ARM64 tabanlı SOC ler Qualcomm un iddialı cezbedici girişine Windows 11 24H2 ile yazılımsal kısmıyla da harmanlanıp biz son kullanıcılara tüketicilere sunulmaya başlanmıştır. Geçen yıl tanıtılan ve Haziran 2024 te ürünlerin piyasaya olacağı da geçen yıldan belliydi. Donanım Haber Forum kısmında fark ettiğim bu konuda bir farkındalık/ bilinç pek yok veya belli bir yerde kümelenme yok. CPU larda yakın zamana kadar x86 yani 32 bit ten ibaret işlemciler geride bırakıldı. Klasik önemli yazılımlar için geriye uyumluluk namına 32 bit devam ediyor ama bunun külfeti de ayrıca biliniyor .... AMD temelli olan Intel in de sonra katılarak geliştirmeye devam ettiği 32 bit 64 bit İşlemcilerine yepyeni bir soluk ARM64 ile karşımızda. Esasında ARM yani 32 bitlik olanı da Windows 8 RT olarak karşımıza çıkmıştı Türkiye de sanırım resmi olarak ürünleri satılmadı ama tam bir fiyasko idi ... Apple malum M serisinde Intel e tokat atarak kendi özelleştirilmiş SOC piyasa sunuldu ve baya da başarılı oldu süksesini de yaptı ... Qualcomm şansına Apple dan ayrılanları da bünyesine katarak Oryon diye yepyeni iddialı ürünlerini OEM üreticilerine de yollatmıştır kendileri de ayrıca lansmanlarını yapmışlardır. Özellikle son bir haftadır Snapdragon ARM64 tabanlı farklı markaların Windows 11 24H2 li Pc leri incelenmeye başlandı. Abartılı balon olmadığı da anlaşıldı özellikle uzun batarya kullanımı ve temel uygulamalarda Intel/ AMD modellerinde fan sesi çıkarırken ARM64 tabanlılarda böyle birşey olmadığı görülmektedir. Snapdragon X Elite Snapdragon X Plus Kısaltma olması açısından Elite ve Plus olarak bahsedilmesini tavsiye ederim : Snapdragon X Elite https://www.qualcomm.com/products/mobile/snapdragon/pcs-and-tablets/snapdragon-x-elite#OverviewSnapdragon X Elite ( Hepsi 12 çekirdeklidir )
X1E-00-1DE : Developer Modeli şuana kadar kutu halini gördüm hiçbir laptop tablet 2 in1 veya Ultrabook ta görülmedi . X1E-84-100 : 2. en hızlı olanıdır ama pratikte ekranlı bir PC lerde görülebilecek en hızlısıdır. TFLOPS : 4.6 X1E-80-100 : Piyasa enteresandır en yaygın bu varyant satışlara sunulmakta. TFLOPS : 3.8 Dual core boost: 4.0 GHz X1E-78-100 : Dual core boost yoktur! Aslında Plus alttaki model ile aynı diyebiliriz .. TFLOPS : 3.8 Snapdragon X Plus ( 10 çekirdeklidir ) X1P-64-100 : Tek bir modeli var kafa karışıklığı oluşmaz. Dual core boost yoktur! TFLOPS : 3.8 Her iki modelde de ( Elite ve Plus ) ortak olan Önbellek NPU RAM hızı Teknik özelliklerinden Elite ve Plus varyantları RAM 64GB'a kadar destekliyor. UFS 4.0 ve NVMe PCIExpress 4.0 destekliyor. Lane kaç tanedir resmi dokümanlarında göremedim. Umarım fazladır ... Bandwidth nimetleri ciddi önemli ve anlamlıdır. USB 4.0 diyor harici ekranlara da bağlanabiliyor ama bir Thunderbolt 5.0 desteği yoktur. Farklı işlemci olmasıyla Nvidia harici ekran kartlarını Thunderbolt 4.0 veya 5.0 üzerinden bağlayıp harici ekran kartı nimetlerinden de faydalanma durumu olmayacaktır. Gerçi Thunderbolt 3.0 ve 4.0 da eGPU ların hakkını veremiyordu Lane meselesi filan falan ama Thunderbolt 5.0 da oturdu ve hakkını verecek . eGPU ile aşina olmak isteyenlere ARM64 tabanlılar baştan uzak durun derim ... SD kart hız desteği : SDv3.0 ( Çokta mattah birşey değil ) Wifi 7 Bluetooth 5.4 Bluetooth Ses Codec leri de zengindir. Snapdragon telefon ve tablet sahipleri bilir ( Samsung çoğunu kırpsa da ! ) 10 bit 4K 60 FPS AV1 encode ve decode donanımsal destekliyor. Kamerasında 4K HDR desteği de var. Elite ve Plus modelleri kesinlikle oyun odaklı üretilmemiştir ama basit oyunları da kaldırabilir. Olay biraz da native ARM64 olarak uygulama ve oyunların yaygınlığına bağlı. Büyük bilindik firmalar uygulamalarını ARM64 native olarak çıkartamaya devam edilmektedir. Microsoft bu ara geçiş sürecinde halihazırdaki x86 ve x64 tabanlı uygulamalarınızda %10-15 performans kaybı ile Windows 11 24H2 ARM64 teki gömülü emülator ( PRISM x86-64 Emulator ) Prism esasında baya başarılı. Emülatörler genelde bu kadar az performans kaybı yaşatmaz yani daha fazla performans kayıpları ile çalıştırırken Prism stabil ve şaşırtıcı başarılı . Yani anlayacağınız mevcut hayatı uygulamalarınızı direk çalıştırabileceksiniz özel bir işlem yapmanıza gerek yok Prism sistem genelinde gömülü ve aktif . Fakat bazı Intel/AMD tabanlı uygulamaları da çalıştıramıyor. Bu daha çok oyunlarda görülmekte. Sanırım donanımsal utilization noksanlığı gibi . Bazı oyunlar noksanlıklara rağmen oynatsa da ya düşük çözünürlüklerde ya da düşük FPS lerde ... Bunlar zamanla çözülecektir. Microsoft oyun odaklı ARM64 donanımları desteklemiyor. İlerde Apple M3 Pro M3 Max veya M4 gibi GPU su da güçlü denk modellerini seneye bekleyebiliriz. Seneye bu zamanlarda şuanki donanımsal özellikler daha ucuz Windows PC lere de gelecekmiş. Elbette seneye daha da güçlü Elite ve Plus varyantları da son kullanıcılara sunulacaktır. Kimlere hitap ediyor derseniz : Mobilite yani ufak ama uzun pil ömrü . Temel ofis uygulamaları. Uzunca süre dayanabilen video konferanslarına biçilmiş kaftan. Arada sıkılmalarda Netflix gibi video içeriklerinde pil tüketimi en mobil Intel AMD işlemcilerinden daha uzun video izleme süreleri sağlatıyor. ARM64 odaklı faydalı linkler ve bilgiler : OEM yani cihazı üreten yazılımlardan rahatsız olanlar beraberinde gelen harici birçok uygulamalar Intel/AMD işlemcili Windowslarda da olduğu gibi bunda da birçok harici uygulamalar ve haliyle ona bağlı ekstra hizmetler hiç kullanmayacaksanız kaldırılmasını isteyebilirsiniz. Kendi Windows 11 24H2 ARM olanı iso sunu indirip kurabilmeniz için kaynak : Select language for Windows 11, version 24H2 (26100.994) arm64 https://uupdump.net/selectlang.php?id=acc68fc2-2dca-4339-a766-c13132244551Windows 24H2 26100.994 ARM64 tabanlı lar içindir. AMD64 olanı ana sayfasında Intel/AMD 64 bitlik içindir. Elbette daha da eski sistemlerinizdeki x86 larınız için de Windows 10 iso larını en güncel haliyle entegre edilmişini kendiniz oluşturabilirsiniz. Tüm dosyalar direk resmi Microsoft Sunucularından çekilmektedir. Temiz kurulumu öneririm. Mevcut ARM64 PC nizden veya Intel/AMD tabanlı Windows PC lerden de iso larınızı usb belleğe yazdırma için tavsiyem : Rufus Artık ARM64 ifadeli olanlarına gözünüz aşına olmalıdır. Diğer ikame uygulamalardan Ventoy : Farklı mimari ve işletim sistemlerinde bir kere hazırlık yapılan usb belleğinize sadece iso ları aktararak kullanılacaksa o halde tavsiyem Ventoy dan yanadır. Ekran çözünürlüğü kadar ekranın türü de performansı etkilemektedir. OLED /AMOLED ekranlılar görseller için idealdir. Arka Aydınlatma lılar ise ekran parlaklığı artırıldığında sadece pil tüketimini etkilerken AMOLED/OLED lerde ayrıca cihazınızın performansını da ciddi olumsuz düşürmektedir. Ekran yanmaları OLED/AMOLED panellerde kaçınılmadır. Pentile dizilimlerinden ötürü efektif piksel çözünürlüğü iyileştirmelere rağmen pratikte %33 alan / çözünürlük kaybı yaşatır. Kabaca 2K AMOLED/OLED panel metinlerin keskinliğini okunabilirlik adına IPS 1080P ye kabaca denktir ... Belge dokuman odaklı iseniz tavsiyem kaliteli IPS panellerden yana olması. Bazıları seçeneksiz OLED/AMOLED olarak şuan için sunulsa da ilerde çeşitlilikler artacaktır. Mini LED lerde bölgesel aydınlatma sayıları yüksek olmazsa malum hüzmelenmeler oluşacaktır. Bu tip sorunlar geçen yıldan beri dile getirmekteyim yer yer denk gelen konularda. Kaliteli Mini LED veya Kaliteli IGZO panel IPS de iş görür. QLED paneller de avantajlı olabilir ( Quantum LED ) . |
_____________________________ |