Çin'in Guangzhou şehrinde elektrikli otobüs ve taksiler ile hava kirliliği azaldı

Çin'de eyaletler gibi büyük şehirlerin yönetimlerinin de ciddi bir otonomisi ve ülkenin diğer bölgeleriyle paylaşmadığı kendi kaynakları mevcut, merkezi hükümetin belirli bir tematik ama uyulması gereken bir çerçevede verdiği stratejik bir görevi - bu örnekte "ekolojik uygarlık kurma" görevini - planlama ve sahada yerine getirme şeklinde özgürler.

Ekonomist Keyu Jin'in deyişiyle Çin politik olarak merkeziyetçi ama iktisadi olarak gayri merkezi, bu ifadenin anlamı işte bu gibi özgün örneklerdir. Çin'in her yerinde gayri merkezi ekonomik yapı ve yatırımcı yerel aktör çeşitliliği anlayışıyla farklı lokal gündemler ve farklı projeler var ama genel politik direktif ve denetleyen makine merkezi.

Stratejik hedef belli: Ekolojik uygarlık. Ama şehircilik oyunu oynayan bir oyuncu gibi stratejik hedefe nasıl ulaşılacağı eyalet veya şehir yöneticisinin ve onun yönlendireceği ya da teşvikler ve destekler yaratarak ortaklık kuracağı kamu ve özel sektör paydaşlarının müşterek takdirinde. Bu sebeple Çin'deki iktisadi sistem yer yer - Keyu Jin'in isimlendirmesiyle - "mayor economy" olarak da adlandırılır (belediye/bölge şefi ekonomisi). Çin'de Mayor'lar sadece kamusal işlevlere sahip resmi yöneticiler değil, ayrıca kontrollerindeki bölgede vizyoner CEO'lar gibi davranırlar. Partilerindeki ve eyaletler ve şehirler hiyerarşisindeki kariyerlerini - bulundukları yeri kişisel prestij ve yükselme imkanlarıyla ileri taşımaya motive edilmiş şekilde - pekiştirirler. Bu bakış açısında Çin devasa bir süper Holding, Mayor'ların kariyer sahibi mensubu oldukları ülkeyi idare eden Çin Komünist Partisi de tüm Holding'deki yönetici çatı şirket gibidir. Çinliler ekonomik dönüşüm ve kamusal kalkınmaya yönelik olarak dizayn edilmiş bu hibrit sosyal-kamu yoğun - oyuncuları bir noktada birbirine entegre ve yönlendirilmiş - kapitalist sisteme "Çin'e özgü sosyalizm" demektedirler.

Çin sistemi baştan ekonomik ve sosyal transformasyona dönük bir sistem olarak kurgulandığı için yeşil dönüşüm sıçrayışı onlarda dünyaya öncülük edecek şekilde muazzam oldu fakat şehirlerinden eyaletlerine ülkelerinin de çok kaynağı bulunduğunu söylemek gerek. Her bir büyük Çin şehri bir Singapur gibi, her bir Çin eyaleti ise bir Türkiye gibi. Öyle düşünün. Ölçekler devasa. Çin kendi başına bir kıta-ülke. Avrupa kıtasına denk. Bu arada öylesine benzetme yapmıyorum; şu an gayri safi yurtiçi hasıla olarak Çin tüm Avrupa kıtasına denk. Gelecekte Avrupa'yı - eğer Avrupa gerçekten radikal biçimlerde harekete geçmezse - defalarca kez katlayacaklar.

Çin'in ve Komünist Partisi'nin iyi yapılandırılmış disiplinli ve "devrimci" dinamiğini yakalamaları çok zor. Çin'de ayrıca paradoksal biçimde kurumlar biraz zayıf olup regülasyonlar da gevşek olduğu için gelişmeler çok ama çok hızlı yaşanıyor.