Yağmur Ülkesine Gardaş Eli

Mr.Lucky

Yarbay

2385 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Öncelikle merhaba. Evet, Avrupa’nın kuzey doğusunda olan küçücük bir ülke Litvanya’dan konuşacağız bugün. Litvanca “Lietuva” olarak söylenen Litvanya, “Land of Rain” yani “Yağmur Ülkesi” anlamına geliyor. Yıl boyunca bulutlar üstünden eksik olmaz bu küçük, şirin ülkenin. Başkenti bugün Vilnius olan Litvanya’nın nüfusu ise yaklaşık olarak 3 Milyon. 2004 yılında Avrupa Birliği üyesi olmuş, 2015 Ocak ayından itibaren Euro kullanan ülkeler arasına girmiştir. Letonya, Polonya, Beyaz Rusya ve Kalingrad bölgesi ile Rusya, Litvanya’nın komşularıdır.

Litvanya’nın günümüzde ki durumu bu şekildeyken gelin bir de tarihe yolculuk yapalım. Yağmur ülkesi denilmesi acıların gözyaşlarıyla sel olup aktığındandır belki de ne dersiniz. Acılar dedik. Çok acılar çekmiş Litvanya tarih boyunca. Yıllarca farklı kültürlerin, dinlerin, milletlerin bir arada yaşadığı Litvanya’da 2.Dünya savaşında Nazi Almanya’sı tarafından işgal edilmiş ve birçok insan katledilmiştir. Tam Alman zulmünden kurtulduk derken bir de Sovyet zulmü başlamış. Bugün Vilnius’ta Müze olarak bulunan eski KGB binasında, Stalin’in emriyle akıl almaz işkenceler yapılmış, insanlar Sibirya’ya sürgüne gönderilmiştir. 1988 Yılında Estonya’da 300bin kişinin katılmasıyla daha sonra Letonya ve Litvanya’nın da katıldığı toplamda 600bin kişilik bir insan zinciri ile Sovyet Zulmünü Dünya’ya duyurmaya çalıştılar. “Şarkı Devrimi” olarak tarihe geçen bu olaydan sonra 1990 yılında Litvanya bağımsızlığını ilan etti. Bağımsızlığı ilk tanıyan ülkeler arasında Türkiye’nin bulunması ise onlar açısından önemli bir nokta. Tabi unutulmuyor acılar. Baltık Ülkeleri’nde “DEDE” olmaz derler buralarda. Sibirya’ya sürülen, işkencelerde öldürülen insanların acıları kolay değil. Bugün bir Litvan ile oturup konuştuğunuzda gözlerin yaşarmaması içten bile değildir.

Türkiye’ye ve Türklere olan sempatinin tarihi bağımsızlıktan çok daha eskidir. 15.yy’da huzurlu bir memleket için yola çıkan Kıpçak Türkleri diğer bir deyişle Tatarlar, Litvanya Prensi Vytautas diğer bir deyişle Witold zamanında Litvanya’ya gelmişler. Huzur bulmak için çıktıkları yolda savaşlardan kurtulamamışlardır. Witold Türklerin savaşçı özelliğini bildiği için ülkenin askerlik hizmetlerinde kullanmıştır. Moskoflara karşı savaşmış ve buna karşılık ise Tatarlar toprak ve ayrıcalıklar kazanmıştır. İlk olarak Vilnius, Trakai, Kozaklaru, Keturiasdesimt Totoriu(Kırk Tatar) köylerine yerleşmişlerdir. Sovyetler tarafından zulmedilmiş, öldürülmüş ve Sibirya’ya sürgüne gönderilmiş Litvanya’da Tatar Türklerinin geçmişten bugüne hikâyesini okuyalım ne dersiniz?

*Fotoğraflar Polonya Bialystok - Sokolka müzesinde çekilmiştir.

--Devam Edecek--

Tarihi olarak çok önemli ve kritik hamleleriyle Tatarların, Litvanya veya daha doğrusu Baltık Ülkeleriyle ilişkileri kuvvetlenmiştir. 15.yy da Töton(Germen) Haçlı Şövalyeleri’ne karşı Litvan, Leh, Çek ve Ruslar ile birlikte Tatarlar vardır. Töton(Germen) Haçlı Şövalyeleri Grunwald Savaşı’nda bugün Varşova ile Gdansk arasında bulunan alan da bölge halkını Hristiyanlaştırmak için savaşmıştır. Savaşı kazanan Bölge halkı daha sonrasında Hristiyan olsa da o dönemde Pagan inançlarına devam etmiştir. Bu savaşta Tatarların bulunması ve savaşçı özellikleriyle yaptıkları Litvanya Prensi’nin dikkatini çekmiştir. Bununla birlikte Litvanya Prensi Vytautas Tatarlara “Siz bize yardım ettiniz. Sizin buralarda yaşamanıza kimse karışmayacak. Dininizi de rahatlıkla yaşayabilirsiniz.” demiştir. Ayrıca Prens Trakai’den Bialystok’a, Minsk’e uzanan geniş bir toprak parçasını Tatarlara ödül olarak vermiştir.

Litvanya’da Musevi Karay Türkleri Trakai bölgesine, Müslüman Tatarlar ise daha çok Nemezis ve Keturiasdesimt Totoriu(Kırk Tatar) bölgesine yerleştiler. Trakai ve Trakai de yaşayan Karay Türkleri ile ilgili yazının sonunda bilgi vermeyi düşünüyorum.
Keturiasdesimt Totoriu(Kırk Tatar) köyünde bugün 100’e yakın Müslüman Tatar yaşıyor. 15.yy’dan sonra genel olarak dillerini kaybeden Tatarlar, gelenek ve göreneklerine halen daha bağlılar. Sovyet dönemi yapılan baskılar ile Müslümanlığı içten içe yaşamışlar. Aşure günlerini Bayram olarak kutluyorlar hatta Bayram namazı kılıyorlar bugünde. Çocuklar doğduklarında sağ kulağına ezan okuyor, düğünden önce mutlaka İmam Nikâhını kılıyorlar. Elbette mezarlıklara çok önem veriyorlar. Bayramlar da veya belli zamanlar da toplu olarak temizlik yapıyorlar ve mutlaka Müslüman mezarlıklarını ayırıyorlar. Köyde diğer ülke mimarilerinden farklı olan küçük ve şirin bir camii var. 16.yy’da yine Vytautas zamanında yapılan ve tamamen tahtadan olan bu camii 1800’lü yıllarda yanıyor. Daha sonra tekrar yenilenen bu camii 1990 yılında Türk Konsolosluğunun katkılarıyla yeniden yapılıyor. Açıkçası Litvanya’da bulunan camiiler diğer ülke mimarilerine göre çok farklı. Kaunas, Nemezis diğer camiilerin olduğu şehirler. Sovyet Zulmünden camiiler de nasibini almıştır. Nemezis ve Kırk Tatar köyü camiileri depo olarak, Kaunas camii ise sirk olarak kullanılmıştır.

*Fotoğrafların bazıları Tharik Hussain’in çekimleridir.

Günümüze doğru geldiğimizde ise Tatarların dillerini ve kültürlerini öğretmek amacıyla bir dernek kuruyorlar. Vilnius’ta bulunan ve Tatar Derneği tarafından kullanılan bayağı eski bir bina Türk Konsolosluğu tarafından restore ediliyor ve yeniden kullanıma sunuluyor. Litvanya Tatarları adında bir dernek çıkarıyor, Türkçe dersler de veriyorlar. Litvanya Cumhuriyeti tarafından dini lider olarak Tatar Müftü Romas Jakubauskas veya bizim veya ailesinin kendisi için kullandığımız Ramadan Yaqoob tanınıyor. Türkiye Cumhuriyeti ise Vilnius ve Kaunas camiileri için birer İmam göndermiştir.

--Devam Edecek--

Trakai Başkent Vilnius’a 30 km mesafede bir köy. Yazın muhteşem ve yemyeşil bir doğası var. Kışın ise Trakai’de bulunan göl donduğu için üstünde kayıyorlar. Hatta geçmişte Litvanya’nın çok daha soğuk kış şartları geçilen dönemlerde araba ile karşıdan karşıya geçildiğini söylüyorlar. Vytautas Trakai’de bir kale inşa ediyor ve Karay Türklerini bu kalenin muhafızları olarak görevlendiriyor. Din olarak Museviliğin Karaim mezhebinden oldukları için Karay Türkleri olarak adlandırılıyorlar. Aslında onlar da Kıpçak Türklerindendir. Karay Türkleri Tatarlar ile karşılaştırdığımızda daha kapalı yaşamışlar. 600 yıl boyunca en azından mümkün seviyede dillerini korumayı başarmışlar. Trakai’de ibadetlerini yapmaları için Kenessa yani Karaim Sinagogu inşa etmişler. Trakai’de Karay Türklerini tanımak için 2 seçenek var. Birincisi Karay Türklerinin evleri 3 pencerelidir. İkincisi ise dilleri ve inançlarından ötürü. Bunun yanında Trakai kalesi çevresinde Karay Türklerine ait restoranlar var. Restoranların menülerine baktığımız da Türkiye Türkçesi ile tamamı olmasa da benzerlikler var.

Bugün ise Tatarlar kendilerini “Biz buralıyız, Litvanız fakat nerden geldiğimizi kim olduğumuzu ve kültürümüzü de biliyoruz” şeklinde ifade ediyorlar. Aslında yazmayacaktım fakat küçük bir anekdot paylaşmak istedim. Çok ilginçtir Osmanlı Devleti’nin 2.Viyana Kuşatmasında Lehistan-Litvanya kumandanı III. Jan Sobieski 75bin kişilik ordunun komutasını üstlenmiştir. Osmanlı ordularını Kahlenberg’te yenilgiye uğratmıştır. Fakat ilginç olan şudur ki Osmanlı Ordusu içinde Kırım Tatarları varken Lehistan-Litvanya birliğinde Lipka yani Litvan Tatarları görev almıştır. Yani temel olarak baktığımız da Türkün ilerleyişini yine bir Türk topluluğu durdurmuştur. Litvanya Cumhuriyeti 600.yıl anısına 1997 yılında Tatar ve Karay’lar için hatıra para bastırmıştır.

Not: Çeşitli sitelerden alıntı fotoğraflar içermektedir.Teşekkürler..

< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi Mr.Lucky -- 20 Haziran 2016; 12:55:19 >

Mr.Lucky

Yarbay

2385 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

neutumn

Yarbay

2312 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Mr.Lucky

Yarbay

2385 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Mr.Lucky

Yarbay

2385 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

kingman29

Yarbay

3437 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

neutumn

Yarbay

2312 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Mr.Lucky

kullanıcısına yanıt

Mr.Lucky

Yarbay

2385 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Kraven

Yarbay

6141 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Guest-DBF37AF64

Yarbay

3200 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Mr.Lucky

kullanıcısına yanıt

kasova

Binbaşı

1513 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Benzer içerikler