Helezon yayların esnekliği?

Question

merhaba.
helezon yaylar kullanıldıkça esnekliğinde yumuşama yada sertleşme gibi bir değişim olur mu?
Benim 91 model arabam var.210 binde. köşeleri dönerken amerikan arabaları gibi sağa sola yatan araba, biraz bozuk yol oldumu takır tukur iç mekan sesleri oluşturuyor. Acaba yaylar özelliğini kaybetmiş olabilir mi?

Accepted Answer

hayır yaylar özelliklerini kaybetmezler.Sadece aşırı zorlanırlarsa plastik deformasyon olursa yay yüksekliği düşebilir ki bu durumda zaten yay değiştirilmelidir. yaylardan çok amortisörler atlaksa aşırı yaylanma vearacın stabiletesi bozulur , bu nedenle her bakımda bu amartisörler görevlerini görüyorlarmı diye kontrol ettirilmelidirlerEğer 100000 bakımınıyapacaksanız ve daha önce değiştirilmemiş ise özelkle ön amortisörler değiştirilmelidir. Genelde çok ve sert fren yapılan araçları amortisorleri yıpranırveya patlar . stabil giderkn bu parçalya birşey olması için bir neden yoktur. tabii kihendekler veyua tümseklere sert girişler varsa bu artisörün belini büker ve patlatır . Bundan sonra araç başlar yaylanmaya amerikan yaprak yaylı araçlar gibi hoplamay abaşlarsa illaki amortsorler gözden geçirilmeldir bu esanda yaylar çıkarılıp sıfırı i,lşe yayn yana getirilip üst noktaları arasında fark var mı kontrol ettirilmelidir ki eskiyen bir yay varsa (aslında eskimez ama deforme oluryani süner) çift olarak değişmesi uygundur.

quote:

Orjinalden alıntı: merulaalba

merhaba.
helezon yaylar kullanıldıkça esnekliğinde yumuşama yada sertleşme gibi bir değişim olur mu?
Benim 91 model arabam var.210 binde. köşeleri dönerken amerikan arabaları gibi sağa sola yatan araba, biraz bozuk yol oldumu takır tukur iç mekan sesleri oluşturuyor. Acaba yaylar özelliğini kaybetmiş olabilir mi?

Accepted Answer

quote: Orjinalden alıntı: vezir  hayır yaylar özelliklerini kaybetmezler.Sadece aşırı zorlanırlarsa plastik deformasyon olursa yay yüksekliği düşebilir ki bu durumda zaten yay değiştirilmelidir. yaylardan çok amortisörler atlaksa aşırı yaylanma vearacın stabiletesi bozulur , bu nedenle her bakımda bu amartisörler görevlerini görüyorlarmı diye kontrol ettirilmelidirlerEğer 100000 bakımınıyapacaksanız ve daha önce değiştirilmemiş ise özelkle ön amortisörler değiştirilmelidir. Genelde çok ve sert fren yapılan araçları amortisorleri yıpranırveya patlar . stabil giderkn bu parçalya birşey olması için bir neden yoktur. tabii kihendekler veyua tümseklere sert girişler varsa bu artisörün belini büker ve patlatır . Bundan sonra araç başlar yaylanmaya amerikan yaprak yaylı araçlar gibi hoplamay abaşlarsa illaki amortsorler gözden geçirilmeldir bu esanda yaylar çıkarılıp sıfırı i,lşe yayn yana getirilip üst noktaları arasında fark var mı kontrol ettirilmelidir ki eskiyen bir yay varsa (aslında eskimez ama deforme oluryani süner) çift olarak değişmesi uygundur.  quote: Orjinalden alıntı: merulaalba  merhaba. helezon yaylar kullanıldıkça esnekliğinde yumuşama yada sertleşme gibi bir değişim olur mu? Benim 91 model arabam var.210 binde. köşeleri dönerken amerikan arabaları gibi sağa sola yatan araba, biraz bozuk yol oldumu takır tukur iç mekan sesleri oluşturuyor. Acaba yaylar özelliğini kaybetmiş olabilir mi?     Özelligini kaybetmesinden kasıt zaten plastik deformasyon sonucu eski haline geri donememesidir. Ya da demirin yorulması diye tabir edilen bir olay vardır. Siz amortisoru zorlamasanız bile sonucta amortisor aracın belli agırlıgı ile bir yuk altında bulunuyor. Bu da metalin yorulmasına neden olur. Siz aracınızla hic cukura girmemis hic ani fren yapmamıs olaiblirisiniz. Ama bu yorulmadan dolayı metal aksam ozellgini kaybedecektir. Eskisi gibi calısmayacaktır. Yay yukeskliginin dusmesi zaten baslı basına buyuk sorundur. Araba yere daha cok yaklasır. Farklı yay uzunlukları nedeniyle aracın durusu yamulabilir ve yol tutusu frenleme gibi seyler degisir. Koyu olarak aldıgım yeri ise biraz anlamadım. Yayın sunmesi seklinin bozulması demek eskimek demek degil midir zaten. Ayrıca korozyonu da unutmayalım.

Accepted Answer

sayın mppriveturun,
Teknikbir cevap yazmak istedim. Anlaşılan biraz basit kaldı .mühendis olduğunuzu düşünerek biraz daha Detaya girmek gerekiyor.
Bahsettiğim konu sodenberg diagramı ile alakalı sünme değimi için bu eğriyi iyi anlamak lazım. Verilen yük ve periodu hesaplamalar sonucunda bulunsada her halikarda bir yükselik azalması fatique getirmiş demektir ve dizayn koşullarının dışına çıkmış demektir. Burada özet bilgiyi bulabileceğiniz bir link veriyorum.

http://www.efunda.com/DesignStandards/springs/calc_comp_fatigue_eqn.cfm#soderberg

http://74.125.77.132/search?q=cache:POQ2892sV_AJ:www.efunda.com/designstandards/springs/calc_comp_fatigue_eqn.cfm+spring+design+sodenberg+diagram&hl=tr&ct=clnk&cd=1&gl=tr

fatique yükden etkilenip etkilenmesdiği için bir site var ama üyelik istiyor yine de bir giriş yolu var

http://74.125.77.132/search?q=cache:JDhR-amfRegJ:www.efunda.com/DesignStandards/springs/calc_comp_fatigue.cfm+http://www.efunda.com/designstandards/springs/calc_comp_fatigue.cfm&hl=tr&ct=clnk&cd=1&gl=tr

< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi vezir -- 3 Şubat 2009; 14:00:48 >

Accepted Answer

quote: Orjinalden alıntı: mprivateturun  sayın vezir  tesekkur ederim verdiginiz linklerdeki bilgi ve hesaplamalar hakkında az da olsa bilgim var. Ben insaat muhendisiyim. Ancak sizin de bildiginiz uzere insaat celigi olsun, celik yapılar olsun az da olsa bilgimiz var. Linkleri inceledim. Zaten behsettigimiz aynı sey. belli bir yuk altına metal yorulma egilimi gostercektir. Hele ki hava kosullarına maruz kaldıgında bu sorun daha da artacaktır. Mesela soyle anlatayım. sıfır bir arac alalım ve bu araca hic binmeyelim 10 yıl sonra aracın amortisorleri ilk gunku gibi olmayacaktır. ilk gunkune gore belki daha sert belki daha yumusak olacaktır. (kosullar neyi gerektirir hesaplamak ya da deney yapmak gerekebilir). Amortisor ise insaat celigine yakın bir karbon oranına sahiptir. esnek bir yapıya sahiptir. Motorlarda ve ya pistonlarda kullanılan sert ve kırılgan karbon oranında degildir. Bu yuzden uzama ve ya kısalma yapması zaten olasıdır. Benim demek istedigim kullanıla kullanıla bu aksamda degisimler meydana gelecektir. (uzama, kısalma, enkesitinde incelme vs)  Sonuc olarak zamanla hicbir mekanik aksam eskisi gibi calısmaz. Ha bunu fiziksel olarak ne kadar hissederiz ve ya hissetmeyiz onu bilemem.    ben yay sabiti ve fenomenleri anlatmaya çalışmıştım sanırım farklı şeylerden bahsediyoruz veya siz Amortisör yerine yay demek istediniz diye anladım.  vermiş olduğum formüller ve olaylar tamemen YAY yani spring için geçerlidir.Amortisorün olayı da problemleride tamemem farklıdır.Aslında biraz da tersi durum vardır.Bu konuya girmiyorum.  yayımız için eskime tamir edilen şey sizin de bahsettiğiniz korozyon ve dizayn edilen yükdışındaki gerçekleri de barındırmaktadır. bunedenle inşaat çeliği de bükülüp yay yapılsa benzer olaylar söz konusu olacaktır. Ancak sizin de çok iyi bileceğiiz gibi metalin yay için uygun olması ve yay sabitini belirleyen konular (spring constant) tasarım ile alakalı konular olmasına rağmen ve değişmemesini beklediğimiz bu şey yayın son yüksekliğinin (spring free lenght) değişmesi ile sodenberg limitini değiştirecektir.  başka bir değişle sinssat müh. sıkça kullandığı güvenlik katsayısını etkilemektedir.Zaten aşagıda tekrar verdiğim linkte bu durumu sayıları oynayarak herkesin incleyebilmesi mümkündür.  Sonuç itibarıyle diyebileceğim amortisör tamemen yeni olsa bile yayın yüksüz durumdaki (spring free length) yay boyunun uzunluğu sıfır olanda farklı ise artık bu yay eskimiş veya tehlikeli durumda (kırılabilir kopabilir) veya güvenlik katsayısı düşmüştür diyebiliriz.  amortisörde ise bağlantı noktası çekilerek istenilen yere getirilebileceği için yayın boş durumdaki yüksekliğine göre tamirhanelerde yenisi yaya hiç bakılmadan takılabilmektedir.Nadir de olsa yay ciddi bir darbede (bir çukur veya tümsek9 geri dönülmez yay yüksekliğine gelmesi veya kopması muhtemel dahilindedir.

Accepted Answer

amortisörler her bakımda kontrol ettirilerek aracın stabilitesi sağlanmalıdır. patlak bir amortisör eğer ön tekerlerde ise frene basıldığında aracın burnu o tarafa doğru yatar .Buna kafa atma de diyorlar.
Ancak patlak amortisör arkada ise arkada oturanların konforsuz yolculuk yapmalarına ve aracın kasislerde tümseklerde hoplayıp zıplamasına neden olmaktadır.Ayrıca çok da tehlikeli savrulmalar virajlarda fren yapılırsa olabilmektedir.Bu nedenle amortisör ve özellikle bağlantılarını kontrol ettiriniz bazen lastik takozları aşınırsa bu tür sesler olması muhtemeldir.

quote:

Orjinalden alıntı: Calpi84

Arkadaşlar benimde 99 model amortisörleri orjinal bir palio arabam var.Son 1 yıldır çukurlarda ve tümseklerde arabanın içinde aşırı ses oluyor ve konforu azaldı.Geçen yıl salıncaklar,rot başları değişti ama amortisörlere baktırmadım.Düz yolda herhangi bir ses yok bozuk yollarda arabadan takır tukur sesler geliyor.Önceden bu kadar rahatsız edici bir durum yoktu şimdi arabadan gelen seslere takmış durumdayım.Ne yapmam gerekir?

Accepted Answer

evet anlaşılan daha detaylı bir açıklama yapmam gerekecek .Ama sayın chevymel1 olayı tam olarak kavramış olduğunu yazısından hissedebiliyorum.

ilk önce bir yayın görevi ile amortisörün görevi konusuna değinmek lazım.,

Araçlarımızda darbeleri emmek ve bunu sürüş mahaline iletmeyi engellemek için yaylar binlerce yıl önce icat edilmiştir. At arabalarında kullnılan yaprak yaylar dan başlayarak spiral yaylara devam eden bir gelişim süreci bulunmkatadır. Her yayın bir yay sabiti ve bilimsel olan bir hesaplama yöntemi vardır.Çok da zor değildir linkleri bir karıştırabilen için en zor problemler için bir kaç işlem yeterli olacaktır.

Peki amortisörü neden kullnıyoruz. Aslında at arabalarında bunun olmadığını hepimiz biliriz. Çünkü yük ve hız işin içine yeteri kadar girmemiştir. Yük miktarı artınca buna hız da eklenince dinamik denilen kavramlar ve aslında çok kapsamlı bir mak. müh alt kolu olan alana girmekteyiz. Bunu inşaat mühendislerin kapsamlı bilmemeleri çok normaldir. Bir mak.müh. hem dinamik hem satatik bilmek zorundadır ki sistem sağlıklı yüreyebilsin. Ama şahsi fikrim bir mak. müh de asla bir inşaat müh kadar statik hesabı veya görüşü yapamamaktadır. 20 yıllık iş hayatımda bunu genç arkadaşlardan sıkça gözlemlemekteyim.

Ancak bilgisayar sistemlerinin gelişimi ve deprem mühendisliği gibi konular işin içine girince yapı dinamiği de benzer şekilde tüm insaat müh. hayatına girdi. artık bir yapının olmazsa olmaz hesapları arasında yer almaktadır. Ancak bir fark vardır bir araç devamlı olarak bu yüklerle baş etmek zorundadır diyeri ise biraz da şansa ve yüze rabbimize kalan bir period ile halihazırda beklemektedir.neyse konuyu sadece bir saptama yapmak için değindim, amacım kimseyi kırmak değildir sadece bakış açısı farkı için.
Yoksa 20-25 yılönce bilgisayarlara ancak bilgisayar mühendisleri tuşlarına dokunabilir sadece onların tekelinde bir iş olduğunu sanırdık.

Amortisörler yapısı geriği içlerinde yay barındrımazlar .Çünkü görevleri darbeyi sönümlemektir. S,isteme konulma amaçları ise gelebilecek kuvvetleri sönümleyerek aracın stabilizasyonunu sağlamaktır.Bir otomobilde amortisör sökülür veya patlarsa(aslında patlama değimi sanaldır , sadece içindeki yağ veya gaz kaçar) görevini göremez. Bu takdirde yerin dinamik dengelerini ileteceği yay dışında bir şey kalmaz.yay ise yükü yani kuvveti alır ancak yapısı gereği rezonasa girme veya salınım yapma eğilimindedir.İşte bu boşluğu amortisör doldurur. Salınımı engeller ve sabit bir hızda hareketini devam ettirir.

Bundan dolayı bir yerde titreşim varsa illa ki bir yay ve amortisör kullnılmak zorundadır.Ama bazı sistemlerde ağır makinaların titreşimini engellemek için sadece bir takoz da kullanılabilmektedir.Aslında lastik takozların görevi ile amortisörün görevi aynıdır.Damping yapmaktır . Kısacca sönümleme deniyor.

Bir kapı düşünün . sadece yay koysanız kapı kapanır ama nerede yavaşlayacağını bilemez ''dann '' diye vurrarak kapanır . bunu engellemek için içine amortiösr konur , şekli arabalarınkinden farklı olabilir ama göreevi aynıdır. Kapıyı iterek açtığınızda yayı gerersiniz bırakılınca yay kafasına göre kuvveti kapıya iletemez. Amartisör bunu sönümler ve kapı sabit hızda kapanır.

şimdi tekrar başa sararsam sayın mpriveturun sorusundaki fark şudur.
Yay yapısı gereği ezilmemk için bir direnci vardır. Ancak bu aracın ağırlığı ile ezilir yolun durumuna göre de salınım yapar.
Ancak amortisör üzerine kuvvet uygulanmazsa kuzu kuzu durur. kuvveti ne kadar artırısanız aynı hızda ezilmez .Daha doğrusu pistonun içeri girme hızı içindeki yağın ve sistemin damping yapma faktörü ile belirlenmiştir. Dolaysı ile üzerine 100 kg yüklesenizde aynı hızda hareket eder 1000 kg yüklesenizde . Bu nedenle yay olmasa amortisör içine girer ve öylece kalır. aracın tekrar aynı pozisyona gelmesi için yayın ittirme kuvvetine ihtiyacı vardır. prensip olarak ek başlarına ciddi bir iş başaramazlar ancak yay ve amortisör birlikte dizayn edilirse sisteme gelebşlecek yükler kontol altına alınmış olur .Amortisör damping katsayısı oynaması olmadan sönümleme hızı aynı olacağı için bazı durumlarda sert olanlar diye tabir edilenler tercih edilir bazı durumlarda konfor isteniyor ise yumuşak geçirgenlikte olanlar. Şimdilierde ayarlı amrtisörler hatata kompresor kullanılarak sertliğini ayarlayabilen tipleri de mevcuttur.

umarım bilgi temel düzeyde kavramları anlamada faydalı olmuştur.

Accepted Answer

quote: Orjinalden alıntı: chevymel1  bende inşaat mühendisiyim genel mühendislik bilgisiyle yorum yapacak olursam amortisörün görevi yalnızca yayın salınımını durdurmaktır arabaların yol tutusunu konforunu genel süspansiyon özelliklerini sadece bu helezon yaylar belirler diye biliyorum. yaylar salınım yaptıkca bu salınımı sönümleme işlevide amortisöre düşüyor sağlam olmazsa denildigi gibi arabanın hoplaya hoplaya gitmesi durumu oluşuyor. ünide gösterdikleri çeliğin gerilme-şekil değiştirme diyagramında malzeme akma sınırına kadar zorlamalar için lineer elastik şekil değiştirir yani yükle birlikte akma sınırına kadar olacak şekil değiştirmeler geri döner. ama akma sınırı ve sonrası yükleri için plastik şekil değiştirme başlar. kalıcı şekil değiştirme bu bölgede olur. yani bizim durum için aşırı yüklemede yük kalktığı zaman yay dizayn edildiği gibi kalmaz kalıcı şekil değiştirme oluşmuştur.    Evet ben de bunu diyorum demek istedigim zaten akma sınırından sonra olabilecek durumlar icin gecerli. Dediklerinize aynen katılıyorum. Ben de bunu demeye calısıyorum. Bilmiyorum belki yanlıs taraftan soyledim. Anlasılamadım. Ancak benim bir de bahsettigim su durum var ki malzemenin yorulmasıdır. Bilgidiniz gibi  Ancak konfor yol tutusunu sadece yayların sagladıgını bilmiyordum. Yani hic dusunmemistim. Ben ikisini bir olarak ele alıyordum. Ama dusununce oyle oldugu kanısına ben de vardım. O zaman arabanın yol tutus ve ya konforunu arttırmak icin yayları degistirmek yeterli midir?

Answer

güncel

Answer

Helezon yayları ozelligini kaybeder. Amortisorlerin yagı kalmamıssa ya da yagı eskimisse bozuk yolda asırı ses yapar.

Answer

cevaplar için teşekkürler. yay yüksekliklerini ve amortisörleri kontrol ettireyim.
ek olarak ben arabanın yaylanmasından çok, küçük bozuklukları bile hissettirmesinden rahatsızım. yollardaki küçük çakıl taşlarını,bozuk asfaltı vs. en az hissedebilmek için yağlı amortisör mü seçmeliyim,gazlı amortisör mü?

Answer

Sadece amortisorden kaynaklı bir sorun olmayabilir. Ön takımınız ne durumda. Ön takım kotu durumdaysa bir cukuru 10 kat daha sidettli hissedebilirisniz.
Ancak amortisor de buyuk etken tabiki. Ben aracınızın orjinalinde hangi tur amortisor varsa onu oneririm. Yol tutusu falan acısından.Fazla oynamayınız.

Answer

sayın vezir

tesekkur ederim verdiginiz linklerdeki bilgi ve hesaplamalar hakkında az da olsa bilgim var. Ben insaat muhendisiyim. Ancak sizin de bildiginiz uzere insaat celigi olsun, celik yapılar olsun az da olsa bilgimiz var. Linkleri inceledim. Zaten behsettigimiz aynı sey. belli bir yuk altına metal yorulma egilimi gostercektir. Hele ki hava kosullarına maruz kaldıgında bu sorun daha da artacaktır. Mesela soyle anlatayım. sıfır bir arac alalım ve bu araca hic binmeyelim 10 yıl sonra aracın amortisorleri ilk gunku gibi olmayacaktır. ilk gunkune gore belki daha sert belki daha yumusak olacaktır. (kosullar neyi gerektirir hesaplamak ya da deney yapmak gerekebilir). Amortisor ise insaat celigine yakın bir karbon oranına sahiptir. esnek bir yapıya sahiptir. Motorlarda ve ya pistonlarda kullanılan sert ve kırılgan karbon oranında degildir. Bu yuzden uzama ve ya kısalma yapması zaten olasıdır. Benim demek istedigim kullanıla kullanıla bu aksamda degisimler meydana gelecektir. (uzama, kısalma, enkesitinde incelme vs)

Sonuc olarak zamanla hicbir mekanik aksam eskisi gibi calısmaz. Ha bunu fiziksel olarak ne kadar hissederiz ve ya hissetmeyiz onu bilemem.

< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi mprivateturun -- 3 Şubat 2009; 19:39:40 >

Answer

Arkadaşlar benimde 99 model amortisörleri orjinal bir palio arabam var.Son 1 yıldır çukurlarda ve tümseklerde arabanın içinde aşırı ses oluyor ve konforu azaldı.Geçen yıl salıncaklar,rot başları değişti ama amortisörlere baktırmadım.Düz yolda herhangi bir ses yok bozuk yollarda arabadan takır tukur sesler geliyor.Önceden bu kadar rahatsız edici bir durum yoktu şimdi arabadan gelen seslere takmış durumdayım.Ne yapmam gerekir?

Answer

quote: Orjinalden alıntı: vezir   quote: Orjinalden alıntı: mprivateturun  sayın vezir  tesekkur ederim verdiginiz linklerdeki bilgi ve hesaplamalar hakkında az da olsa bilgim var. Ben insaat muhendisiyim. Ancak sizin de bildiginiz uzere insaat celigi olsun, celik yapılar olsun az da olsa bilgimiz var. Linkleri inceledim. Zaten behsettigimiz aynı sey. belli bir yuk altına metal yorulma egilimi gostercektir. Hele ki hava kosullarına maruz kaldıgında bu sorun daha da artacaktır. Mesela soyle anlatayım. sıfır bir arac alalım ve bu araca hic binmeyelim 10 yıl sonra aracın amortisorleri ilk gunku gibi olmayacaktır. ilk gunkune gore belki daha sert belki daha yumusak olacaktır. (kosullar neyi gerektirir hesaplamak ya da deney yapmak gerekebilir). Amortisor ise insaat celigine yakın bir karbon oranına sahiptir. esnek bir yapıya sahiptir. Motorlarda ve ya pistonlarda kullanılan sert ve kırılgan karbon oranında degildir. Bu yuzden uzama ve ya kısalma yapması zaten olasıdır. Benim demek istedigim kullanıla kullanıla bu aksamda degisimler meydana gelecektir. (uzama, kısalma, enkesitinde incelme vs)  Sonuc olarak zamanla hicbir mekanik aksam eskisi gibi calısmaz. Ha bunu fiziksel olarak ne kadar hissederiz ve ya hissetmeyiz onu bilemem.    ben yay sabiti ve fenomenleri anlatmaya çalışmıştım sanırım farklı şeylerden bahsediyoruz veya siz Amortisör yerine yay demek istediniz diye anladım.  vermiş olduğum formüller ve olaylar tamemen YAY yani spring için geçerlidir.Amortisorün olayı da problemleride tamemem farklıdır.Aslında biraz da tersi durum vardır.Bu konuya girmiyorum.  yayımız için eskime tamir edilen şey sizin de bahsettiğiniz korozyon ve dizayn edilen yükdışındaki gerçekleri de barındırmaktadır. bunedenle inşaat çeliği de bükülüp yay yapılsa benzer olaylar söz konusu olacaktır. Ancak sizin de çok iyi bileceğiiz gibi metalin yay için uygun olması ve yay sabitini belirleyen konular (spring constant) tasarım ile alakalı konular olmasına rağmen ve değişmemesini beklediğimiz bu şey yayın son yüksekliğinin (spring free lenght) değişmesi ile sodenberg limitini değiştirecektir.  başka bir değişle sinssat müh. sıkça kullandığı güvenlik katsayısını etkilemektedir.Zaten aşagıda tekrar verdiğim linkte bu durumu sayıları oynayarak herkesin incleyebilmesi mümkündür.  Sonuç itibarıyle diyebileceğim amortisör tamemen yeni olsa bile yayın yüksüz durumdaki (spring free length) yay boyunun uzunluğu sıfır olanda farklı ise artık bu yay eskimiş veya tehlikeli durumda (kırılabilir kopabilir) veya güvenlik katsayısı düşmüştür diyebiliriz.  amortisörde ise bağlantı noktası çekilerek istenilen yere getirilebileceği için yayın boş durumdaki yüksekliğine göre tamirhanelerde yenisi yaya hiç bakılmadan takılabilmektedir.Nadir de olsa yay ciddi bir darbede (bir çukur veya tümsek9 geri dönülmez yay yüksekliğine gelmesi veya kopması muhtemel dahilindedir.  http://74.125.77.132/search?q=cache:JDhR-amfRegJ:www.efunda.com/DesignStandards/springs/calc_comp_fatigue.cfm+http://www.efunda.com/designstandards/springs/calc_comp_fatigue.cfmhl=trct=clnkcd=1gl=tr

Answer

quote: Orjinalden alıntı: vezir   quote: Orjinalden alıntı: mprivateturun  sayın vezir  tesekkur ederim verdiginiz linklerdeki bilgi ve hesaplamalar hakkında az da olsa bilgim var. Ben insaat muhendisiyim. Ancak sizin de bildiginiz uzere insaat celigi olsun, celik yapılar olsun az da olsa bilgimiz var. Linkleri inceledim. Zaten behsettigimiz aynı sey. belli bir yuk altına metal yorulma egilimi gostercektir. Hele ki hava kosullarına maruz kaldıgında bu sorun daha da artacaktır. Mesela soyle anlatayım. sıfır bir arac alalım ve bu araca hic binmeyelim 10 yıl sonra aracın amortisorleri ilk gunku gibi olmayacaktır. ilk gunkune gore belki daha sert belki daha yumusak olacaktır. (kosullar neyi gerektirir hesaplamak ya da deney yapmak gerekebilir). Amortisor ise insaat celigine yakın bir karbon oranına sahiptir. esnek bir yapıya sahiptir. Motorlarda ve ya pistonlarda kullanılan sert ve kırılgan karbon oranında degildir. Bu yuzden uzama ve ya kısalma yapması zaten olasıdır. Benim demek istedigim kullanıla kullanıla bu aksamda degisimler meydana gelecektir. (uzama, kısalma, enkesitinde incelme vs)  Sonuc olarak zamanla hicbir mekanik aksam eskisi gibi calısmaz. Ha bunu fiziksel olarak ne kadar hissederiz ve ya hissetmeyiz onu bilemem.    ben yay sabiti ve fenomenleri anlatmaya çalışmıştım sanırım farklı şeylerden bahsediyoruz veya siz Amortisör yerine yay demek istediniz diye anladım.  vermiş olduğum formüller ve olaylar tamemen YAY yani spring için geçerlidir.Amortisorün olayı da problemleride tamemem farklıdır.Aslında biraz da tersi durum vardır.Bu konuya girmiyorum.  yayımız için eskime tamir edilen şey sizin de bahsettiğiniz korozyon ve dizayn edilen yükdışındaki gerçekleri de barındırmaktadır. bunedenle inşaat çeliği de bükülüp yay yapılsa benzer olaylar söz konusu olacaktır. Ancak sizin de çok iyi bileceğiiz gibi metalin yay için uygun olması ve yay sabitini belirleyen konular (spring constant) tasarım ile alakalı konular olmasına rağmen ve değişmemesini beklediğimiz bu şey yayın son yüksekliğinin (spring free lenght) değişmesi ile sodenberg limitini değiştirecektir.  başka bir değişle sinssat müh. sıkça kullandığı güvenlik katsayısını etkilemektedir.Zaten aşagıda tekrar verdiğim linkte bu durumu sayıları oynayarak herkesin incleyebilmesi mümkündür.  Sonuç itibarıyle diyebileceğim amortisör tamemen yeni olsa bile yayın yüksüz durumdaki (spring free length) yay boyunun uzunluğu sıfır olanda farklı ise artık bu yay eskimiş veya tehlikeli durumda (kırılabilir kopabilir) veya güvenlik katsayısı düşmüştür diyebiliriz.  amortisörde ise bağlantı noktası çekilerek istenilen yere getirilebileceği için yayın boş durumdaki yüksekliğine göre tamirhanelerde yenisi yaya hiç bakılmadan takılabilmektedir.Nadir de olsa yay ciddi bir darbede (bir çukur veya tümsek9 geri dönülmez yay yüksekliğine gelmesi veya kopması muhtemel dahilindedir.    Hocam,  Yayla amortisorun farkını anlayamadım. sonucta ikiside spiral sekilde bir malzeme ve ikisi de esneyen bir malzeme degil mi?  Elbetteki isin deneyini hesabını falan yapmadıgım icin korozyonun mu yoksa dizayn yuklerinin mi ya da yay aralıgının kısalmasının mı daha cok etki edecegini bilmiyorum. Ama suruse ve konfora en cok etki edecek olan elbette ki yay boyunun kısalmasıdır.  Evet linkte sayılarla oynamak suretiyle olayı biraz anladım. tabi birimleri falan fazla bilmedigim icin cok iyi kavrayamadım.  Koyu aldıgım yerde ise zaten ben de onu demek istiyorum. Bilmiyorum yanlıs mı aktardım kendimi ama ben de onu demek istiyorum.  İnşaat celigi konusuna gelince ise duz bir insaat celiginin sarmal hale getirilmek suretiyle amortisor yapılmasından bahsetmissiniz. Sonucta bu celik sarmal hale getirilirlen muhtemelen kılcal catlaklar olusacaktır. Ancak amortisor o sekil halindeyken sogutuldugu icin kılcal catlaklar minmum seviyede belki de hic olmayacaktır. Ancak siizn de dediginiz gibi amortisor elastik kapasitesinin ustunde bir yuke maruz kalırsa geri donusu olmayan bir hareket yapacaktır. Yani muhtemelen kılcal catlaklardan dolayı yay yuksekligi kısalacaktır. Bu da kullanım acısından bize etki edecektir.  Bilgileriniz icin tesekkur ederim. Yay ve amortisor olayını anlayamadım. Yaydan kastınız yayın saga sola hareket etmesinden dolayı ve amortisorun dikine hareket etmesinden dolayı mı?

Answer

konu çok bilimsel gittiği için bozmak istemiyorum ama, benim anladığım yayların yerleştirildikleri yuvaların aşınmış olabilecekleri ve yayların yükseklik farkları, amortisörler ve amortisör takozları kontrol edilmeli.

Answer

quote: Orjinalden alıntı: merulaalba  konu çok bilimsel gittiği için bozmak istemiyorum ama, benim anladığım yayların yerleştirildikleri yuvaların aşınmış olabilecekleri ve yayların yükseklik farkları, amortisörler ve amortisör takozları kontrol edilmeli.     Bir cok neden olabilir takozlar yaylar yuvalar belki cok sert bir cukura girdiniz aracınızın tablası egildi on sag taraf cokuk duruyor falan.

Answer

bende inşaat mühendisiyim genel mühendislik bilgisiyle yorum yapacak olursam amortisörün görevi yalnızca yayın salınımını durdurmaktır arabaların yol tutusunu konforunu genel süspansiyon özelliklerini sadece bu helezon yaylar belirler diye biliyorum. yaylar salınım yaptıkca bu salınımı sönümleme işlevide amortisöre düşüyor sağlam olmazsa denildigi gibi arabanın hoplaya hoplaya gitmesi durumu oluşuyor. ünide gösterdikleri çeliğin gerilme-şekil değiştirme diyagramında malzeme akma sınırına kadar zorlamalar için lineer elastik şekil değiştirir yani yükle birlikte akma sınırına kadar olacak şekil değiştirmeler geri döner. ama akma sınırı ve sonrası yükleri için plastik şekil değiştirme başlar. kalıcı şekil değiştirme bu bölgede olur. yani bizim durum için aşırı yüklemede yük kalktığı zaman yay dizayn edildiği gibi kalmaz kalıcı şekil değiştirme oluşmuştur.

Answer

Sayın vezir hocam. Aramızdaki durum sundan cıktı. Ben amortisoru yay ve pistonu bir tutarak dusunuyorum. Siz ise dısardaki yayı ayrı icerdeki piston icindeki yag olan kısmı ayrı olarak alıyorsunuz. Anlasmazlıgın sebebi bu. Yoksa ben de sizin dediginizi diyorum. Ama benim arkadasa vermek istedigim cevap basit ve net bir sekilde olmak amaclıydı. Yani kısacası amortisorler (yay ve piston) zamanla ozelliklerini yitirebilirler. Bu ne olabilir. Piston icindeki yagın kacması ya da yapısının bozulması, gazın kacması, pistonun egilmesi gibi durumalardan yayın salınımını sonumleyemesi. Ya da yayın asırı yuk altında akmaya ugrayarak gerekli salınımı yapamaması gibi. Bahsettigmiz seyler aynı.

Sanırım zamanla yayın ve pistonun yapısının bozulacagı ve ilk gungu gibi konforlu ya da guvenli bir surus olmayacagında hem fikiriz.
Diger konulara gelince ise muhtemelen yay korozyondan dolayı vs den dolayı da zarar gorecektir. Zira korozyon yayın dıs kısmında olustugunda kesit alanında bir azalma olacaktır. Bu da misal olarak o yayın akma sınırı 250 newton ise en kesiti kuculdugu icin 200 newtona dusecektir. Bu da ortalama bir cukura girdigimizde bile yayın akma sınırına ulasmasına ve yayın boyunun kısalmasına yani salınım degerinin azalmasına neden olacaktır. Bu da konforu azaltacaktır.

< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi mprivateturun -- 5 Şubat 2009; 0:02:12 >

Helezon yayların esnekliği?

En Beğenilen Yanıtlar

Benzer içerikler