullanılabilir. Küçük pencere ve ışıklar daha sonra da yapılabileceği için ihmal edilebilir.Bu konu detaylandırma bölümünde anlatılacaktır. 2.3 Boşlukların doldurulması: Bu iş için puttyler ya da cyano kullanılır.Maketlerin birleşme yüzeylerindeki boşluklar mutlaka doldurulmalıdır. Örneğin, 1/32 ölçek bir makette birleşme yüzeyinde 0,5 mm boşluk kalmış olsun. Eğer burayı doldurmazsanız bu gerçek aracın tam orasında 16 mm bir boşluk olduğu anlamına gelir. Hemen tüm uçakların gövdeleri monokoktur,yani bir çok bağlantının nereden yapıldığını anlayamazsınız. Dolayısıyla bu yekpare ifadeyi verebilmek için bu boşlukların doldurulması gerekir. Tüm puttyler,epoksyler hariç, ıspatula benzeri bir aletle uygulanmalıdır. Standart putty için, putty tam boşluk tepe seviyesinde sürülürse, kuruyunca çekeceği için yüzey düzelmiş olmaz. Bu seviyenin biraz üzerinde kabarık olarak sürmek daha mantıklıdır. Kuruyunca tesviye edilerek istenilen seviyeye getirilebilir. Boşluklar,özellikle iki yüzey arasında seviye farkı yoksa, cyano ile daha çabuk ve sağlam şekilde doldurulabilir. Zap a Gap ya da başka her hangi bir cyano, daha önce anlatılan yöntemle, bir aplikatör yardımıyla istenilen yere uygulanır. Ya doğal olarak kuruması beklenir ya da küçücük bir damla hızlandırıcı ilave edilir. Bir kaç saniye sonra zımparaya hazırdır. Hızlandırıcı kullanıldıysa fazla beklenmemelidir. Zira zaman geçtikçe yapıştırıcı plastikten çok daha sert hale gelir ve tesviyesi zorlaşır. 2.4 Kaybolan Detayları Yenileme: Özellikle dışa detay kitlerde zımparalamadan dolayı detayların kaybolmaması için, macunlanacak kısmın çevresi maske bantları ile koruma altına alınabilir. Bant üst seviyesine kadar sürülen putty daha kurumadan bantlar kaldırılır ve ince bir putty hattı elde edilebilir. Putty kuruyunca çevresi bir daha bantlanır. Böylece hem daha az putty olduğu için daha az zımparalama gerekir,hem de zımparalanırken çevre detaylar korunmuş olur. Boşlukların doldurulup tesviye edilmesinden sonra sıra kaybolan detayların yenilenmesine gelir. Kaybolan içe detaylar ince çelik cetvel ve/veya labelling tape yardımıyla scriber ile kolayca yenilenebilir. Kaybolan dışa detayların yenilenmesi ise biraz daha zahmetlidir. Kaybolan dışa detaylar iki şekilde yenilenebilir. İlk yöntem, kaybolan dışa detaya ilk dik detaya kadar bütün dışa detayın zımparalanması ve yerine içe detay açılmasıdır. Bu nispeten kolay bir yöntemdir ve belirli bir mesafeden detayın içe mi dışa mı olduğu belli olmaz. Ama ille de dışa detay istiyorum diyorsanız, yukarıdaki şekilde görünen tel çekme metodu ile çerçeveden keseceğiniz bir parça plastikten ince bir ip oluşturulur. Bu iplik, boydan boya ince cyanoya batırılır ve doğruca kaybolan detayın yerine yapıştırılır.Kuruyunca sünger zımpara ile zımparalanır. Dikkat edilmesi gereken nokta, bu yeni detayın her noktasına yapıştırıcının sürülmüş olmasıdır. Scriber ile detay açarken dikkatli olunmalıdır. Kazıma açısının değişmemesine özen gösterilmelidir. Ayrıca detay bir kerede açılmaya çalışılmamalıdır. Öncelikle düşük basınçta scriber ın çalışabileceği ince bir çizgi çizilmeli, daha sonra bir kaç geçişte istenilen detay derinliğine ulaşılmalıdır. Ölçeğe göre uygun derinlikte detay açılmalı, abartmaktan kaçılmalıdır. Scriber ın açısı , her çekişte ince bir tel plastik kaldıracak şekilde ayarlanmalıdır. Detay açımı bittikten sonra yüzey ince zımpara ile temizlenmeli, detaylar kontrol edilmeli, derinlik farkları ve açılmamış ya da tıkanmış detaylar düzeltilmelidir. Tüm doldurma ve detay açma işlemlerinin ne derece başarılı olduğunu anlayabilmenin ve boyamadan önce olası hataların farkına varabilmek için tüm doldurulup düzeltilmiş yerlere chorome silver boya sürün. Chorome silver boya, fazlaca parlak olduğu için, yüzeydeki her türlü kusuru bir anda gözünüzün önüne serecektir. Daha sonra boya kurumadan sentetik tiner ile silin ve hata görünen yerleri düzeltin, sonra tekrar aynı testi yapın ve hala sorun varsa onları da düzeltin, sorun kalmayana kadar işlemi tekrar edin. 3.Boyama Boya çeşitlerini anlatırken,maketi maket yapan şeyin boyama olduğunu söylemiştim. Bu yüzden boyamaya geçmeden önce maketin gerçekten boyamaya hazır olduğundan emin olmak için yukarıda anlattığım chorome silver boya testini ihmal etmeyin. Çıplak gözle fark edemediğiniz kusurlar boyanınca birden ortaya çıkarlar, dolayısıyla bu testten geçen maket boyamaya hazır demektir,ama bu hemen boyamaya başlayacağınız anlamına da gelmez. 3.1 Yüzey Hazırlığı: Boyamaya hazır hale gelen maketi, öncelikle eski bir diş fırçası ile ılık su ve sabun kullanarak (bulaşık deterjanı değil,bildiğiniz sabun)iyice yıkayın, özellikle köşelerde ve detaylarda birikebilecek her türlü tozdan ve elinizden bulaşmış doğal yağ ve kirlerden temizlemek için fırçayı mümkün olduğunca yüzeye bastırın. Yıkama işlemi bittikten sonra maketi tozdan uzak bir yerde kendi halinde kurumaya bırakın. Bazı kaynaklarda tavsiye edildiği gibi saç kurutma makinesi kullanmayın. Çünkü hızlı hava hareketi, plastiğin statik elektriklenmesini , dolayısıyla boyama sırasında ve boya kururken toz kapma riskini arttırır.kuruyan makete çıplak el ile dokunmamaya gayret gösterin. Pek çok kaynak ameliyat eldiveni giyilmesini tavsiye eder ama beş ameliyat eldiveni fiyatına 100lük pakette steril olmayan ama son derece temiz olan muayene eldivenlerinden alınabileceğinden bahsetmezler. Yani ameliyat eldiveni yerine muayene eldiveni kullanabilirisiniz,maketleriniz hastalanmayacaktır,korkmayın Kuruma bittikten sonra yüzeye bir kat primer uygulayabilirsiniz. Bu ana renk boyaların daha iyi yapışması için bir zemin oluşturacağı gibi, gözden kaçırdığınız hataları da görmenize yardımcı olacaktır. Primer olarak Testors firmasının primerini kullanabileceğiniz gibi,çok açık bir gri de kullanabilirsiniz. Özellikle koyu plastiklerin üzerine açık renk ve örtücü olmayan beyaz, sarı ve kırmızı renklerin altına primer atmanız bu renklerin tam olarak kendini gösterebilmesi için zaruridir. Primer boya atıldıktan ve kuruduktan sonra, yüzeyi 1200 n umara su zımparası ile hafifçe zımparalayıp, muhtemel tozlardan arındırdıktan sonra maketi bir kez daha yıkayıp ana boyaya tam hazır hale getirmiş oluruz. 3.2 Kamuflaj ve Maskeleme Yüzey hazırlığı bitince ana boyamaya geçilebilir.Araç mat ise boyama pek sorun çıkarmaz.Parlak ise bir dolu sorunla karşılaşmanız işten bile değildir. Kamuflajlarda önce açık renklerden başlanmalıdır, zira koyu renk, açık rengi kolay örter. Dolayısıyla uçaklarda önce alt rengi boyamak daha doğrudur. Kamuflaj deyince ve eğer bir airbrush ınız da varsa, bir tercihle karşı karşıya kalmaktayız.Bu tercih, kamuflajın hatlarının keskin mi, yoksa yumuşak mı olması gerektiğidir. Gerçek araçta keskinse zaten seçeneğimiz yok,ama yumuşaksa makete bunu nasıl geçireceğimiz önemlidir. Bazı maketçiler, 1/72 gibi küçük ölçeklerde bu geçişin uygulanamayacağını, gerçek araçta, örneğin 5 cm olan geçiş bölgesinin makette 1 mm den dahi küçük olacağını,dolayısıyla maskelenmesi gerektiğini savunurlar. İşte tercih burada yapılmalıdır. ya maske bandı, frisket, sıvı maske gibi bir malzemeyle maskeleme yapacaksınız ya da Hard Mask tekniğini kullanacaksınız. 3.2.1 Hard Mask: Hard Mask tekniğinde, adı üzerinde, maskeleme yapacağız, ama bant, frisket gibi esnek malzemelerle değil, sert malzemelerle... Öncelikle maket yapım planında bulunan kamuflaj çizimlerini, maketinizin boyunu da ölçerek, o büyüklüğe kadar fotokopide büyültün ( ya da küçültün ) ve renk sayısından bir kaç fazla sayıda kopya alın. daha sonra maketin üzerine önce kamuflajın en açık rengini komple atın. Daha sonra çekilen fotokopilerden birinden bu attığınız açık renge ait olan kamuflaj patternini kesin ve maketin üzerine, kestiğiniz kağıdın uçları zeminden 1 mm kadar yukarıda olacak şekilde altını destekleyerek bant veya en iyisi UHU Hob-e-Tac ya da Faber Blue Tac ile yapıştırın.Adı geçen malzemeleri kırtasiyelerde bulabilirsiniz. Daha sonra airbrush ile ikinci rengi yüzeye atın, airbrush’ın maskenin kenarlarına 90 derece dik olmasına dikkat edin. daha sonra bu renk kuruyunca bu rengin patternini kesin,aynı şekilde yapıştırın ve üçüncü rengi atın,işlemleri her renk için tekrar edin. Sonuçta keskin ama yumuşak geçişler elde edeceksiniz. Büyük ölçeklerde çalışırken ya da ölçek küçük bile olsa “ben maskeyle falan uğraşamam,iyi bir airbrushım var ve incecik atabilecek kadar da tecrübeliyim” diyorsanız, öncelikle en açık rengi atıp kurumasını bekleyin.Daha sonra bir sonraki rengin dış sınırlarını en ince ayarda ve airbrush'ınız tamamen boyanacak iç kısma bakar şekilde boyayın, bu sınırların içini de orta ayarda doldurun. 1/32 gibi büyük ölçeklerde dikey hareketlerle boyarsanız, hafif de dalgalanma bırakırsanız hoş efektler elde edebilirsiniz.Sonuç olarak tüm renkler için işlemleri tekrar edin. 3.3 Fırça ile Boyama: Eğer bir airbrush’ınız yoksa ve fırça ile boyama yapacaksanız, maketin büyüklüğü ile orantılı bir fırça seçin. Çoğu iş için 3 veya 4 numara 123 serisi sentetik fırçalar yeterlidir. Boyanızı inceltmeyi, inceltirken de bu işlemi orijinal şişenin dışında yapmayı unutmayın. Burada size şu kadar oranda tiner katın diyemem. Zira markadan markaya ve boyadan boyaya orijinal kalınlık değişmektedir. Fakat, boyanızın, fırçaya boya alınca yüzeyde rahatça kayabilecek, ama alt tarafı da örtebilecek kıvama kadar inceltilmesi gerekir. Boyayı her zaman tek yönde sürün. Yani fırçanız ile ileri geri ya da dairesel hareketler yapmayın. Çoğu zaman tek katta yeterince örtücülük elde edemezsiniz, dolayısıyla kalın boya ile tek katta örteceğinize, ince boya ile bir kaç katta örtmeyi tercih edin. Her kat için en az 24 saat bekleyin. 3.4 Sprey Boyalar: Eğer tek renk boyama yapacaksanız, örneğin araba ya da tek renk tank veya uçak boyayacaksanız ve airbrush'ınız yoksa sprey boyaları kullanmak fırçaya göre çok daha iyi sonuçlar verecektir. Özellikle araba maketleri yapanlar için sprey boyalar çok kullanışlı olabilir. Yurtdışı ve içinden maket firmalarının ürettiği sprey boyaları kullanabileceğiniz gibi, akrilik oto boyalarını ve sentetik sprey boyaları da kullanabilirsiniz. Yalnız dikkat edin, her sprey boya plastik ile uyumlu olmayabilir, ya etiketlerini okuyun ya da satıcıya sorun. Oto akrilik spreylerinden önce aynı firmanın primerini atıp daha önce anlatılan işlemleri yapmayı unutmayın. Sprey boya ile çalışırken başlangıç ve bitiş noktalarının maketin üzerinde olmamasına dikkat edilmelidir. Önce düğmeye basılır, sprey başlar, maket boyanır, boyama sahasının dışına çıkınca parmak çekilir. Tek yönde önce yatay, sonra dikey yönde, birbirine dik yönde boyama yapılmalıdır. Örnek yandaki çizimde görülmektedir. 3.5 Orange Peel Oluşumu ve Önlenmesi: Parlak boyaları sprey ya da airbrush ile atarken en sık karşılaşılan sorun, orange peel denilen, boyanın portakal kabuğuna benzer bir doku almasıdır. Bunun olası iki nedeni vardır; ya bulunduğunuz ortam aşırı rutubetlidir ya da ortam ve/veya boyanız soğuktur. Orange peel oluşumunu engellemek için sprey boyanızı, şişe boyanızı ve eğer kompresör değil de hava tüpü kullanıyorsanız bu tüpü el yakmayacak kadar sıcak suyun içinde bekletip,ısınmalarını sağlayın. Zira, hava ve boya tüplerinde kullanıldıkça basınç azaldığı için soğuma meydana gelecektir. Aynı şey, kompresör de kullansanız airbrush'ınızın uç kısmında da gerçekleşir. Hızla hareket eden hava, ağız kısmında basıncı düşürür ve normal hava basıncı boyanızı ağıza doğru ittirir,boyanız da püskürür. Püskürürken de soğur. Sprey boyalarda, boya , sıkıştırılmış gaz basıncı ile hareket eder ama genel basınç düştüğü için soğuma olur. İşte bu sebeplerden dolayı boya ve tüplerin ısıtılması gerekir.Isınan boyanın viskozitesi azalır ve daha rahat akar, daha kolay örter, dolayısıyla orange peel oluşumu en aza iner. Dikkate dilmesi gereken diğer nokta ise, tek katta boyamanın bitirilmeye çalışılmamasıdır. Önce uzaktan yağmurlama şeklinde boya atılmalı, yüzey pürüzlendirilmelidir. 30 dk ara ile bir kaç kez bu “kuru” katlar atıldıktan ve yüzey tamamen örtüldükten sonra “ ıslak “ katlara geçilebilir. Bu boyanızın cam gibi parlak ve pürüzsüz olması için gereklidir. Hafif pürüzlü ve yeterince parlak olmayan “ kuru “ katmanların üzerine daha yakın mesafeden “ıslak” katlar atılmaya başlanır, yüzey pürüzsüz hale getirilir. 15 dk ara ile atılacak bir kaç kat ve son kat olarak da atılacak parlak vernik, yüzeyi muhteşem parlaklığa ulaştıracaktır. Tabii tüm bu işlemler sırasında tozdan mümkün olduğunca uzak kalmanız gerekir. Boyanız en az 48 saat kuruduktan sonra gerekirse yurtdışından temin edilebilecek Micromesh Polishing System ile cila ve parlatma işlemleri de yapılabilir. Tüm boyama işlemlerinde, boyanın mümkün olduğunca ince atılması önemlidir. Ayrıca önceden boyanmış metal aksam ya da kokpit gibi bölümlerin ve boyanması istenmeyen kısımların maskelenmesi de unutulmamalıdır. 4.Weathering: Genel olarak, yapılan maketin gerçek araç gibi, çevresel etkilere maruz kalmış havası vermek için yapılan her türlü işleme “weathering “ denir. Tüm araçlar, bir kere kullanılsa bile kirlenir ve tozlanır. Uzun süre kullanılanlar daha fazla kirlenir, paslanır, boyaları dökülür, güneşten rengi solar, bu örneklere binlercesi eklenebilir. Weathering genelde ölçekten bağımsızdır. Elbette ki büyük ölçeklerde daha fazla çalışma yapılması kaçınılmazdır, ama bunun ölçekli olduğu ve olması gerektiği söylenemez. Çoğu maketçi bu tip çalışmaların da ölçekli olması gerektiğini savunur. Örneğin gerçek uçaklarda panel birleşme noktaları belirli bir mesafeden görülemez, ancak bir kaç metre yakına gelince fark edilebilir. Dolayısıyla bu çizgilerin de bir kaç ölçek metreden yani bir kaç santimden görülmesi gerektiğini savunurlar. Mamafih, ben buna katılmıyorum. Zira bana göre maketi gerçek kılan, izleyenlerin hayal gücüdür. Dolayısıyla izleyenlerin hayal gücünü harekete geçiren ve onları zorlayan bir weathering çalışması, aşırıya da kaçılmadıysa, en iyi çalışmadır. Burada bazı alt başlıklar ile son boyama ya da bezeme çalışması olan weathering’e örnekler vermeye çalışacağım.Fakat, tüm bu efektler uygulanmadan önce, maketin boyama, decal ve vernik işleminin bitmiş olması ve tüm maketin korumaya alınmış olması gereklidir. Korumaya almak derken, yüzeyin bir ya da bir kaç kat mat vernikle kaplanması kastedilmektedir. Eğer efektler solvent bazlı boya ile yapılacaksa son kat verniğin akrilik, eğer su bazlı boya ile yapılacaksa sentetik veya akrilik olması gerekir. Eğer sentetik vernik üzerine solvent bazlı boyalar ile bu efektler uygulanırsa, bu solvent alttaki boyayı bozabilir. Pek çok maketçi başarı ile bu ikiliyi uyguladıklarını belirtseler de, siz bu riski göze almayın ve son kat olarak akrilik vernik bulamadınızsa su bazlı boyalar ile weathering yapın. 4.1 Solmuş boya: Uzun süre serviste kalmış araçların boyaları güneş ışığına maruz kaldıkları için solarlar. Bunu makette gerçekleştirmek için orijinal boyaya %30 beyaz katılarak hazırlanacak karışım, rasgele seçilmiş panellerin ortalarına uygulanabilir. Tabii bunun için airbrush’ınız olması şart. Ya da tümden solmuş etkisi vermek için açık gri boya en az % 70 tiner ile inceltilip uzaktan yüzeye püskürtülebilir. Eğer airbrush’ınız yoksa gri kuru pasteli zımpara üzerinde toz haline getirip enli ve yumuşak bir fırça ile maketin normalde güneş gören üst yüzeylerine sürülebilir. Kuru pastel çalışmalarında, atılacak son kat verniğin yüzeye hiç de iyi yapışmayan pastel tozlarını kaldıracağı unutulmamalıdır. Dolayısıyla istediğiniz efekti elde etmek için biraz abartılı çalışmanız gerekebilir. 4.2 Ölçeğe uygun renk hazırlama: Aslında tamamen keyfe keder bir uygulama olan renk ölçeklendirmenin mantığı şudur; madem ki biz gerçek aletlerin belirli ölçekte küçültülmüşünü yapıyoruz, o zaman boyayı da aynı ölçekte küçültmemiz gerekir. Aslında, küçük zeminlerdeki boya, aynı boyanın uygulandığı büyük yüzeylere göre ışığı daha az yansıttığından daha koyuymuş gibi görünür. İşte bu yüzden bazı modelciler, uçağın üzerindeki orijinal boya koduyla eş değer hazırlanmış maket boyalarının da rengini bir miktar açmayı salık vermekteler. Eğer bu mantığı kabul ediyor ve böyle bir uygulamada bulunmak istiyorsanız, genel kanaat, koyu renklerin içine, maketin ölçeğinin yarısı büyüklüğünde yüzde olarak beyaz katmanın yeterli olduğudur. Yani, eğer 1/48 ölçek bir maket yapıyorsanız, boyaya %24, 1/72 ölçek yapıyorsanız %36 beyaz katabilirsiniz. 4.3 Toz, çamur vb. Modern jetler son derece temiz tutulsalar da, özellikle İkinci Dünya Savaşı sırasında, personelin uçakları temizlemek için çok da vakti olmadığından, kullanıldıkları coğrafyaya göre kirlenmenin görüldüğünü bilmekteyiz. Pasifik cephesinin kumu, Avrupa’nın çamuru, Afrika’nın çölü, Rusya’nın karı vb vb… Aslında en iyi yöntem, maketi yapmadan önce detaylı araştırıp, varolan dönem resimlerinden bu kirlerin nerelerde ve ne kadar olduklarını tespit etmektir. Bu tespit yapıldıktan sonra, ilgili yerler için gerekli boyalar hazırlanmalıdır. Tozlar için, seyreltilmiş gri-tan renkleri yüksek basınç altında uzak mesafeden airbrush ile makete uygulanabilir. Hanımların makyaj malzemeleri, özellikle allık ve farların pastel tonları, çok ince pigmentasyona sahip olduklarından, bir miktar da yağ içerdiklerinden, çok güzel efektler vermede kullanılabilir. Aynı şekilde kuru pastel tozları da, yine fırça, pamuklu çubuk ya da yine hanımların makyaj aparatları olan sponge’lar ile makete uygulanabilir. 4.4 Wash ??? “Wash? Yıkama? O da ne?” diye soranları duyar gibiyim. Aslında bu mevzuyu bölümün en başında anlatmak gerekirdi, ama her teknikte olduğu gibi, bu tekniğin de gerekliliği konusunda maketçiler arasında anlaşmazlıklar görülmektedir. Temelde wash, çok inceltilmiş boya ile maketin çukur yerlerini, detay çizgilerini vb. belli etme işlemidir. Tartışmaların konusu, bölümün girişinde de anlattığım gibi, uçaklara belirli mesafeden bakınca hiçbir panel çizgisinin neredeyse görülmemesi, bu yüzden de uçağın üzerine bu tip panel belirginleştirici işlemlerin yapılmasının gereksizliğidir. Kişisel olarak, maket yapma felsefem “gerçeği tekrar etmiyoruz, gerçeği taklit ediyoruz” olduğu için, panellere wash yapılması ya da başka bir teknik ile panellerin belirginleştirilmesini savunmaktayım. Gelelim, bu wash nerelerde kullanılır sorusunun cevabına, aklınıza gelen her yerde kullanabilirsiniz. Tüm uçak ya da diğer araç maketlerinin panel çizgilerini belirginleştirmek, sanal ışık ortamında gölge olması gereken yerlerin kontrastını artırmak, kokpit göstergelerini belirginleştirmek, kapak vb yerlerden sızmış yakıt, yağ vb akıntıları veya pas akıntılarını yapmak vb. Bir diğer dikkat edilecek nokta ise, wash oluşturulurken kullanılacak boyanın mat olması gerekliliği. Kaliteli yağlı boyalar da kuruyunca mat olurlar, unutmayın. Şimdi, bana göre en kolay yapılabilecek wash uygulamalarını anlatmaya çalışayım. Enamel ve/veya yağlı boya wash: Burada sentetik bazlı boyalar kullanacağız. Siz yine en baştaki uyarımı göz önünde bulundurun ve son kat verniği akriliklerden seçin ki kullanacağımız incelticinin bitmiş boyaya zarar verme riskini en aza indirin. Burada, sentetik tiner ana malzememiz. Boş bir Model Master boya şişesini temel ölçek olarak alırsak, bu boş şişeyi bir santim kalana kadar temiz, mümkünse tortuları süzülmüş kaliteli bir sentetik tiner ile dolduruyoruz. Bu tinerin içine, aşağı yukarı 10-15 damla kadar enamel boya ya da o incelikte hazırlanmış yağlı boya katıyoruz. Renk seçimi size bağlı, siyah, koyu gri, kahverengi, kızıl kahve ya da işinize ne yararsa o renk yağlı boya ya da enamel ya da ikisinin karışımı olabilir. İyice karıştırdığımız sıvı, aslında kirli bir tiner. İşte bu kirli tineri ince bir fırça ile panel çizgilerinin bağlantı noktalarına tatbik ediyoruz. Bu karışım, eğer yeterli incelikteyse hiç sorunsuz, daha önce de anlatılan kapiler çekim (capillary action) etkisiyle çatlak boyunca ilerleyecektir. İlerlemiyorsa biraz daha tiner katın, yüzeye hemen yayılıyorsa biraz daha boya… Tüm panel çizgileri bu şekilde işleme tabi tutulduğunda, kurumasını bekleyin ve hav bırakmayan, mümkünse penye bir bezi parmağınıza sıkıca gerin, damlalıkla bir damla temiz sentetik tiner damlatın ve bu tinerli kısımla maketin yüzeyini silip, çukurluklar haricine taşan wash’ı temizleyin. Kanatlarda rüzgar yönünde, gövdede ise yukarıdan aşağı temizlemenizi tavsiye derim. Böylece rüzgar ve yağmur etkilerini elde edebilirsiniz. Eğer beziniz parmağınızda yeterince gergin değilse ya da panele dik değil de paralel temizleme yaparsanız, panel içlerindeki boyayı da çıkarabilirsiniz. Böyle olursa sildiğiniz yerleri tekrar yapın. Unutulmaması gereken bir nokta da, eğer istediğiniz koyulukta wash yapamıyorsanız, sakın tinerin içine koyulsun diye boya katmayın. Bunun yerine birkaç kat uygulama ile istediğiniz koyuluğa ulaşın. Akrilik wash: Burada da aynı enamel wash’da olduğu gibi kirli bir inceltici karışımı kullanacağız. Ama burada incelticimiz, ya boya firmasının önerdiği inceltici olacak, ya da ülkemizde rahat bulunan Tamiya akrilikleri için, isopropyl alkol kullanacağız. Yine aynı ölçülerde karışım hazırlayarak aynı şekilde uygulama yapacağız, ama temizlerken isopropyl alkol kullanacağız. Bu uygulamayı, akrilik son kat verniğin üzerine yapmayın, anında verniğiniz çözülür! Son kat enamel ise ve kuruması için en az 48 saat beklediyseniz rahatlıkla kullanabilirsiniz. Sulu boya wash: Benim en sevdiğim wash türü bu aslında. Burada su ve sulu boya kullanacağız. Sulu boyamız, kaliteli ürünler üreten firmaların, tüpte satılan tipi olacak, sakın guaj (tempera) kullanmayın, bulması biraz zor olabilir, ama ısrarla arayın. Su plastiğe tutunamayacağı, damla damla kalacağı için içine birkaç damla sıvı bulaşık deterjanı katacağız. Yine önceki anlatılan teknikler gibi uygulayıp, suyla temizleyeceğiz. Hiç beğenmedik mi? O zaman ılık suda yıkayacağız, baştan başlayacağız. Yani daha önce anlatılan tekniklerden çok daha affedici olan sulu boya wash uygulamasını hararetle tavsiye ederim. Son kat verniğiniz ya da boyanızın nasıl olduğunun önemi yok, her türlü boyanın üzerine güvenle uygulayabilirsiniz. Sludge Wash: Bir diğer sevdiğim wash tekniği ise sludge wash… Burada, bir çamur hazırlayacağız. Tamiya akriliğinin ya da her hangi su ile incelebilir akrilik boyanın içine bolca sıvı bulaşık deterjanı ve gerekirse az miktarda su katarak çok da akışkan olmayan, resmen sıvı çamur kıvamında bir karışım elde ediyoruz. Bu karışımı panellere fırça ile sürüyoruz, korkmayın, bolca sürün, zira temizlemesi çok kolay. Eğer son kat verniğiniz parlaksa çok daha rahat temizleyebilirsiniz. Ayrıca son kat vernik ya da boyanızın türünün de önemi yok. Neyse efendim, bu çamuru panellere sürdükten sonra matlaşana kadar kurumasını bekliyoruz. Sonra pamuklu çubuk ya da yine parmağa gerilmiş bir penye ile, daha önce anlatılan tekniklerde olduğu gibi temizliyoruz. Temizleme aparatımızı biraz suyla nemlendirebiliriz, sakın alkol, sentetik tiner vb kimyasallar kullanmayın. Bu anlatılan karışım yerine, tüp sulu boya veya kuru pastel tozlarını da kullanabilirsiniz. Wash işlemini bitirdikten sonra bir kat vernikle korumaya almak akıllıca olacaktır. Zira üzerine oldukça sert bir işlem olan dry-brush yapacağız 4.5 Dry-Brush Şimdiye kadar yeni maket yapmaya başlayan kaç kişiyle karşılaştıysam hepsi de dry-brush (belki kuru fırça diye çevrilebilir)’ın ne olduğunu, nasıl yapılacağını sormuştur. Aslında son derece kolay bir teknik olan dry-brush tekniğini, wash’ın aksi işlemler için kullanacağız. Yani çıkıntıların belirginleştirilmesi, parlak köşelerin gösterilmesi, kazıntı, aşınma vb yüzey dökülmelerinin gösterilmesi vb. Aslında anlatılan tüm tekniklerin nerede nasıl ne kadar uygulanması gerektiğini zaman içinde siz belirleyeceksiniz, zira hiç olmadık yerlerde hiç olmadık tekniklerle harikalar yaratacak olan sizlersiniz. Öncelikle, zemin renginin oldukça açık tonunda (zemin rengine beyaz ya da gri katarak yapabilirsiniz) boya alıyoruz. Unutmadan, dry brush için en iyi boya enamel boyadır, figürler için yağlı boya tavsiye edilir. Çoğu akriliğin pigment yapısı uygulama için elverişsizdir. Aldığımız enamel boyayı iyice karıştırıyoruz, enli (yassı) kıllı fırçamızı yarıya kadar bu boyaya batırıyoruz. Fazlasını şişe kenarına süzdürüp, bir parça bez ya da kağıt havlu, peçete vb ile başlıyoruz fırçayı temizlemeye… Temizlemek derken, herhangi bir kimyasal kullanmıyoruz. Kuru bez, kağıt havlu vb malzemeye, fırçamızı sertçe sürterek , fırça üzerindeki boyanın büyük kısmını temizliyoruz. Düz zeminde iz bırakmayacak hale geldiğinde, maketimizin üzerine sertçe sürmeye başlıyoruz. Elimizdeki neredeyse kuru fırçanın tüm çıkıntı ve köşeleri boyadığını, belirginleştirdiğini göreceksiniz. Hatat bunu daha koyudan daha açığa renkler kullanarak katmanlar halinde de yapabiliriz ki askeri araçlarda çok daha iyi görünecektir. İşte böylece, kullanacağımız boya renkleri ile üç boyutlu etkiyi, dökülmüş boyanın altından görünen metal yüzeyi, personelin ayak izlerini, kokpit göstergelerini vb. boyayabiliriz. Kamuflajı oluşturan her renk için aynı işlemin tekrar edilmesi gerektiğini sanırım söylememe gerek yok. Hülasa, deneyip görün ve nerede işinize nasıl yarayacağına siz karar verin. 4.6 Akıntılar İster yağ, ister pas akıntısı olsun, enamel ya da akrilik wash ile yapabiliriz. Uçaklardaki akıntılar için, istenilen renkte hazırlanan wash karışımını, ince uçlu bir fırça ile istenilen yere küçük bir damla halinde uygulayın. Sonra rüzgar yönünde bu damlacığa şiddetle üfleyin. Bu kadar basit, ama akıntıları abartmayın. Pek çok maketçi maketini, görsel açıdan çok iyi görünmesine rağmen, aslında gerçek uçakta o kadar akıntı olsa asla uçamayacak ya da ciddi arızalı sayılabilecek şekilde abartılı yapıyor ve yarışmalardan eleniyor. Eğer gerçek uçakta o kadar akıntı varsa ki Me-109’ların alt motor kaportasından boydan boya arka gövdeye kadar yayılan yağları buna örnek gösterilebilir, bunu bir şekilde belgeleyin ki sorana gösterebilesiniz. 4.7 Kuru pasteller Bir mucize malzeme daha… Kuru pastelleri toz haline getirip, çok çeşitli amaçlarla kullanabiliriz. Bunun için kuru pasteli zımpara üzerinde toz haline getirip, bu tozu bir yerde biriktirmenizi öneririm, böylece her an kullanılmaya hazır halde elimizin altında olur. Bu tozları, ince fırça ile panel çizgilerine uygulayıp belirginleştirebilir, enli fırça ile geniş yüzeylerde solmuş boya etkisi verebilir, askeri araçları tozlandırabilir, sıvı bulaşık deterjanı ile karıştırıp wash karışımı hazırlayabilir, eksoz ve silah islerini yapabiliriz. Tek gereken uygun fırça kullanımı ve hayal gücü… Boyama Teknikleri Üzerine Genel Tavsiyeler Weathering teknikleri, maketleri güzel gösteren, ama ustalık isteyen tekniklerdir. Her ne kadar burada “şöyle yapın, böyle edin” desem de, emir telakki etmeyiniz. Sonuçta burada anlatılanlar kendi uygulamalarım ve tecrübelerimin sonuçlarıdır. Siz dilediğinizi dilediğiniz gibi yapmakta elbette ki özgürsünüz, ama, bir şeyleri baştan keşfetmeye de gerek olduğunu sanmıyorum. Örneğin, “enamel wash’ı enamel boyanın üzerine yaptım, oldu abi, adam da orada atmış tutmuş, pekala oluyormuş” diye düşünmeyin. Zira riski alan siziniz ve bu seferinde risk gerçekleşmedi diye ortadan kalkmış değil, unutmayın. Anlatılan tekniklerin tek başına kullanımından çok, birden fazla tekniğin bir arada uyumlu kullanımı sizi sonuca götürecektir. Sitenin ilgili bölümlerinde yapılmış maketlerin yazılarını okuduğunuzda, pek çok tekniğin bir arada kullanıldığını göreceksiniz. Bir çoğunuzun aklına, anlatılan tekniklerin yeterince açıklayıcı olmadığı gelebilir. Haklısınız, wash konusu haricinde asla “boyayı şu kadar inceltin, şu numara fırça kullanın, airbrushınızın basıncı şöyle olsun” türünden rakamsal ifadeler vermedim. Bu konuda danışacağınız kişi, kendinizsiniz, bir de kullandığınız malzemelerin üzerindeki etiketler… Örneğin, hiç kimse “Humbrol boyaya şu kadar tiner katın airbrush için” diyemez, dememeli! Zira her boyanın kutudan çıktığı kalınlık farklı olduğu gibi, her boyanın örtücülüğü de aynı değildir. Mesela, deneyin bakalım, yeşil bir zemini kırmızı boya ile kaç katta ve kırmızıya ne kadar tiner katarak örtebileceksiniz? Ama bana sorarsanız denemeyin, alın bir açık gri, yeşili önce onunla boyayın, sonra kırmızı atın. Sarı, turuncu,kırmızı ve canlı mavi boyaları beyaz ya da gri astar üzerinde kullanın.Dry-brush yaparken, fırçayı seri hareketlerle köşelere “vurdurun”. Ne kadar seri, ne kadar sert, deneyin ve görün, sonucu aklınıza ya da bir kağıda not edin. Ders çıkarın. Maketlere acımayın, gerekirse ucuz maketleri deneme tahtası olarak kullanın. Kolay gelsin. Malzemeler Bu bölümde maket yaparken kullanılabilecek malzemeleri bölümler halinde ve alternatifleriyle beraber, biraz da teknik detaylarına, yapılarına ve özelliklerine değinerek anlatmaya çalışacağım.Ne derler bilirsiniz, bilginin iyisi kötüsü olmaz, bilgi bilgidir. 1. Maket: Haliyle bir makete ihtiyacımız var,hazır üretilmiş olanlara model kit adı verilir. Enjeksiyon kalıplama (injection) ya da vakum kalıplama (vac-form ya da vacuform) yöntemiyle üretilenler, polysytrene adlı plastikten üretilirler. Reçine (resin) döküm olanlar ise genellikle polyurethan yapay reçinesi bazlıdırlar. Ek olarak metal döküm (white metal) ve foto gravür (photo etch ya da PE) metal parçalardan da maketler üretilse de bu tip malzemelere daha çok detay parçalarında rastlanır. Eğer hazır model kit ya da detay parça bulamıyorsanız,tek seçeneğiniz sıfırdan elde yapmanızdır (scratch building ya da sadece scratch). 2. Yapıştırıcılar: Maket yaparken dikkat edilmesi gereken en önemli konu, malzemeye ve yere uygun yapıştırıcı seçimidir. Bazı yapıştırıcı tipleri ve kullanılması tavsiye edilen yerler şöyledir. 2.1 Maket yapıştırıcısı: Tüpte, şişede ya da başka şekillerde bulabileceğiniz ve temelde plastiği eriterek yapıştıran, daha doğrusu kaynatan yapıştırıcılardır.Tüp yapıştırıcılar geniş yüzeylerin yapıştırılmasında kullanılmalıdır.Geç kurudukları unutulmamalıdır.Daha ince işlerde iğne uçlu ambalajdaki sıvı yapıştırıcılar kullanılabilir. Şişede yapıştırıcılar her yerde kullanılabilir ama dikkatli olunmalıdır.Dikkat edilecek nokta tüp yapıştırıcılar ve iğne uçlular birleştirilecek yüzeylerin birine ve mümkün olduğunca ince sürülmesi gerekliliğidir. Taşan yapıştırıcı asla el ya da başka bir şey ile silinmemeli, kuruması beklenmeli, daha sonra maket bıçağı ya da zımpara ile temizlenmelidir.Şişedeki likit yapıştırıcılar kapiller çekim etkisiyle hareket ederler. Yani,ince çatlaklara yayılırlar. Birleştirilecek iki parça birbirine temas ettirilir ve temas noktasına ince fırça ile likit yapıştırıcı uygulanır. Sıvı, birleşme yüzeyince ilerler, parçalar sıkıştırılır. Taşan yapıştırıcı derin bir iz bırakmadan uçar. 2.2 Epoxy Yapıştırıcılar: Aşırı yük binen ,büyük parçaların küçük bağlantı gerektiren yerlerde, farklı malzemelerin, örneğin metal-plastik yapıştırmalarında kullanılır. İki bileşenli olup, kuruma sürelerine göre 5, 10, 15, 30 vs dakikalık ve renklerine göre şeffaf ya da renkli tipleri bulunmaktadır. Plastiği eritmezler, kururken buhar yapmazlar. Kuruduktan sonra mekanik tesviye yapılabilir. 2.3 Cyanoacrylat Yapıştırıcılar: “Japon Yapıştırıcısı” olarak da bilinirler. Bazı yabancı yayınlarda “super glue” olarak da geçer. Hızlı ve sıkı yapıştırma istenen yerlerde kullanılır.Güneş ve flüoresan lamba ışığı zamanla yapısını bozduğu için yapıştırma yüzeyi mutlaka boyanmalıdır.İnce ya da kalın türleri,çatlak doldurma (gap filling) özelliği olanları mevcuttur. Doldurma özelliği olanların nasıl kullanıldığı ilerleyen bölümlerde anlatılacaktır. 2.4 PVA (Poly Vinyl Asetat) yapıştırıcılar: “Beyaz tutkal” ve “formika tutkalı” olarak bilinirler. Özelikle şeffaf parçaların yapıştırılmasında kullanılırlar. 3.Kesiciler: Bir maketi yaparken, hazır parçaların çerçevelerinden çıkarılması, resin parçaların taşıyıcılarından ayrılması ve kendinizin elde yapacağı her türlü bileşenin temel şekillendirilmesi için kesiciler kullanılır. Kullanım amaçlarına göre değişik kesiciler kullanılır. Bir maketçinin tezgahında olmazsa olmaz kesici aletler şunlarıdır: 3.1 Maket Bıçakları: Piyasada çok çeşitli tip ve markada maket bıçağı bulunabilir. İri parçaların, karton, plastik levha, folyo ve balsa malzemenin kesimi için köreldikçe uç kısmı kırılan ve bitince ucu değiştirilebilen maket bıçakları kullanılmalıdır.İnce işlerin kesiminde ise kretuvar adıyla bulunabilecek gövdesi kaleme benzeyen, çeşitli uçlar takılabilen bıçaklar kullanılması tavsiye edilir.Son derece keskin olan uçlar dikkatli kullanılmazlarsa ciddi yaralanmalara sebep olabilirler. 3.2 Testereler: Figürleri tekrar pozlandırmada, iri parçaların,ahşap ve metal boru ve çubukların kesilmesinde, resin parçaların taşıyıcılarından ayrılmasında testereler kullanılır. 25-30diş/inch diş aralığında ve 2-5 cm sırt genişliğinde lama testereler pek çok kırtasiyede bulunabilir. 3.3 Yan keskiler: Enjeksiyon maketlerde parçaların çerçeveden ayrılmasında ve ince tellerin kesilmesinde kullanılırlar. 3.4 Tesviye Aletleri: Parça çapaklarının ve birleştirme yüzeylerinin temizlenmesi, elde yapılan parçaların şekillendirmesi, yapıştırıcı izlerinin temizlenmesi vs işlerde kullanılırlar. Başlıca tesviye aletleri şunlardır: 3.4.1 Zımparalar: En temel tesviye malzemesidir. Taşan yapıştırıcıların temizlenmesi, dolgu macunlarının düzeltilmesi ve akla gelebilecek binlerce sorunun çözümlenmesinde kullanılabilmektedir. Maketçilikte ahşap malzemelerin tesviyesinde ahşap zımparaları, resin,metal ve plastik malzemelerin tesviyesinde ise su zımparası olarak bilinen zımparalar kullanılmalıdır. Islatarak kullanılan su zımparaları hem uzun dayanır, hem de yüzeyde derin izler bırakmazlar. İnce dişliler uygun renkte boyanarak pist ve binalarda beton aksam için ve yollarda asfalt kaplama için kullanılabilirler. 3.4.2 Eğeler: Kaba şekillendirme için uygundurlar. Maket yapımında saatçi eğesi olarak da adlandırılan, çapraz dişli, 8-14 cm boyunda ve 35-60 diş/inch standartlarında, ince dişli, metal eğeleri kullanılır. İsteğe göre ince işlerde elmas partikülleri kaplı ince eğeler de kullanılabilir.Kesitlerine göre lama, kare, balık sırtı, üçgen ve yuvarlak eğeler her türlü işler için yeterli olacaktır 3.5 Delme Aletleri: Küçük deliklerin delinmesi için aşağıdaki aletler kullanılabilir. 3.5.1 Matkap: Silindirik bir ince metal parçaya açılmış helisel kanallardan oluşan malzemedir. Herkesin sandığı gibi delmeye yarayan motorlu ya da elle hareket ettirilen alet değildir. 3.5.2 Pin Vise: Matkabın ucuna takıldığı el ile kullanılan ve saatçi tornavidalarına benzeyen alettir. 3.5.3 Motor Tool, küçük breyz: Elektrikli,matkap ya da diğer uçların ucuna takılabileceği küçük breyzler profesyonel işler için gereklidir. Şebeke gerilimi ile çalışanları olduğu gibi, adaptör ya da pille çalışanları da mevcuttur. Hızı ayarlanabilenleri tercih edilmelidir. En bilinen markalar Dremel ve Proxon ‘dur. Büyük şehirlerde bulunan yapı marketlerde her türlü aksesuarları ile beraber bulunabilir. Neredeyse her türlü işlemde, delme, kesme, zımparalama, frezeleme, kanal açma, aşındırma, taşlama, parlatma vs işler için çok çeşitli uçlar ile kullanılırlar. 3.6 Dolgu Malzemeleri: Uyumsuz parçaların arasındaki boşlukların, döküm boşluklarının ve yüzeysel çukurların doldurulması, istenilen bazı parçaların yapımı, kontür hatalarının düzeltilmesi gibi amaçlarla kullanılan malzemelerdir.Başlıcaları şunlardır: 3.6.1 Macunlar ( Putty ): Piyasadan kolayca temin edilebilirler. genelde tüpte satılırlar.Yapıştırmadan doğan hatalarda sıkça kullanılırlar.Maket bıçağının ucu, küçük ıspatulalar, kürdan vs ile istenilen yere ince katmanlar halinde uygulanmalıdırlar. Çoğu macun kurudukça çekeceği için istenilen seviyeden daha fazla kullanılmalı, kuruduktan sonra zımparalanarak istenilen seviyeye getirilmelidir. 3.6.2 Epoxy macunlar: Epoxy bazlı, çift bileşenli olan bu macunlar, kuruduklarında eğe ile işlenebilecek kadar sert bir yüzey oluştururlar. Dolayısıyla yeniden şekillendirmeler, aksesuar ve bazı parçaların yapımı, figürler için kıyafet yapımı, esnemelerin fazla olduğu geniş boşlukların doldurulması için uygundurlar. 3.6.3 Oto tamir macunları: Yine çift bileşenli, polyester bazlı bu macunlar nalburlardan temin edilebilir ve kullanılabilir. 3.6.4 Gap Filling Cyanoacrylat yapıştırıcılar: Cyano yapıştırıcılar, boşlukları doldurmak için de kullanılabilir. 3.7 Boyalar Yapacağınız maketi gerçeğe en yakın hale getirecek malzeme boya, işlem boyamadır. Çeşitli amaçlar için farklı boyalar kullanılır. 3.7.1 Enamel Boyalar: Sentetik reçine bazlıdır. Sentetik tinerle inceltilmelidirler. Yapıların ev dekorasyonunda kullanılan sentetik boyalardan fazla da farkı yoktur.Sadece daha ince boyar madde ( pigment) ihtiva ederler ve dolayısıyla daha ince katta daha fazla örtücüdürler. Böylece maketlerin detayları kalın boya ile örtülüp kapanmamış olur. Yanıcıdırlar, iyi havalandırılan bir yerde ve ateşten uzakta kullanılmalıdırlar. Kuruduktan sonra bile solventlerin pek çoğundan çabuk etkilenirler.Mat, yarı mat (semi gloss), ve parlak ( gloss ), şeffaf (clear), ve metalik renklerde bulunabilirler. 3.7.2 Akrilik ( Acrylic ) Boyalar: Akrilik reçine bazlıdırlar. Su ve/veya solventle inceltilen tipleri mevcuttur. Tipine göre su, denatürize alkol, isopropil alkol (isopropylen), Akrilik tiner ya da markaya has tiner ile inceltilirler. Örneğin, yurdumuzda kolaylıkla bulunabilen Tamiya akrilikleri hem su, hem kendi tineri, hem de isopropylen ile inceltilebilir. Su ile inceltilenlerde dikkat edilecek nokta, fazla inceltildiğinde yapışkanlığının azalmasıdır. Böyle durumlarda karışıma kıvam arttırıcı olarak bir kaç damla sıvı mutfak deterjanı katılmalıdır. 3.7.3 Resim yağlı boyaları: Figür ten renkleri, kıyafetleri, hayvan kürkleri vs boyamalarında, kirletme, eskitme vs yöntemlerde kullanılabilirler.Pigment yapısı çok ince olduğu için, korumasız boyanın içine kolaylıkla işleyip tonunu değiştirirler. 3.7.4 Sulu boya: Resim sulu boyaları,tüpte satılan profesyonel tipleri, özellikle wash uygulamalarında kullanılabilir. 3.7.5 Kuru Pasteller: Toz,solma, silah barut izleri, is ve duman kalıntılarını yapmak için kullanılırlar.Zımparaya sürüp toz haline getirilip fırça ile yüzeye uygulanırlar.Unutulmamalıdır ki, üzerilerine mat veya parlak vernik uygulandıklarında yüzeyden kalkıp,ıslak vernik katmanına karışacakları için etkileri azalacaktır. Dolayısıyla uygulanırken son hali göz önüne alınıp biraz fazlaca kullanılmalıdırlar. 3.8 Fırçalar Maketçilikte tüm boyama işleri fırça ile yapılabilir.Ama özellikle detay boyamalar fırça ile yapılmaktadır. Fırçalarınız amaca uygun seçilirse sonuçlar mükemmel olacaktır. Genel olarak fırçaların numarası küçüldükçe fırçalar incelir.Belli başlı fırça tipleri şunlardır: 3.8.1 Samur Fırçalar : Doğal samur kıllarından yapılır. Renkleri amber sarısından kızıl kahveye kadar farklılık gösterir. Detay boyamalar için en uygun fırça olsa da fiyatları ucuz değildir. Bu yüzden sentetik kıllı fırçalar tercih edilebilir. Fırçaların numarasından başka seri numaraları da önemli bir etkendir. Bu numara küçüldükçe kalite artar. 110 serisi fırçalar en kalitelileridir. 123 serisi pek çok iş için yeterlidir. 145 serisi fırçaları ise tavsiye etmiyorum. 3.8.2 Sentetik kıllı fırçalar: Samur fırçalara alternatiftirler. Solventlere karşı daha dayanıklıdırlar. Kıl rengi amber sarısıdır. 123 serisi sentetik kıl fırçalar oldukça kalitelidirler. 3.8.3 At kılı fırçalar: Yağlı boya fırçası adı altında bulabileceğiniz bu fırçalar, yassı ağızlıdır. Dry brush için tercih edilmelidirler. Tüm fırçalar dikkatli kullanılırlarsa uzun süre dayanırlar. Kullanıldıktan hemen sonra uygun temizleyici ile temizlenip ( genelde selülozik tiner ) , daha sonra sabun ile yıkanıp, ters olarak dik pozisyonda saklanmalıdırlar. 3.9 Airbrush: Airbrush, profesyonel bir boyama aletidir.Basınçlı hava yardımıyla boyayı püskürtür. Üç tip airbrush vardır: 3.9.1 Single Action: Bu tip airbrushlarda tetik sadece havayı kontrol eder. Boya kalınlığı genellikle uç kısmı elle sabit olarak ayarlanarak belirlenir. Bir başka tipte ise uygun hüzme kalınlığına göre uçlar değiştirilir. 3.9.2 Double Action: Bu tip cihazlarda tetik aşağı harekette havayı, ileri-geri harekette boya kalınlığını kontrol eder. Bu sayede ince ve kalın işler aynı uçla, sadece tetik hareketiyle yapılabilir. Yandaki çizimlerde single ve double action airbrush tipleri görülmektedir. Airbrush kullanırken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta her renkten ve kullanımdan sonra temizlenmesidir. Ayrıca kullanılacak boyanın kalınlığı da önemlidir. Genel bir tabirle kullanılacak boya “ süt “ kalınlığında olmalıdır. İnce çizgileri çizebilmek için daha yüksek hava basınçları kullanılmalıdır. 15 ile 25 psi basınç aralığı idealdir, ama gene de kullanılan airbrush’ın kullanım kitapçığındaki minimum ve maksimum değerlere riayet edilmesi gerekir. 3.10 Diğer Malzemeler: 3.10.1 Spatulalar: Tüm macunları uygulamak ve resim yağlı boyalarını karıştırmak için kullanılırlar. 3.10.2 Panel açıcılar ( Scribers ) : Dışa detay kitlere ve tesviye edilirken kaybolan detayların yerine yeni içe detay açmak için kullanılan bir alettir.Squadron firmasının hazır aleti yurtdışından temin edilebilir.Ya da dişçilerin diş taşlarını kazımak için kullandıkları aletin ucu aşağıdaki gibi şekillendirilerek bir tane yapılabilir. 3.10.3 Labeling Tape: Kırtasiyelerde bulabileceğiniz bu malzeme özel makinasıyla üzerine kabartma harfler basılan plastik ve bir tarafı yapışkan bir banttır. Kıvrımlı yüzeylere scriber ile detay açarken dayanak noktası olarak kullanılır. 3.10.4 Maskeleme Bandı ( Masking Tape ) : Boyanması istenmeyen yüzeylerin korunması ve keskin boya hatları istenilen yerlerde kullanılır.Bu amaçla normal seloteyp, Scotch Magic Tape, Frisket kağıdı, kağıt bant ya da özel yapım maske bandı kullanılabilir. Tamiya’nın maskeleme bantları muhtelif kalınlıklarda bulunabilir ve şiddetle tavsiye edilir. 3.10.5 Parafilm: Aslında laboratuarlarda şişelerin ağzını örtmek ya da malzemeyi saklamak için üretilen bu malzeme,çekildikçe esneyen parafin esaslı yarı şeffaf bir malzemedir. Testors firması maketçilerin kullanımı için kendi adı altında piyasaya sürmüşse de her hangi bir tıbbi malzeme satıcısından American research Inc. markasıyla çok daha ucuza temin edilebilir. Boyanması istenmeyen geniş yüzeylerin örtülmesinde ve radom gibi düzensiz ve eğri yüzey maskelemesinde kullanılabilir. 3.10.6 Sıvı maskeleme malzemeleri: Fırça ile tatbik edilen bu malzemeler de aynı yukarıdaki diğer malzemelerin kullanıldığı yerlerde kullanılır. En bilinen iki marka, Humbrol Liquid Masking film ve Microscale Liquitape ‘dir. 3.10.7 Decal solventleri: Decallerin yüzeye tam yapışması için kullanılırlar. İleride daha detaylı anlatılacaklardır. 3.10.8 Teller: İnce bakır, gümüş, çelik, pirinç ya da galvanizli teller pek çok yerde, anten vs yapımında, çift kanatlıların bağlantı telleri için, detaylandırmada kullanılırlar. İnce lehim telleri çabuk ve rahat kıvrıldıkları için tercih edilebilir. 3.10.9 Tabaka plastikler : Parçaların baştan yapımında, her türlü scratch built işlemlerde kullanılırlar. Genelde boyanacak parçalar için sytrene plakalar kullanılır. Şeffaf parçaların yapımında sytrene, asetat, buthrat ve vivak kullanılır. 3.10.10 Çubuk, boru ve profiller : plastik ya da metal ( alüminyum ya da pirinç ) boru ve profiller bina ve metal konstrüksiyon maketlerinde, ince borular silah namlularında kullanılır. 3.10.11 Maket Kartonları: Bina yapımında kullanılırlar. 3.10.12 RTV silikonu : Çoğaltılması istenen parçanın kalıbını almak için kullanılır. 3.10.13 Polyurethan reçine : RTV kalıptan parça üretmek için kullanılır. 3.10.14 Turf, lichen, static grass vs : Arazi ve bitki örtüsünü yapmak için kullanılır. 3.10.15 Karga burun: Tel ve PE parçaların eğilmesi için kullanılır Alıntıdır....

Sıcak Fırsatlarda Tıklananlar

Editörün Seçtiği Fırsatlar

Daha Fazla

Bu Konudaki Kullanıcılar: Daha Az

2 Misafir - 2 Masaüstü

5 sn

36
Cevap

12
Favori

20.389
Tıklama

Daha Fazla
İstatistik

Konu İstatistikleri Yükleniyor

Konuya Özel

Öne Çıkar

1 oy

Sayfa:

önceki 1 2

Giriş

Mesaj

_____________________________

]Uymanız gereken imza kurallarını okumak için tıklayınız.[/url]

Xanthochroid

Binbaşı

1640 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

_____________________________

]Uymanız gereken imza kurallarını okumak için tıklayınız.[/url]

HÜSAMCIK

Teğmen

244 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

_____________________________

Hayat devam eder.Acı,ekşi,tatlı,tuzlu.Sen inadına gül.Düşsede kafana uçak motoru..

Derin_KarayeL

Yüzbaşı

924 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

_____________________________

KarayeLL

Derin_KarayeL

Yüzbaşı

924 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

_____________________________

KarayeLL

Xanthochroid

Binbaşı

1640 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

_____________________________

Derin_KarayeL

Yüzbaşı

924 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

_____________________________

KarayeLL

Han_09

Yüzbaşı

865 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

_____________________________

Aslında insanı en çok acıtan şey; hayal kırıklıkları değil. Yaşanması mümkünken, yaşayamadığı mutluluklardır. Fyodor Mihayloviç Dostoyevski

Derin_KarayeL

Yüzbaşı

924 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

_____________________________

KarayeLL

Elasmosaurus

Binbaşı

1012 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

_____________________________

jonywayt

Yarbay

3943 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

_____________________________

jonywayt

Yarbay

3943 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

_____________________________

Sayfa:

önceki 1 2

Ip işlemleri

Bu mesaj IP'si ile atılan mesajları ara Bu kullanıcının son IP'si ile atılan mesajları ara Bu mesaj IP'si ile kullanıcı ara Bu kullanıcının son IP'si ile kullanıcı ara

KAPAT X

%40
Kazan

%2,8
Kazan

%6,5
Kazan

%25
Kazan

%1,6
Kazan

%3,2
Kazan

%5,5
Kazan

%3,2
Kazan

%5
Kazan

%3,2
Kazan

%5
Kazan

%2
Kazan

Alışveriş Yaptıkça Para Kazan Harekete Geç »