Uzay-zamanı büken galaksiler, 'Einstein Halkası' oluşturdu: İşte inanılmaz görüntü

Albert Einstein'ın bundan 108 yıl önce tahmin ettiği 'kütlesel merceklenme' uzayda bir kez daha çok güzel bir şekilde kanıtlandı. NASA/ESA'nın dev teleskobu Hubble tarafından çekilen yukarıdaki fotoğrafta, galaksiler gibi dev kütlelerin tıpkı uzay-zamanı bükmesi gibi ışığı da büktüğünün en güzel örneklerinden birisini görüyoruz.

Fotoğrafta yüzlerce galaksiden oluşan dev bir galaksi kümesi var. Ortadaki kavisli görüntü ise aslında SDSS J090122.37+181432.3 isimli bir galaksiye ait. Söz konusu galaksi elbette normalde böyle kavisli bir şekle sahip değil. Ancak galaksinin görüntüsü, etrafındaki inanılmaz kütleçekimsel kuvvetler nedeniyle bize (Dünya'ya) tamamıyla çarpık bir şekilde ulaşıyor.

Yerçekimsel kırılma olarak da bilinen bu ilginç fenomen, en basit anlamda evrenin dev objelerinin (bir galaksi kümesi gibi) devasa kütleçekimleri nedeniyle tıpkı uzay-zamanı büktükleri gibi ışığı bükmesi ve arkalarındaki cisimler için bir mercek görevi görmesi anlamına geliyor.

Kütleçekimsel merceklenmeyi açıklayan temsili figür:

Kütleçekimsel merceklenmeyle ilgili bazı açıklamalar yapan NASA'lı astronomlar,"Einstein halkasını fotoğrafın arkaplanında bulunan galaksiden gelen ışınlar oluşturuyor. Dev galaksi kümesi, arkasından gelen bu ışınları büküyor, çeviriyor ve Dünya'ya doğru farklı yollar izlemeye zorluyor. Dolayısıyla galaksi sanki aynı anda birden fazla konumdaymış gibi görünebiliyor." ifadelerini kullandı.

Yukarıdaki fotoğrafın orijinal hali için buraya tıklayabilirsiniz.

Einstein, "bu fenomen asla kanıtlanamaz" demişti

Albert Einstein kütleçekimsel merceklenme fenomenini 1912 yılında, henüz genel görelilik kuramını yayınlamadığı zamanlarda öngörmüştü. Einstein ayrıca o zamanların teknolojisini de göz önünde bulundurarak bu durumun asla kanıtlanamayacağını da belirtmişti. İnsanlığın bu kısa zaman içerisindeki teknolojik gelişimi, Einstein'ın bile beklentilerini aşmayı başardı.



Einstein halkasının bu muhteşem görüntüsü elbette kütleçekimsel merceklenmenin en büyüleyici örneklerinden birisi. Ancak kütleçekimsel merceklenme, Einstein halkası haricinde de astronomide çok önemli bir yere sahip.



Örneğin NASA'nın 2018 yılında duyurduğu evrenin en uzak yıldızı keşfi de yine aynı fenomen sayesinde mümkün olmuş ve tam 9 milyar ışık yılı uzaklığında bulunan yıldız, dev galaksi kümelerinin kütleçekimsel mercekleme etkisi yardımıyla keşfedilmişti. "İkarus" ismi verilen bu yıldızdan Hubble'a ulaşan ışınlar, milyarlarca yıl süren yolculukları sırasında merceklenme etkisiyle yaklaşık 2000 kat büyültülmüş ve keşif de bu sayede mümkün hale gelmişti.

Einstein Halkası'nın bir başka güzel örneği: