Rüzgar olmadığı halde bu rüzgar türbinleri nasıl dönüyor? (4. sayfa)

Konuda bir mesajımı göremedim ama arızaya düşmüş türbinlerden bahsediyoruz.

Elektrik makinaları ve güç elektroniği uzmanlık alanımdır. Şöyle kısa bir bilgilendirme yapayım :

Elektrik jeneratörü veya motor diye bir şey yoktur. Makina vardır.

Makina hem jeneratör hem motor olarak kullanılabilir.

Motor olarak dönmekte olan bir makinayı dışardan tahrik ile şebeke frekansı üzerine çıkartırsanız jeneratör olarak çalışacak şebeye enerji basacaktır.

Teorik olarak boşta dönen motorlar sürtünmeler hariç minimum güç çekerler. Örneğin pompa ve fan motorları boşta çalışıyor farz edilir. Buna bilgisayarını soğutan fanlarda dahil. O yüzden sürtünmeyi yenecek kadar güç çekerler sadece. Ancak duran bir motoru 0'dan atalet sağlayarak kaldırmak yüksek akım çekmesine sebep olacaktır. Aynı şekilde çalışan bir motoru zorla durdurmakta onu kısa devreye düşürecektir.

Her türbinin yapısı ve kontrolü farklıdır. Kimisi düşük rüzgarda fren yapıp yüksek rüzgarda kalkmayı bekliyor olabilir, kimisi düşük rüzgarda motora düşüp yüksek rüzgar hızı yerine şebekeden enerji çekmeyi tercih ediyor olabilir. Bunlar tamamen tasarımla ilgili.

Şu perspektiften bakabilirsin, türbin örn 4-5km/s rüzgar ile nominal dönüp enerji üretebilirken durmuş olan türbin 10km/s rüzgar bulmadan kalkamayacaktır. Bu durumda türbini şebeke enerjisi ile kaldırıp sonra jeneratöre düşürmek mantıklı olabilir.

Kanatlardan biri kopmuş türbini döndürmek akıl kari değil zaten devriliyor. Ancak zamanında fren yapamamış fren mekanizması dağılmış bir türbinin otomasyonunun hala çalışmasını düşünmek veya hala dönüyor diyerek genelleme yapmak bence yanlış.

Türbin konulacak yere 2 yıl boyunca ölçüm yapılıyor. Teknik olarak sürekli motora düşecek yere türbin yapmayacakları kesin.

Rüzgar türbinleriyle ilgili tartışmak istediğim en önemli konu şu : Bir türbin temeli için 120-180 ton demir kullanılıyor. 1 ton çimento üretmek için bu ağırlığın 30%u kadar CO2 salınıyor ve bunun sadece 1/3 ü kadarı beton olabiliyor.

Kısaca türbin dikmek için harcanan enerji, salınan CO2 ve maliyet gerçekten türbinin yaptığı üretim ile kısa zaman içinde (5-10 yıl) kompanze edilebiliyor mu ?

İlk videodaki türbin 15kw lik muhtemelen şahısa ait off-grid bir türbin. Yani bazı standartları karşılayacak diye bir şartı yok. Şebeke erişimi olmayan bir vatandaşın şahsına ait bir türbin gibi duruyor. O yüzden bu türbin üstünden yorum yapmaya gerek yok bence. İlla yorum yapacaksak ortamda aşırı bir rüzgar var ve tek kanat kalmış. Tek kanat üstünden taşı ipe bağlayıp çevirdiğimiz gibi dönüp duruyor. Fren veya başka şeylerin varlığından bahsetmek bile mümkün değil.

Diğer videoya gelince ben bir anormallik göremedim. Örneğin kalkış için 25m/sn rüzgar gerekecekse ama nominalde 8-12m/s'de şebekeye basabilecekse bu sebeple 25m/sn rüzgarı beklememek veya tehlikeye düşmemek için: 8m/sn'de şebekeden enerji çekerek kalkış yapıyor. Power -14 diyor.

Kalktıktan sonra güç + ya geçiyor yani şebekeye enerji basmaya başlıyor.

Bahsettiğiniz anlarda tam şebekeye basmaya başlayacağı anlar. Seslerin çok farklı sebepleri olabilir. Birinde çok büyük bir alternatörü önden çalıştırmak için çok daha küçük bir motorla start verildiğini görmüştüm. Yani elektrik motorunu başlatmak için başka bir motor vardı. 1:1000 oranında bir dişli grubu olsa büyük motor 6rpm dönerken küçük motor 6000rpm dönüyor olabilir. Bu sesinde starter motordan gelmesi doğal olabilir. Başka bir sebep rulmak dişli veya diğer dişli takımlarından da geliyor olabilir.

Güç = Volt * Akım = Tork * W (çizgisel hız RPM desekte bu aşamada yanlış olmaz).

Sonrasında zaten yav ve pitch ayarları yapıyor. Gayet normal.

Farklı makineler farklı bağlantılar var rüzgar türbinlerinde.

Bak burada sincap kafesli asenkron motor var. Gavurlar induction motor der geçerler.

Bu motorun özelliği rotorunda sargı yoktur. Herkes motor der ancak nominal hızının üstüne çıkartınca jeneratör olur. Bunu defalarca yaptım. Senkron sorunuda yoktur çünkü kalkış için zaten şebeke elektriği kullanır.

Burada yine aynı makine var. Burada motoru kaldıracak bir soft starter yok ama converter var. Hem genlik hem frekans kontrolü yapılıyor.

Burada senkron jeneratörlü bir setup var. Senkron makinenin senkron dönebilmesi için uyartım akımı veriliyor.

Rotoru sargılı asenkron makine kullanılmış.

Burada çift beslemeli asenkron makine kullanılmış.

Yani bu rüzgar türbinlerinde tek bir tip yok o yüzden genel konuşacaksak endüstriyel boyutlarda olanlara bakmak mantıklı. Jeneratör olarka DC bir makine bile kullanılabilir. Mesela DC makine aynı PV panel gibi aküyü şarj ediyodur. Yükler akü üzerinden invertörle besleniyodur. Bunda bir sorun yok.

Rüzgarsız durumda dönen makineler olabilir bu gayet normal bunu da biliyoruz.

Çok rüzgar varken neden dönmüyorlar bunu da biliyoruz.

Edit : Kurulum maliyetleri ve bunlar için çıkan karbon ve bunların amortismanı hakkında illa çalışma yapılmıştır. O hesap kitapları bilmiyorum ancak kafama takılmıyor da değil. Gerçekten mesela 1MW lik bir türbin'in gerçek maliyeti nedir ? Kaç yıl çalışır ? Dikildiği yere göre bu maliyeti kaç yılda çıkartır ? Bakım masrafları ve revizyonları ne kadar tutar ? Bu türbinlerin bakımlarında çalışan kişiler bile belli fiziksel özelliklere göre seçiliyor aynı su altında çalışanlarda olduğu gibi. Gerçekten tamamen yenilenmesi için gereken süre nedir.... bunlar kafama takılıyor açıkçası.

Senede 6 defa sincap kafesli asenkron makineyi motor olarak kaldırıp kuplajlı dc motor ile aynı yönde tahrik ederek önce sürtünme ve diğer kayıpları yendirecek şekilde 1500 rpm 0A çekecek şekilde sürüp daha sonra şebekeye enerji bastırmak için hızlandırıyorum. Kısaca bu deneyi bolca yapıyorum. Kısaca asenkron motora kısa devre testinden boşta çalışma ve tork hız eğrisindeki bütün alanlara sokma deneyi yapıyorum.

Ses konusuna gelince gerçekten bilemiyorum. Yani ses analizinde otorite olmayı bırakın gitarı bile zor akort ediyorum. Yani değil jet motoru, dinazor var deseniz inanırım. Şebekeye yük bindirmemek için yakıtlı jet motoru tahriki ile türbin kaldırıyorlar deseniz neden olmasın derim.

elektrik havadan üretilseydi, hadi elektrik firmaları ve devlet milleti kandırıyor diyelim.. kendi bahçelerine güneş panelleri, rüzgar tribünleri kuranlar niye kuruyor o zaman? onlar da mı göstermelik ?