Sadece 4,34 ışık yılı uzaklıktaki Alfa Centauri sistemi, Dünya dışındaki yaşanabilir dünyalar arayışında uzun süredir öncelikli hedefler arasında yer alıyor. Şimdi ise James Webb Uzay Teleskobu ile yapılan gözlemler Güneş’e en yakın yıldız sisteminde dev bir gezegenin varlığına dair bugüne kadarki en güçlü kanıtları ortaya koydu.
Üç yıldızlı bir sistem
Alfa Centauri sistemi Güneş’e benzeyen Alfa Centauri A ve B yıldızlarının oluşturduğu ikili yıldız ile kırmızı cüce Proxima Centauri’den oluşuyor. Alfa Centauri A, gökyüzündeki en parlak üçüncü yıldız konumunda. Öte yandan şimdiye kadar yalnızca Proxima Centauri’nin etrafında üç gezegenin varlığı kesinleşmiş olsa da Alfa Centauri A ve B çevresinde başka gezegenler olduğuna dair net kanıt elde edilememişti.
Webb’in MIRI cihazı ile yapılan son gözlemler ise bu durumu değiştirdi. Alfa Centauri A’nın etrafında gaz devi bir gezegen olabileceğini tespit eden bilim insanlarına göre bu gezegen, Güneş benzeri bir yıldızın yaşanabilir bölgesinde keşfedilen Dünya’ya en yakın ötegezegen olacak. Ancak bilim insanları, bir gaz devi olduğundan bildiğimiz anlamda yaşam barındırmasının olası olmadığını belirtiyor.
Zekice bir yöntemle tespit edildi
Ağustos 2024’te yapılan ilk gözlemlerde MIRI’nin koronagraf maskesi kullanılarak Alfa Centauri A’nın ışığı engellendi. Yakınındaki Alfa Centauri B’nin parıltısı analizi zorlaştırsa da, ekip her iki yıldızın ışığını görüntüden çıkararak, yıldızdan 10.000 kat daha sönük ve Güneş-Dünya mesafesinin yaklaşık iki katı uzaklıkta bir nesne tespit etti.
İlk keşif umut verici olsa da Şubat 2025 ve Nisan 2025’te yapılan ek gözlemler aynı nesneyi ortaya çıkaramadı. Bu durumun nedenini anlamak için araştırmacılar, milyonlarca olası yörünge senaryosunu simüle ederek hem görüldüğü hem de kaybolduğu anları açıklayabilecek kararlı bir yörünge modeli geliştirdi.
Hesaplamalara göre, bu gezegen Satürn kütlesinde olabilir ve Alfa Centauri A etrafında eliptik bir yörüngede, Güneş-Dünya mesafesinin 1 ila 2 katı arasında dönüyor. Tahmini yüzey sıcaklığı -48 °C ve Alfa Centauri A etrafında her iki-üç yılda bir dönüyor. Yıldızın yakınında bulunması bazı gözlemler sırasında Webb’in onu tespit edememesine yol açmış olabilir.
Gezegenin kendisinde yaşam ihtimali yok ancak yaşanabilir uyduları veya çevresinde başka yaşanabilir gezegenler olma olasılığı bulunuyor. Tıpkı Güneş Sistemi’nde Dünya, Venüs ve Mars’ın yaşanabilir bölgede yer alması gibi. Olasılığın cazip olmasının nedeni ise Alfa Centauri A’nın Güneş’e oldukça benzer G2V sınıfı bir yıldız olması. Kendi sistemi biraz kaotik olsa da Güneş benzeri bir yıldızın etrafındakiler hem bizim sistemimizi anlamada hem de diğer yaşanabilir gezegenleri bulmada benzersiz veriler sağlayabilir.