DeepSeek, çığır açabilecek AI ajanını bu yıl bitmeden çıkarmayı planlıyor

DeepSeek in haberlerde bahsedildiği gibi 5 milyar dolara tüm modeli geliştirdiği doğru değil.

1/100 işlem gücü dayanağı nedir?

Çin dünya varolduğundan beridir aynı coğrafyada ve adamlar bütün kadim bilgi birikimine sahip ayrıca hiçbir zaman bir gecede cahil de kalmadılar

ABD'li siyaset bilimci devlet adamı Henry Kissinger'ın Çin Hakkında diye bir kitabı mevcut (bu arada okumanızı tavsiye ederim, fazlasıyla eskimiş ve güncelliğini kısmen yitirmiş olsa da güzeldir).

Orada bir kısımda Kissinger Batı'nın bilinçsizce ünlü Prusyalı strateji teorisyeni Clausewitz'in doğrudan güç kullanımı maksimizasyonu ile hedeflere doğrudan ulaşma doktrini izlediğini, ancak buna karşın Çinlilerin ve genel olarak aynı geleneği paylaşan diğer Uzak Asyalı toplumların doğrudan kaba gücün maksimizasyonundan - yani bruteforce'dan - ziyade stratejide çok daha dolaylı ve öngörülemez yollardan verimi vurgulayan Taoist Sun Zi felsefesinin ve yavaş yavaş rakibini kuşatmaya dayalı Weiqi masa oyununun mantığında hareket ettikleri anlatır.

Kissinger mesela stratejiye dair bu kültürel/dünya bakışı farkını ABD'nin Vietnam'daki başarısızlığının sebebi olarak gösterir. Amerikalılar tamamen güçlerini arttırarak ezme yoluna gitmeye kalkışırken Vietnamlılar sürprize odaklı asimetrik gerilla savaşıyla günün sonunda kazanan olmuşlardır. Sun Zi ve Weiqi mantığında temellendirilmiş yaklaşımlarıyla Vietnamlılar Clausewitzyen yaklaşımlı Amerikalıları sonunda alt etmişlerdir.

Yorumunuz aklıma Kissinger'dan bu anekdotu getirdi ve bence buradaki taşlar/puzzle parçaları tam yerine oturuyor.

Böyle sentez yapma ve çapraz referans kurma fırsatına denk geldim mi bu çok hoşuma gidiyor. Kaza sonucu değerli maden bulmuş bir çocuk gibi seviniyorum.

Çin farklı bir paradigma, Batı dünyası temel bilimlerde ulaşabildiği noktanın temellerini Çin'den ziyade eski Grek uygarlığına ve eski Grek geleneğini izleyen İslam uygarlıklarına borçlu. Batılılar Çin'den daha çok - bahsettiğiniz - pratik ürünler ve kültürel iktisadi meta aldılar.

Hatta Batılılar klasik Çinlilerin teknolojilerini klasik Çinlilerin yaptığından çok daha ileri taşıdılar. Ama modern Çinliler modern Batı'dan öğrendikleriyle ve Batı paradigmasıyla binlerce yıllık kendi paradigmalarını birbirine uyarlayıp bu yarışta Batılılara yetiştiler hatta birçok konuda geçtiler.

Esasında Batı erken moderniteden beri Çin'e denkti ve sonra modernitenin ilerleyen fazlarında Çin'i fersah fersah geçti, en azından erken modernitede Çin kadar büyük bir Batılı imparatorluk olmasa bile öyle, ki İspanyolların ve Portekizlilerin kurduğu deniz aşırı küresel imparatorlukları düşünürsek bu bile yoruma açık bir iddia olur (Avrupalıların aksine Çinliler mesela o zaman amiral Zheng He/Cıng Hı'nın seferlerinin devamını getirip dünyaya açılamadılar).

Ayrıca geç antik çağlar ve ortaçağlar boyunca gelişmişlik olarak Batı'da hem Çin'in dengi hem de Yunan'la beraber modern Batı uygarlığının babası bir imparatorluk/uygarlık vardı (Roma-Bizans). Romalıların balistaları, buhar makineleri, alev makineleri, robotik otomatları, mekanik saatleri vardı. Özellikle Grek mühendislik bilgisinin de yardımıyla bunları üretebiliyorlardı. Yani eskiden "Batı dünyasında" belirli yerlerde - bilhassa Roma'nın başkentlerinden birisi olan İstanbul'da - bulunan teknolojileri hafife almayın. Antik Çinliler birçok icada sahipken Batılıların anneleri/babaları olan Grekler ve Romalılar da - bir kısmı Çinlilerde olmayan veya tamamen farklı versiyonları bulunan - birçok icada sahipti. Onun için Çin zaten Roma'ya "Öteki Büyük Çin" de demiştir (Daqin). Dünyanın öbür ucundaki Roma'nın Gloria'sını mağrur Çin uygarlığı bile tanımıştır.

Eğer Batı'nın temel bilimleri dediğiniz gibi Çin'den temellenmiş olsa bu denli sistematik ve mantıksal karakterli ve Grek ve Latin terminolojili olmaz; daha sezgisel, daha kümülatif/yığılmış, Aristotelyen analitik denemeler ve notlar yerine - Konfüçyüsçü ve Taoist - daha alim bilgeliği ve aforizma tarzında ve pekala Çince terminolojili olurdu.

Çin felsefesi en basitinden Yin Yang ile zıtlığı merkeze almıştır ama Batı felsefesinde zıtlık Herakleitos'un Platon ve Aristoteles tarafından eleştirisi çerçevesinde daha geri planda kalmış ve Çin felsefesinin alışıldık karakteristiklerinden olan benzetmeli bilgelik konuşmaları ve derin sezgisel çıkarımlar yerine mantıksal olgu ve kavram çözümlemeleri önplana çıkmıştır.

Batı birazcık bahsettiğimiz üzere geleneksel Çin gibi temel bilimlerde Taoist, Budist vb. değil, sosyal bilimlerde ise Konfüçyüsçü değil. Uzak etkiler veya bazı benzerlikler olabilir ama bambaşka paradigmalar. O sebeple yorumunuz cahilce duruyor; kusura bakmayın.

Batı geleneğini de, Çin geleneğini de yeterince tanımadan lütfen yorum yapmayınız. Bizim millette daha kulaktan dolma bilgiyle konuşma adeti var ama bu esasında doğru bir tutum değil. İnsanlar daha çok okumalı. Okumuyorlarsa bu konuyu pek bilmiyorum deyip konuşmamalılar.

Çünkü temel bilgileri düzeltmek için harcanan enerji ve vakit esasında bir israf. İdealde Amerika yeniden keşfedilmemeli.

Uygun fiyat sunduğu müddetçe talep görecektir.