2000'in Dot-com krizi yeniden dillerde; Tarih tekerrür mü ediyor?

Yapay Zeka Alanında Yaşanan Patlama Yeni Bir Dot-Com Balonu Mu Yaratıyor?

90'ların sonunda internet şirketleri etrafında oluşan bu heyecanın bir benzerini bugün yapay zeka konusunda görüyoruz. ChatGPT'nin çıkışıyla birlikte başlayan yapay zeka patlaması, trilyonlarca doların bir anda yapay zeka ile bağlantılı şirketlere aktarılmasını tetikledi. Yaşanan bu patlama başta Nvidia olmak üzere pek çok şirketin değerini arşa çıkarırken, teknoloji hisselerinin toplam değerinde de muazzam bir artış yaşandı. Tam da bu sebepten ötürü, 2000'lerin Dot-Com balonu son günlerde sık sık anılmaya başlandı.

Dünyanın en meşhur yatırımcılarından olan Warren Buffet, yönettiği yatırım fonu Berkshire Hathaway'in kontrol ettiği varlıkların kayda değer bir kısmını son dönemde nakite ve hazine bonosuna dönüştürdü. Buffet, borsaya yatırım yapmak yerine parasını elinde tutma kararını açıklarken, "Şu anda bazı hisselerin değeri gerçek değerlerinin çok üstünde" dedi.

Son dönemde yapay zeka ekseninde gerçekleşen patlamanın hisseleri fazla şişirdiğini düşünen tek yatırımcı Warren Buffet da değil. Piyasaları yakından takip eden uzmanlar da bu konuda endişeli görünüyor. Bu da hem ABD ekonomisinin hem de teknoloji dünyasının geleceğine dair soru işaretleri yaratıyor. Neticede Dot-com balonu patladığında en büyük yarayı alan Silikon Vadisi olmuştu.

Ayrıca Bkz.162 yıl önce gelen uyarı: 1863'te AI'ın yükselişini öngören mektup yeniden gündemde

Dot-com krizinin bir benzerinin bugün yaşanması, ABD ekonomisi için o dönemkinden çok daha yıkıcı sonuçlar doğuracaktır. Zira teknoloji şirketleri bugün ABD ekonomisinin bel kemiği hâline gelmiş durumda. Özellikle de Muhteşem Yedili olarak bilinen Apple, Microsoft, Alphabet (Google), Amazon, Nvidia, Meta ve Tesla. S&P 500'ün yüzde 30’undan fazlasının bağlı olduğu bu teknoloji devlerinin düşüşü, tüm ABD ekonomisini ve tabii ona bağlı olan küresel piyasaları da beraberinde dibe çekebilir. Özellikle de Çin'in ekonomik hegemonya konusunda ABD'nin yerini almak için aportta beklediğini düşünürsek.

DeepSeek'in Çıkışı Yatırımcıları Şüpheye Düşürdü

Zaten bu endişelerin bu kadar ciddi şekilde dile getirilmeye başlanmış olması da biraz Çin yüzünden. Özellikle DeepSeek'in çıkışı, yapay zekaya büyük umutlar bağlayan ve bu alanda net bir üstünlük kuracakları düşünülen Amerikalı teknoloji şirketlerini sarstı. DeepSeek gibi Çinli şirketlerin hemen hemen aynı seviyedeki teknolojileri çok daha düşük maliyetlere geliştirip, DeepSeek-R1'de olduğu gibi ücretsiz olarak kullanıcılara sunması, milyarlarca dolar yatırım yapılan yapay zeka şirketlerinin finansal olarak bu yatırımın karşılığını veremeyebileceğini düşündürmeye başladı. Elbette yapay zeka zamanla farklı noktalara evrilip çok daha farklı gelir kapıları açacak potansiyele sahip. Fakat böylesine belirsiz bir vaat, yatırımcılar için yeterince güvenilir olmayabilir.

Silikon Vadisi için endişe verici olan şu ki sadece bu şüphe bile koca bir krizi tetikleyebilir. Çünkü Dot-com krizinde de olduğu gibi hisseler bir kez satılmaya başlayınca, diğer yatırımcılar da zararın önüne geçme refleksi gösterip satmaya başlıyor ve yıkıcı bir domino etkisi ortaya çıkıyor. Bu yüzden eğer Warren Buffet'ın dediği gibi bu şirketlerin değeri şişirilmişse, algının olumlu kalması büyük önem taşıyor. Çünkü algının negatife dönmesi o ilk taşı devirebilir.