Mantık Devreleri Bilgisine güvenen (3. sayfa)

@scapegoat111

Bu da direk 555 çalıştırıcı kondansatörüne şarz yollayan özellikte devre. Devre eleman değerleri rastgele. değiştirilip ayarlanablir tekrar.

İLk başta start alırken ekranlar sıfırken gecikmeli değişim yapıyor ama sonrasında her denk gelmede üste atıyor.

Bu da direk çalıştırılabilecek hazır kurduğum dosyası;

dosya.co

İndir Copy pdsprj

https://dosya.co/55m15dto8t54/1_-_Copy.pdsprj.html

Birkaç gündür konuya cevap yazma imkanım yoktu. Yukarıda çeşitli öneriler sıralanmış. Hepsini inceleme fırsatım olmadı.

Önerdiğim yöntemi çizip paylaşma fırsatını yeni buldum.

Devreyi biraz düzenlenledim ve sadeleştirdim.

Not: devreyi deneyecekler için küçük bir problemin (yan etki) daha çözülmesi gerekiyor.  

Kombine açık kapılarını verdiğim devrenin sadeleştirilmiş hali gibi olmuş. Tek kapı ile çözüm, güzel.

Yan etki dediğiniz de, sayılar denk geldiğinde hızlı atması ise, onun için de bir Laplace ya da diğer gaciktirici Delay eleman eklenebilir. Yani sona doğru zaten iyice yavaş sayan devre son anda denk geldiğinde çok hızlıca bir atması hileyi açık ediyor. ve gerçek elemanlarla yapıldığında sinyal çaışmasına yol açabilir.

BUna bir adet geciktirici eleman yani geciktirici (Laplace) kapı eklendiğinde simülasyonda son denk gelme sonuca son sayma zamanı kadar gecikmiş eklendiğinden, yan etki ortadan kalkıyor. Tabi sayma sırasında üst üste geldiğinde, sistem durmadığı halde sinyal gecikmesi sonradan yansıyor ama sayım hızından anlaşılmıyor.

Sistem enerjili ve saymıyor halde dururken, manuel olarak sayı seilerek denk getirildiğinde de sonucu değiştirmek gibi ikinci bir sorun var ama.çok karıştırmayalım. Geciktirici eklemeli hazır dosyası da;

dosya.co

İndir XORle pdsprj

https://dosya.co/nmqunhdmw711/XORle-2.pdsprj.html

Basit çözümlerle bu kadar olsa gerek. Aklıma gelen bir ekleme de; eşitlik sinyalinin sayma devam ederken etkimemesi için, zaman bekleme şartı olmalı. Bu sayede sayma anındaki kısa sinyaller sonuca etkimez.

----->>> Ekleme;

Eşitlik sinyalinin ancak uzun olduğu zaman sonucu arttırdığı, aradakgeişlerde sinyal vermediği ufak ekleme ile;

Bekletme-Delay kısmıi giriş sinyali ile VE kapısına bağlı ve sinyal devam ederse ancak çıkış verir.

dosya.co

İndir XORle Copy pdsprj

https://dosya.co/9bkgmnb3sd43/XORle-2_-_Copy.pdsprj.html

konu sahibi konuya tekrar girmeyecek bile olsa konuya, ihya etmesi bizden inşAllah...

Bu devrede Laplace mdülü olarak bulunan zaman gecikme elemanını kendim sistematik olarak transistörlerle uyguladım. Mantık çıkışları transistörle garipliklere sebep olduğundan ve kimi zaman sinyal yükseltme gerektiğinden fazla transistör kullandım. Daha uygun eleman değerleri ve hatta kazancı yüksek transistörler seçilebilir.

Ana devrenin stratejik kısmı bu. Sayıcı için sinyal topraklaması lazım ve bu devre kondansatörünün değerine göre eşitlik sinyali ancak beklerse çıkışa uygular. Eğer sinyal kısa sürerse çıkış olmaz. sinyal kısa sürdüğünde kondansatörü topraklaması hem çıkış alınmasına manidir hem de kondansatörün dolu kalıp sonraki zamanlamalarda çalışmamasını engeller.

dosya.co

İndir Transistörlü XORle pdsprj

https://dosya.co/yg7pf3g4k8j8/Transist%c3%b6rl%c3%bc-XORle_-.pdsprj.html

İlk enerjilendiğinde çalışmayacak halde devre ama sayılar seçme butonu ile farklılaştırıldığında yani sistem başlatıldıktan sonra sorunsuz.

Tek sayı arttırmak yerine, pulse üreten 555e ek şarz veren bir devre daha yaptım, dosyasını en alta ekliyorum. Sİmülasyon zaaflarnı engellemek ve de mantık sinyali garipliklerini yok etmek için ek elemanlar bulunuyor.. kaldırıldıklarında, program hata verir.

Bir alta eklediğim kısmi devredeki kondansatör bekleme süresi için. BU kondansatör, bağlı olduğu dirençler ve farklı bazı düzenlemeler zaman ayarını yani, kondansatöre ek şarz yollanmasını yani yani sayıcının tekrar çalışma süresini değiştirir.

Sağ en üstte bulunan kısım; sinyalin beklemesi halinde çıkış verir. Bekleme süresi devre içindeki tek kondansatör ve direncinden ayarlanabilir. Hemen solundaki bağlı blok ise sinyalin gelmesi halinde çok kısa çıkış verir. BU çıkış süresi de kendi içindeki kondansatörden ve diğer elemanlarla ayarlanabilir. BU çıkış sayıcı kondansatörüne ek şarz yollar.

sırada çalıştırdığım proteus simülasyonu;

dosya.co

İndir Copy (2) pdsprj

https://dosya.co/3tfuuko8bxeq/23_-_Copy_(2).pdsprj.html

Hocam dediğim gibi başka derslerime yoğunlaşmıştım konuya vakit ayıramadım, haklısınız. Hocamla görüşüp ondan fikir almıştım, zaten beni yeterince zorlayan bu fikre o da pek sıcak bakmadı, dolayısı ile vazgeçmiştim. Sizin transistörlü çözümünüz de güzeldi ancak açıkçası anlamamıştım. Hocamız da her bir komponentin çalışmasını teorik hesapları ile birlikte istediği için açıkçası vaz geçtim. Zaten breadboard üzerine kurmak için yeterince karışık oldu diye düşünüyorum. Devreyi kurmaya başladım, şimdilik 555i çalıştırmayı ve kullanıcıdan sayı alma kısımlarını tamamladım. Ancak, sayı seçerken touch buttona basılıp bırakıldığında bazen 2 veya 3 atlayarak sayma yapıyor. Bunun nedenini çözemedim, bir fikriniz var mı ? Bu arada tekrar söylüyorum, şu anlık hile işini bir kenara bıraktım. Eğer projenin üstesinden gelebilirsem ve vaktim kalır ise tekrardan bu işe bir bakabilirim. Yineliyorum, gerçekten uğraştınız emekleriniz için çok teşekkürler.

@karafetva

@rafet32

Hocam evet çözümünüz çalışıyor. Basit olması itibari ile uygulanabilir diye düşünüyorum. Bahsettiğiniz dezavantaj nedir acaba ? Sonuç displayi sanki seçim displayindan kaçıyor gibi :) Sonuç displayindaki sayıyı seçemiyorsunuz.

Düzenleme: Devrenin karşılaştırıcı kısmı hariç her şeyini kurdum breadboarda, maalesef çok gürültü var. Masaya dokununca bile 555e bağlı display tetik alabiliyor. Ne yapmak gerekiyor ? Tek çözüm PCB mi ?

eklediğim dosyaları çaıştırıp gördün mü??? Bitirlmiş halini bile yapmazsan, sen bilirsin. Bilgilerimiz sadece konu sahibine değil tüm ****inedir, ileriye dönük faydalanmaya açıktır inşAllah

555 iç yapısındaki hesaplamaları istiyor mu? Ya da sayıcıların iç yapısı ve karşılştırma tekniğini??? Eklediğim tüm kısımların mantıksal izahı yapılabilir, isteyene yaparız da ama fazla karışık bir konu olmasın diye sadece resim üzerine birkaç not yazdım.

Konu sahibi dışında devreyi kurmak isteyen, dilediğince sorabilir, biz olmasak dahi forumdaşlarımızın yardımını bekleyebilir.

Devredeki sayıcı entegreler, yüksekten düşüğe, highden lowa, yani pozitif gerilimden negatif gerilime, yani yani elektrik varken topraklanmaya geçtiğinde tetikleniyor. Senin kurduğun devrede ilk anda da dikkatimi çekmişti, 3 ayaklı switchde toprak bağlantısını kesip gerilim vermiş oluyorsun. Buton ark vb diye konu olan butondaki düzensizlikler ve başka problemlerle karşılaşılır bir hal. Toprak bağlantısı kesilmeden gerlim verilmelidir. Tetikleme ucunu direnç ile topraklarsın ve bu devamlı bağlantıdır. Basit bir butonla bu topraklanmış tetik ucuna poziif gerilimi direk verirsin. Direnc ile topraklanmasına rağmen, pozitif gerilim alan tetik ucu yükselir ve buton bırakıldığında tekrar toprak seviyesini düştüğünden sayar. Normalde "k" lık büyük dirençlerle topraklama yapılır ama simülasyonda 12Volt kullanmıştım malum senin dosyan açılmadığından yeniden kurdum devreyi, bu yüzden 1k ile topraklama işe yaramıyor ama 950 ohm ile topraklamada çalışıyor. (Mantık eemanları kendi çıkışlarına enerji yollayabiliyor, yüksekte tutabiliyor) Benim dosyalarımı çalıştıran 500 ohm ile kullanılabilir ama daha düşük gerlim kullanmışsan 1k vb de çalıştıracaktır. Uzman arkadaşların tavsiyesi faydalı olur.

Şöyle;

@scapegoat111 555in 5 nolu pinini boşta mı bıraktın?

Evet hocam boşta. Hocam bu arada simülasyonda switch ile tetiklemiştim evet ama gerçekten tach button kullandım. Dediğiniz gibi pull down resistor kullandım ancak herkesin kiloohm mertebesinde direnç önermesine rağmen mesela 10klık dirençle hiç tetik almadı sayıcı, 1klık direnç ile yine bazen sayıp bazen saymıyordu, en son 220 ohm pull down direnç ile kullanıcıdan sayı aldım dediğim gibi. İkinci buton ise 555i aktifleştiren buton, ona basılı tutuyorum, display sayıyor evet ama sanki bazen atlama yapıyor, bu atlamayı özellikle elimi butondan çektiğim zaman yani 470uF lik kondansatörü boşaltırken yapıyor.

Yani sizin çözüm öneriniz sayıcıların önüne de pull down resistor atmak doğru muyum ?

Bu gün müsait bir anımda video çekip yüklemeyi düşünüyorum.

Butona paralel 0.1uF seramik kondansatör tavsiyesi var deneyebilirsin.

Ancak butonu topraklayacak şekilde yani, yüksekte tutulan sayıcı tetik ucunu topraklayarak saydrmayı deneyebilirsin. Tetik ucunu direnç ile pozitif gerilime bağlarsın ve butona basıldığında direk topraklar, sıfırlar bu ucu.

Şöyle;

Hocam kondansatör tavsiyeniz resmini gönderdiğiniz bağlantı türü için mi uygun ? Çünkü pull-down şeklinde bağladığımda gürültü çok daha fazla idi, kondansatörü çıkarınca yine kendi kendine saymalar azalmıştı.

Kondansatör buton arkını azaltmak için butona paralel. İki türlüde de deneyebilirsin, tavsiye; düşükteki-topraktaki tetik ucunu buton ile yükseltirken-gerilimlerken için.

güç kaynağın nedir bu arada? Problemli ise sebep o da olablir. Bredboardddan ve enerji kaynağından resim?

drive.google.com

Google Drive'la Tanışın – Tüm dosyalarınız için tek bir yer

https://accounts.google.com/ServiceLogin?service=wise&passive=1209600&continue=https://drive.google.com/file/d/1xPG9Eq0SilIMtp8TVP3eLYABaoaj-5Yh/view?usp%3Dsharing&followup=https://drive.google.com/file/d/1xPG9Eq0SilIMtp8TVP3eLYABaoaj-5Yh/view?usp%3Dsharing

Hocam buyrun, bu halinde butona paralel kondansatör yok. Tavsiyeniz üzerine seçme butonuna paralel kondansatör koydum, 555 ile saymayı bıraktıktan sonra tekrar sayı seçmek istersem bu sefer seçme butonu sonuç displayindeki sayıları değiştiriyor.

Attığım linkte video var.

Dosyayı açamadım, diğer yolladıkların gibi. Belki sorun bizdedir ama resim ekleyebilirsin konuya ya da dosya.co dan dosya uploaddan yükleyebilirisin.

Seçme butonu, alakası olmadığı sonuç ekranını değiştirebiliyorsa güç kaynağı vb sorunlu mu diye akla getiriyor. Ama bunu zaten yazmıştım? Güç kaynağı nedir??? Ac mi karıştırıyor, filtresi mi zayıf ?

Masaya çarpınca devredeki oynamalar, kablo yığınının breadboard bağlantı noktalarındaki zaaflardan olsa gerek. Breadboardlar eski olabilir ve iki adet kullanmışsın.

Ayrıca 5 volta düşürülen devrede neden 9 Volt giriş verdin? pull-down, pull-up kısılarında enerji çekiliyorsa 7805i yorabilir hatta kısadevre koruması varsa belki korumaya geçiyordur çok kısa. Tabii bozuk (yanlış bağlanmış) da olabilir 7805. Ölçmek lazım çıkışını vb.

Kendi koyduğun ilk devreyi mi uyguladın?? Oradaki giriş gerilimi neydi simülasyonda??? Sİmülasyonda regülatör yani 7805 olmadığını hatırla!! Bu sebeple kullanılan direnç vb ve ya çekilen akım-sızıntı akımı stratejik noktalarda gerilim düşmesine sebep olabilir. Zaten entegre datasheeti 4.5--5.5 Volt aralık vermiş. Simülasyon giriş gerilimini 5 Volta düşürüp deneyebilirsin.

Piller yetersiz kalabilir. Fazla akım çekmesine sebep olan bağlantı varsa, piller akım yetiştirmiyor olabilir zaten arada regülatör var... Düğmelere basma anı da dahil stratejik kısımların gerilim değerlerini incelemek lazım.

Özellikle entegre input kısımlarını transistörle aktifleştirmek gerekebilir.

Kablo yığınında hatalı bağlantı olabilir.

Devrenin pcbde de kararsızlık yapacağını düşünürüz. Pcbde hallolan tek sorun gevşek kablolar olur.

7805 çıkışı 5.2Volt ie entegre sınırına yakın. Araya bir diyot seri eklenirse, 0.7Volt gerlim düşüü sağlar. Biraz fazla ama farklı kombinasyonlarda denenebilir, (Tabi 7805 boşta 5.2 verip de çalışırken gerilimi düşrüyora bunu da görmek lazzım. Belki gerek kalmaz.) LM serisi ile ayarlı gerilim kaynağı yapılıp hassasiyet bozukluklarına karşı kalibre edilebilir Aslında 5Volt smps, led güç kaynağı gibi ayarlı bir güç kaynağı da kullanılabilir.

Proteusta güç kaynağı gerilimini kesin olarak öğren. Proteus en sol yukarıdan aşşağı simgelerde Generators kısmını seçip, Dc olanı aldığında, gerilimini değiştirebilceğin güç kaynağı olur. Bununla her yere gerçekten elinde olan gerilimi verebilirsin. Hatta bu gerlimi sınır değerlere değiştirip devrede sorun çıkıyor mu diye inceleyebilirsin. (Mantık kabulleri simülasyonda çalışabilir aa gerçekte çalışmayabilir. Mesela simülasyonda gerilim düşmediği varsayılabilir ama gerçekte öyle değil.)

6 adet 1.5Volt pil 9 Volt yapıyor. Halbu ki; 4 adeti 6Volt yapıyor ve bunu 7805e verebilirsin. Eğer devre fazla akım çekip piller yetersiz kalırsa, 5 adet pil de düşünebilirsin Ama pile mecburiyet yoksa hiç düşünme, direk güç kaynağı.

Led eklemişsin. Led de bağlandığı yere göre sorun çıkarıyor olabilir. Eğer sonuç ekran sayıcısı inputu yani tetik ucu pull-up ya pull-down yoksa bu da incelenmeli. Kararsızlığa sebep olabilir. Ekrana yansımayan fazla girişe de.(sayı atlama)

Stratejik önemli olan;

bir butona bastığında hiç alakası olmayan başka bir kısmı saydırması. Kullanılan kimi dirnçlerin haddinden fazla enerji tüketmesi vb sebeplerle olabilen gerilim düşümü, diğer kısım için gerilimi düşürerek sinyal sayılıp tetiklenmesine sebep olabilir. İki kısım için ayrı regülatörler, 7805ler kullanılablir ama güç kanağı düşünülmelidir.

Hocam proteusu kontrol ettim gücü yeniden 5 volt olarak verdim değişen hiç birşey olmadı. Asıl mevzumuza gelecek olursak, bu gün girişi aldığım butona paralel 0.1uF kutupsuz kondansatör taktım, sayı seçerken yalnızca bir kere sıçrama yaptı, eskiye göre çok daha iyi oldu. Şimdilik bu sorunu çözdüğümü varsayıyorum. Devreyi pazartesi günü laboratuvar ortamında deneme şansım olacak o zamana kadar eksiklikleri gideremezsem osiloskop ile giriş çıkışlardaki sinyal ölçümlerini paylaşırım. Ayrıca devrenin sunumu da laboratuvar ortamında yapılacağından, çok kaliteli bir keysight güç kaynağı ile de devreyi enerjilendirebilirim. Pazartesi günü deneyeceğim, kaliteli güç kaynağı acaba devremizi daha kararlı hale getirecek mi göreceğim.

Giriş butonunun sonuç ekranını değiştirme olayı siyah kalemle çizdiğim bağlantı şeklinde oluyordu. Daha önceki mesajımda söylediğim gibi siyah renkle çizilen kapasitör yanlış bağlantı zannımca. Sizin önerdiğiniz gibi kırmızı kalemle çizilmiş bağlantıyı yapınca giriş butonu artık sonuç ledine müdahale etmiyor. Şu an sonuç ledine müdahale eden tek şey masadaki ve breadboarddaki sarsılmalar. Bu arada henüz karşılaştırıcı entegreyi ve yeşil ve kırmızı ledleri bağlamadım. Onu da hallettikten sonra en son halini atarım yine.

Son olarak sonuç ekranı sayıcısı olan 7490'ın clock girişinde pull down resistor var evet. Dediğiniz gibi o direnç yokken sonuç ekranı da atlama yaparak sayıyordu.