Determinizm, kaos ve belirsizlikle ilgili bir kurgu anlatacağım,
Kısaca determinizmi tanımlayayım,
A - B - C - D - E-... olayları birbirine nedensel olarak bağlı olsun,
Eğer E olayı ,ondan önceki olayların kaçınılmaz sonucu ise bu sisteme deterministik sistem diyelim.
Eğer sistemimiz bu şekilde ise A, B,C ve D olaylarını hesaplayan biri, E olayını önceden kesin olarak öngörecektir.
Kurgu şu,
Evrendeki herhangi bir olaylar dizisini hesaplayabilen bir bilgisayarımız olsun ve evren deterministik olsun.
Bu bilgisayarın başına geçtiğinizde, gelecekle ilgili herşeyi görebileceksiniz çünkü bilgisayar herşeyi hesaplayabiliyor.
Buraya kadar tamam, burada ben şu oyunu oynayacağım,
Bilgisayarın başına geçiyorum ve bilgisayara 1 dk sonra benim ne yapacağımı soruyorum, bilgisayar bunu hemen hesaplayarak ekranda gösteriyor.
Peki ben şöyle yapsam, bilgisayar 1dk sonra benimle ilgili ekranda gösterdiği şeyi yapmasam çünkü gördüğüm için yapmayabilirim,
Soru şu, şimdi bilgisayar ekranda ne gösterecek? :)
Bilgisayar açısından bakalım, bilgisayar herşeyi hesaplıyor, dolayısıyla benim ne yapacağımı ne düşüneceğimide önceden hesaplıyor olmalı, o halde benim 1dk sonra yapmam gereken şeyi yapmayacağımıda bilecek :)
dolayısıyla bilgisayar ekranda hiç bir şey gösteremeyecektir.
Benim buradaki çıkarımım, sistem deterministik olsa bile gelecek tahmin edilemez şeklinde görüldüğü gibi,
Bilgisayarın 1dk sonra ne gösterceğine ilişkin farklı cevaplar olabilir mi, çıkarım doğrumudur?
paradox
quote:
Orijinalden alıntı: Deep_zxc
paradox
Bence, ne olursa olsun bilgisayar size birden fazla seçenek sunacaktır. Örneğin;
- Oyun oynamak - Müzik dinlemek - Bilgisayarı kapatmak - Hiç bir şey yapmamak gibi.
Çünkü bunları hesaplayabilen bir bilgisayar, sizin de farklı tercihler yapabileceğinizi hesaplamalıdır.
Hocam bence sen bilgisayarı trolluyorsun.
Burada şöyle de bir şey var. Senin bilgisayardan göreceğin komut D olayı olacak. Beynindeki düşüncelerini tam olarak anlayabilirse şunu yapabilme ihtimali düşünülebilir; Eğer D basamağında şunu yazarsam, E basamağında burada yazılan olaya karşılık olarak şunu yapar. Eğer E yi de görürse F deki hareketi yapar. Aklıma ilk bu geldi.
Ben de kısır döngü diyorum. Çünkü sana ne yapacağını uzun bir zaman önce söyledi mi sırf haksız çıkarmak için bile farklı bir şey yapar ve sana söylediği şeyi haksız çıkarabilirsin. Değiskenleri her an değiştiriyorsun çünkü. Ama anlık olarak söylese mesela insanın hızlı kararları bile 3-5 saniye sürer. 3 saniye sonrası veya 2 saniye sonrasını sana söyleyebilir ve sen bilgisayarı haksız çıkarmaya karar verme aşamasında bunu sana söyleyebilir. Haksız çıkarmaya fırsatın olmaz. Bilgisayarın evrendeki tüm değişkenlere hakim olup hepsini hesapladığını düşünerek yazdım. Senin hormonlarını enerjini duygularını düşünme şeklini kültür seviyeni her şeyini hesaba katıyor.
quote:
Orijinalden alıntı: asderty
Burada şöyle de bir şey var. Senin bilgisayardan göreceğin komut D olayı olacak. Beynindeki düşüncelerini tam olarak anlayabilirse şunu yapabilme ihtimali düşünülebilir; Eğer D basamağında şunu yazarsam, E basamağında burada yazılan olaya karşılık olarak şunu yapar. Eğer E yi de görürse F deki hareketi yapar. Aklıma ilk bu geldi.
Evet, bilgisayar aynen öyle yapacak ama 1dk sonrasını bana bildirmek zorunda ve bildirdiği an değiştireceğim, bu durumda bilgisayar sonsuz bir döngüye girecektir.
Zamanda geriye gidip dedesini öldürmeye benzemiş biraz. Azıcık da meteorolojik tahmin modelleri geldi aklıma (bu örnekle tam alakalı değil gerçi). Şu an mantıksız geliyor tabii, ama yinede içimden bir ses senin program için acaba diyor...
Ama sanki asıl önemli olan geleceğin bilinmesi değil, şöyle olursa şöyle olur, ya da şunlardan birisi olabilir diyebilmek değil mi?
Bilgisayar senin 1dk sonra ne yapacağını söylediğinde sende oluşacak zihinsel süreçleri de hesaba katar, dolayısıyla 1dk sonra ne yapacaksın derse bundan kaçış yok. Zihinsel süreçlerimiz de deterministikdir. --- Mesela bilgisayar 1dk sonra soyunacagini söyledi, sen de hadi lan ordan dedin. 50 sn sonra çay içerken yanlışlıkla üstüne dökersin ve gömleğini çıkarırken
quote:
Orijinalden alıntı: karpuz luteum
Bilgisayar senin 1dk sonra ne yapacağını söylediğinde sende oluşacak zihinsel süreçleri de hesaba katar, dolayısıyla 1dk sonra ne yapacaksın derse bundan kaçış yok. Zihinsel süreçlerimiz de deterministikdir. --- Mesela bilgisayar 1dk sonra soyunacagini söyledi, sen de hadi lan ordan dedin. 50 sn sonra çay içerken yanlışlıkla üstüne dökersin ve gömleğini çıkarırken
Hemen intihar ederim, yine o gömleği çıkarmam :)
quote:
Orijinalden alıntı: asderty
Zamanda geriye gidip dedesini öldürmeye benzemiş biraz. Azıcık da meteorolojik tahmin modelleri geldi aklıma (bu örnekle tam alakalı değil gerçi). Şu an mantıksız geliyor tabii, ama yinede içimden bir ses senin program için acaba diyor...
Ama sanki asıl önemli olan geleceğin bilinmesi değil, şöyle olursa şöyle olur, ya da şunlardan birisi olabilir diyebilmek değil mi?
Evet zamanda geriye gidip bir şeyi değiştirdiğimizde gelecek değişir mi? sorusuyla ilgili sayılır.
Burada da, geçmişe bir bir bilgi gönderiyoruz,
Ama karpuz luteum un söylediği gibi, geleceği bilsekte bundan kaçamayabiliriz.
quote:
Orijinalden alıntı: savarog
quote:
Orijinalden alıntı: asderty
Zamanda geriye gidip dedesini öldürmeye benzemiş biraz. Azıcık da meteorolojik tahmin modelleri geldi aklıma (bu örnekle tam alakalı değil gerçi). Şu an mantıksız geliyor tabii, ama yinede içimden bir ses senin program için acaba diyor...
Ama sanki asıl önemli olan geleceğin bilinmesi değil, şöyle olursa şöyle olur, ya da şunlardan birisi olabilir diyebilmek değil mi?
Evet zamanda geriye gidip bir şeyi değiştirdiğimizde gelecek değişir mi? sorusuyla ilgili sayılır.
Burada da, geçmişe bir bir bilgi gönderiyoruz,
Ama karpuz luteum un söylediği gibi, geleceği bilsekte bundan kaçamayabiliriz.
Alıntıları Göster
bilgisayarın yüksek olasılıklı olan sonucu verdiğini kabul ediyoruz değil mi? Öyleyse programın çalışma mantığı seni etkileyecek olan tüm parametreleri etkin şekilde kullanıp bunlara göre olasılıklar çıkarıyor, aralarında en yüksek ihtimalliyi de ekrana veriyor.
Tam olarak nasıl yorumlayacağımı kestiremiyorum ya. Aklıma Laplace'ın şeytanından tut, türev teoremleri, yapay sinir ağları, zenonun paradokslarına kadar bir sürü şey geliyor ama birinden yola çıkıp yorumlamaya çalışsam, diğerine de değinmek gerek diye düşünüyorum, ama hem üşeniyorum hem o kadar yetkin değilim tümüne
İyisi mi takipteyim ben :)
Yav he he
Bu şey gibi tanrı kaldıramayacağı bir taşı yaratabilir mi. Eğer tamamen deterministik bir evrenden bahsediyorsak bilgisayar sizin yapacağınız şeyi yazar o dediğini görüp yapmacağınızı hesaplayacagi için yazacağı şeyin altına bunu yapmayacağınızı yazar ve eğer evreni deterministik dersek siz o dediği şeyi yaparsınız. Yapmazsanız evren deterministik olmaz. (Benim görüşüme gore)
özgür irade var olduğu sürece gelecek görülemez
quote:
Orijinalden alıntı: firefoxos
Bu şey gibi tanrı kaldıramayacağı bir taşı yaratabilir mi. Eğer tamamen deterministik bir evrenden bahsediyorsak bilgisayar sizin yapacağınız şeyi yazar o dediğini görüp yapmacağınızı hesaplayacagi için yazacağı şeyin altına bunu yapmayacağınızı yazar ve eğer evreni deterministik dersek siz o dediği şeyi yaparsınız. Yapmazsanız evren deterministik olmaz. (Benim görüşüme gore)
Bende bunu yazacaktim. Evren deterministik olsun tanimini kendiniz bozup sonra neden sonucu bulamayacagini soruyorsunuz cunku.
quote:
Orijinalden alıntı: yafeshan
quote:
Orijinalden alıntı: firefoxos
Bu şey gibi tanrı kaldıramayacağı bir taşı yaratabilir mi. Eğer tamamen deterministik bir evrenden bahsediyorsak bilgisayar sizin yapacağınız şeyi yazar o dediğini görüp yapmacağınızı hesaplayacagi için yazacağı şeyin altına bunu yapmayacağınızı yazar ve eğer evreni deterministik dersek siz o dediği şeyi yaparsınız. Yapmazsanız evren deterministik olmaz. (Benim görüşüme gore)
Bende bunu yazacaktim. Evren deterministik olsun tanimini kendiniz bozup sonra neden sonucu bulamayacagini soruyorsunuz cunku.
Alıntıları Göster
eğer bilgisayarı yeterince iyi proğramladıysan, programcı olarak asla ona gelecek olayları önceden gösterme gibi seçeneği eklememen gerekirdi. Çünkü değişkenleri sonsuza götürürsün. Bu şartlar altında program sana milyonlarca değişken içinde eğer yeterince bilgi varsa sana belli bir yüzdelikle cevap verecektir. İlk cevapla 5 sene sonraki cevap arasında da isabet oranı bakımından ciddi bir fark olacaktır.
İşin en kritik yönüde değişkenlerin girilmesi olacaktır.
quote:
Orijinalden alıntı: combaba
eğer bilgisayarı yeterince iyi proğramladıysan, programcı olarak asla ona gelecek olayları önceden gösterme gibi seçeneği eklememen gerekirdi. Çünkü değişkenleri sonsuza götürürsün. Bu şartlar altında program sana milyonlarca değişken içinde eğer yeterince bilgi varsa sana belli bir yüzdelikle cevap verecektir. İlk cevapla 5 sene sonraki cevap arasında da isabet oranı bakımından ciddi bir fark olacaktır.
İşin en kritik yönüde değişkenlerin girilmesi olacaktır.
Alıntıları Göster
Girişte hesap yaptığımız sistemin biz dahil deterministik olduğunu kabul etmiştik, dolayısıyla bunun üzerinden düşünce üretiyoruz.
Söylenebilecek olanlar ise,
Sistem deterministik ise, bilgisayar size geleceği söyleyebilir bu durumda söylediği gerçekleşir.
Ama geleceği bilmeden önce, başımıza X olayı gelecek ise, geleceği öğrendikten sonra Y olayı gelir. Bilgisayarın size söylediği Y olayıdır. Dolayısıyla geleceği bilme durumunda gelecek değişir.
geleceği görmek elimizde değil sadece anı yaşarız.
geleceği görmek elimizde değil sadece anı yaşarız. geçmiş ve gelecek arasına sıkışık yaşarız.