MEŞALEYİ YAKIYORUZ HERKES 1 ADET TYT FELSEFE NOTU BIRAKSIN

Din felsefesi

teizm tanri var

ateizm yok

deizm tanri var mudahale etmez.din yok

agnostizm:bilinemez.bu nedenle sorumluluk yok

panteizm:tanri ile doga ice ice tanri=doga

panenteizm: yine ayni ama tanri>doga

monoteizm:tek tanri

politeizm:cok tanri


Temel kavramlar


kumulatif:yigilan,birikimli

felsefe ve bilim kumulatif


apriori:dogustan gelen,deney oncesi

rasyonalistler, sokrates aristo vs

apriori aristo a var a var


aposteori:deney sonrasi,sonradan kazanilan bilgi

empirizm(locke)


epistemoloji:bilgi felsefesi

ontoloji:varlik felsefesi


arkhe:varligin ana maddesi.ilk sorulan felsefi soru arkhe nedir?

oz,toz,cevher


objektif:nesnel

bilim objektif felsefe degil


subjecktif:oznel

felsefe subjektif


pratik:fayda saglayan

empirik bilgi pratiktir


tin:ruh


diyaletik:sokrates, iki bilge kisinin sorular sorarak dogru bilgiye ulasma cabasi

sokratesin ustun diyalektik savunmasi



septik:supheci. sofistler. ortak genel gecer bilgi mumkun degil

rolatavist:gorececi,ortak bilgi yok


dogma:inanca dayali,sorgulanmayan bilgi.

din dogmalari savunur

felsefe ve bilim dogmaya karsi..

norm:kural,uyulmasi gereken kural


felsedi bilgi genel gecer degil

bilim genel gecer

genel gecer:herkes icin ayni


mutlak:her kosuldan bagimsiz, oncesiz ve sonrasiz


olgusal:deneylenebilir,somut

felsefe degil,bilim olgusal


empirizim:zihin bos, bilgi tecrube deney ve algilarla,duyularla alinir

locke


entuisyonizm:sezgicilik

siyonistler her seyi onceden sezer



kritisizm:elestirel felsefe

bilginin kaynagi akil ve deneydir


pragmatizm:faydacilik


analitik felsefe:dogru bilginin olcutu mantiktir


fenomen:gorunenin arkasindaki oz



tumel:butunsel

felsefe tumel,bilim degil



determinizm:belirlenimcilik,kadercilik.her sey belli.sorumluluk yok

indetermibizim:tam tersi

otodetermibizim:ikisibin arasi



realizm:varlik var ve gercek

nihilizm: varlik yok

materyalizm:varlik maddedir


idealizm:varlik ruh(dusunce)

platon=idea


odev ahlaki:kant

iyi niyet esas,cikar gozetilmemeli,sonuc onemsiz


töz:tanri, var olmak icin baska bir seye ihtiyaci olmayan


oz:bir seyi o sey yapan

mesela:arinin bal yapmasi

arinin ozu bal yapmaktir


pozitivizm:olguculuk

felsef metafizikle ilgilenmemeli

felsefe bir bilim haline gelmeli


devlet dogaldir:platon ve aristo

yapay:hobbes ve rousseau


ideal duzen mumkun degil:sofistler,nihilistler

mumkun:liberalizm,sosyalizm,hukuk devleti



utopyalar

istenen(guzel)

platon:devlet

farabi:erdemli sehir

more:utopya

istenmeyen

orwell:1984


Sanat felsefesi


estetik:doga ve sanattaki guzeli ele alir

sanat fels:sadece sanat



taklit olarak sanat:doga en guzel olandir. sanatci dogayai takli eder.mimesis

platon,aristo


oyun olarak sanat:schiller


yaratma olarak sanat:croce

create-croce

platon aristo zaten dogaci

geriye forumdaki oyuncu schiller kaldi


ortak esteteik yargi

var: kant(guzel herkes icin ayni)

yok:croce(estetik begeni kisiden kisiye degisir)


Felsefe giris

felsefe=bilgelik sevgisi

filozof:bilgi seven

ilk filozof:thales

ilk kez iyonyada

ilk soru:arkhe nedir

taleskn cevabi:su


Bilgi felsefesi(epistemoloji)

suje ve ozne arasindaki iliski

aradaki bag:akt

suje:ozne

obje:nesne

dogru bilgi

mumkun degil

septikler(supheci)sofistler,rolatavistler(gorece) protogaras


mumkun

rasyonalizm(akil)
empirizim(deney)
kritisizm(akil+deney)
entuizyonizm(sezgi- siyonistler sezer)
pozitivizm(olgu)
pragmatizm(fayda)
fenomonoloji(öz-fenomen)
analitik felsefe(mantiksil dil)




Rasyonalizm

akilcilik

bilgi apriori(dogustan)

yontemi diyalektik

bilgi dogustan,deney oncesi


platon:fenomenler ve idealar dunyasi

aristo:tek bir gercek dunya var.

descartes:dusunuyorum oyleyse varim(metodik suphe)

hegel:tez-antitez-sentez

he gel bakayim bana su tez antitezi goster

farabi:duyusal ve akli bilgiler vardir



Empirizim

zihin bos

aposteriori(sonradan kazanilan bilgi)

dogdugumuzda zihin bos,deneylerle,duyularla,tecrubelerle bilgi olusur. izlenim,algi,duyu verileri vs

locke,hume,berkeley


kritisizm

dogru bilgi akil+deney

kant-kritisizm kant cok kritikler yapmis icinde. kant-krit ikiside k ile.

entuisyonizm:sezgicilik

siyonizmciler sezer

gazali



Ahlak felsefesi(etik)

erdem:iyi ve kotu arasinda iyiyi secmek


determinizm:ozgur irade yok.(kadercilik)

indeterminizm:ozgur irade var(kadere karsi)

otodeterminizim:ikisinin ortasi,insan kendini gelistirdigi olcude ozgur(kismi ozgurluk)

libertanyanizm:bireysel ozgurluk olmalo

fatalizm:kaderi belirleyen dogaustu guc var.


evrensel ahlak yasasi

yok:hedonizm,anarsizm,egoizm,fayda ahlaki(bireysel yarar)

vardir

subjektif yollarla

fayda,haz,sezgi

objektif

sokrates:bilgi erdemdir

platon:iyi olmak,iyi insan ideasina uygun olmaktir

aristo:iyi olmak,olcuku olmaktir

farabi;tanri iyiliklerin kaynagi

spinoza:ahlak,tanrinin yasalarina uymaktir

kant:odev ahlaki(fayda beklemeden)


Kantin odev ahlaki

cikar gozetilmemeli

sonuc onemsiz

iyilik odevimiz,sorumlulugumuz

esas olan niyettir,iyiyi istemedir

eylemin amaci mutlu olmak degildir.iyiyi istemektir






poizitivizm:olgular

comte, conte cok pozitiviat bir hoca


analitik felsefe:dogru bilginin kaynagi mantiksal dil cozumlemesidir

pragmatizim:faydacilik, dewey,william james


fenomonoloji

paranteze alma

dogru bilginin kaynagi fenomen(gorunenin arkasindaki oz)

husserl

son ikisi kaymis bunlar bilgi felsefesinde


varlik felsefesi(ontoloji)


Varlik

gercek(reel):somut

telefon,masa

dusunsel(ideal):soyut 5 rakami,πsayisi,ucgen


dualizm:varlik iki ozden olusur(descartes- mono di descart)

monoizm:varlik tek ozden olusur:idelizm veya materyalizm

pluralizm:varliklar ikiden fazla ozden meydana gelir

indirgemeci yaklasim:bilim

butuncul yaklasim:felsefe


varlik var mi

yok(nihilizm)

sofistler,taoculuk

sofit:gorgias

var(realizm)

idealizm:idea(ruh dusunce) platon aristo farabi

olusculuk:olue(degisim) herakleitos

materyalizm:madde hobbes,marx

dualizm:madde+idea descartes(mono di descart)

fenomonolji:fenomen(oz)(husserl)



cagdas varlik gorusleri

pragmatizm:dewey,james

varolusculuk:existanyalizm(sartre)



direkt notlarimi attim.icinde akilda kalsin diye kendi sifreleme seklillerim de var