edebiyat çalışmak isteyenlere

Kipırs Çipırs

Yüzbaşı

659 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

arkadaşlar edebiyatta temel noktalar burada

*alıntıdır

TÜRK EDEBİYATINDA İLKLER

İlk yazılı ürünler, Türk adının geçtiği ilk Türkçe metin – Orhun Yazıtları
Orhun Yazıtlarını ilk okuyup çözümleyen – Danimarkalı bilgin Thomsen’dır.
İlk Mesnevi, İlk didaktik şiir örneğimiz ve aruzla yazılan ilk eserimiz – Yusuf Has Hacip’in yazdığı Kutadgu Bilig (11.yy)
İlk sözlük – Kaşgarlı Mahmut’un Divanü Lügati’t Türk’üdür.
İlk biyografik eser – Ali Şir Nevai’nin – Mecalis’ün Nefais
Tasavvuf alanında ilk şair – Ahmet Yesevi’dir. ( ? 1166 )
İlk anı türü örneği – Babür Şah – Babürname’dir.
İlk gezi türüyle eser – Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’dir.
İlk fabl örneği – Şeyhi’nin Harname’sidir.
Divan Edebiyatında mahallileşme akımının temsilcisi ve şarkıyı icat eden: Nedim’dir.
İlk özdeyiş örneklerini veren: Ali Bey / Lehçet’ül Hakayık
İlk roman çevirisi – Fenelon’dan – Telemak (Yusuf Kamil Paşa)
İlk roman örneği – Şemsettin Sami – Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat.
İlk edebi roman – Namık Kemal – İntibah ( Sergüzeşt-i Ali Bey)
İlk tarihi roman – Namık Kemal – Cezmi (1880)
İlk köy romanı – Nabizade Nazım – Karabibik (1890)
İlk realist roman – Recaizade Mahmut Ekrem – Araba Sevdası.
İlk psikolojik roman – Mehmet Rauf – Eylül’dür.
İlk modern roman örnekleri –Halit Ziya Uşaklıgil – Mai ve Siyah – Aşk-ı Memnu.
İlk tezli ( bir görüşü savunan ) romanımız – Nabizade Nazım – Zehra.
İlk öykü örneklerini – Ahmet Mithat Efendi – Letaif-i Rivayat (Bilinene göre ilk)
Batılı anlamda ilk öyküye örnek – Samipaşazade Sezai – Küçük Şeyler.
İlk tiyatro çevirileri – Ahmet Vefik Paşa – Moliere’den yapmıştır.
Sahneye konulan ilk tiyatro eseri – Namık Kemal – Vatan Yahut Silistre.
Şinasi’nin Edebiyata kazandırdığı ilkleri şunlardır:
İlk batılı anlamda tiyatro “Şair Evlenmesi” (1859)
Şinasi’nin ilk şiir çevirileri – Racine, Lamartine ve Fenelon’dandır.
Şinasi’nin ilk ilk fabl çevirileri – Fransız şair La Fontaine’dendir.
İlk makale örneği – Mukaddime ( Tercüman-ı Ahval’de yayımlandı.)
Noktalama işaretlerini ilk kullanan kişi Şinasi’dir.
İlk özel gazete – Tercüman-ı Ahval (1860) Şinasi ve Agâh Efendi
İlk epik tiyatro örneği – Haldun Taner – Keşanlı Ali Destanı’dır.
İlk uyaksız şiir – Abdülhak Hamit Tahran yazmıştır.
Divan şiirinin ilk şairi – Hoca Dehhani’dir.
İlk pastoral şiir örneklerini – Abdülhak Hamit Tahran – Sahra’da vermiştir.
İlk resmi gazete – Takvim-i Vakayi (1831)
İlk yarı resmi gazete – Ceride-i Havadis (1840)
İlk dergi örneği – Münif Paşa Mecmua-ı Fünun’dur.
İlk mizah dergisi – Teodor Kasap’ın çıkardığı “Diyojen”.
İlk antoloji – Harabat (Ziya Paşa)
İlk günlük ( batılı anlamda ) Direktör Ali Bey “Seyahat Jurnali”
Yer adları bakımından zengin sözlük – “Lehçe-i Osmanî” – Yusuf Kamil Paşa
Batı anlayışındaki ilk edebiyat tarihçimiz – Fuat Köprülü
Edebiyatımızdaki milli dönemin açılmasına öncülük eden – Mehmet Emin Yurdakul
BATI EDEBİYATINDAKİ ÖNEMLİ YAZARLAR VE ESERLERİ

Eflatun: Devlet, Kanunlar, Ziyafet, Sokrates’in Savunması
Homeros: İlyada, Odisse
Sophokles: Kral Oidipus, Elektra, Trakhisli Kadınlar
Heredotos: Tarih
Çiçero: Nutuklar, Hitabet, Cumhuriyet, Dostluk
Vergilius: Bocilica, Georgeia
Seneca: Dialoglar, Troialılar, Agomennon
Dante: Divinia Commedia ( İlahi Komedya )
Ariosta: Çılgın Orlando
Tasso: Kurtarılmış Kudüs, Aminta
Cervantes: Don Quijote ( Don Kişot )
Montaigne: Denemeler
F. Bacon: Denemeler
Cornielle: Le Cid, Horace
Racine: Andromaque, Phedre
Moliere: Gülünç Kibarlar, Tartuffe, Zoraki Hekim, Cimri, Hastalık Hastası
La Fontaine: Fabller
Pascal: Düşünceler
Montesquieu: Kanunların Ruhu, İran Mektupları
Voltaire: Henriade, Zadig
J.J Rousseau: İtiraflar, Toplum Sözleşmesi, Emile
Lamartine: Şairine Düşünceler, Graziella
V. Hugo: Hemani, Sefiller, Notr Dame de Paris, Cromwell, Cezalar
Balzac: Eugenie Grandot, Goriot Baba, Vadideki Zambak
Stendhal: Kırmızı ve Siyah, Parma Manastırı
Flaubert: Madam Bovary, Salambo, Duygusal Eğitim, Üç Hikâye
A. Daudet: Değirmenimden Mektuplar, Pazartesi Hikâyeleri, Sapho
E. Zola: Meyhane, Germinal, Deneysel Roman, Nana
Maupassant: Güzel Dost, Tombalak, Ayışığı, Küçük Roque
Baudelaire: Kötülük Çiçekleri
Albert Camus: Veba, Yabancı, Düşüş
Shakespeare: Venedik Taciri, Hamlet, Romeo ve Juliet, Othello, Kral Lear
Milton: Kaybolmuş Cennet
Daniel Defoe: Robinson Crusoe
C. Dickens: Antikacı Dükkânı, David Copperfield
Goethe: Faust
Schiller: Don Carlos, Wilhelm Tell
Puşkin: Maça Kızı, Çingeneler, Yüzbaşının Kızı
Gogol: Müfettiş, Kumarcılar, Ölü Canlar
Dostoyevski: Suç ve Ceza, Budala, Karamazov Kardeşler
Tolstoy: Savaş ve Barış, Anna Karanina, İvan İlyiç’in Ölümü, Hacı Murat
Gorki: Ana
İbsen: Hortlaklar, Halk Düşmanı
E. Allan Poe: Kuzgun, Annabel Lee, Canlar
Mark Twain: Missisipi’de Hayat, Tom Sawyer’in Maceraları
Jack London: Uçurum Halkı, Martin Eden, Vahşetin Çağrısı
E. Hemingway: Çanlar Kimin İçin Çalıyor, Silahlara Veda
J. Steinbeck: Gazap Üzümleri, Fareler ve İnsanlar, Sardalya Sokağı.
TÜRK EDEBİYATINDAN İLKLER

1. Türk edebiyatının ilk yazılı ürünleri: 8.yy’da yazılan Orhun Abideleri
2. İlk anı: Moğol imparatoru Babürşah’ın Babürname’si
3. İlk bibliyografya: Kâtip Çelebi’nin yazdığı Keşfü’z Zünun
4. Türk edebiyatının ilk tasavvuf şairi: Ahmet Yesevi
5. Türkçenin ilk dil bilgisi kitabı: Süleyman Paşa’nın yazdığı Sarf-ı Türki
6. Edebiyatımızda gezi türünün ilk örneği: Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi
7. Edebiyatımızda ilk Fabl Örnekleri: Şeyhi’nin Harname’si
8. Batılı anlamda ilk Fabl Örnekleri: Şinasi tarafından verildi
9. İlk çeviri roman: Yusuf Kamil Paşa’nın Fenelon’dan yaptığı Telemak çevirisidir.
10. İlk yerli roman: Şemsettin Sami’nin Taaşşuk u Talat ve Fitnat (1872)
11. İlk edebi roman: Namık Kemal’in İntibah eseridir. (1876)
12. İlk tarihi roman: Namık Kemal Cezmi adlı eseri ( 1880 )
13. İlk köy roman: Nabizade Nazım’ın Karabibik eseridir. (1890)
14. İlk realist roman: Recaizade Mahmut Ekrem’in Araba Sevdası.
15. İlk psikolojik roman: Mehmet Rauf’un yazdığı Eylül adlı eser (1901)
16. İlk Modern roman örnekleri: Halit Ziya Uşaklıgil Mavi ve Siyah, Aşk-ı Memnu
17. İlk tezli (bir görüşü savunan) roman: Nabizade Nazım’ın Zehra’sıdır. (1896)
18. İlk öykü örnekleri: Ahmet Mithat Efendi’nin Letaif-i Rivayet (1870-1895)
19. Batılı anlamda ilk öykü: Samipaşazade Sezai’nin Küçük Şeyler’idir. (1892)
20. İlk tiyatro çevirisi: Ahmet Vefik Paşa’nın Fransız Moliere’den yaptığı çevirilerdir.
21. Sahnelenen ilk tiyatro: Namık Kemal’in Vatan yahut Silistre.
22. Batılı anlamda ilk tiyatro: Şinasi’nin Şair Evlenmesi (1859)
23. İlk şiir çevirileri: Şinasi’nin Racine-Lamatine, Fenelon’dan yaptığı çevriler (1859)
24. İlk makale: Şinasi’nin Tercüman-ı Ahval’de yayımladığı Mukaddime
25. İlk atasözleri kitabı: Şinasi Durub-ı Emsal-i Osmaniye
26. İlk noktalama işaretleri: Şinasi (1859)
27. İlk özel gazete: Şinasi ve Agâh Efendi, Tercüman-ı Ahval (1860)
28. Edebiyat sözcüğünü bizde ilk kullanan: Şinasi’dir.
29. İlk Epik Tiyatro: Haldun Taner’in Keşanlı Ali Destanı (1964)
30. İlk divan şairimiz: Hoca Dehhani (13 yy.)
31. İlk resmi gazete: Takvim-i Vakayi (1831)
32. İlk yarı resmi gazete: Ceride-i Havadis (1840) W. Churchill
33. İlk antoloji: Ziya Paşanın Harabat’ı
34. İlk Pastoral şiir: A.Hamit Tahran-Sahra
35. Aruzla ilk manzum tiyatro eseri yazan: A.Hamit (Eşber ve Sardanapal)
36. Heceyle Yazılan ilk manzum tiyatro eseri: A.Hamit-Nesteren
37. İlk Bibliyografya: Keşfü’z-Zünün-Katip Çelebi
38. İlk hamse yazarı: Ali Şir Nevai
39. İlk tezkire: Ali Şir Nevai’nin Mecalisü’n-Nefais
40. İlk Mizah dergisi: Diyojen, Teodor Kasap
41. İlk fıkra yazarı: Ahmet Rasim
42. Bilinen ilk Türk yazarı: Yollug Tigin ve Vezir Tonyukuk
43. Türkçe yazılan ilk kitap: Kutadgu Bilig
44. İlk siyasetname: Kutadgu Bilig
45. İlk Mensur şiir örneklerini veren: Halit Ziya Uşaklıgil
46. Şiirde ilk defa “Türk” kelimesini kullanan: M.Emin Yurdakul
47. Dünya Edebiyatında ilk modern roman: Carvantes-Don Kişot
48. İlk edebi bildiriyi yayınlayan topluluk: Fecr-i Ati
49. İlk seyahatname: Mir’atü’l Memalik – Ali Seydi Reis
50. İlk edebiyat tarihçimiz: Abdulhalim Memduh Efendi
51. Batılı anlayıştaki edebiyat tarihçimiz: Fuat Köprülü
52. Dünya Edebiyatındaki ilk hikâyeci ve eseri: Boccaio Decameron
53. İlk natüralist eserimizin yazarı: N.Nazım Zehra
54. Türkçenin ilk dilbilgisi kitabı: Süleyman Paşa – Sarf-i Türk
55. Divan edb. “Mahallileşme” akımının temsilcisi: Nedim
56. Şarkıyı icad eden: Nedim
57. İlk tarih ve coğrafya ansiklopedisi: Kamus’ül A’lam
58. İlk Türkçe sözlük: Şemseddin Sami Kamus-ı Türki
59. İlk Özdeyiş örneklerini veren: Ali Bey – Lehçetü’l Hakayık
60. Trajedi türünde ilk eser veren: Ali Haydar Bey
61. Türk adının geçtiği ilk Türkçe metin: Orhun Abideleri
62. Edebiyatımızda objektif-eleştirinin nasıl olacağını ilk açıklaya: R.Mahmut Ekrem
63. Milli dönemin açılmasına öncülük eden: Mehmet Emin Yurdakul
64. Türkçenin zengin, güçlü bir dil olduğunu savunan ilk eser: Divan-ı Lugat-it Türk
65. Konuşma dilinde yazılmış ilk hikâyenin yazarı: Ömer Seyfettin
66. Kadın sorununun ilk kez işlendiği roman: A.Mithat – Henüz On Yedi Yaşında
67. Dilde sadeleşmeyi savunan ilk yayın organı: Genç Kalemler
68. Kurtuluş Savaşımızı doğrudan işleyen ilk roman: Ateşten Gömlek
69. Hikâyede gerçek anlamda Anadolu’yu işleyen: Refik Halit–Memleket Hikâyeleri
70. Edebiyatımızın ilk kafiyesiz şiiri yazan: A. Hamit Tarhan–Validem
71. İlk köy şiiri: Muallim Naci – Köylü Kızların Şarkısı
72. İlk Alfabemiz: Göktürk alfabesi
73. Tekke şiirimizin babası: Ahmet Yesevi
74. İlk Türk destanı: Alp Er Tunga
75. Bizde Batılı anlamda ilk eleştiriyi yazan: Namık Kemal
76. İlk kadın romancımız: Fatma Aliye Hanım
77. Süslü nesrin ilk temsilcisi: Sinan Paşa
78. Dünyanın bilinen ilk destanı: Sümerlerin Gılgamış Destanı
79. Okullar için hazırlanan ilk edebiyat kitabı: R.Mahmut Ekrem – Talim-i Edebiyat
80. Dünyada Komedi türünün ilk büyük ustası: Aristofanes
81. Dünyada Trajedi türünün ilk büyük ustası: Aiskylos (Aşil)
82. İlk uyarlama tiyatro eserinin yazarı: A. Vefik Paşa
83. Deneme türünün kurucusu: Montaigne
84. En başarılı psikolojik roman yazarımız: Peyami Sefa
85. İlk psikolojik roman ve yazarı: Mehmet Rauf –Eylül
86. İlk çocuk şiirlerini yazan: Tevfik Fikret – Şermin

Benzer içerikler