Bozkurtların Ölümü kitap özeti

BOZKURTLARIN ÖLÜMÜ(kitap özeti)

Bağatur şad-çuluk kağanın küçük erkek kardeşi.
Fırtınada 12 er 1 onbaşı öldü.
İki çinliyi bağatur şad öldürdü.
Yeni kağan Bağatur şad(kara kağan)
Yaşar tegin-tulu han, şu tegin-kür şad oldu.
Yabgu kağan mektubunda tek kağan olmasını istedi
Kara budak idam edildi(fu-lin in çadırına girdiği için)
Çalık(işbara alp in at uşağı) av yakalayamadi. Sançarin verdiği tavsani güreşte yamtara kaybetti. Evdeşi bir geyik vurdu ve onu yediler.
Çalık kımız almak için kuş avlamaya çıktı ve bir çinliye saldıran bir ayıyı öldürdü. Bu çinli daha önce de gordüğü, kendisinden kaçan çinliydi.
Yamtar bir çinliyle yarıştı ve kazandi. Onbaşı pars ise almılayla beraber üç çinliyle kapıştı. Ikiside yaralandi bir çinli öldü. Çalık ortalardan kayboldu.
Yasavul başı bağa tarkandır.
Çalık yaralı olarak bulundu, gece evde yatarken van zin şan onu öldürdü. Kürşad da mektuptan çaşıdı öğrendi ve onu çadırı nda öldürdü. Çaşıdın herşeyi çalık ailesine kaldı.
Budun kızmaya başladı. Çinlilere fırsat verdiği için kağana kızgınlardı.
Batı kağanının baş elçisi kül er tegin.
Çine saldırı oldu. Seddin kapısını arık buka açtı ve öldü. Şen king binbaşı oldu. Göktürkler köyleri yağmalamaya başladı.
Şen king yağmalara katılamadığı için sinirliydi. Çeriler köyleri yağmalarken çinden elçi geldi ve çin kağanı birçok mal karşılığında barış istedi. Kara kağan da kabul etti.
Bögü alp(binbaşı şen king in ordusunda yüzbaşı) kıraç ataya misafir oldu. Gelecekle ilgili bilgiler aldı. Kıraç ata türklerin kötü bir döneme girip tekrar dirileceğini sòyledi.
Bögü alp dönüşte biri çinli biri onbaşı pars 4 kişi gördü. Kendisi çok açtı ve bu gruptaki çinliden kuşkulandı.
Ulakbaşı Börü tarkan.
Bögü alp batı kağanına 3. elçi seçildi.
Bögü alp yanına at uşağı Yumru(17) yu aldı.
Elçiler(tunga tegin, işbara alp, bögü alp) kontrol edildi ve hediyeler ve mektupla yola çıktılar.
Gümüş(işbara alp in yeni at uşağı ve çalık ın oğlu)
Elçilerin grubuna çuçu(ozan) da katıldı ve sorunsuz bir şekilde devam ettiler.
Elçiler batı kağanı Tüng yabgu kağan a hediyelerini verdiler.
Yarışlar düzenlendi. Kılıç ve ok atmada yenişemediler. Sadece bögü alp kazandı. Güreşte yamtar yenildi ama bögü alp kazandı. Yarışta ise iki doğulu onbaşı kazandı ve onbaşı alka öldü.
İşbara alp batı binbaşısı Barman beğ ile kankardeş oldu. Onbaşı yamtar ile sançar iki papaza rastladı.
Elçiler dönüş yolundalar. Birçok hediye ile dönüyorlar. Arada ötükenin geleceği ile ilgili sohbet ediyorlar.
Şen king Almıla ya(işbara alp in kızı) tutuldu ve onunla evlenmek istedi. Almıla için oğlak kapma yarışı oldu ve Almılayı kazanan onbaşı pars oldu. Yarışta çinliler düzenbazlıklar yaptılar ama kazanamadılar.
İçing katun pars ı almıla ile evlenmekten vazgeçirmeye çalıştı ama başaramadı. Sonra elçiler döndü ve hemen arkasından pars ile almıla batıya barman beğin yanına kaçtılar. Bögü alp parstan iyice kuşkulandı. Bögü alp işbara alpin diğer kızı Gün yaruk ile evlendi.
İşbara alp tümenbaşı, bögü alp binbaşı, yağmur yüzbaşı oldu. Onbaşı burguçan sevdigi kıza giderken onbaşı pars ile dövüştü ve öldü. Ölmeden önce bögü alp onu gördü ve parsın yaptığını öğrendi. Burguçan birde bozkır yasası diye bişey söyledi.
Tulu han çinli bir zevceyle evlendi. Doğuya kağan olma planları yapıyordu. Çin veliahdı şem in in desteğini de aldı. Son olarak binbaşı çamur ile kardeşi kürşad a mektup gönderdi ve onunda desteğini istedi.
Bögü alp onbaşı par ile karşılaştı ama sonra kaybetti. Peşine düştû ve binbaşı çamur onu okladı. Sonra binbaşı bunları parsa anlattı. Fakat bu başka pars dı. Işbara alp in onbaşısı değildi.
Iki sene kıtlık içinde geçince çine akın etmeye karar verildi. Akına tulu han da katıldı. Türkler çin başkentine hızla ilerlerken şemin ile karşılaştılar. Şemin kağana teke tek dövüş teklif etti ve tulu hana da biz ittifak yapmıştık beni destekle dedi. O sırada tulu hanın planı ortaya çıktı.
Sonra kağan savaştan çekildi ve tulu hanı çine elçi olarak gönderdi.
Onbaşı Sülemiş in evinde yemeği yoktu ve ava çıktı. Avdayken birine rastladı. Bu adam onbaşıdan bilgi istedi ve tuluhan ın ordusuna katılmasıni istedi. Onbaşı yiyecek karşîlığında kabul etti ama dönüşte birkaç çeriyle geldi. Sadece bir at yakalayabildiler.
Onbaşı üç oğul çin sınırına alışverişe gitti. Sonra at satmak için başkente gitti. Orda türk asıllı karakulan(kien çing in yaveri) la tanıştı. Onun yanında dövüştü ve ona misafir oldu.
Üç oğul karakulanın ısrarıyla kışı çinde geçirmeyi kabul etti. Çin kağanının ûç oğlu (kiem çing, şem in, yüen kie) birbiriyle savaşacaktı. (Şemin e karşı diğer ikisi). Üç oğul burada kızlarla takıldı. Sonra savaşı kaybettiler ve birlikte ötükene kaçtılar.
Yamtar, sançar, üç oğul yüzbaşı; karakulan tunga teginin emrinde yüzbaşı oldular. Şemin çin kağanı oldu ve taystong adını aldı.
Ötükende kıtlık etkisini gösterdi ve birçok çocuk, kadın, yaşlı ölmeye başladılar. Bazıları açlıktan at eti yiyorlardı.
Açlıktan birkaç boy isyan etti. Bu isyanı bastırmak için kağan tulu hana emir verdi ama tulu han ve ordusu yenildi. Birçok kişi öldü ve yüzbaşılar yaralandı. Büyük kahramanlık gösteren onbaşı sülemiş de öldü. Tulu han hapsedildi.
Yüzbaşı yağmur ve birkaç kişi çin sınırına yiyecek almaya gittiler. Kara ozanda vardi. Dönüşte çine giden gruptan yiyecek aldılar. Yüzbaşı onbaşı parsin yaptiklarini öğrendi ve dövüştuler.
Ötüken çur bilge nin kağanlığında sırtarduşlara kaldı. Tulu han hapisten çıkıp çinden yardım istedi ama etmediler. Tulu hanın en iyi adamları( binbaşı çamur, onbaşı pars, çang su) yağmur ve gümüş tarafından öldürüldü. yaz vakti ötükene kar yağdı. Bir gün ay üç parça göründü. Kıraç atanın dedikleri gerçekleşiyordu.
Kıtlıktan dolayı çine akın edildi ama sadece iki tümenle. Bu akın bozgunla sonuçlandı ve kağanın ordusunun yarısı bögü alpin ise 300 ü sağa kalabildi.
Kürşad beş atlıyla beraber kağanın yanına gitti. Tekrar saldırmak getektiğini söyledi. Kağan kabul etti ve tam ordu hazırlanırken çinden barış elçileri geldi. Elçiler o gece çin ordusuna ateşle mesaj yolladı ve tuzak kurdular. Çin 60000 kisiyle saldırcaktı.
Tam kağan elçilere verceği kararı tartışırken elçilerin kaçtığı öğrenildi ve ardından da çin saldırdı. Türkler zor direniyordu. Yüzbaşı selçik düşmanı kandırıp kağanın kaçmasını sağladı ve öldü.
Tutsak olarak sadece iki üç bin çeri kaldı ve bunlarda ağır yaralı olduğu için birer birer ölüyordu. Çinlilerin bir kısmı baskın için türkeline gitti. Yüzbaşı sançar meşhur kahkahalarıyla oklanarak can verdi.
Türkelinde kalanlarda esir olarak alındı. Kara kağan üç aydır, çeriler ise bir yıldır esir durumda. İşbara han , kürşad, uluğ tarkan ve kağan bulustular. Kursad ve kağan sert bi sekilde tartıştılar. Tekrar kağanlık kurmaya niyetliydiler.
Çinliler türklere toprak verip bakmalarını söylediler. Yamtar çince ogrenmek istemedi. Tulu han öldü ve oğlu urku peking beği oldu. Kök börü subaya ve sarayda dilmaça tokat atıp kırbaç ve diğer gözunun de alınması cezasına çarrptırıldı.
Gök börü kör olalı bir yıl oldu ve artık alışmaya başladı. sungur ve göktaş a güreş ve kılıç dersi veriyordu. yaşlı çinli filozof şen ma geldi ve doğru olanın güreşmek yada dövüşmek değil, bilim ve felsefe olduğunu söyledi. Yamtar öğrenmeyi kabul etti.
Yamtar dersler almaya devam etti ve bir yandanda çince öğrenmesi gerekiyordu. Ama bu ona çok zor geldi ve ancak birkaç kelime öğrenebildi. Biyerde bir topluluk gördu ve oraya gidip biriyle çince konusmayi denedi ama beceremedi. Sonra üç oğul un isteğiyle yumruyla güreşti ve yenildi.
Yamtar yemek yeme oyunlariyle karnını doyurup güçlendi ve yumruyla tekrar güreşip onu iki kere yendi. Sonra iki çinliyi yendi. Sonrada ikisi 6 çinliyle güreşti ve kazandılar. Onları izleyen vezir vey çing çok sinirlendi ve türkleri kıskandı. Son olarak yamtar şen ma ile vedalaştı ve filozofluktan vazgeçti.
Iki yıl daha geçti. Kürşad arkadaşlarını özel çeriye topladı. Kara kağan öldü. Bunun arkasına uluğ tarkan ve işbara han kendini öldürdü. Kıraç atanın dedikleri bir bir çıkıyordu.
Bögü alp çin çerilerini eğitmekte zorlanıyordu. Bir gün yine derslerden sonra sokaklarda geziyordu ve üç oğulu bir eve girip çıkarken farketti. Sonra bi kaç gün takip etti ve aynı şeyleri yine gördu. Sonra gòrevi yumruya verdi. O da onu sürekli bir eve ve çinli dükkanina gittiğini gòrdu. Bir gün çinliye gelecegini soyleyip gelmemis yalan soylemisti.
Aradan 5 yıl daha geçti ve tutsaklık 9 yıl oldu. Kürşad beğleri topladı ve bögü alple yaptiklari planlari, yapacaklari ihtilali anlatti ve yemin ettiler. Çin kağanini tutsak edip, urkuyuda alıp ötükene gideceklerdi (Bögü alp kürşad in kağan olmasini istedi ama o urku[tulu han ın oğlu] olacak dedi). Gök börü ve onun eğittiği çocuklarda katılacaktı.
Gök börü tanrıya gözlerinin görmesi için yalvarıyordu. Gözlerinde yaşlar akmaya başladi. Yamtar ve sungurda arkasından ağlamaya ve yalvarmaya başladı.
Ihtilal gecesi geldi. Fakat hiçbir şey plandiklari gibi olmadi. Hava kotu olduğu için kağan disari çıkmadı ve saraya saldırdılar. Orayıda ele geçiremeyince ahırlara gidip gizli kapıdan kaçmayı denediler. Fakat köprüyü sel aldığı için geçemediler. Son kez ırmak kenarında savaştılar ve hepside öldü. Çin kağanı birkaç türk e de idam cezası verdi. Konçuy ve oğlu bilinmyen biryere kaçmışlardı ve onlari bulamadilar.

< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi yhy0195 -- 15 Ocak 2017; 21:31:23 >