Hareket Çözünürlüğünde Hangisi Daha İyi? LCD mi Plazma mı? (4. sayfa)

Akseaus · 2007-10-13T15:02:54.0000000+03:00

Aşağıdaki yazı Home Theatre dergisinin Kasım 2007 sayısındaki Gary Merson makalesinin tarafımca yapılmış çevirisidir. Önemli bilgiler içermektedir. Bu yazıyı piyasaya yeni çıkan dergiyi alan Amerikalılarla aynı anda okuyor olacaksınız. Henüz internette bulamazsınız. Faydalı olması dileğiyle. 2007 MODEL HDTV'LER Beklediğiniz bütün çözünürlüğü verecek mi? Geçen Kasım, 2006 model 61 HDTV’yi, yayın kuruluşları tarafından en genel olarak kullanılan 1080i sinyaldeki bütün detayı işleme peformanslarını öğrenebilmek için test etmiştik. 1080i, CBS, NBC, CW, HBO ve Showtime gibi HD yayın yapan kuruluşlarının büyük çoğunluğunun benimsediği en yüksek çözünürlük formatıdır. 2006 testimizin sonuçları oldukça hayal kırıklığı yaratmıştı; HDTV’lerin yarısından daha azı interlaced yayın sinyalini kendi doğal progresif ekran çözünürlüklerine tam olarak işlemeyi başarmıştı. Bu yıl, testimizi 19 ile 67 inch arasında değişen 74 HDTV’ye genişlettik. 1080p TVler için çözünürlüklerinin hareketli görüntüde durağan görüntüye nazaran nasıl performe ettiğini değerlendirmemizi sağlayacak yeni bir test ekledik. Bu test, futbol maçlarındaki gibi kameranın hareket ettiği sahnelerde veya aksiyon sahnelerinde HDTV’lerin sinyaldeki detay miktarını nasıl azalttığını göstermektedir. Buna tekrar geleceğiz. İyi Bir HD Görüntü için hangi özellikler işin içine girer? Bu makale okunurken akılda tutulması gereken en önemli şey mükemmel bir HD görüntü elde edilmesi aşamasında işin içerisine bir çok faktörün karıştığıdır. Bu testteki unsurlar ile birlikte, TV'nin siyah üretmedeki başarısı, gerçek kontrast oranı (siyahın beyaza olan oranı), renk doğruluğu ve daha bir sürü faktör bu başarıda rol oynar. Burada yapılan testler önemlidir, fakat bu testler TV'lerin toplam performanslarının sadece birer parçasını gözler önüne serer. Bir TV’yi yanlızca bu test sonuçlarına göre değerlendirmemelisiniz. 74 HDTV’yi iki önemli kriterle inceledim. Her TV'nin 1080i sinyalleri deinterlace etme yeteneğini ölçtüm ve aynı zamanda da bu TV'lerin film temelli içerikleri (24 kare saniye) kendi ekran yenileme hızlarına detay kaybı olmadan çevirebilme yeteneklerini irdeledim. (Ekran yenileme hızları genellikle 60 Hz’di. Bir çok 120 Hz TV bu spesifik incelemeye tabi tutulamayacak kadar geç geldi.) Sonuçlar HDTV alırken size rehberlik edebilir, fakat itiraf etmeliyim ki, testleri geçen TV'lerin hepsi de harika göstermediği gibi, testi geçemeyenlerin de tamamının görüntü performansları kötü değildi. Diğer, yandan, 1080i sinyali (yayın ve az sayıdaki HD-DVD ve Blu-ray diskler) deinterlace etmede başarısız olan bir HDTV, sinyalin çözünürlüğünü %50’ye kadar (540 satır) azaltacaktır. HDTV’leri karşılaştırırken, özellikle bunlar 1080p ekranlarsa, bu konu çok dikkat edilmesi gereken bir konudur. Aşağıda bunu detaylandıracağız. Deinterlacing Silicon Optix HQV Benchmark Blu-ray test diskini kullanarak, bir 1080i SMPTE 133 deseni (pattern) bir Panasonic DMP-BD10 oynatıcıdan gönderdim. Köşelerde ve görüntünün ortasının sağında değişen ve bir piksel yüksekliğinde olan dikey siyah ve beyaz çizgiler içeren kutular var. Oynatıcı TV’ye birinci alanda tek sayılı olan beyaz çizgileri, ikinci alanda çift sayılı olan siyah çizgileri gönderir. Daha sonra TV’nin bu iki alanı ekranda gösterilecek şekilde tek bir karede birleştirmesi gerekmektedir. Bu birleştirme doğru yapıldığında, ardışık değişen beyaz ve siyah çizgiler görülür. Yanlış yapıldığında, siyah ve beyaz arasında parlayıp sönen bir kutu görünür. Bu da, ekranın aslında bir seferde sadece 540 satırı gösterebildiğini ve bunu ekranın doğal çözünürlüğüne (örneğin 1080p) ölçeklediğini gösterir. Eğer bu durum herhangi bir anda gerçekleştiyse, ekrana test notu olarak “Başarısız (fail)” değerlendirmesi verdim. Resmin sol tarafında bulunan ve saat istikametinde dönen beyaz çizgi formunda hareketli bir bileşen de deinterlacing test deseni sayesinde elde ediliyor. Hareketli görüntülerle ilgilendiğimiz, slayt gösterisi ile ilgilenmediğimiz için, hareketsiz karelerin tam deinterlacei bu durumda bizim için önemli olmadı. 3:2 Testleri Çekilen televizyon şovlarının çoğu ve sinema filmlerinin tamamına yakını 24 kare saniye’de filme alınmaktadır. Film hala hem sinema hem de TV için en yaygın kullanılan kayıt ortamıdır, fakat yerini yavaş yavaş HD video’ya bırakmaktadır. Televizyon yayınlarında, 24 kare saniye telesine adı verilen bir işlemle 30 kare saniyeye dönüştürülmektedir. Birinci film karesi iki alana bölünürken ikinci film karesi üç alana bölünmekte ve bu böylece sürüp gitmektedir. 3:2 (aslında tam olarak 2:3) sırası buradan gelmektedir; diğer her film karesi 2:3 cadence için ek alana sahiptir. Problem, TV 1080i alanlarını 1080p karelerde yeniden birleştirmeye (deinterlace) çalışırken ortaya çıkmaktadır. Bu yanlış yapıldığında, işlemci farklı alanların parçalarını eşleşmemiş karelerde birleştirdiğinden deformasyonlar ortaya çıkmaktadır. İyi bir işlemci, video sinyalinde ne zaman bir 3:2 sırası bulunduğunu algılayabilmeli ve sadece bağlantılı alanları (mesela tam olarak ilk film karesindeki ilk iki alan gibi) birleştirmelidir. Bu işleme ters telesine denir. Doğru yapıldığında, orijinal film karesindeki herşeyi olması gerektiği gibi görürsünüz. Film temelli bir içerik söz konusu olduğu ve 1080i layıkıyla deinterlace edildiği sürece orijinal 1080p içeriğine özdeş sonuç elde edilecektir. Yanlış yapıldığında ise, bazı deformasyonlar oluşabilir, ya da daha kötüsü, ekrandaki herşey hareket ederken çözünürlükte kayıp meydana gelir. 3:2 testi de SMPTE 133 desenini kullanmaktadır. Desen, ekranda 24 kare saniye hızında ileri ve geri hareket etmektedir. Silicon Optix HQV Blu-ray diski 1080i/30 ve 3:2 cadence ile kaydedilmiştir (yani 24 fps filmlerin videoya transfer edilmiş hali ile aynı). Eğer işlemci sinyali layıkıyla işlerse, yukarıda açıklanan dikey çizgili kutular bozulmamış olarak kalır. Layıkıyla işleyemezse, ya kutular tam siyah ve beyaz arasında yanıp sönecek (deinterlace testinde olduğu gibi), ya da kutunun yanlarında yatay bantlar görülecektir. Yanıp sönme ya da bantlanma “başarısız (fail)” sonucuna ulaşmamızın nedenidir. Bandwidth (bant genişliği) Testi Test sinyalini yaratmak için Sencore Model 403 sinyal oluşturucusunu kullandım. Oluşturucunun çıkışını 1080i’ye ayarladım ve desenin siyah ve beyaz çizgiler serisinin belirdiği ilgili kısmını inceledim. Ardışık değişen yatay çizgiler tam olarak bir piksel genişliğindedir. “Tam bant genişliği (full bandwidth)” olarak kabul edilen bir ekranın her çizgiyi siyah ya da beyaz (ya da siyaha yakın ya da açık gri) olarak göstermesi gerekir. (TV'nin resmi koyu ve %100 (tam) beyaz göstermemesine neden başka bir kaç faktör de olduğundan, bu konuda biraz tolerans gösterdim.) Tam değil de “az bant genişliği (some bandwidth)” niteliğinde kabul ettiklerimizde ise bazı çizgilerin kaybolmasını ya da çizgilerin beyaz ve siyah yerine belirgin şekilde gri-koyu gri arasında olması koşulunu aradık. “Yok (none)” olarak kabul ettiklerimiz de isminden de anlaşılacağı üzere, içeriksiz boş gri bir alanın görülebilmesi koşulunu aradık. Test ettiğim bazı TV’ler 1:1 piksel adresleme özelliği olmadığından çizgileri grup demetler halinde gösterdi. Bu fenomen aliasing olarak adlandırılır. Bu TV’ler resmi genişletir ve ekranı boydan boya geçen daha az çizgi oluştururlar (1920 yerine yaklaşık 1820). Aliasing fenomenini dikkate almadım ve bütün TV’lerde bandwidth testini yukarıda belirttiğim şekilde yaptım. Çok şükür ki, TV’ler 2006 model TV’lara göre çok daha iyi sonuç verdi. Bu yıl “Yok (none)” notu alan hiç TV olmadı. Bandwidth için test ettiğim bütün HDTV’ler 1080p modellerdi. Durağan ve Hareketli Çözünürlük Bu yıl gerçekleştirdiğim bu test bandwidth testini bir adım öteye taşımakta ve bir TV'nin hareketli çözünürlüğü nasıl ele aldığını değerlendirmektedir. Seyrettiklerimiz büyük ölçüde hareketli görüntü içerdiğinden, bu test, spor ve aksiyon filmleri seyrederken veya oyun oynarken ne göreceğimiz hakkında fikir sahibi olmamıza imkan vermesi bakımından değerli bir araçtır. Bir tüketici elektroniği kuruluşu, TV'lerin performans parametrelerinin etkin bir şekilde değerlendirilmesine imkan sağlamak için FPD “Benchmark Software for the Professional” Blu-ray diskini geliştirdi. Testlerimiz için seçtiğim test deseni, bir kama deseni oluşturmak için aşamalı olarak birbirine yaklaşan dört siyah çizgiden oluşan bir seri halinde çizilmiş, “monoscope deseni” adında bir desendir. Bu kama serileri merkezdeki dairenin altında, üstünde ve kenarlarında görülebilmektedir. Dikey hareket çözünürlüğünü test etmek için, alttaki kamalara bakılması gerekir. Birinci desen sabittir ve listelenen sayı çizgilerin ne kadar yakın gösterilebildiği ve hala dört çizgi olarak ayrıştırılabildiğine bağlı olarak belirlenmiştir. Çizgilere bitişik sayılar diskin bu koordinatlardaki çözünürlüğünü ifade etmektedir. 4 çizginin birleşmeye ya da bulanıklaşmaya başladığı andaki en yüksek sayı sabit sayı olarak kaydedilmiştir. Aynı desen soldan sağa hareket halindeyken de gösterildi. Yazılım, desenin bulanıklaştığı ve artık 4 ayrı çizginin görülemediği anı belirlemektedir. Bu test bir miktar subjektiftir. Örneğin, yakın mağazalardaki satış personelinin bu teste ilişkin kendi gözlemlerini sorguladım. Sayılar gözlemciden gözlemciye hafif değişkenlik gösterdi, fakat bu değişkenlik her zaman benim belirlediğim sayının 25 puan altında veya üstündeydi. Tutarlılık sağlanması için, çizelgeye kaydedilen bütün sayıları aldım. Durağan ve hareketli performansı için test ettiğim bütün HDTV’ler 1080p modellerdi. Analizler ve Açıklamalar Genel olarak bu yılın HDTV’leri deinterlace yeteneklerini belirgin bir şekilde geliştirmişler. %64.86’sı bu testten geçti. Geçen yılki testte bu oran %45.91’di. Doğru 3:2 işleme konusunda ise başarısızlık oranı hala çok yüksek (%81.09). Diğer yandan, doğal 1080/60p sinyal kabul edebilen TV'lerde kısmi bir iyileşme var. Onkyo DV-HD805 ve Toshiba HD-XA2 HD-DVD oynatıcılar, içlerindeki Silicon Optix HQV işlemci sayesinde, çıkış sinyalini 1080/60p’ye ayarladığınızda, 1080i’yi deinterlace edebiliyor ve 3:2 cadencei ele alabiliyor. Blu-ray cephesinde de, yeni Samsung BD-P2400 ve BD-UP5000 Blu-ray/HD-DVD combo oynatıcı aynı işlemciye sahipler. Panasonic’in DMP-BD10A’sı HQV çipini kullanmayan ender oynatıcılardan, ama yine de deinterlace edip 3:2 cadencei ele alabiliyor. Tabii ki, bunların hiçbiri 1080i HD yayın kaynaklarına çözüm üretmiyor. Bunlar gerçekte sadece 1080i HD konser disklerinde işe yarayabilir, çünkü sinema bazlı diskler 1080p/24’tür. Bugüne kadar, çeşitli kablo ve uydu çözücü kutuları sadece 1080i’ye kadar çıkış verebilmektedir. 1080p ekranların durağan ve hareketli görüntü testleri spor ve aksiyon filmleri izleyen herkes tarafından büyük ilgi görmelidir. Düşük skor alan ekranlarda, örneğin New York Yankees’in üniformasındaki ince çizgiler top atıcı hareket ederken kaybolmakta veya NASCAR yarışçısının yanındaki rakamlar kamera ilerlerken bulanıklaşmaktadır. Ekranın performansı teknoloji farklılıkları ile paralellik arzetmektedir. Düz panel LCD’ler konu hareket detayına geldiği zaman en düşük performansı sergiledi (360-600 satır çözünürlük arası). LCOS veya DLP teknolojisi kullanan arka projektörler 650 ila 700 satır arasında değişen hareket skorları ile ikinci en iyi performansı sergilediler. Plasmalar 830 ila 880 satır arasında değişen skorları ile en iyi hareket detay performansını elde ettiler. Sıradışı davranışları nedeniyle, bazı ekranlar için özel bazı ayarlamalar yapmam gerekti. Deinterlace testinde başarılı olan büyük ekran Sharp LCD paneli film modu için ayarlamam icap etti. Bunun için hiçbir Sharp HDTV’nin üzerinde menü butonu bulunmadığı için ekranla birlikte gelen uzaktan kumandayı kullanmam gerekti. Pioneer TV’yi de 72 Hz tarama hızı için “gelişmiş mod”a ayarlamam gerekti. Bu TV bu şekilde 3:2 testinden geçmeyi başardı. Fabrika ayarı olan 60 Hz’de geçememişti. JVC’nin arka projektörü ve bazı Sharp LCD’lerden sinyalin HDMI’dan veya komponentten alınmasına göre test sonuçları değişkenlik arzetti. Marka/Model Bazında Detaylı Test Sonuçları Aşağıdaki linkte ise 2008 modelleri bulabilirsiniz: http://hdguru.com/wp-content/uploads/2008/09/2008-resolution-tests-125-hdtvs.pdf Aşağıdaki yazı ise HD Guru sitesinde yer alan, daha önce çevirdiğim makaledir. Yukarıdaki detay testin özetini içermektedir. Seçtiğiniz 2007 HDTV beklediğiniz çözünürlüğü tam olarak verecek mi? Satın alınacak doğru HDTV’yi seçmek zordur. Potensiyel bir alıcı için önemli kriterlerden biri HDTV’nin 1080i yüksek çözünürlük bir sinyalden ne kadarlık bir çözünürlük sağlayabildiğidir. HD Guru (Gary Merson), farklı marka ve modellerin gerçekte nasıl performans gösterdiğini öğrenmek için 75 ayrı HDTV’yi bir seri sinyal testine tabi tuttu. Detaylı sonuçlar Home Theatre dergisinin Kasım 2007 sayısında yayınlanacak. Aşağıda bulguların özeti yer alıyor: Deinterlacing Bütün LCD paneller, projeksiyon TV’ler ve plazmaların çoğu progresif ekranlardır. Bu da şu demektir: 1080i sinyaldeki 1080 satırın tamamını işlemeleri ve televizyonun doğal çözünürlüğünde göstermeleri gerekir. (1080i CBS, NBC, CW ve HBO gibi kanalları içeren HDTV ağlarının standart yayın sinyalidir.) Bu işlem, interlaced olan yayın sinyalinin deinterlace edilerek progresife çevrilmesi suretiyle yapılır. Düzgün bir şekilde deinterlace işlemi yapamayan bir HDTV sadece 540 satırdan oluşan bir sinyali işleyebiliyor demektir. Geçen yıl 2006 model olan 61 modeli test ettim ve bunların yarısından fazlasının sinyalde yer alan 1080 satırın hepsini birden işleyemediğini, bunun da çözünürlüğü doğal çözünürlüğe bağlı olarak %50’ye kadar düşürdüğünü keşfettim. 2007 modeller ise biraz daha iyi sonuç verdi. %65’i bu testten geçti. Bu test Silicon Optix HQV HD test diski kullanılarak yapıldı. 3:2 Testleri Televizyon programlarının çoğu ve sinema filmlerinin neredeyse tamamı saniyede 24 kare içerecek şekilde çekilir. 1080i yayınlar için, bu 24 kare ikiye bölünmek zorundadır. Bir HDTV’nin bu ikiye bölünmüş sinyalleri en uygun sırada birleştirme başarısı çok önemlidir. Bunu yapma beceresindeki zafiyetler bir takım görüntü defektlerine ve çözünürlük kaybına sebebiyet verir. Bu test de Silicon Optix HQV HD test diski kullanılarak yapıldı. Test sonuçları hayal kırıklığı yarattı. 75 televizyondan sadece 14’ü (%18.66) bu sinyallerle hatasız başa çıkabildi. Bant Genişliği Testleri Bir 1080p HDTV, bütün dikey detayı 1920 pikselden tek piksele varana kadar çözebiliyor mu? Bu testi yapabilmek için, alternatif siyah ve beyaz yatay çizgiler üreten Sencore 403 HDTV Signal Genaerator’ı kullandım. Bir tvnin bu testi geçebilmesi için her yatay çizginin siyah ve beyaz olarak net şekilde görülebilmesi gerekiyor. Bant genişliği aşılıyorsa, yatay çizgiler koyu gri ve açık gri şeklinde görünür ve tv tek piksele kadar çözümleme yapamıyorsa ilgili alan boş görünür. Test edilen 20 1080p tvden 17’si (%85) tam bant genişliğine sahipti. 3’ü testi geçemedi. Statik ve Hareketli Çözünürlük Herhangi bir HDTV sabit bir test sinyalini tam bant genişliğinde çözümleyebilir. Ya hareket varsa ne olur? Cevap, çözünürlük düşer. Özellikle spor ve aksiyona yönelik tercihleriniz varsa bu durum seyir zevkinizi azaltır. Ne kadarlık bir çözünürlük azalması meydana gelir? Bunu bulmak için FBD Benchmark Software for Professional adında yeni bir test aracı kullandım. Sonuç olarak, 20 adet 1080p ekranda 3 grup ortaya çıktı. Üst gruptaki bütün tvler plazma idi. Bunların hepsi 1080 yatay çizgiden oluşan statik çözünürlükleri vardı ve hareket halindeki çözünürlükleri 830-880 yatay çizgi olarak ölçümlendi. İkinci grup projeksiyon tvlerdi. Statik görüntüde yatay çizgiler 1050-1080arası, hareketli görüntüde 610-780 olarak ölçümlendi. Dip grup LCD panellerdi. Statik görüntüde yatay çizgi sayısı 400 ile 1080 arası, hareketli görüntüde 360-600 arası ölçümlendi. Hareketli görüntüde 600 yatay çizgi ölçümlenebilenler 120Hz modellerdi.

Sıcak Fırsatlarda Tıklananlar

Editörün Seçtiği Fırsatlar

Apple iPhone 17 256 GB: ProMotion teknolojisine sahip 6.3 inç ekran, A19 Çip, Daha Pratik Grup Selfie’leri İçin Yeni Center Stage Ön Kamera, Çizilmelere Karşı Daha Dayanıklı; Sis Mavisi https://www.amazon.com.tr/dp/B0FQFPJ86G dün paylaşıldı

Amazon.com.tr: Sepette kulaklık ve kayış hediye promosyon https://www.amazon.com.tr/promotion/psp/A2VGVH0O5YVF7D 20 sa. önce paylaşıldı

Tık Hızı Kupon Kampanyası - n11 https://www.n11.com/kampanyalar/tik-hizinda-indirim 7 yıl önce paylaşıldı

Daha Fazla

Bu Konudaki Kullanıcılar: Daha Az

1 Misafir - 1 Masaüstü

5 sn

171
Cevap

0
Favori

13.426
Tıklama

Daha Fazla
İstatistik

Konu İstatistikleri Yükleniyor

Konuya Özel

0 oy

Öne Çıkar

Cevapla

Sayfa:

önceki 2 3 4 5 6

Giriş

Mesaj

Akseaus

Yarbay

4261 Mesaj