Yeni Kayıt
Konudaki Resimler
önceki
< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi Guest -- 16 Mart 2006; 11:40:08 > |
Hızlı 
Bildirim
35hz ne demek bu video ile görün;) (2. sayfa)
Sıcak Fırsatlarda Tıklananlar
Editörün Seçtiği Fırsatlar
Daha Fazla 
Bu Konudaki Kullanıcılar:
Daha Az 
2 Misafir - 2 Masaüstü
Giriş
Mesaj
-
-
Rica ederim. 
zaten pasif radyatörlerin pasif olduğunu anlamak zor. Hoparlöre benzerler. baslar için için sert olmak zorundadır. yumuşağıda vardır.50-100watt civarında olurlar. ama bobini, mıknatısı, spider hiç bir şeyi yoktur. amfiyle birlikte çalışan hoparlörün hareketleri ile hareket eder ve bas-reflex yapı değildir. ama bas resflex'in kapalı kabine göre kısık seslerde ki bas performansını yakalar, ayrıca bas performansı sağlar. port gürültüsü yoktur.
merak ettiğim class-D gibi az güçte yüksek verimli, çok düşük güç harcayan-geleneksel amfilere nazaran çok verimli ve güçlü- amfinin akımı yemesi. ne ise sana ve hepimize hi-fi macerada iyi eğlenceler.
edit:imla.
< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi the_cantan -- 16 Mart 2006; 14:55:35 > -
Yakında topik başlığını değiştirmem gerekecek sanırım 
-
Vallaha haklısın. Ben de onu hep merak ediyorum.
Amaan boşver @Cantan. Biz neşemize bakalım. Görüşmek üzere.
Saygılar... -
Yok yok. Değiştirme biz çıktık.
Zaten burada bu kadar yazacağım hiç aklıma gelmezdi.
Neyse sohbet oldu işte. Umarım arkadaşlar sıkılmamıştır.
Saygılar...
quote:
Orjinalden alıntı: operaciumut
Yakında topik başlığını değiştirmem gerekecek sanırım
-
Sıkılıcak bi tartışma olduğunu sanmıyorum..Ki zaten sıkılan okumaz Teknik bilgilerle yapılan tartışmalarla okurlar dooruyu görücektir
-
Teşekkürler.. -
quote:
Orjinalden alıntı: teknika,
Amaan boşver @Cantan. Biz neşemize bakalım. Görüşmek üzere.
bimukable @Teknika görüşmek üzere ben de beklemiyordum azacağımı.
edit:eksik harf.
< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi the_cantan -- 16 Mart 2006; 15:05:17 > -
@teknika , sisteme hayran kaldım. 
sakıncası yoksa nekadara mal oldugunu söyleyebilir misin o sistemin?
-
Vay terbiyesizler.. 
Burası azgın dolmuş..
Şaka bir yana zevkle takip ediyoruz yazılarınızı arkadaşlar. Aynen devam..
-
@Wolverine sen de hiç kaçırmıyorsun bakıyorum.
Sevindim takip etmene!
Napalım bazen kaptırıyoruz işte.
Arkadaşlar mazur görsün lütfen!
Saygılar... -
@operaciumut, Hakkaten Topic başlığını ne olarak değiştirmek aklına geldi.
Yani ne koyacaktın adını daha jeton yeni düştü de.
Saygılar...
< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi Guest -- 16 Mart 2006; 16:27:54 > -
Teknika kimseyle tartışmak gibi bir niyetim yok ama şunu söyleyebilirimki hala yanlışsın.Neyse.Bu konuyu burada kapatalım.bişlgi paylaştıkça çoğalır mantalitesine uygun olarak size tercüme ettiğim ve kendi eklentilerimi yaptığım ses amplifierleri ile ilgili bir yzımı yayınlayayım.Umarım yararı olur.....
ARABA GÜÇ ANFİSİ DİZAYNI
Piyasada yayınlanmış olan bir çok iyi ampli dizaynı vardır.Fakat araba amplisi dizaynı bir elin parmaklarını geçmez.
Gerçekte bir araba ses amplisi dizaynının zorluğu normal bir eve ev amfisi ile aynı paralellikte değildir.Buradaki zorluk daha fazla Switching Güç Kaynağı tasarımıdır.
Bildiğimiz gibi bir ses güç amplisinin çıkış gücü şu formülle hesaplanabilir:
P = Vpp2/(8*Rl)
Burada P=Çıkış gücü( Watt), Vpp= Kaynak voltajının tepeden tepeye değeri (Volt) , RI= Hoparlör empedans yükü (Ohm). Arabalar için kaynak voltajının 12 volt olduğu düşünülürse ve biz tsarlayacağımız ampliye 4 ohmluk bir hoparlör ( yük ) bağlayacak olursak , bizim amplimizin gücü sadece 144/32 = 4,5 Watt olacaktır.Amplimizi köprülesek bile en fazla 2 kat güç elde ederiz fakat bu güç hiçbir zaman için 40 Watt ı geçmeyecektir.
Eğer daha güçlü bir ampli tasarlamak istiyorsak örneğin 170 Watt ve yükümüz 4 ohmluk bir hoparlör ise ihtiyacımız olan DC voltaj tepeden tepeye (Vpp) 74 volt veya +/- 37 volttur.Bu voltaj ve dolayısıyla bu güce ulaşabilmek için ihtiyacımız olan şey ise bir DC-DC Çeviricidir.
Bu yazımızda bir araba güç amplisini 3 basamakta inceleyeceğiz :
1-) Bir Ses Güç Amplisinin Dizaynı
2-) DC – DC Çevirici Dizaynı
3-) Araba Güç Amplisi Yapımı için İpuçları
Figür - 1
Figür-1’de de görüldüğü gibi bir ses güç amplisi 3 ana bölüme bölünebilir :
• İlk Aşama / Giriş Aşaması ( input stage )
• İkinci Aşama / Voltaş Güçlendirme Aşaması (voltage amplifier stage)
• Üçüncü Aşama / Çıkış Aşaması ( output stage )
İlk Aşama , ses kaynağından (radyo,kaset ,cd vb.) ses sinyallerinin ,amplinin çıkış katından alınan Negatif Geri Besleme ( Negative Feedback ) sinyallerinin uygulandığı kısımdır. Geri besleme, “Kazanç”(Gain) faktörü gibi amplinin kararlılığını sağlayan bir dönüş sinyalidir.figür-1’de görüldüğü gibi farklı transistorlerden oluşturulan giriş aşamasında her iki sinyalde transistor lerin base ine uygulanır.Transistörlerin her ikisinide base leri opamlardaki gibi eviren ( inverting ) ve evirmeyen ( non-inverting ) girişlerdir.
İkinci Aşama , güç amplisindeki voltaj kazancını sağlamakla yükümlüdür.
Üçüncü Aşama , akım kazancını sağlar.
Bu aşamaları basit bir yolla şu şekilde açıklayabiliriz : Giriş sinyali , arabamızın teybinden yada cd changerdan aldığımız 1 Volt (Vpp) tepeden tepeye voltaj ve birkaç mili amper akım büyüklüğü olan bir sinyaldir.4 ohm yükte 170 watt güç üretebilmek için bu sinyalin 28 Vpp ve 6.5 A (amper) akım değerine sahip olması gerekir.( En basit güç formülünden P=I²*R veya P=V²/R)
Giriş aşaması , bu sinyalleri evirmeyen girişi ile Negatif Geri Besleme sinyallerini ise eviren girişi ile sabit bir voltaj kazancı üretebilmek için kabul eder.Biz bu sabite 28 x diyelim.(28 katı anlamında).Giriş aşamasındaki çıkış sinyalinin değeri henüz 28 Vpp’ye ulaşmamıştır ve girişi voltaj değerini alma eğilimindedir.İkinci aşama ,birinci aşamanın ürettiği sinyali kuvvetlendirir.İkinci aşama, 1Vpp değerindeki değeri 28Vpp değerine büyütmek için voltajı güçlendirecektir fakat güçlendiğinde hala bir hoparlörü sürecek akım değerine sahip değildir ve akım değeri hala birkaç mili amper (mA) değerindedir.Ve son olarak üçüncü aşama bu sinyalin akım değerini birkaç mili amperden 6.5 ampere yükseltir.
Tabi ki bu 3 aşama gerçek bir amplide bu kadar kolay değildir.Bir transistor ün kazanının doğal formüllerini ele almalıyız.(G=Rc/Re burada Rc=Collectör direnci,Re emiter direnci.)Bu yöntemler bu 3 aşamadki bütün transistor lerde kullanılacaktır.
İlk Aşama
Giriş seviyesi dizaynları figür-2’de de görüldüğü gibi Sabit Akım Kazancı (Constant Current Source (CCS),biz buna Türkçe kısa olarak SAK diyelim ) ana bileşenini içerirler.Her elektronik devrede geçerli olan temel elektrik kanunlarından biri,transistorün base-emiter arasındaki voltaj düşümü(Vbe),bir diyodun üzerine düşen voltaj düşümüne eşittir =0.67V . 2 adet 1N4148 diyodunun üzerine düşen voltajın 2*0.67 = 1.34 V olduğu figür-2’de görülebilir.Bu 1.34 Voltun 0.67’si Q1 transistörünün Vbe’si üzerine düşeceğinden diğer 0.67’lik kısmı ise RE1 üzerine düşer.Bu değerleri ve kanunları göz önüne aldığımızda artık elimizde 0.67/RE değerinde bir sabit akım kaynağı olduğunu görebiliriz.(I=V/R en basit elektrik kanunundan).Figür-2’de Ic değeri (Q1 transistöründen akın akım) 4.4 mA dir.SAK’nın giriş seviyesi değeri 1-4mA arasında değişir.
Figür-1’deki Giriş Seviyesinde her bileşen şu şekilde açıklanabilir:
• R1 ses amplisinin empedansıdır ve değeri 10 Kohm (Kilo ohm) ile 47 Kohm arasındadır.
• C1 yüksek geçiren filtredir.Formülü Fhp = 1/(2 x pi x R1 x C1)
• RED1 ve RED2 50-150 ohm arasında değerlere sahip dirençlerdir.
• RM1 ve RM2 voltaj düşümü 50-150 mV olacak şekilde seçlirler.
• Q1ve Q2 ,RM1 ve RM2’de akan akımın aynı olmasını garanti eden Akım Aynalarıdır.
• RF ve CF daha sonra tartışılacaktır
Figür - 2
İkinci ve üçüncü aşamayı tartışmadan önce bir transistorün kuvvetlendirme etkisini inceleyelim.Fig-3a’da Ortak Emitör Mod (Common Emitor Mode (CEM) ) lu bir devre görmekteyiz. Fig-3b’ de ise Ortak Kolektör Modu görülüyor (Common Colector Mode (CCM) ). Bu devre voltaj kuvvetlendirme yapmadan sadece akım kuvvetlendirme yapar.Demek ki biz voltajı kuvvetlendirmek istediğimizde CEM , akımı kuvvetlendirmek istediğimzde ise CCM devrelerini kullanmalıyız
İkinci Aşama
İkinci aşama ses güç amplisindeki bütün voltaj kazançlarından ( maksimum voltaj salınımı) sorumludur.Bu ikinci aşamanın neden genellikle Voltaj Kuvvetlendirme Aşaması olarak bilindiğini açıklayabilir.Bu aşama ,alt tarafta bulunan voltaj kuvvetlendirme/CEM transistor lerinden (figür-1’de Q5) , üst tarafta bulunan Sabit Akım Kaynağından
Ve orta kısımda bulunan Bias Kontrol Devresinden oluşur.İkinci aşamada bulunan Sabit Akım Kaynağının akım değeri 4-8 mA değerindedir.
İkinci aşamada Miller Kapasitör ismi verilen çok önemli bir eleman bulunmaktadır.( Figür-1’de CC) .Bu kapasitör ses amplisinin frekans cevabının kutubunu belirler ve genellikle küçük bir değeri vardır.(Tipik olarak Birkaç pF(piko farad) )
Bias Kontrol Devresi figür-5’de görüldüğü gibi bir transistör bir direnç vede bir VR’den oluşur.Bu devre iyi bir sıcaklık compensation faktörüne(biplaor transistorler için) sahip olduğu için soğutucu kullanılan bir transistorü kullanır.Çıkış katında MOSFET (Metal Oxide Semiconductor Field Effective Transistör) kullanan amplilerde,bias devresi ,mosfetlerin bipolar transistor lere göre değişik sıcaklık karakterleri olduğu için sadece diyot yada potansiyometreye ihtiyaç duyar.Bias Voltaj Değeri kullanılan üçüncü seviye tipine bağlıdır ve bu daha sonra tartışılacaktır.
Üçüncü Aşama
Üçüncü Aşama / Çıkış Aşaması akımı kuvvetlendirir.Üçüncü aşama ve bias devresi amplinin class A , class AB ve class B gibi ampli çalışma çeşidinden hangisinde çalışacağını belirler.
Araba ses amplilerinin hemen hemen %90’nı class B’de çalışır.Class A ve class B’de yapılmış iyi bir dizayn ile çok kaliteli ses çıkışı almamız mümkünüdr.Class B’nin bu kadar yaygın olması , bu sınıfın veriminin ve üretilen sıcaklığın istenilen düzeylere yakın olmasına bağlanabilir.Üretilen sıcaklık dikkate alınmadığında ampliyi kolayca bozabilecek bir etkiye sahiptir.Çıkış aşamasının bir çok farklı konfigürasyonu figür-4’de görülebilir.Her konfigürasyonun farklı optimum bias voltajı vardır.Bu,kaç tane Vbe değernin geçme zorunluluğu olduğuna bağlıdır.Örneğin figür-4a’da sinyal 4 tane Vbe geçmek zorundadır.(Q1,Q3,Q4 ve Q2).Ve buna bağlı olarak optimum bias = 4 * 0.67 = 2.8 V .
Yukarıda ele aldığımız bu 3 aşamayı bir araya getirirsek karşımıza figür-5 devresi çıkar.Bu devrenin bölümlerini açıklayacak olursak:
• Negatif geri besleme direncinin değeri kazanç değeri hesaplama eşitliği ile bulunabilir. Kazanç = 1+(R10/R8) = 1+10k/500 = 21 x . R1 ve R10’un değeri girişi dengelemek için eşit tutulmuştur.R20 ve C7 sırasıyla kutup ve eğim kompansatörüdür.
• C2 DC kazanç faktörünü sınırlar.Değeri 47-220 uF değerleri arasındadır ve genellikle kutupsuz bir kondansatördür.
• R21,R22 ve C11 SAK’ı stabilize eder.Biz burada 2 transistörlü bir SAK kullandık fakat denklem genelde aynı kullanılır. Ic = 0,67/RE
• Diferansiyel çiftin çıkışı T10’un kolektörü tarafından kademelendirilir ve T12 ve T4’den oluşan VAS’a gönderilir.Bu konfigürasyon Darlington VAS olarak adlandırılır ve R8 standarttır.
• C3 100pF değerinde Miller Kapasitörüdür.
• C5 hızlandırma kapasitörüdür.Bazı sistemler bu kapasitörü kullanmazlar.
• R18,C6 ve L1 çıkış güç stabilitörleridir.Eğer ses güç amplisinde herhangi bir osilasyon( salınım ) meydana gelirse ilk etkilenen elemanlar çıkış transistor leri ve R18 olacaktır.
Araba güç amplileri genellikle 4 ohm hatta köprü moda 0.5 ohm gibi düşük empedanslı hoparlörler ile sürülürler.Burada Yüksek Akım Amplisi diye bildiğimiz bir terim vardır.Buradaki fark çıkış transistor lerinin sayısıdır.(Figür-5’te T7 ve T8 çiftinin sayısının 2 olması.) .En başta gerekli olan transistor lerin sayısı yukardaki eşitlikten hesaplanır ve daha sonra transistör başına 50 Watt kaldırabilecek çıkış transistör sayısına karar verebiliriz.Bir bipolar transistör çifti 100 watt güç kaldırabilir.Farklı paralel çıkış transistor lerinin kullanılmasıyla güç artar ve bunun sonucu olarak akım artacaktır.Fazla sayıda çıkış transistör ü için önsürücüyü darlington konfigürasyonu ile değiştiririz.Bir çok dizayn AXL ve Crescendo şemasındaki gibi simetrik dizaynı kullanır.Bu dizayn yukarıdaki basit prensipten geliştirilmiştir fakat + ve – kısımlar için sinyal yükleme işi tamamlayıcı devreler sayesinde halledilir.
2-) DC-DC KONVERTÖR DİZAYNI
Araba güç amplisi yapabilmemiz için DC-DC konvertör tarafından sağlanılan simetrik (+ , 0 , - ) güç kaynağına ihtiyacımız vardır. Konvertör sistemi aşağıda tartışılacağı gibi SMPS (Switch Mode Power Supply-Anahtar Biçimli Güç Kaynağı ) tipli PWM ( Pulse Wide Modulation-Darbe Genişlik Modülasyonu ) ‘dir.Bu sistem giriş voltajı ne olursa olsun çıkış voltajını kararlı hale getirecektir.(Genellikle araba sistemlerinde bu giriş voltajı 9-15 V aralığıdır.)
Bu sistemi anlayabilmek için Figür-6’ya bakın.Burada %50 genişlikli açık-kapalı (on-off) V1 voltaj darbesi vardır.Bu darbeler L ve C filtrelerinden düzgün bir şekilde geçerse V2 voltaj değerine çevrilirler.( V2 = ½ V1).Burada V1 ve V2’nin toplam işaretlenmiş alanı aynıdır.Aynı mantıkla , Vi’in darbe genişliği daraltılırsa daha düşük bir V2 değerimiz,eğer artırılırsa daha yüksek bir V2 değerimiz olacaktır.Şimdi bazıları 12VDC’den nasıl 30VDC elde edebileceğimizi sorabilir.Cevap çok basit.Eğer V1 değerini 60 VDC alırsak,%50 işçevrimi döngüsüyle 30VDC elde ederiz.İşte bu bölüm power switching ( güç anahtarlama ) transformatörünün 12VDC’den 60VDC elde etmek için kontrolü aldığı yerdir ve bu kıyım işlemi PWM ile yapılır.(Kıyımdan kasıt belli bir % ile işçevrim döngüsü oluşturmak).Bu PWM prensibidir.(Class D dijital güç amplilerinin prensibi gibi.).Biz bu dizaynda TL494, TL594, SG3524, SG3525 gibi regüle edilmiş PWM entegreleri kullandık.Bu entegreler DC-DC konvertör ( dönüştürücü )’ün çıkışını referans bir voltaj değeri ile karşılaştırır.Eğer DC-DC konvertörün çıkışındaki değer referans voltajdan küçükse , sinyali hesaplanan voltaj değerine ulaştırmak için darbe genişliğini artırır.Tam dersi durumda bu darbe genişliği azaltılır.
Genellikle arabalarda kullanılan SMPS’ler ,anahtarlama frekansları 20-70 Khz arasında olan push-pull sistemlerdir.Figür-7’deki gibi push-pull sistemlerinde, Q1 ve Q2 değişen anahtarlanmış akım darbeleri verirler.Bu yüzden transformatör ,çekirdeği doyuma ulaştırmadan maksimum akı salınım değişimine odaklandırılmıştır.
Biz bu dizaynımızda SGS Thompson firmasının SG3524 PWM entegresini kullanacağız.Figür-8’de bu entegrenin 16 bacalık konfigürasyonunu görebilirsiniz.İşleri kolaylaştırmak için ,her pinin işlevini açıklayarak bir SMPS dizayn edelim.
Figür-5’teki stereo ampli için SMPS 12Vdc girişe ve 8 amper kapasiteli +/- 37 Vdc simetrik çıkışa ihtiyacımız var.
1. İlk başta Remote Turn On devresini yapalım.(Bu devre oto teybiniz açıldığında amplinin devreye girmesini sağlar.Yani ampliniz için bir nevi elektronik otomatik açma kapama anahtarıdır.) Bu devre figür-9a’da görülebilir.Bu devrede Pin 12 , Pin 13 ve Pin 15’e 12 Vdc verilerek SMPS aktif hale getirilir.
2. SMPS’nin anahtarlama frekansı 50 Khz olarak hesaplanmıştır.Bu yüzden , SG3524 entegresinin saat girişi 2 x 50 Khz = 100Khz’dir.Bu saat girişi Pin 6(Rt) ve Pin 7(Ct) ile elde edilebilir.Bu yaklaşım şu eşitlikle açıklanabilir. Fclk = 1 /(Rt x Ct).Biz burada Ct = 1nF ve Rt = 10Kohm olarak kullandık.(Figür-9b)
3. Pin 2 evirmeyen (Non Inverting) giriştir.Pin 2’ye SMPS için kararlı referans çıkışı yerleştirirz.Biz burada Pin 16 referans voltajının yarısını kullandık.
4. Pin 1 eviren giriştir.(Inverting).Bu pin çıkış voltaj dedektörüdür.Pin1 Figür-9b’deki gibi 4N35 tipi bir optoizolatöre bağlanır.Optoizolatör SMPS yapımında çok önemli bir elamandır bu yüzden güç amplimizi arabaya yerleştirdiğimizde oluşabilecek gürültüleri önleyebilmek için Farklı İkinci Toprak(Floating Secondary Ground)kullanabiliriz.Zener diyodun değeri 2 x 37V = 74V’tur.Eğer 74V’luk tek bir zener diyot bulamazsanız farklı değerde zener diyotları 74V elde edene kadar seri bağlayabilirsiniz.
5. Pin 4 ve Pin 5 kullanılmaz ve toprağa bağlanır, Pin 8 ve Pin 10 ise direkt olarak toprağa bağlanan pinlerdir.
6. Pin 9 (Comp) SMPS sisteminden gelen geri beslemenin eğimini ve kutubunu belirler.Bu dizaynda 100nF’lık bir kapasitör kullandık.
7. Pin 16 (Vref) 5.1 Vdc’lik bir referans voltaj verir.Bu pin 10nF’lık bir kapasitör ile voltaj stabilitörü olarak yerleştirilir.
8. SMPS’nin çıkış dalgalanması (ripple) şu şekilde hesaplanır:
Vr = 8 x 10-6 x I / Co. I = 8A ve Vr = 0,029V ile Co = 2.200uF(+/- 37Vdc’de).Yada 4400uF 0 ve +37Vdc ve 4400uF 0ve -37 Vdc’de.
9. 2200uF’lık çıkış filtresi için yaklaşık olarak 4*2200uF yada direkt olarak 8800uF ‘a ihtiyacımız olacak.( SMPS’nin 12Vdc’lik giriş voltajı için).Daha fazla kapasiteli kapasitör daha fazla enerjinin SMPS’de depolanmasını sağlar.
10. Çıkış filtresi indiktörü Lo, Lo = 0,5 x Vout/ (I x F) ile hesaplanabilir. Vout = 2 x 37V = 74V, I = 8A dan F = 50Khz ile Lo = 0,092mH yada Lo = 0,046mH (Her +/- 37Vdc besleme için.)
11. Pin 11 ve Pin 14 birincil sargılı anahtarlamalı mosfetleri sürer. IC SG3524’de her iki pin de zaten push-pull moda çalışır.Sürücü güç mosfet’leri figür-9b’de görülebilir.Her transformatör’ün primer kısmında 3’er tane güç mosfeti kullanılmıştır.Böylelikle toplam 6 BUZ11 tipi mosfet kullanılmıştır.
12. SMPS için kullanılan trafo ,Figür-10’da görüldüğü gibi Ferit torroidal çekirdeklidir.Bu 20Khz’in üzerindeki frekanslarda SMPS için çok önemlidir.Böyle durumlarda demir çekirdekli trafo kullanamayız.Ferit çekirdekli trafoların rengi hoparlör mıknatıslarının rengine benzer fakat mıknatıs özelliği taşımaz. SMPS’nin 12Vdc’lik girişi için temel formülü:
(1) Np = 1,37 x 105 / (F x Ae) , Np= primer sargı sayısı , F = Anahtarlama frekansı Ae = trafonun Ferit yüzey alanı (cm²).Figür-10’a bakın.Trafoyu kolay sarımlı yapabilmek için, minumum 2.5 cm çaplı ve 0.75 cm² alanlı toroid çekirdek kullanmak zorundayız.Push-pull sistemlerde 2 primer sargı olduğunu hatırlayınız
(2) Ns/Np = Vo/8,8, Ns = Sekonder sargı sayısı , Vo = Sekonder çıkış voltajı
(3) Ap = 0,004 x Vo x Io Ap = primer tel alanı (mm²), Vo = Çıkış voltajı Io = Çıkış akımı.
(4) As = 0,13 x Io As = Sekonder tel alanı (mm²)
.
Örnek: Eğer 1cm² alanlı toroidal ferit çekirdek kullanırsak,eşitlik (1)’den ,primer sarım sayımız Np = 1,37 x 105 / (50Khz x 1 cm2) = 2,74 olacaktır.Pratikte minumum primer sarım sayısı 4’tür bu yüzden primer torodial çekirdeği örtecektir.Böylelikle Q1 ve Q2 için 42er sarım kullanırız.
(2) No’lu eşitlikten Ns/Np = 37/8.8 = 4,2 değerini elde ederiz.Bu eşitlikten sekonder sarım sayısını elde edebiliriz = Np x Np/Ns = 4 x 4,2 = 16,8 yada 17 sargı.Primere benzer olarak , sekonderde 2 x 17 sarım kullanırız ki bu sarımlardan 17 tanesi +37 ve 0 ve diğer 17 tanesi de -37 ve sıfır içindir.
(3) No’lu eşitlik primer sargı teli sayısını hesaplamak için kullanılır. Ap = 0,004 x 74 x 8 = 2,36mm² değerine sahibiz.Eğer 1mm çapında bobin teli kullanırsak 0,785mm²’lik bir alana sahip oluruz bu yüzden her primer sargı için 3 tane bobin telineihtiyaç duyarız.
(4) No’lu eşitlik sekonder sargı sayısını hesaplamak için kullanılır. As = 0,13 x 8 = 1mm² değerine sahibiz ve bu yüzden 0.8 mm çaplı bobin teli kullanırsak her sekonder sarım için 2 tele daha ihtiyacımız olur.
13. Sekonder çıkış voltajı Figür-11’deki gibi tam köprü konfigürasyonu ile doğrultulur.Köprü diyotları genelde soğutuculu TO220 transistöründe görüldüğü gibi hızlı doğrultucu özelliğine sahip olmalıdırlar.SMPS için klasik 50/60 Hz frekanslı doğrultucu diyotlar kullanamayız.Biz bu dizaynımızda,8 amper akım 150V voltaj değerlerine sahip BYW29-150 serisi diyotlar kullandık.Aynı zamanda FE…,MUR..., serisi diyotlarıda yukarıda verdiğimiz minumun özelliklere uyduğu sürece kullanabiliriz.
3-)ARABA GÜÇ AMPLİSİ YAPIMI İÇİN İPUÇLARI
Araba güç amplileri preamp kazanç devresi,bir kanalı evirip gücü köprüleme gibi ekstra özelliklere sahiptir.Bu dediğimiz özellikler op-amplar(Operational Amplifiers) yapılır.Devre Figür-12a’da, besleme devresi ise Figür-12b’de görülebilir.Devre, ses ampli devresinden önce yerleştirilmiştir.
Çıkış filtre indüktörü Ferit çekirdekle yada MPP çekirdekle yapılabilir.1.2 mm çaplı ve 0,046mH değeri elde edilene kadar deneyerek elle sarılabilir.
Elle sarılmış trafo çekirdeği şu şekilde yapılabilir : (Figür-13b)
• İlk olarak sekonder sargıyı, 0.8 mm çapında 4 bobin teliyle ve 17 sarımla elde ederiz.Dönüş yönü tutarlı olduğu sürece herhangi bir yön olabilir.Sarım bittiğinde Figür-13a’daki şekli elde ederiz.Telleri A,B,C ve D olarak adlandırdık.Eğer sarım çekirdeğin üst kısmından başlarsa çekirdeğin alt kısmında bitmelidir.Her telin kenarları bir avometre yardımıyla şekillendirdiğinden emin olun.A ve B telinin başlangıç kenarını S1 noktasına , bitiş kenarını ise G noktasına bağlayın.C ve D telinin başlangıç kenarını G noktasına, bitiş kenarını ise S2 noktasına bağlayın.G noktası güç amplisinin ikincil toprağıdır. (Secondary Ground) olacak.S1 ve S2 ise köprüleme diyotu BYW29’ye bağlanacaktır.
• Sekonder sargıyı sarma işlemini bitirdikten sonra primer sargıya başlayabiliriz.Primer tellerin köşeleri Figür-13c’de görüldüğü gibi sekonder tellerine göre diyagonal olarak yerleştirilmiştir.Sekonder telleri sardığımız gibi , 1mm çapındaki 6 teli sararız.Bu tellerin isimleri A,B,C,D,E,F’dir.A,B,C tellerinin başlangıç tellerini P1 noktasına , bitiş kenarını da P+ noktasına bağlayın.D,E,F tellerinin başlangıç kenarını P+ noktasına , bitiş kenarını ise P2 noktasına bağlayın.(Figür-13d).
Eğer primer ve sekonderin sarımını bitirdiyseniz , elde ettiğiniz transformatörün bütün tel yönleri Figür-12e’deki ile aynı olacaktır.P+ boktasını akünüzün +12Vdc’lik kutubuna P1 noktasını Q1 mosfetinin drain kapısına ve P2 noktasını da Q2 mosfetinin drain kapısına bağlayın.Güç trafonuza bağlayacağınız devrenizin yüksek amperler akıtabilecek genişlikte yollara sahip olduğunuzdan emin olun.Daha fazla akım akıtabilmek için bu yolları lehimlemek faydanıza olacaktır.
Trafonun sarımını bitirdikten sonra SMPS’nin geri kalan bütün elemanlarını montajlayın.Aküden 12Vdc vererek SMPS’inizi test edebilirsiniz.Remote Turn On devresini 12Vdc’ye bağlamayı unutmayın.Bunları yaptıktan sonra çıkışta +/-37 Vdc değerini görmelisiniz.(Çekilen akım büyük olmayacak..).Eğer çıkışta istenilen voltaj değeri yoksa veya çekilen akım değeri fazlaysa hatalarınız için devrenizi iyice kontrol edin
Araba ses güç amplimizin montaj işlemi sırasında bütün transistor leri büyük bir özenle soğutuculara yerleştirmelisiniz.Yüksek ısıdan dolayı amplimizin zarar görmemesi için soğutucu yüzeyleri yeterli büyüklükte olmalıdır.Isı transferi için mika izolatör ve termik macun kullanın.Bütün transistor lerin soğutucu civatalarını mümkün olduğunca eşit ve sıkı bir biçimde sıkın.Araba amplileri bagaj gibi ortamlarda kullanıldıklarından tasarımda fan kullanmak her zaman iyi bir fikirdir.
SMPS devresini ses amplisine bağladıktan sonra tam olarak amplimizi test etmeye hazırız demektir.İlk olarak bias potansiyometresi minumum bias için tamamiyle sol tarafta olmalıdır.SMPS’yi açın ve 12Vdc voltaj altında akan akımı ampermetre yardımıyla gözleyin.Apermetrenin göstergesi kapasitörlerin dolması için kısa bir sürede yükselecektir.Kısa bir süre sonra ampermetrenin göstergesi ilk halini alacaktır.Eğer bu olmazsa bazı problemler var demektir.Daha sonra biası en uygun değer ayarlarız.Genellikle araba stereo güç amplilerinin 12Vdc altındaki sükünet akımları 2A’i geçmez.
Çeviren ve Düzenleyen
Murat ŞİMŞEK
08 Haziran 2004 Salı
-
Arkadaşım bu tür yazıların yeri, forumun bu bölümü değil.
Elektronik bölümü olmalıydı bence. Buradakiler anfi yapıcı değil, alıcı!
Saygılar...
< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi Guest -- 17 Mart 2006; 1:29:32 > -
madem Bu kadar fanatık war teknika kardes benım su baslıgada bi el atıver.. saol
saygılar
topic : http://forum.donanimhaber.com/m_6284475/tm.htm
Ip işlemleri
Bu mesaj IP'si ile atılan mesajları ara Bu kullanıcının son IP'si ile atılan mesajları ara Bu mesaj IP'si ile kullanıcı ara Bu kullanıcının son IP'si ile kullanıcı ara
KAPAT X
Bu mesaj IP'si ile atılan mesajları ara Bu kullanıcının son IP'si ile atılan mesajları ara Bu mesaj IP'si ile kullanıcı ara Bu kullanıcının son IP'si ile kullanıcı ara
KAPAT X
