##YENİ BİR MASAÜSTÜ BİLGİSAYAR SİSTEMİ TOPLARKEN UNUTMAMANIZ GEREKENLER## (13.09.2023)

SorrowOcean · 2008-06-18T19:09:52.0000000+03:00

quote: *Resimlerin düzenlenmesinde yardımları için Chris Brown'a teşekkürler. . *BU BAŞLIK ÖN BİLGİLENDİRME AMAÇLI OLUP, SİSTEM ÖNERME BAŞLIĞI DEĞİLDİR. LÜTFEN "ŞU SİSTEM OLMUŞ MU?" "BANA BİR SİSTEM ÖNERİR MİSİN?" vs. TARZI SORULAR SORMAYINIZ. Bunun için forumun sistem tavsiyeleri kısmı ile üst başlığı kullanınız. SİTESİNE YADA BAŞKA BİR FORUMA ALINTI YAPMAK İSTEYEN ARKADAŞLAR , LÜTFEN ALINTINIZIN BAŞINA BELİRGİN OLACAK ŞEKİLDE DONANIM HABER SİTESİNDEN SorrowOcean'dan ALINMIŞTIR İBARESİNİ EKLEYİNİZ. YENİ BİR MASAÜSTÜ SİSTEM TOPLAMAYA KARAR VERDİYSENİZ DİKKAT ETMENİZ GEREKENLER: 15 yıl önce hazırlanmış ama hala mesaj alan yazıma ufak bir kaç dokunuş yaparak; bir süre daha güncelliğini koruyabileceğimi düşündüm. Emekliliğime yaklaştığım şu dönemde biraz güncel bilgi ekliyorum. Daha detaylı bilgiler derleyen olursa, ek yapmak veya değiştirmek için bana hala ulaşabilir. Günümüzde teknoloji artık vazgeçilmez bir unsur. İster ilk bilgisayarımız olsun; ister upgrade dediğimiz parça iyileştirme olsun, ister yeni bir bilgisayar olsun, masaüstü bilgisayar için para harcamamız gerektiğinde dikkat etmemiz gereken bazı hususlar var. Pahalı oyuncaklar olan bu cihazların temel donanım bilgilerine biraz hakim olmak hem paramızı doğru yerde kullanmamızı hem de daha ucuza daha çok performans almamızı sağlayacaktır. Gelin oradan buradan duyduklarınızı bir kenara bırakıp, konuyu biraz irdeleyelim : 1. Fiyat / Performans Oranı: "Fiyat/Performans oranı" sistem toplayacakların en sık duyduğu ifadelerden biridir. Anlam olarak "ihtiyaç duyulan en yüksek performansı, en düşük maliyete almak"tır. Her bütçe için farklı fiyat performans sistemleri olabilir. Yani bütçeniz 1000usd ise, size uygun f/p (fiyat performans) sistemi ile, 1500usd bütçesi olan birinin f/p sistemi farklılık gösterebilir. Ancak belirli bir bütçeden sonrasına fiyat/performans sistemi demek zordur (bkz grafikli anlatım) Okuldan hatırlayabileceğimiz bir y(fiyat)-x(performans) grafiği düşünün. Oluşan eğrinin x (performans) eksenine yakın olan kısımlarındaki sistemler f/p açısından alınabilir sistemlerken. x (performans) ekseninden uzaklaşıp y (fiyat) eksenine yaklaşan sistemler ise, alınması akıl karı olmayan sistemlerdir. ps: Grafik anlatım amaçlı hazırlanmıştır. Ev kullanıcısıysanız, yani "profesyonel = pcde yaptığı işten para kazanan kullanıcı" değilseniz, her ne amaçla kullanacak olursanız olun (ister oyun- ister rip - ister program) en yüksek performanslı ve dolayısıyla en pahalı donanımların toplamanın, size sadece 3-6 ay, amiyane tabirle "hava atma" imkanı sunmak dışında, paranızı sokağa atmak olduğunu unutmayınız. Burada pro gamerları (oyunlar üzerinden para yada ünvan/markalaşma kazananlar), para kazanak render edit yapanları, yada para kazandığı işte herhangi bir yüksek güç gerektiren işlem gücüne ihtiyaç duyanları hariç tutmak gerekir. Elbette bu durumda olanlar için minumum fiyat performanstaki fiyat kısmı yükselecektir ancak hala f/p ya tabii olacaklardır. Donanımınızı toplarken fazladan ödeyeceğiniz 100lerce usd kısa süre sonra içinizi sızlatacaktır. Çünkü sizin aldığınız fiyattan çok daha ucuza sizden iyi sistemler olacaktır çevrenizde. Teknoloji böyle bir şey, çok hızlı değişir, tüketime yönlendirir. Bu yüzden hırsla, "en iyisini, en pahalısını alayım" hastalığına lütfen tutulmayın. Aşağıdaki grafikleri anlatım amaçlı hazırladım, elbette sistemden sisteme farklılık gösterecektir. Genel durumun görsel simülasyonudur. İlk grafikte 2000usd'ye alınıp 5 sene hiç dokunulmayan sistem ve 1000usd ye alınıp 5 sene boyunca 100-120usd'lik upgrade yapılan sistemin performans karşılaştırması, ikincisinde ise yine bu iki sistemin değer karşılaştırması yer almaktadır. Örnek vermek gerekirse (Grafiklerden de bakabilirsiniz.not: grafikte ilk hazırladığım zamanki güncel TL fiyatları yer alıyor ama Türkiye'mizde enflasyon ve kur fiyatları uçup gidebildiğinden dolayı anlatımda usd'ye dönüştürdüm. Grafikteki 5000tl yerine 2000usd, 2500tl yerine 1000usd olarak güncelledim) 1000usd'lik sistemle 2000usd'lik sistem arasında %100 bir performans farkı olma şansı yoktur. Performansı farkı %15-%30 arası olacaktır, bu da 2000usd harcan sistemde paranın sokağa atılması anlamına gelecektir. Oysa bu 1000usd'yi (örneği 2000 verdiğim için) bankaya koyup, her sene 200usd lik upgrade yaparsanız (ki upgrade yapacağınız parçanın ikinci el satışından bir miktar gelir gelecek ve upgrade bütçesi 250usd'lere çıkacaktır); 5 sene en güncel sistemi kullanma şansınız olacaktır. (Yukarıdaki grafiklerde bunu görsel olarak simule etmeye çalıştım.) "Ben bir kez en iyisini alıyorum, 6-7 sene kullanıyorum" mantığı hatalıdır. Size zarar ettirir. 3 sene sonra aldığınız sistemin ederi çok düşecek, performansı da sizi tatmin etmemeye başlayacaktır. Sonrasında sizi bir dahaki sisteminizi toplayıncaya dek geçecek 3-4 senelik bir işkence dönemi bekler. Oysaki bütçenizi yukarıda anlattığım şekilde (her sene belli miktarda upgrade'ler) kullanırsanız, sürekli güncel bir pc'niz olacak ve değeri çok düşmeyecektir. Çeşitli sitelerde ve dergilerde yapılan donanım testleri her ne kadar parça hakkında fikir verse de çoğu zaman yeterli bilgisi olmayan kullanıcıyı tüketim yapmaya zorlayıcı nitelikte olmaktadır. Tuzağa düşmeyin. Test sonucu alınan değerler kullanıcının hissetmeyeceği farklar olabilir. Siz test sonucuna bakarsınız "ooo bu çok iyiymiş 2 ye katlamış" dersiniz. Ancak ürünü aldığınızda verdiğiniz fazladan paranın karşılığını hissedemezseniz, aldığınız donanımın, dolarları boşuna harcamış olmak ve çevrenizdekilere "ben xxxxx kullanıyorum" diyebilmek dışında bir katkısı olmayacaktır. Diğer bir husus ise bilgili bir donanım severe danışma yöntemidir. Yeni bilgisayarla tanışacak olanlar ve donanım hakkında yeterli bilgisi bulunmayanlar için çok faydalı olan bu yöntem zaman zaman ters tepebilir (f/p açısından). Bilgili kullanıcı tavsiye verirken elbette iyi parçalar önerecektir, bu bakımdan bir sorun yoktur, lakin iyi parçaları önerirken karşısındakinin bütçe sınırlarını bilemediği için "30 dolar fazlaya şunu almalısın", "bütçeyi 100 dolar daha esnetip bunu almalısın" tarzı makul önerileri olacaktır. Ancak parayı siz kazanıyorsunuz ve bütçenizi en iyi siz biliyorsunuz. Kendi sınır bütçenizi net çizerseniz (esnemeler dahil) o zaman karşınızdaki kişi daha seçici olacaktır, buda sizin israf miktarınızı azaltacaktır. Bu noktada şunun bir kez daha altını çizmek istiyorum: parayı sokakta bulmadıysanız, High End ürünlerden uzak durun. Profesyonel kullanıcılar için durum farklıdır. Onlar donanımları sayesinde para kazanıyorlar. Diğer yandan kesinlikle piyasaya yeni çıkan mimari veya soket değişikliklerinde, bu ürünleri almadan önce beklemenizi öneririm. Genelde ilk çıkan ürünler hem pahalı hem de olasıkla sorunlu olacaktır. Bu tip köklü değişimlerde taşların yerine oturması 6 ay ile 1 sene arası sürebilmektedir. Bu tip değişimlerde acele etmeyiniz ve forumumuzdan ve yabancı forumlardan parçaların sorun durumlarını takip ediniz. Uzunca bir süredir yazının ilk hazırlandığı zamanlarda olduğu gibi, dramatik kullanım farkı oluşturan mimari değişiklikleri gözlemiyoruz. Yani işlemciler eskisi kadar hızlı eskimiyor performans konusunda. Elbette her sene 10 larca daha güçlü işlemci çıkıyor; ancak üst düzey kullanıcılar ve profesyonel kullanıcılar dışında, standart oyuncular da dahil olmak üzere, iki senede bir işlemci değiştirtecek gibi değil gelişimler. Oyun için ortanın üstü sınıf bir işlemci aldıysanız muhtemelen 3 yıldan önce işlemci değiştirme ihtiyacınız olmayacaktır. Multimedya kullanım içinse bu daha da uzayabilir. Oyun kullanıcılarının temel upgradeleri ekran kartı ve ram üzerine odaklanacaktır. Multimedya kullanıcıları ise uzun süre sonra ram ekleyerek yollarına devam edebilirler. Daha sonraki upgradeleri etkileyen temel unsur ilk konfügrasyonun nasıl toplandığıdır. Bunun da ilk adımı kullanım alanını belirlemektir. 2. Kullanım Amacı: Yeterince tecrübesi olmayan, bilgi eksikliği bulunan yada pc ile yeni tanışan kullanıcıların cebini vuran bir başka husus da kullanım alanıdır. Sisteminizi oluşturmadan önce, kullanım amaçlarınızı iyi belirleyiniz. Oyun oynamayacak olan birinin ekran kartına 100'lerce dolar vermesi yada çoklu ekran kartı destekleyen bir anakart seçmesi; Sadece film izleyip download yapacak bir kişinin işlemciye fazladan 100'lerce dolar dökmesi veya anakartını çok üst modellerden seçmesi, tamamen israfa sebep olan hatalardan bazılarıdır. Bunun için kullanacağınız alanları mutlaka belirleyiniz ve kullanmayacağınız özellikleri içeren parçaya fazladan para yatırmayınız. Genel olarak toplanan PC'lerde kullanım amacı olarak belirli ana başlıklar vardır: 2.1. Ofis amaçlı kullanım: KOBİ tarzı işletmelerde yada internet temelinde ev kullanıcılarının ihtiyaçlarını karşılayacak olan, ucuz (terminal sistem olarak tabir de gören) basit sistemlerdir. Kullanım amacınız ofis programları, internette sörf, basit programları kullanmak, grafik yükü taşımayan oyunlar oynamak, eğlence bazlı film seyretmek ise bu sistemler size göredir. Bütçenizi fazla yormaz ve ihtiyaçlarınızı karşılar. Bu sistemler için piyasadaki neredeyse en ucuz donanımlar dahi yeterli olacaktır. 2.2. Multimedya Amaçlı Kullanım: Ev kullanıcıların büyük kısmı için geçerli olan, film- müzik (arşiv) hobisi olanların, arada oyunlara bakanlar ve elbette internet - ofis benzeri kullanımlar için ideal olan sistemlerdir. Bu gruptaki pc'ler biraz daha hızlı ve esnek işlemcilere ve oyun yüzünden de orta seviyede ekran kartlarına ihtiyaç duyarlar. Yine monitör boyutu da kullanıcının isteğine göre büyüyebileceği için maliyete etkisi olabilir. Ram seviyesi de terminal sınıf işlemcilerin 2-4 katı arası olabilir. 2.3. Oyun Amaçlı Kullanım: Aşağıda oyun amaçlı kullanım kısmında ayrıntılı anlatılan bu grupta bir sistem toplamaya karar verdiyseniz, yani sıkı oyuncuysanız (elbette multimedya sistemlerdeki her fonksiyonu da yapabileceğiniz sistemlerdir) Burada ekran kartı orta sınıfın üst segmentinden seçilmelidir. Yüksek sınıf segmentin alt sınıfı da maliyet durumuna göre konfügrasyona dahil edilebilir. Ram miktarı terminal sınıfının 4-8 katı olabilir. İşlemcinin ise orta sınıfın üst segmenti yada üst sınıfın alt segmentinden seçilmesi avantaj sağlayabilir. Ancak genel bütçe durumuna göre burada işlemciden kısıntı yapıp orta sınıfın orta segmentinden de seçim yapılabilir. 2.4. Profesyonel Amaçlı Kullanım: Grafik tasarım benzeri amaçlarla kullanılan ve bu tasarım işinden para kazanılan sistemlerdir. Eğer yaptığınız işten para kazanmıyorsanız istediğiniz sistem bu değildir (bu durumda oyun amaçlı sistemler hatta biraz optimize edilmiş multimedya sistemler işinizi görecektir) Malesef bazen forumumuzda da daha iyisi olsun diye bütçenizi 100-200-...usd aşan sistemler önerilebiliyor. Siz kullanım amacınızı kesinleştirdikten sonra geleceğe yatırım olur diye işlemci-ekran kartı-anakart parçalarında bütçe esnetme yapmayın, çünkü bilgisayar teknolojisinde geleceğe yatırım diye bir şey yoktur, (1,5 sene herşeyin değişmesi için yeterli bir süredir). Geleceğe yatırım sık değişmeyen parçalarda olur (kasa, psu, monitör, hoperlör, ssd). Eğer bir sistem size yetecekse, "şunu al 50usd fark verip, daha uzun gider" gibi tavsiyelere kulağınızı kapatın (dikkat edin kurduğunuz yada size önerilen sistem gerçekten yapacağınız işe yeterliyse ve daha iyi olsun diye önerilen parçada fiyat 50 usd ve üstü artıyorsa diyorum; her durumda kulak tıkayın demiyorum ). 3. Marka Fanatizmi: Donanım markası fanatiği olmayın. İntel-Amd, Ati-Nvidia, Asus-Gigabyte-MSI,... gibi çok belirgin kutuplaşmalar var kullanıcılar arasında. Bu fanatizim oldukça yersiz. Sonuçta takım tutar gibi firma tutmak mantıksız. Hangi firma o sırada daha iyi ürün üretiyorsa daha çok performansı daha ucuza sağlıyorsa ona yönelmeniz sizin çıkarınıza olacaktır. Eskiden çok daha iyi f/p ürünü üreten bir firma bir sonraki yelpazede rakibi firmaya geçilebilir. Bunu işlemci piyasasında, HDD piyasasında, Anakart ve Ram piyasalarında çok sık yaşayabilmekteyiz. Alışkanlıklarınızı bir kenara atıp size en iyi performansı ucuza sağlayan ürünlere yönelmeniz akılcı olacaktır. 4. Oyun Amaçlı PC: Eğer sadece oyun amaçlı sistem toplayacaksanız 1500usd (max.2000usd) (Sadece kasa) sınırını geçmemeye özen gösteriniz. Eğer bütçeniz bol ise ve illa harcamak istiyorum diyorsanız kalan paranızı oyun konsollarına aktarabilirsiniz. Oyun amaçlı pc lerde işlemci + ram + ekran kartı üçlüsü ve ekran kartına bağlı olarak PSU oldukça güçlü (ve elbette kaliteli) olmak zorundadır. Parçaları seçerken buna özen gösteriniz. Bunun yanında eğer bir oyun tutkunuysanız hoperlör (alternatif olarak surround kulaklık), monitör ve hatta klavye ve mouse seçimlerinizde alacağınız keyfi arttırmak açısından önemlidir. Yine hardisk olarak m2 yada hızlı ssd seçmek oyunlarda hiç azımsanmayacak bir hız kazandıracaktır (yazımın Anakart, Hard Disk ve Kullanım amacı kısmına bakınız). Bir oyuncuya gereksiz yere fazladan para harcatan bileşenler olarak ram, anakart, işlemci, psu'i sayabiliriz: 4.1. ANAKART: Yıllar sonraki güncelleme dokunuşumda bu kısmı güncellemek ihtiyacı hissettim. Çünkü yeni gelen tüm teknolojik gelişmeler esasen anakartta kendini göstermektedir. Aslında sisteminizin ne yöne doğru evrileceği anakart seçiminizle başlar. Ancak artık her segment yongadaki işlemci çeşitliliği o kadar geniş ki aslında alternatifleriniz geçmişe göre çok fazla diyebilirim. Biraz afaki ve değişken olabilmekle birlikte illa bir fiyat belirlemek gerekirse, Toplam (monitör dahil) bütçenizin 8de 1'inden fazlasını anakarta harcamayın diyebilirim. Unutmayın anakart performans açısından bütçeyi kısmak için ilk başvurulacak unsurlardan biri olacaktır. Yani diyelim ki sistemi oluşturdunuz ve 150 usd bütçenizi aştınız. Bu durumda ilk bakacağınız yer işlemcinizi (kullanımınıza uygun seçildiğini varsayarak) değiştirmeden anakartı işlemcinize uygun yongadaki daha düşük modellerden birine düşürmek olmalıdır. 4.2. RAM: Kullanacağınız anakarta göre çift yada 4lü ram kullanacaksınız. Bu kısımda yıllar içinde sürekli artarak değişmekte olduğundan sabit bir ram miktarı vermiyorum. Ancak bir tüyo verebilirim. Genellikle oyun canavarı diye lanse edilen dizüstlerinde ÇOĞUNLUK olarak kullanılan (en üst uçuk modeller değil) ram miktarı masaüstünde de oyuncuya yetecek ram miktarıdır. Oyuncu değilseniz bir kademe altı ram de sizin için yeterlidir. Özel programlar kullanıyorsanız bir üstü ram'e ihtiyacınız olabilir. Şu anki mevcut durumdan örnek verirsek dizüstü oyun canavarı diye lanse edilenlerin çoğunluğu 16gb ram kullanıyor. Eğer oyun amaçlı kullanmıyorsanız 8gb bile yeterli olabilecektir. Ama siz premier vs benzeri bir program kullanacaksanız 32gb tercih etmek zorunda kalabilirsiniz. Ancak dediğim gibi güncel olarak yazdığım bu miktarlar birkaç sene sonra düşük kalabilir. Bu yüzden siz dediğim yöntemle ihtiyacınızı belirleyebilirsiniz. Eğer bütçeniz sıkıntılıysa estreme soğutuculu, rgb'li vb özelliklere özenmeyin pek bir faydası olmayacak size. 4.3. İŞLEMCİ: Güncellemek zorunda kaldığım bir başka bölümde bu oldu. Çünkü artık programlar ve oyunlar çoklu çekirdeği destekler hale geldi. Hal böyleyken çeşitlilik çok arttı. Seçeceğiniz işlemci türündeki frekansın yüksek olması size performans olarak döner bunu fiyattan da anlayabilirsiniz ama artık çekirdek sayısı, önbellek kapasitesi, mimarisi gibi pek çok performans değiştiren özellik bulunuyor. Sadece mimariyi seçtikten sonra yüksek frekanslısını tercih etmenin, yada overclock yapmanın size fayda sağlayacağını bilmeniz önemlidir. Genel bütçenize dengeli ürünleri tercih etmenizi öneririm. İşlemci karşılaştırma testleri fikir verebilir ama daha öncede bahsettiğim gibi testlerdeki o yüzdelik değerler uzayan kısalan grafik çubukları sizi ihtiyacınız olandan daha üst segmente yöneltmesin. Sadece fikir almak için kullanın. İleride isimler değişir mi bilemem ama şimdilik intel cephesinde i5 ve üstü, amd cephesinde ryzen 5 ve üstü oyun için rahatlıkla kullanılabilir işlemcilerdir. i3 ve ryzen3 ise giriş segment ve multimedya sistemlerinde tercih edilmelidir. 4.4. PSU: Alacağınız ekran kartının çekeceği güce göre tercih yapmanız önemlidir. (Aşağıda psu konusunda daha ayrıntılı bilgi bulabilirsiniz) Diğer yandan dikkat etmeniz gereken nokta Ekran kartı ve işlemcinizin birbirine darboğaz yaratmaması gerektiğidir. Çok güçlü bir ekran kartını vasat bir işlemciyle kullanırsanız almanız gereken performansı alamazsınız. Aynı durum tersi içinde geçerlidir. 5. Hazır PC: Bilgisiz yada ilk kez sistem alacak kullanıcıların düştüğü bir tuzak da hazır pc'lerdir. Hazır Pc ile toplama PC arasında donanımsal olarak bir fark yoktur. Bilgisayar firmaları da Çeşitli donanım ürünlerini toplayıp kasanın üstüne kendi isimlerini koyarak satış yapmaktadır. Maalesef ülkemizde bu yolla bilinçsiz kullanıcı deyim yerindeyse kazıklanmaktadır. Firmalar makul servis payı yerine korkunç karlar koyarak satış yapmakta, kimi zaman kendi kendimize topladığımız sistemle firmanın satış fiyatı arasında inanılmaz farklar bulunmaktadır. Hazır PC'lerde görünen bir başka dezavantajda Kimi markalarda kasanın içi açıldığında verdikleri servis garantisini devre dışı bırakmalarıdır. Bu da en ufak bir upgrade yada kasa içi işlem için servis yolunun gözükmesi (mesela basit bir ram ilavesi yada kasa içi temizliği) demektir. Hatta kimi zaman bu servis için ekstra ücret bile talep edebilmektedirler. Oysa hazır Pc ile toplama pc arasında donanım farkı olmadığı için garanti olarak ta bir fark bulunmamaktadır. Sonuçta her donanımın kendi garanti süresi vardır (Büyük çoğunluğu 2yıl). Hazır Pc'ler ile ilgili bir başka rahatsız edici durum da konfigürasyonların özensiz hazırlanması, çoğu zaman elde kalan parçaların eritilmesi amaçlı, dengesiz konfigürasyonlar sunulmasıdır. Burada da bir güncelleme notu eklemyi uygun görüyorum bunca yıl sonra. Evet eskisine göre çok daha iyi duruma gelmiş olsa da hala aynı kurnazlıklarla toplanmış marka hazır sistemleri bolca görmek üzüntü verici. 6. İnternet Alışverişi: Günümüzde İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirler dışındaki bir çok ilimizde maalesef istenilen her donanım parçası bulunmamakta, bulunsa bile bazen fiyatları kabul edilemeyecek kadar pahalı olmaktadır. Bu durumda tüketici için en uygun yol, istediği donanım parçalarını internet üzerinden sipariş etmektir. İnternetten sipariş verecekseniz firmanın güvenilirliğine, satış sonrası desteğine dikkat ediniz. Birden çok siteden toplanan sistemlerin kargolarının karı kediye yükletmemesine dikkat edin. Tercihen tek siteden toplayın. Bütçeniz kısıtlıysa (hatta yeterliyse bile) ikinci el parçayı da göz önünde bulundurunuz. Birçok teknoloji fanatiği kullandıkları (Ben dahil ) donanım bileşenlerini güncel tutmak adına sık sık upgrade yapar. Bu bütçe sıkıntısı çekenler için oldukça cazip imkanlar sunar. İkinci el parça alırken fatura ve garanti durumunu dikkate almayı unutmayınız. Alacağınız parçalar ayrı firmalardansa evde kendiniz toplamak zorunda kalacaksınız bu durumda internetten kısa bir aramayla bulacağınız pc toplama videoları, kolayca pcnizi toplamanızda yardımcı olacaktır. 7. Uyumluluk (İntel / AMD): Sistem toplamak isteyen kullanıcıların bocaladığı bir diğer konu ise uyumluluk sorunlarıdır. Beğendiği parçanın sistemin kalanıyla uyumlu olup olamadığını bilemeyen yeni veya yeterli bilgisi olmayan kullanıcılar için uyumluluk konusunda temel bilgileri açıklamak yerinde olacaktır. Uyumluluğun tamamen anakartın tekelinde olduğunu bilirsek daha rahat parça seçimi yapabiliriz. Takacağımız işlemciden, ekran kartına ve ramlere kadar her türlü parça anakartımıza mahkumdur. Bu bölümede güncel soket ve yongaları ekleyeceğim kısa süre içerisinde ama eskileri silmek istemiyorum o yüzden olduğu gibi bırakıyorum güncel olmayan soket yonga uyumluluklarını. İleride mutlaka bunlarda eskiyecektir. Ancak bu bilgileri artık pc toplama sihirbazı olan sitelerden yada firmaların kendi sitelerinden yada google'dan "xxx soketli işlemci hangi yonga anakarta uyumlu" şeklindeki aramalarla bile bulabilirsiniz. Anakartları ise soket yapısı ve yongalarına göre sınıflandırıyoruz: 7.1. İntel: 7.1.1. SOKET 775 : Uyumluluk= (İşlemcinizin desteklendiğinden, Kullanacağınız Ekran Kartını (PCI/AGP) desteklediğinden ve desteklenen ramlerin frekanslarından emin olmak için firmaların sitelerine başvurunuz) 845/865/910 Serileri:P4 işlemciler ve DDR ramler 915 Serisi: P4 işlemciler ve DDR (Bazı kartlarda DDR2) ramler 925 Serisi: P4 işlemciler ve DDR2 ramler 945/946/955 Serisi: P4 ve D Serisi işlemciler (Çoğu marka ve modelde Core2Duo ve Core2Quad desteği) ve DDR2 ramler 965/975/P-Q-G31/P-Q35/G41/P-G43/P-G45/X38/X48 Serisi: P4, D, Core2Duo, Core2Quad Serisi işlemciler ve DDR2 ramler (P35/P45/X38ve X48 Modellerin Bazılarında DDR3 Desteği) Yongalar:845Serisi, 865Serisi, 910Serisi, 915Serisi, 925Serisi, 945Serisi, 946Serisi, 955Serisi, 965Serisi, 975Serisi, P31/Q31/G31Serisi, P35/Q35Serisi, G41Serisi, P43/G43Serisi, P45/G45Serisi, X38Serisi, X48Serisi 7.1.2. SOKET 1156 : Uyumluluk= (İşlemcinizin desteklendiğinden ve desteklenen ramlerin frekanslarından emin olmak için firmaların sitelerine başvurunuz) P55 Serisi: Core i7 8xx, Core i5 (sandy bridge) harici, Core i3 serisi işlemciler ve DDR3 Ramler Yongalar:P55 H55 Serisi (P55 ten farklı olarak Core i3 6xx ve Core i5 6xx deki işlemciyle bütünleşik grafik yongasını da destek verir)Core i3 6xx, Core i5 6xx, Core i5 7xx, Core i7 8xx serisi işlemciler ve DDR3 Ramler Yongalar:H55, H57 7.1.3. SOKET 1155 : Uyumluluk= (İşlemcinizin desteklendiğinden ve desteklenen ramlerin frekanslarından emin olmak için firmaların sitelerine başvurunuz) H67 / P67 / Z68 / Z77 Serisi: Core i5 2xxx / 3xxx, Corei7 2xxx / 3xxx işlemciler ve DDR3 Ramler 7.1.4. SOKET 1366 : Uyumluluk= (İşlemcinizin desteklendiğinden ve desteklenen ramlerin frekanslarından emin olmak için firmaların sitelerine başvurunuz) X58 Serisi: Core i7 9xx Serisi işlemciler, triple (3x) DDR3 Ramler Yongalar:X58 7.1.5. SOKET 2011 : Uyumluluk= (İşlemcinizin desteklendiğinden ve desteklenen ramlerin frekanslarından emin olmak için firmaların sitelerine başvurunuz) X79 Serisi: Core i7 3xxx Serisi işlemciler, DDR3 Ramler Yongalar:X79 7.2. AMD: 7.2.1. SOKET AM2 : Uyumluluk= (İşlemcinizin desteklendiğinden ve desteklenen ramlerin frekanslarından emin olmak için firmaların sitelerine başvurunuz) 690 ve 740 Serisi: AMD Phenom II, AMD Phenom AMD Athlon 64 FX, AMD Athlon 64 X2 Dual-Core,ve AMD Sempron Serisi işlemciler ve DDR2 Ramler Yongalar:690Serisi, 740Serisi 7.2.2. SOKET AM2+ : Uyumluluk= (İşlemcinizin desteklendiğinden ve desteklenen ramlerin frekanslarından emin olmak için firmaların sitelerine başvurunuz) AMD Phenom FX, AMD Phenom X4, AMD PhenomII X4, AMD Phenom X3, AMD Athlon X2, AMD Athlon, AMD Sempron X2, AMD Sempron ve DDR2 Ramler Yongalar:690/740/770/780/790 (gx) /785/870 7.2.3. SOKET AM3 : Uyumluluk= (İşlemcinizin desteklendiğinden ve desteklenen ramlerin frekanslarından emin olmak için firmaların sitelerine başvurunuz) Phenom X4, AMD PhenomII X4, AMD Phenom X3, AMD Athlon X2, AMD Athlon, AMD Athlon II, AMD Sempron X2, AMD Sempron ve DDR3 Ramler Yongalar:770/780/790 (g, gx, x, fx) /785/870/880/890 serileri AM2+ ile AM3 soket arasındaki temel fark AM2+ soketlerin DDR2 destekli, AM3 soketlerin DDR3 destekli olmasıdır. 7.2.4. SOKET AM3+ : Uyumluluk= (İşlemcinizin desteklendiğinden ve desteklenen ramlerin frekanslarından emin olmak için firmaların sitelerine başvurunuz) AMD Fx işlemciler ve DDR3 Ramler Yongalar:760/770/870/880/970/990 (g, x, fx) 760/770/870/880/970/990 serileri 7.2.5. SOKET FM1 : Uyumluluk= (İşlemcinizin desteklendiğinden ve desteklenen ramlerin frekanslarından emin olmak için firmaların sitelerine başvurunuz) AMD A işlemciler ve DDR3 Ramler Yongalar:a55/a75 (m) a55/a75 serileri 8. BİLGİSAYAR PARÇALARI: 8.1. Anakart (Mobo= Main Board): Anakart seçimlerinizde de dikkatli olmanız gerekir. Anakart üreticileri ekledikleri küçük özelliklere fiyat farkları koyarak ürün yelpazesi hazırlar. Siz kullanacağınız özelliklere göre seçiminizi yaparsanız zarar etmezsiniz. Anakartların soket yapılarına göre kullanabileceğiniz işlemci ve Ram değişiklik gösterir. Bunun için yazımızın uyumluluk kısmına göz atabilirsiniz. Günümüzdeki yeni nesil işlemcilerin gpu ile geldiği de göz önüne alınırsa özellikte ofis bilgisayarları ve multimedya bilgisayarlar için düşük fiyatlı anakart seçeneği sayısı çoğalmaktadır. Günümüzde anakartlardaki extra özellikleri: tamponsuz hafıza, hdd slotu sayısı, m.2 desteği, wifi, usb3.2 desteği, çift ekrankartı desteği, enerji tasarrufu, rgb, OC için düzenlenmiş BIOS, Ekstra kuzey köprüsü pasif soğutucu, ses yongası kalitesi olarak sıralayabiliriz. Bunlara ihtiyacınız olup olmadığını iyi belirleyiniz. Kullanmayacağınız özelliklere para dökmeyiniz. Bunun yanında OC (hız aşırtma) de anakart seçiminde belirleyici bir etmendir. Anakartların bios'larında OC'çuları tatmin edecek seçenekler bulunan anakartlar genelde daha üst seviye anakartlar olmaktadır. 8.2. İşlemciler (CPU) ve Hız Aşırtma (OC = Over Clock): Günümüz de en yaygın olarak kullanılan iki işlemci firması AMD ve İnteldir. Her iki firmanında çok çeşitli ürün yelpazesi bulunmakta. Bunların içinden kullanım amacımıza uygun olanı seçmek için daha önce saydığımız kriterleri göz önüne almamız gerekecektir. Elbette işlemci sistemin beynidir; ama tüm bütçemizi işlemciye göre ayarlarsak ve diğer parçalardan kısarsak kullanım amacımıza göre yeterli performansı alamayabiliriz. İntel cephesine baktığımız zaman artık uzun yıllardır oturmuş bir sistematik görüyoruz i3 giriş ve multimedya pc ler için, i5 oyun sistemleri için, i7 ve i9 extreme oyun sistemleri ve pro kullanımlar için. Yıllar içinde her çıkardıkları işlemciyi bu ana modellerle çıkarıp nesil sayısını belirtiyorlar. i5 (10uncu nesil) gibi AMD cepehesindeyse benzer bir sistem olarak Ryzen3, Ryzen5, Ryzen7 ve ryzen9 u görüyoruz ki intelle tamamen benziyorlar. Over Clock (OC= Hız aşırtma) varolan donanımın standart frekansından daha yüksek değerlerde çalıştırılması işlemdir. Bu işlem, Cpu (işlemci), Gpu (ekran kartı) ve Ram'lerde yapılabilmektedir. CPU ve Ram da yapacağınız OC tüm işlemlerde size artış sağlarken GPU hız aşırtması oyun ve grafik işlerinde fayda sağlayacaktır. İşlemci ve Ramlerdeki Over Clock işlemini Anakartımızın BIOS'u üzerinden gerçekleştirebildiğimiz gibi bazı anakartlarda bu işlemi gerçekleştirebilen programcıklar kutu içeriğine dahil edilmektedir. OC (Over Clock = Hız Aşırtma) ile ilgili temel bilgileri almak için Forumumuzun Over Clock (Tıklayınız) Ana Başlığına bakabilirsiniz 8.3. İşlemci Soğutucu (CPU Cooler) ve Sıvı Soğutma: Over Clock yapacaksanız işlemcinin ısınma değerlerini mutlaka araştırınız (Forumun CPU kısmından) Eğer tercih ettiğiniz işlemci fazla ısınıyorsa stok fan yerine daha güçlü bir CPU Cooler almanız gerekebilir. Bu noktada sıvı soğutma da daha uç seviyede OC yapanlar için bir alternatif olmakla beraber getireceği masrafın değip değmeyeceğinin düşünülmesi gerekir. CPU Cooler'ları iki temel performans kriterine göre tercih ediniz. Bunlar sessizlik ve başarımdır (düşük ısı). CPU Cooler alırken anakartınızın soketine uygun olup olmadığını öğreniniz. Diğer bir dikkat edilmesi gereken husus ise Cpu coolerların boyutlarıdır. Kasanıza sığıp sığmayacağını öğrenmeden almamanız gerekir. Aynı zamanda son zamanlarda anakartların pasif soğutucuları da bazı cpu coolerların takılmasına engel olacak şekilde dizayn edilmekte. Bu konuyada dikkat etmelisiniz. Diğer bir soğutma tercihi ise sıvı soğutma olup. Bu tercihte sadece işlemci değil diğer parçalarda bağlanarak komple bir soğutma oluşturulur. Maliyetleri de yazının ilk hazırlandığı zamandan bu yana oldukça düşmüş seçenekler arasına dahil olmuştur. 8.4. Ram: Alacağınız ramde sadece frekans değil, gecikme sürelerinin de önemlidir. Ancak bunlar sistem geneli performansına en fazla %2 etki eder. Dolayısıyla bütçenizi ramlerdeki fazla performansa ayırmanız gereksiz olacaktır. Ram seçiminizde OC yapıp yapmayacağınız da diğer bir belirleyicidir. Gerçi günümüzdeki anakartlar ram/fsb oranı konusunda oldukça yetenekli seçenekler sunuyor ama eski model anakartlarda, OC'ye gelen ramler size daha rahat bir OC imkanı sunacaktır. Kısa süre içerisinde yeni standartlar gelip frekanslar yükseleceği aşikar olduğundan yazıyı güncellerken frekans önerilerini de kaldırmaya karar verdim. Zaten ram olarak pro kullanıcılar hariç her dönem piyasada bulunan hakim frekanslar yeterli olacaktır kullanıcıların büyük bir çoğunluğuna Diğer yandan çok önemli bir konu da yazı ilk hazırlandığından beri devam eden anakart ram uyumsuzluğu. Yazı ilk hazırlandığında bunun sorumlusu olarak anakart firmalarını görüyordum çünkü ram çeşitliliği düşüktü. Ancak artık anakart üreticilerinin yetişemeyeceği kadar ram çeşitliliği olmuşken sorumlu göstermek yanlış olur. Bu yüzden mutlaka ram seçmeden önce çeştli forumlarda anakartınızla uyum sorunu yaşanıp yaşanmadığını inceleyiniz. Ram alırken kullanacağınızın fazlasına para vermek akıllıca olmayacaktır. Örneğin internet amaçlı windows kullanıcıları için çok düşük ram yeterli olabilirken Daha ağır program kullananalar (grafik tasarım vs) daha üst düzeyde rame ihtiyaç duyacaktır. 8.5. Ekran Kartı (VGA): Eğer topladığınız sistem oyun amaçlıysa kuvvetli bir ekran kartının en önemli parça olduğunu unutmayın ama bu en iyisini alın anlamına gelmiyor. Tercihinizi yazının başındaki fiyat/performans oranı hakkındaki görüşleri temel alarak ve Monitörünüzün doğal çözünürlüğünü dikkate alarak yapınız. Gösteriş budalası değilseniz hiçbir zaman firmaların high end (en üst seviye) modellerine itibar etmeyiniz. Performans olarak lider olabilirler ancak %99.9 f/p açısından yerlerde sürünürler. Oyun amaçlı olmayan bir sistemde bulabileceğiniz en ucuz ekran kartı size fazlasıyla yetecektir (profesyonel grafik amaçlı pc ler dışında) Ekran kartınızı seçerken işlemciyle darboğaz oluşturmamasına dikkat edin. Eğer çok güçlü bir ekran kartını zayıf bir işlemcide kullanırsanız darboğaza düşmeniz kaçınılmaz olur. Bu da ödediğiniz paranın performansını alamamanız anlamına gelir. Saniye başına düşen kare miktarı sizin oyundan alacağınız keyfi belirler. Normal olarak belirli bir orandan sonra göz bunu algılamayacaktır (40fps) ancak zamanımızın o kadar uzun bir kısmını ekranlar karşısında geçiriyoruz ki kimi kullanıcıların algılarında bu konuda gelişme olduğunu düşünmüyor değilim. Bazı oyuncular 60fps ile 40 fps nin farkını hissedebildiğini iddia ediyorlar. Şüpheli yaklaşsam da olasılık dahilinde tutuyor sizin kendi algınızı internetteki fps örneklerini gösteren videolardan test etmenizi öneriyorum. Ekran kartlarında satıcılar genellikle ram miktarını öne çıkararak kullanıcıyı tüketime teşvik etmeye çalışırlar. Ekran kartının gücünü etkileyen çok fazla etmen vardır ve ram bunların en sonuncularından biridir. Bu tamamen önemsizdir anlamına gelmiyor. Hatta photoshop premiere gibi gpu ramini direk sömüren uygulamalarda çok da önemli hale gelebilir. Daha ayrıntılı teknik bilgi için forumun Ekran Kartı (Tıklayınız) kısmına bakınız. Ekran kartlarının standart kulllanıcılar tarafından pek bilinmeyen bir başka çeşidi ise profesyonel ekran kartlarıdır. Bunlar CAD CAM gibi programlar için yazılımsal ve donanımsal olarak optimize edilmiş kartlardır. Profesyonel ekran kartları yüksek poligon performansı, yüksek texture performansı ve donanımsal olarak Wireframe Anti-Aliasing desteğine sahiptirler. Bu özellikleriyle profesyonel kullanıcılara (Maya, FelixCAD, SolidWorks, 3D Studio, AutoCAD, vb) kullandıkları programlarda ekstra performans kazandırırlar. 8.6. Sata3, SSD, m2 (HDD- Hard Disk): HDD'lerde dikkat edilecek iki özellik ise okuma yazma hızı ve sessizliğidir. Bu konuda güncel bilgi edinmek için forumun Depolama (Tıklayınız) kısmını takip etmeniz yerinde olacaktır. Klasik sata3 hdd'lerde Önbellek miktarı da HDD performanslarını etkileyen bir başka etmendir. Depolama aygıtınızı seçerken buna da özen göstermeyi unutmayınız. HDD dünyasında yeni bir çağı açan ürün ise SSD (Solid State Drive) yani Katı Halli Sürücülerdir. SSD’ler mekanik olmadığı için hızlı bilgi erişim süresine sahipler (disk gecikme süreleri çok düşük). Isınma sorunlarının olmaması, çok yüksek performans sağlamaları ve hızlı olmalarıyla en tercih edilesi depolamalardan biridir. Yazının ilk hazırlanışından bugüne geçen süreç içerisinde anakarta takılan ve çok az yer tutan m2 kartlara liderliği devretmiş olsalar da hala sistem için ilk tercih edilesi ürünlerdir. 8.7. Güç Kaynağı (PSU): Power Supply Unit (PSU=Güç kaynağı) bütün sisteminizi besleyen ünitedir. Binlerce YTL'lik sisteminizi ne olduğu belli olmayan PSUlara emanet etmeyin ve kaliteli PSU kullanın. Topladığınız sistemin ne kadar güç çektiğini parçaların max kullandığı güç miktarını hesaplayarak bulup buna göre bir PSU tercih etmeniz doğru olacaktır. PSU elbette çok sık upgrade olmayacak bir parçadır bu yüzden kaliteli sağlam ve güçlü bir PSU almak doğrudur. Ancak bu ihtiyacın iki katı bir PSU almak anlamına gelmez. Sisteminizin o an harcayacağı max değerlerin üzerine gelecekte ekran kartı upgrade'inde ihtiyaç duyabileceğinizi düşünerek 100w ekleyebilirsiniz. Bundan fazlasına ihtiyacınız olmayacaktır. Paranızı yüksek watt çılgınlığıyla PSU'ya gömmeyiniz. PSU'daki bir diğer önemli nokta +12v ye aktardığı amperdir. Bunun 40 dan aşağı olmaması size uzun süre kullanım avantajı sağlayacaktır. Eğer OC yapacaksanız kesinlikle güvenilir bir PSU'ya ihtiyacınız olacaktır. Yukarıda daha önce de bahsedildiği gibi piyasada kaliteli olmayan üzerinde yazan değerlere ulaşmayan bir çok PSU markası bulunmaktadır. Bu yüzden kalitesi ve güvenilirliği ve verimliliği yüksek olan markaların modellerine yönelmenizi öneririm. Bu modeller için forumumuzun Kasa ve Güç Kaynağı (Tıklayınız) kısmına bakabilirsiniz. 8.8. Kasa: Kasa seçerken kasa içinin ferah ve diğer donanım parçalarınızın sığacağı şekilde dizayn edildiğinden emin olun. Kasa havalandırması önemlidir ve burada kasanın dizaynı önem kazanır. Yer problemi olmayanlar big tower kasalara yönelip ferah bir kasa içi ortam yaratabilir. Kasayla ilgili diğer bir husus da Psu'lu olup olmamasıdır. Günümüzde ekran kartları ve işlemcilerin gelişmesi ve hız aşırtmanın kolaylaşmasıyla ihtiyaç duyulan güç miktarları yükselmiştir. Bu bazı sağlam kasa üretici markalarının PSU'suz kasalar üretmesine sebep olmuştur. Fakat bu psu için ekstra bütçe gerektirecektir. Oluşturacağınız sistemin tahmini güç harcamasını hesaplayan siteler size ne kadarlık bir güç kaynağının yeteceği konusunda fikir verecektir. Eğer 500w sınırın altında güç harcayan bir sistem oluşturduysanız kolayca PSU'lu ve kaliteli bir kasa bulma şansına sahipsiniz. 500w üstü sistemlerdeyse çoğunlukla ekstra psu ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. 8.9. Çevre Donanım: Çevre Donanım, temel konfügrasyon dışında kalan donanım parçalarının genel ismidir. Bunlar genel olarak, hoperlör sistemleri, printerlar, TV kartları, webcamler, modemler, Kesintisiz güç kaynakları(UPS) monitörlerdir. Her birinin özellikleri hakkında bilgi sahibi olmanız önemlidir. Bunun için forumumuzun ilgili bölümlerini incelemeniz, sizi çok daha iyi sonuçlara götürecektir. Mesela monitör alırken bağlantılar, panel, parlaklık, ekran kartınızın monitörünüzün doğal çözünürlüğünü destekleyip desteklemediği, tazelenme süresi, gölgelenme yapıp yapmadığı önemli unsurlarken, printerlarda ucuz ve kolay kartuş yada toner dolumu, fotoğraf kalitesi, scannerın tarama kalitesi, baskı hızı, gibi unsurlar ön plana çıkmaktadır. Uzun ömürlü olan çevre donanımlarını mümkün olduğu daha iyi ürünlerden seçiniz çünkü bunlar sizi 5-10 sene arası götürebilecek parçalardır. Bu parçalar hakkında kısa bilgiler vermek gerekirse: 8.9.1. Monitör: -Monitörünüzü seçerken nerdeyse bir standart halini alan 19" üstü monitörleri tercih etmeniz alacağınız keyfi artıracaktır. -Monitörlerde bir diğer dikkat edilecek husus wide screen dediğimiz geniş ekran (16:9) olup olmamasıdır. Kullanım amacınız burada belirleyici rol oynayacaktır. -LCD Monitörlerde tazelenme süreleri de önemlidir özellikle oyunlarda mümkün olduğunca 5ms altı monitörleri tercih etmeniz yerinde olacaktır. -Monitörün frekansı da günümüzde üreticiler tarafından lanse edilip tüketim sağlamaya yönelik olarak kullanılıyor. Bu konuda aşırı hasasiyetli bir göz algınız yoksa çok takılmamanızı önerebilirim. 8.9.2. Printer: -Yine çok çeşitli bir ürün yelpazesi olan printerlarda her zamanki gibi temel belirleyici unsur kullanım amacı olmalıdır. Çok sık ve çok sayıda çıktı alanların daha hızlı ve toneri daha az masraflı olan lazer yazıcıları seçmeleri doğaldır. Daha az çıktı alanlar ise mürekkep püskürtmeli ve ucuz modellere yönelmelidir. Fotoğraf çıktısı alanlarınsa özel olarak tasarlanmış hepsi bir arada cihazlara yönelmeleri gerekmektedir. Günümüzde artık mürekkep dolum tankı bulunan mürekkep püskürtmeliler çoğalmış ve standart olmaya doğru yol almıştır. -Önemli bir husus cihazın fonksiyonları ve fiyatı kadar, kartuş yada toner dolum kolaylığıdır. Bunun için forumumuzun Yazıcı ve Tarayıcı (Tıklayınız) kısmından bilgi edinebilirsiniz. Bazı printerlar çok uygun fiyatlara satılırken kartuşları dolumda zorluk çıkarmakta ve orjinal olarak çok pahalıya satılmaktadır. Bu dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan biridir. 8.9.3 Hoperlör: -Genellikle bir kez alınıp çok uzun süre kullanılan bu çevre donanıma çok önem verilmez. Oysa film, müzik ve oyunlarda keyif almanıza en büyük etken hoperlörlerdir. Bu yüzden kullanım alanınıza göre hoperlör seçiminize dikkat ediniz. Konu hakkında daha ayrıntılı bilgiler için forumun Ses Sistemleri (Tıklayınız) kısmını kullanabilirsiniz. 8.9.4. Kesintisiz Güç Kaynakları (UPS): -Ülkemizdeki dengesiz elektrik dalgalanmaları, sebepsiz habersiz aniden elektrik kesilmeleri malesef PC lerimizde çok ciddi hasarlara yol açabiliyor. En başta hiç birşey olmasa bile bilgisayarımızın ömrü kısalıyor. Hele ki bir de büyük şehirlerden ziyade ilçe veya küçük illerde yaşıyorsanız voltaj dalgalanmalarına daha çok maruz kalmanız kaçınılmaz oluyor. Bu durumda kesintisiz güç kaynakları (UPS) voltaj denegeleyici özelliği ve elektrik kesilmelerinde size zaman kazandırmaları açısından vazgeçilmez hale geliyor. Çoğu kimsenin pek yaklaşmadığı bu ürünler ciddi paralar vererek aldığınız sistemin kazaya kurban gitmemesi açısından oldukça önemlidir aslında.

Anthony John Soprano

Yarbay

2865 Mesaj

##YENİ BİR MASAÜSTÜ BİLGİSAYAR SİSTEMİ TOPLARKEN UNUTMAMANIZ GEREKENLER## (13.09.2023) (2. sayfa)