FAT32, exFAT ve NTFS dosya sistemleri nedir? Nerede kullanılır?

 

Dosya sistemi, bilgisayarın sabit disk üzerindeki verileri düzenlemek için kullandığı temel yapıdır. Bir işletim sistemi, bir disk veya bölümleri üzerindeki dosyalarının izlerini bulmak için dosya sisteminden yararlanır. Yeni bir sabit disk takıyorsanız, verileri veya programları depolamaya başlamadan önce bir dosya sistemi kullanarak sabit diski bölümlendirmeniz ve biçimlendirmeniz gerekiyor. İşletim sistemlerinde genelde farklı dosya sistemleri mevcuttur. Biz Windows tarafındaki dosya sistemlerini anlatacağız.

 

Windows 95 ile birlikte kullanıma sunulan FAT32, FAT16 dosya sisteminin yerini almıştı. FAT32 dosya sistemi 4GB boyutundan küçük dosyaları yönetebilirken, en fazla 8TB disk bölümleri ile ilgileniyordu. Bu bakımdan dosya boyutları büyüdükçe yeni bir sisteme ihtiyaç duyuldu. 

FAT32 sistemi Windows, Mac, Linux ve oyun konsolları gibi pek çok platformda yaygın olarak destekleniyor. Eski ve yaygın bir sistem olduğu için de pek çok flash bellek ile harici depolama biriminde boy gösteriyor. Bununla birlikte dahili depolama birimleri için pek de kullanışlı bulunmuyor zira yazma izinleri ve güvenlik katmanları konusunda modern sürümleri kadar gelişmiş değil.

 

Windows'un kullandığı en modern dosya sistemi olan NTFS, ticari olarak Windows 2000 ile hayatımıza girdi. Windows, kurduğunuz tüm sürücülere otomatik olarak NTFS dosya sistemini uygular. Örneğin Windows diskinin yanında ikincil ve üçüncül disklerinize uygulama yüklemek istiyorsunuz. O takdirde bunların da NTFS ile formatlanmış olması gerekiyor. 

NTFS dosya sistemi; dosya izinleri, hataları kolayca giderebilen değişim kayıt tutucusu, yedekleme için gölge kopyalar, şifreleme, disk kota sınırları gibi pek çok özelliğe sahip. NTFS, herhangi bir dosya ve bölüm boyut sınırı taşımaması ile biliniyor. Tüm Windows işletim sistemleri ile uyumlu olan NTFS, bununla birlikte Mac sistemlerinde sadece okuma destekli. Buradaki yazımızda Mac cihazlarında nasıl NTFS desteği oluşturabileceğinizi anlatmıştık. Ayrıca önceki Xbox konsollarında ve tüm Sony konsollarında da bu formata destek bulunmuyor. Bunlar haricinde pek çok akıllı televizyon ve mobil cihazlarda harici NTFS sürücüler için destek yer alıyor. 

exFAT dosya sistemi 2006 yılında kullanıma sunuldu ve flash sürücüler için geliştirildi. FAT32'nin geliştirilmiş sürümü olarak kabul edilen exFAT, boyut sınırlarına takılmıyor ve 4GB'tan büyük dosyalar ile 32GB'dan büyük disk bölümlerine imkan tanıyor. Yine bazı kısıtlamalar nedeniyle dahili depolama alanlarında tavsiye edilmiyor. Özellikle flash belleklerde exFAT sistemi, yer yer NTFS'den daha hızlı çalışabiliyor. 

exFAT sistemi hem Windows hem Mac işletim sistemlerinde kullanılabildiği için avantajlı durumda ancak yine eski konsollarda herhangi bir desteğe sahip değil. Linux platformları ve dijital kamera gibi bazı cihazlarda da yazılım desteği ile exFAT uyumu sağlanabiliyor. 

Dosya sistemlerine baktığımızda hem Windows hem Mac bilgisayarlarda kullanabilmek için, harici sürücülerinizi exFAT ile formatlamanız gerekiyor. Sadece Windows kullanıyorsanız NTFS yeterli olacaktır. Tüm platformlarda sorunsuz bir şekilde çalışan bir dosya sistemi mevcut değil.