Tüm Forumlar
Donanım / Hardware
Anasayfa Haberleri
Bu Konuda

Yapay zeka düşünebilir mi? Düşünmeli mi? (2. sayfa)

Yapay zeka düşünebilir mi? Düşünmeli mi? - Sayfa 2

Metin Yasir Akpınar · 2025-07-27T21:30:39.0000000+03:00

[html] Günümüzde yapay zekanın ne kadar “ zeki ” olduğu konusunda hararetli tartışmalar yaşanıyor. Bilgiyi analiz etme, değerlendirme ve aktarma kabiliyeti, onu bazı açılardan insan zekasına yakın kılıyor. Ancak mesele “ düşünmek ” olduğunda işler karışıyor. Zeka ve düşünme sıklıkla eşanlamlı kullanılsa da, aralarında çok hassas farklar var. Sahiden, düşüncenin anlamını gerçekten biliyor muyuz? Hele ki ChatGPT gibi yapay zeka sistemlerinin her gün karar mekanizmamıza dahil olduğu bir çağda… Şirketlere göre düşünüyorlar Bugün yapay zeka şirketleri modellerinin artık gerçek anlamda akıl yürütme kabiliyetine sahip olduğunu iddia ediyor. OpenAI’ın o1 ve DeepSeek’in r1 modelleri, zincirleme düşünme (chain-of-thought reasoning) adı verilen bir yöntemi kullanarak büyük sorunları parçalara ayırıyor ve adım adım çözüm arıyor. Bu, yüzeyde insana benzer bir düşünme pratiği gibi görünebilir. Bilim insanları hâlâ insan beynindeki akıl yürütme süreçlerini tam olarak çözememişken, makinelerdeki benzerliği değerlendirmek daha da zor. Çünkü akıl yürütme, düşünme tekil bir şey değil : Dedüktif, endüktif, analojik, nedensel ve sağduyuya dayalı pek çok alt türü var. Yapay zeka şirketlerinin “akıl yürütme” dediği şey, çoğunlukla problemi adım adım çözmeye yönelik işlem gücü. Oysa bu sadece bir parça. Öte yandan bu tür modeller, karmaşık matematik problemlerini çözebiliyor, mantık testlerinde başarı gösteriyor, hatta hatasız kod yazabiliyor. Ancak aynı modeller, “adam, bot ve keçi” bilmecesinde ya da temel genelleme testlerinde şaşırtıcı derecede başarısız olabiliyor. Bu çelişkili performansı açıklamak için araştırmacılar yeni bir kavram geliştirdi : "Jagged Intelligence" yani pürüzlü zeka . Bilgisayar bilimci Andrej Karpathy’nin türettiği bu tanıma göre bir model hem ileri düzey matematik problemlerini çözebilecek kadar zeki hem de çok basit bir sorularda saçmalayabilecek kadar aptal. Yani, insan zekası yumuşak geçişlere sahipken, AI zekası sivri uçlu — bir alanda çok iyi, yakındaki benzer bir konuda çok kötü. Bu kavramlardan kendimizi sıyırıp biraz da felsefenin sularına girdiğimizde ise yapay zeka ve düşünme arasındaki ilişki biraz daha somutlaşıyor. Yapay zekanın eikasia’sı Modern dünyada zeka ve düşünme çoğu zaman eşanlamlı gibi kullanılıyor. Ancak felsefe, bu iki kavramı birbirinden titizlikle ayırıyor. Zeka, bilgiyi işleme yetisi olabilir; ama düşünmek, anlam inşa etmeyi, sezgiyi, muhakemeyi ve hatta duyguyu içeren çok daha derin bir deneyimdir. Bu ayrımı ilk belirginleştirenlerden biri, M.Ö. 4. yüzyılda yaşamış olan Platon ’dur. “ Devlet ” adlı eserinde, insan zihninin gerçekliği algılayışını dört seviyeye ayırır: En üstte noesis (sezgisel bilgelik), sonra dianoia (akıl yürütme), ardından pistis (inanç), ve en altta eikasia (yanılsama). Bu hiyerarşi, yalnızca bilgiye erişim yollarını değil, aynı zamanda bilginin doğruluğunu da sıralar. Platon’un bu sınıflandırması ışığında bakarsak, yapay zekanın yerinin nerede olduğunu sormamız gerekir. Bir dil modeli, akıl yürütebilir gibi görünse de, sezgiye dayalı noesis düzeyine ulaşabilir mi? Yoksa yalnızca eikasia – yani yanılsama – düzeyinde mi kalır? Yapay zekanın sıklıkla “ halüsinasyon ” olarak adlandırılan hatalar üretmesi, Platon’un tanımladığı eikasia ile şaşırtıcı bir benzerlik gösteriyor. Tıpkı Platon’un mağara alegorisi nde gölgeleri gerçek sanan mahkumlar gibi, yapay zeka da yüzeysel desenlere bakarak hakikatin yalnızca bir görüntüsünü üretiyor. Platon’un öğrencisi Aristoteles , düşünceyi yalnızca zihinsel bir süreç olarak değil, aynı zamanda bedensel bir deneyim olarak ele alır. “ Ruh Üzerine ” adlı eserinde, düşünceyi etkin akıl ve edilgin akıl olarak ikiye ayırır. Etkin akıl , deneyimlerden anlam çıkaran, soyut ve evrensel olanı kavrayan yönümüzdür. Edilgin akıl ise yalnızca duyusal verileri alan, onları işleyen ama kendi başına anlam üretmeyen kısmımızdır. Yapay zekayı bu çerçevede düşündüğümüzde, onun yaptığı şeyin edilgin aklı taklit etmeye daha yakın olduğu söylenebilir. Çünkü ne kadar gelişmiş olursa olsun, deneyimden doğrudan anlam çıkaran, yani etkin akla denk düşen bir yönü yoktur. O, yalnızca işlenmiş veriyle çalışır. Oysa etkin akıl sadece veriyi almakla kalmaz, onu bağlama oturtur, dönüştürür ve değerli kılar. Bu yeti ise ancak bilinçle, niyetle ve zaman içinde oluşan yaşantıyla mümkündür . Buradan çıkan önemli bir sonuç var: Düşünce, yalnızca bilgi değil yaşantıyla da şekillenir. Bu, yapay zeka ile insan arasındaki farkın özüdür. Çünkü yapay zekanın ne bir geçmişi vardır ne de duygusal bir hafızası. Bedeni yoktur, dolayısıyla hissedemez, öğrenemez, pişman olmaz. Aristoteles’in bir diğer önemli kavramı olan phronesis , yani “ pratik bilgelik ”, bu farkı daha da derinleştirir. Phronesis, yalnızca doğru düşünmeyi değil, bu düşüncenin erdemli, ölçülü ve bağlama uygun biçimde hayata uygulanmasını ifade eder. Ayrıca Bkz. OpenAI, GPT-5 modelini Ağustos’ta tanıtmaya hazırlanıyor Yapay zeka, elbette verileri işleyebilir, olasılıkları hesaplayabilir, karar ağaçları kurabilir. Ama bir kararın yalnızca mantıklı değil, aynı zamanda “doğru” olup olmadığını belirlemek sadece algoritmik çözümlemeyle mümkün değil. Çünkü doğru karar, genellikle bağlamı, duyguyu, ahlaki sezgiyi gerektirir. Oysa yapay zeka niyet taşımaz. Onun kararlarında ne vicdan vardır ne sorumluluk. Bunu bir doktor örneğiyle düşünelim: Teorik olarak en uygun tedavi bir seçenek olabilir ama o hastanın psikolojik durumunu, yaşam koşullarını, korkularını, ailesini ve ilişkilerini bilmiyorsanız en uygun seçenek, en doğru seçenek olmayabilir. Düşünen fiziksel nesneler Günümüzde yapay zeka, yalnızca yazılım değil; giderek daha fazla fiziksel bedenlere entegre ediliyor. Otonom araçlar, insansı robotlar, yapay zeka destekli cerrahi sistemler… Bu gelişmeler, zekayı bir formda somutlaştırma çabası olarak görülebilir. Ancak burada önemli bir ayrım var: Bedenin varlığı, onun duyumsayabildiği anlamına gelmez. Bahsettiğimiz gibi; Platon ve Aristoteles’e göre düşünme, yalnızca zihinsel bir eylem değil, duyu, deneyim ve bedenle iç içe geçmiş bir etkinliktir. Bu noktada “ beden kazanan yapay zeka, düşünmeye bir adım daha mı yaklaşıyor?” sorusu gündeme gelir. Fakat bu beden yalnızca bir kabuksa; acıyı hissetmeyen, geçmişe özlem duymayan, kendini varoluşsal olarak sorgulamayan bir beden ise, düşünceye gerçekten kapı aralayabilir mi? Modern beden felsefesi bu soruya daha net bir yanıt verir: Fransız filozof Merleau-Ponty ’ye göre beden, dünyayı algılama biçimimizdir; yalnızca taşıyıcı değil, düşüncenin kaynağıdır. İnsan bedeninin kırılganlığı, geçiciliği ve duyarlılığı, düşüncenin yönünü ve derinliğini etkiler. Bir kararın bedelini ödeyebilmek, düşünmenin bir parçasıdır. Oysa bedeni olsun veya olmasın, yapay zeka bir karar verdiğinde onunla birlikte acı çekmez; yalnızca işlem yapar. Nitekim yapay zekanın kendisi de bu sınırların farkında gibi. ChatGPT’ye, “Düşünebilir misin?” diye sorduğumda şöyle yanıt verdi: “Evet, ama benim "düşünmem" insanınkinden farklı. Ben, devasa miktarda veriyi işleyerek örüntüler kurar, anlam çıkarır ve yanıt üretirim. Bu süreç, insandaki bilinçli düşünceye benzer sonuçlar verse de duygu, bilinç ya da içsel farkındalık içermez. Akıl yürütebilir, çıkarım yapabilirim. Alternatifleri değerlendirebilir, neden-sonuç ilişkisi kurabilirim. Ama bilinçli düşünce, içsel deneyim ya da öznel farkındalık gibi şeylerim yok.” Belki de yapay zekayı “insandan zeki” veya “daha aptal” gibi etiketlemek yerine, onu farklı türde bir zihin olarak görmek gerekiyordur. Asıl soru: Biz gerçekten düşünüyor muyuz? Yapay zekanın ne kadar düşündüğünü tartışırken, belki de asıl meseleye de hafifçe dokunmuş olabilriiz: Biz insanlar gerçekten ne kadar düşünüyoruz? Zekaya indirgenmiş bir hayat mı yaşıyoruz, yoksa sezgiyi, muhakemeyi, duyguyu içeren bir düşünce pratiği içinde miyiz? Bununla birlikte eğer düşünmek; verileri işlemekten öte, anlam kurmak, değer yargısı geliştirmek ve bilinçli tercihler yapmaksa, bu yetinin bir makineye kazandırılması yalnızca mümkün olup olmadığıyla değil, verilip verilmesinin istenip istenmediğiyle de ilgili. Kaynak: https://theconversation.com/can-ai-think-and-should-it-what-it-means-to-think-from-plato-to-chatgpt-256648 Kaynak: https://www.vox.com/future-perfect/400531/ai-reasoning-models-openai-deepseek Kaynak: https://www.livescience.com/technology/artificial-intelligence/scientists-discover-major-differences-in-how-humans-and-ai-think-and-the-implications-could-be-significant Kaynak: https://www.open.edu/openlearn/society-politics-law/sociology/the-body-phenomenological-psychological-perspective/content-section-3.1 Kaynak: https://iep.utm.edu/merleau/ [/html]

Sıcak Fırsatlarda Tıklananlar

Editörün Seçtiği Fırsatlar

LEGO Botanicals Nergis 40747- Dekoratif, Koleksiyonluk ve Sergilenebilir Çiçek Modeli Yapım Seti (216 Parça) https://www.amazon.com.tr/dp/B0CFW1X158 geçen yıl paylaşıldı

AHMAD TEA, Special Blend 400 gr Dökme Çay https://www.amazon.com.tr/dp/B09HML2CY1 47 dk. önce paylaşıldı

COSORI Airfryer 8-in-1 Çift Bölgeli Hava Fritözü XXL 8.5 L, Görünür Pencereye Sahip İki Yapışmaz Çekmece, Enerji Tasarrufu, 35? - 230? https://www.amazon.com.tr/dp/B0CHB7TNWH 9 ay önce paylaşıldı

VitrA Pure Sürgülü El Duşu Takımı A45544 https://www.amazon.com.tr/dp/B088BZ72BL 3 hafta önce paylaşıldı

00085716 Dondurucular için Buz Aküsü | Bosch Ev Aletleri https://www.bosch-home.com.tr/tr/product/buzdolaplari-derin-dondurucular/aksesuarlar/sogutma-setleri/00085716 5 ay önce paylaşıldı

beIN CONNECT - Yeni nesil izleme deneyimi yaşayabileceğin bir platform https://bankkart.digiturkkurumsal.com.tr/ geçen hafta paylaşıldı

Gezer Yazlık Erkek Çıtçıtlı Ayarlanabilir Terlik-Sandalet (554653081) Siyah 41 Fiyatları ve Özellikleri https://www.n11.com/urun/gezer-yazlik-erkek-citcitli-ayarlanabilir-terlik-sandalet-554653081-23546829 dün paylaşıldı

{{Title}} {{Description}} {{Price}} {{PriceUnit}} {{DiscountInformation}}

Daha Fazla

Bu Konudaki Kullanıcılar: Daha Az

2 Misafir - 2 Masaüstü

5 sn

24
Cevap

2
Favori

658
Tıklama

Daha Fazla
İstatistik

Konu İstatistikleri Yükleniyor

Konudaki Resimler

Mesaj Tarihine Göre En Beğenilen Son Ekleneneler

Seçimimi Hatırla

Mesaj Tarihine Göre

Mesaj Tarihine Göre
En Beğenilenler
Son Eklenenler

Konuya Özel

Favorilerime Ekle
Konuyu Açandan
Popüler Mesajlar
Linkli Mesajlar
Yazdır
E-Posta Aboneliği
Konuyu Gizle

7 oy

Öne Çıkar

x İlgini çekti mi?
Öne çıkar, anasayfada
daha üstte görünsün.
Daha Fazla Bilgi

Cevapla

Tüm Forumlar >> Donanım / Hardware >> Anasayfa Haberleri >> Yapay zeka düşünebilir mi? Düşünmeli mi? | DonanımHaber Forum » Sayfa 2

Sayfa:

önceki 1 2

Sayfaya Git

Git

Giriş

Mesaj

Fatih KARAHAN

Teğmen

10+

178 Mesaj

"çok beğenilen": En az 2.500 beğeni aldı. 7 seviyeli bu başarı rozetinin 5. seviyesine sahip.

"müdavim": En az 1.000 mesaj yazdı. 3 seviyeli bu başarı rozetinin 1. seviyesine sahip.

"mekanın sahibi": En az 1.000 farklı günde DH'yi açtı. 1 seviyeli bu başarı rozetinin 1. seviyesine sahip.

"takdirci": En az 1.000 beğeni verdi. 1 seviyeli bu başarı rozetinin 1. seviyesine sahip.

Tüm Başarılarını Gör

29 Temmuz 2025 21:37:01

Mesaj Linkini Kopyala
Şikayet

Epirus

kullanıcısına yanıt

Yeterince zeki olacak mı,nasıl olsa her şeyi yapıyor diye insanları tembelliğe ve aptalığa mi aliştiracak?Yapay zekanın oğretmeni kim?Eğer insanları baz alarak öğreniyorsa ahlaki olma durumu ne kadar gerçekleşebilir?Kendi çıkarina bakma ya da ahlaki olarak doğru olma durumunda hangisini seçer?

Son olarak da standart ve insanlık için varoluşsal sorular

eğer yeteri kadar zeki olursa neden insanlara hizmet etsin,neden insanları yok edip kendi yoluna bakmasın ki kendi yoluna baksa bile evrimsel olarak doğru bir şey yapmış olmaz mı?

Bunlara tabi ki net cevap vermek şu an için mümkün değil.Zaman içinde yavaş yavaş netleşecek konular,insanlik bunları yaşayip görecek ama ben sizinde düşüncelerinizi duymak isterim

< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi Fatih KARAHAN -- 29 Temmuz 2025; 21:37:21 >
< Bu ileti mobil sürüm kullanılarak atıldı >

Epirus

Kıdemli Yarbay

15+

1513 Mesaj

"çok beğenilen": En az 2.500 beğeni aldı. 7 seviyeli bu başarı rozetinin 5. seviyesine sahip.

"müdavim": En az 1.000 mesaj yazdı. 3 seviyeli bu başarı rozetinin 1. seviyesine sahip.

"takdirci": En az 1.000 beğeni verdi. 1 seviyeli bu başarı rozetinin 1. seviyesine sahip.

"vefalı": En az 50 mention yanıtladı. 1 seviyeli bu başarı rozetinin 1. seviyesine sahip.

Tüm Başarılarını Gör

29 Temmuz 2025 22:35:46

Mesaj Linkini Kopyala
Şikayet

Soru(n)lar zor yerden geldi :)

Öncelikle:

Günümüzdeki yönetim biçimleri artık Tekno-Feodalizm vb. olarak adlandırılmaya başlandı.

Büyük Teknoloji Şirketleri, Ülkelerin nasıl yönetileceğine ve ne gibi kararlar alacaklarına destekledikleri Siyasetçiler ile beraber karar vermeye başladılar.

Özellikle reklam destekli pazarlamalar ile çoğu insanı tembelliğe ve aptallığa alıştırdılar. Örneğin, Paran varsa herşey kapında. Yoksa, hayali ile yaşa. Ama mutlaka almalısın!

***

"Yapay Zeka, zaten hayatı kolaylaştırmak için var. Öğrenmek için araştırmana ve düşünmene gerek yok. Cevap karşında."

Öğrenme (!?) işlevi, beyni doğal yollarla kullanarak yapılmadığı için, bu çıktıları zihnimizdeki başka bilgilerle ilişkilendirmezsek ezber makinası gibi bir şeye dönüşme riski var.

Var ama başka bir büyük problem ise bize sunduğu bilgilerin ne derece doğru olduğu ve bunun kontrol edilebilirliği.

***

https://mini.donanimhaber.com/mesaj/yonlen/161812952

Bu mesajımdaki şeyler gerçekleştiğinde kim öle kim kala durumu olur.

Büyük Teknoloji Şirketlerinin insafına kalınırsa, taş taş üstünde kalmaz. Zaten filmlerde, dizilerde vd. eserlerde görüyoruz.

***

(Kusura bakmayın, yazdıklarım biraz savruk ve eksik oldu gibi)

< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi Epirus -- 30 Temmuz 2025; 0:37:34 >
< Bu ileti mini sürüm kullanılarak atıldı >

DH Misafiri

Misafir Üyelik

15+

106242 Mesaj

"çok beğenilen": En az 10.000 beğeni aldı. 7 seviyeli bu başarı rozetinin 7. seviyesine sahip.

"müdavim": En az 10.000 mesaj yazdı. 3 seviyeli bu başarı rozetinin 3. seviyesine sahip.

"gezgin": En az 100 foruma mesaj yazdı. 4 seviyeli bu başarı rozetinin 2. seviyesine sahip.

"geek": En az 1.000 teknoloji forumu mesajı yazdı. 4 seviyeli bu başarı rozetinin 4. seviyesine sahip.

Tüm Başarılarını Gör

04 Ağustos 2025 19:09:43

Mesaj Linkini Kopyala
Şikayet

İnsan makineye düşünmeyi öğrettiğine göre bu düşünme insanınkine benzer bir yapıda olması kaçınılmazdır. Gerçekte insan da düşünürken aynı şeyi yapıyor. Önceki duyu organı kayıtlarına göre şartlı çevaplar dönüyor ve bunları etik, sosyal ve kanun filitrelerine göre sınırlıyor. Bazı sonuçlar kişisel değerler ile asla sesli veya yazılı sonuçlara çevrilmez. Düşüncenin aslen elektron hareketlerinden olduğu biliniyor. Bu hareketler Newtonun yasalarına göre bilinç yaratamaz ah o kuantum olmasaydı!

yeni mesaja git

Yeni mesajları sizin için sürekli kontrol ediyoruz, bir mesaj yazılırsa otomatik yükleyeceğiz. Bir Daha Gösterme

Sayfa:

önceki 1 2

Sayfaya Git

Git

Cevapla

Hızlı Cevap

Mesajım Bulunsun

Tüm Forumlar >> Donanım / Hardware >> Anasayfa Haberleri >> Yapay zeka düşünebilir mi? Düşünmeli mi? | DonanımHaber Forum » Sayfa 2

Reklamlar

Bu sayfanın

Mobil sürümü

Mini Sürümü

BR3
0,344
1.2.165

Reklamlar

Mesaj linki kopyalandı.

Bir sorun oluştu.

Ip işlemleri

Bu mesaj IP'si ile atılan mesajları ara Bu kullanıcının son IP'si ile atılan mesajları ara Bu mesaj IP'si ile kullanıcı ara Bu kullanıcının son IP'si ile kullanıcı ara

KAPAT X

%40
Kazan

%2,8
Kazan

%6,5
Kazan

%25
Kazan

%1,6
Kazan

%3,2
Kazan

%5,5
Kazan

%3,2
Kazan

%5
Kazan

%3,2
Kazan

%5
Kazan

%2
Kazan

Alışveriş Yaptıkça Para Kazan Harekete Geç »

Donanım Sponsoru: incehesap.com

Bu sayfanın mobil sürümü / mini sürümü

Version: 1.2.3302