Lütfen, "herhangi" bir sıkıntı var ise konumla ilgili "uygunsuz bir link, olmaması gereken link" önceden belirtirseniz düzenlemeyi yapabilirim. Çünkü insanlara ne kadar detaylı sunarsam o kadar yararlı olacağını düşünüyorum. Bir sürü de test videoları ve inceleme linkleri koydum. Silme durumu olursa gerçekten üzülürüm 2 gün uğraştım. Bana bir şey olacaksa en azından konu genel olarak dursun, insanlara fikir sağlayabilir. Teşekkürler..

VR deneyimim şuan olmamakla birlikte araştırmalarıma dayanarak konuyu oluşturuyorum. Eksiklerim olabilir. Her türlü VR kaskın içeriğini detaylı bilemiyorum, kullanım açısından. Fakat birkaç ay sonra ben de inşallah kavuşacağım.

VR ana konusuna baktım ve yenilenmediğini farkettim, bu nedenle açmak istedim. (PSVR hariç, onun zaten hazırda var. --> PSVR Ana Konu )

Bu konu genel olarak popüler, kaliteli PCVR/Standalone(Kendi başına) VR kaskları içermektedir. Yoksa birçok VR üreticisi illa ki var.

Konu tutmayabilir , malesef Türkiye'de teknolojiye yatkınlık genel olarak düşük. Tabii ki gençler açısından büyük bir oran.. Ama ekonomi derken insanlar bakmak istemiyor bile.  

Altı çizili kelimelere link gömülüdür, tıklayıp bakabilirsiniz. (bazıları değil)

VR dünyasına çoğu kişi uzaktır. Genel olarak fikir oluşması açısından konuyu açmaya karar verdim. Uzun zamandır araştırıyorum ben de. PC'den sıkıldım diyebilirim, biraz değişik yönlere gitmek kanaatine vardım.  

VR çok geniş aslında. Yeni teknolojiler ile birlikte baya gelişmekte.

VR kullanarak bilgisayar da kodlama yapan mı dersiniz, Eğitimlerde(Astronot,pilot..) kullanan mı dersiniz, 3D tasarım veya çizim yapan mı dersiniz, oyun oynayan mı dersiniz, birbiriyle eğlencesine sohbet eden mi dersiniz, trollük yapan mı dersiniz "  " , film izleyen mi dersiniz... Her türlüsü yapılır. Zaten pc'yi kullanabilme imkanı da olduğundan gerçekten güzel.

  Bu adam gerçekten çılgın..

• Öncelikle 2 türlü VR kaskları var. Kablosuz - kablolu. Kablosuzlar tek başına (Oculus Quest serisi) çalışabiliyor kendi işlemcileri olduğundan.
• Fakat kablolu PCVR headsetler ise PC ye bağımlı ve PC'nin gücüne bağlı olarak çalışıyorlar.

Karar verirken buraya bir dikkat etmek gerek. Önerebileceğim kanallar: MRTV - MIXED REALITY TV , Tyriel Wood - VR Tech , Virtual Reality Oasis , Nathie <--- Hepsi güzel "açıklayıcı" kanallar, takip ettiklerimden en iyileri diyebilirim.

• Ben kablodan nefret ederim derseniz direk kablosuza yönelin derim. Ha tabi PCVR headsetlerde de kablosuz aparatlar var. (https://www.vive.com/us/accessory/wireless-adapter// -> HTC VIVE headseti için tasarlanmış.) Tabi ne kadar iyi bilemiyorum. Ama genel olarak PCVR kasklar kabloyla çalışıyor, kurtuluş yok şimdilik  
• FOV: Field Of View : Alan Görüşü = Ben geniş bir açılı görüş mü istiyorum diye bir sorun. FOV ne kadar yüksek ise o kadar geniş alanı görebilirsiniz VR ekranına bakarken. Genel olarak 110 derece civarında çoğu VR kaskın.(Yeni olanları kask ediyorum.) Kişinin yüz yapısına göre değişir. Bunu yüz pedini incelterek veya gasketi incelterek arttırabilirsiniz.

• Hz(Hertz): Ekranın akıcılığını belirler. 60hz,75hz,90hz,120hz,144hz olarak kullanılıyor genel olarak VR kasklarda(çoğu 60hz-90hz). Monitördeki 144hz ve VR'daki 90hz farklı oluyor. Yani 90hz az diye bakmamak gerek. Ama tabi 120hz daha akıcı olacaktır. Ghosting olayları da çıkabiliyor bu durumda.

• Kask ağırlığı: Kafanıza takacağınız kaskın tabi ki hafif olmasını isteriz, rahatlık için. Bu nedenle ağırlığa da dikkat etmek gerek. Kafaya oturmasına dikkat etmek gerek, Strap dediğimiz kafada tutan kayış.

• IPD ayarı: (Inter-pupillary distance) Göz bebeklerinin arasındaki mesafe(mm). Alacağınız kaskta size uygun IPD bulunmasına ya da -+2mm hesaplayarak karar verin. Genelde 60-68mm IPD sunar VR kasklar. Bir cetvel yardımıyla ayna karşısında ölçebilirsiniz. Ya da "GlassesOn Pupils Lenses" adlı uygulamayı ".apk" olarak indirip telefonunuzdan bakabilirsiniz IPD'nize.

• Yazılım: Kasklar belli bir yazılım kullanır tracking'i sağlamak adına ve VR ortamı sağlamak adına. WMR (Windows Mixed Reality) , SteamVR (Steam), Oculus olarak VR'a göre farklı ortamlar kullanılıyor. En kalitelisi tabi ki SteamVR. WMR pek sevilmiyor, tabi avantajı dezavantajı mevcut. WMR'da ekranlar arası hızlı geçiş yapabiliyorken, SteamVR'da biraz zorlayıcı oluyor. Oculus ise ayrı bir ortam zaten :)

• Tracking(İzleme): Aslında her şeyin içinde en önemli konulardan, tabi insanın zevkine kalmış. Tracking olarak 2 türlü sistem var:

Inside-Out Tracking : İçten dışa takip sistemi. Ekstra dışardan bir kamera gerektirmez. Direk VR kaskın kameralarından kontrolcüleri veya eli (hand-tracking) izleyen sistem. Gelecek burda yatıyor. İstediğin yere taşıyabilirsin, götürebilirsin rahattır. Fakat bazı kısıtlamalar içerir. Örneğin, çok aydınlık ortamda veya yansıyan alanların(ayna gibi) olduğu ortamda kontrolcüyü takip etmek zorlaşabilir. Buna göre bir ortam da ayarlamak gerekir. Ayrıca kameraların görüşünde olmalı ki takip edebilsin bu yüzden kameraların görmediği kör noktalarda tracking bozulabiliyor. Bu tracking sisteminin çalışması kontrolcülerdeki pattern(şekillere) göre oluyor. Bazılarında infrared, bazılarında led ışıkları takip ederek yapıyor bu işi yani.

Basestation Tracking : Dışardan koyulan kamera(IR-infrared ışın yollayarak) ile takip sistemi. Çok kusursuzdur neredeyse. 360 derece takip olanağı sunar(arka,aşağı,yukarı her yer..). Fakat kalibre edildiğinden koyulduğu yerde sabit olmalıdır ve taşıması marifetli olabilir. Bir de sadece belli bir alan içinde kullanılabilir. (Kameraların takip ettiği alan: 3x3m, 5x5m alan gibi..) Ama gerçekten kalitelidir. (Bknz, Valve Index- Vive Basestations 1.0 veya 2.0)

• Kontrolcüler: Burada işin içi biraz daha değişik. Bazı kontrolcülerde "Haptic" yani hissel bir mekanizma var (titreşim gibi) ve size hissettiriyor bunu kontrolcü tutarken. Bir de "capacitive touch" olayı var. Bazılarında bu yok --> Mesela ateş ederken, elin tetikte bekleyip beklememesi gibi. Capacitive touch olanlarda parmağı algılayarak (tıklanmasa bile tuşa) ona göre hareket sunuyor işte. *Tabi belirtelim, oyunun bu özellikleri desteklemesi gerekiyor çalışması için.

Bu video ne kadar harika olduğunu gösteriyor. İşte buna aşık olunur    (Basestation tracking, finger tracking, touch sensor ne ararsan var  )

• Ekran Kalitesi: Burda işin içine "Çözünürlük" ve "Panel Kalitesi" geliyor. Çözünürlük arttıkça tabi ki performans düşecek bu nedenle PCVR için güçlü bir PC gerekebilir. Panel kalitesi konusunda ise LCD , OLED ve AMOLED(nadir) paneller mevcut şuan. Genelde "LCD" panel kullanılmakta. OLED güzel siyahlar verirken LCD ise genel olarak her açıdan ideal bir panel, yani ucuz ve ekranın hız konusunda da rahatça yüksek olmasını sağlayabiliyor.

-OLED VR'lar: Oculus Rift , HTC Vive, Playstation VR, Oculus Quest 1, Pimax 5K XR, Varjo VR-2/3, XTAL

-LCD VR'lar: Valve Index, Oculus Rift S, Oculus Quest 2, Pimax 5K+/8K/8K X, Hp Reverb G1/G2

-AMOLED VR'lar: Samsung Odyssey/Odyssey+, HTC Vive Pro

(Kaynak)

*RESİM ÖRNEKTİR*(Pimax headsete aittir.) Gözle görmekten tabi ki farkı var pek belli olmasa da resimlerden.

• SDE: (Screen Door Effect) Pikselleri ayıran ince çizgilerin görüntülenen görüntüde görülebildiği görüntülerin görsel bir eseridir. Hele bir de VR gibi ekrana çok yakın baktığımız için bu olayı görmek daha da artıyor. Bu sebeple yüksek çözünürlüklü, fazla alt pixele sahip VR almakta fayda olabilir eğer nefret ettiriciyse.

Görüntü yakınlaştırılarak çekildiği için gözle göründüğünden farklı olacaktır. Kullanırken pek farkında olmayabilirsiniz.(Bunların hepsi yepyeni VR gözlüklerin görüntüsü zaten.)

• Bütçe: Farkındayım, en önemli konu.   Malesef "çoğu" VR daha premium sayılacak derecede yüksek fiyatlarda. 300 dolardan 2000 dolara kadar bir aralıkta piyasası kaska göre. VR kaskı almak ayrı olay, oyunlarını almak ayrı olay ve şimdi gelelim o konuya.

• Oyunlar: Steam ve Oculus olmak üzere 2 önemli mağaza var. Zaten bu ikisinden başka yerde VR (bağımsız olmadığı sürece) bulmak zor. Bildiğimiz gibi Steam reizin bizlere özel fiyatlandırması sayesinde ucuza alabiliyoruz. Herkesin genelde bildiği bir oyun : Beat Saber

Steam'da 50TL olan oyun, Oculus mağazasında 29.99 dolar(~220TL). Farkı görüyoruz   Tabi ki Steam der geçeriz. Bu işin korsanı da var tabi, o da size kalmış. En azından parasına değecek oyunları almanızı öneririm.

*Ek olarak Oyunlar'a Oculus kaskınız var ise PC'ye bağladığınız da veya PC'den Virtual Desktop yardımıyla kablosuz oynadığınızda Steam'dan oyun oynama imkanınız da var tabii ki, bu da güzel bir şey aslında.

**Ayrıca Oculus kasklarından SteamVR oyunlarını oynayabilme veya PCVR kasklarından Oculus oyunları oynayabilme olanağı da mevcut. "Revive" adlı programı kullanarak Oculus oyunlarını SteamVR üzerinden oynayabiliyoruz.

Standalone VR Kasklar

+"Oculus Quest" gibi VR kasklarda "Link Cable(ek masraf-aksesuar)" ile PC'ye bağlanıp PC üzerinden(PC bileşenlerini kullanarak) de oynanabiliyor.

+En güzel yani kablosuz olması, yani özgürce hareket etmenizi sağlamasıdır.

+Oyunları direkt yükleyin, istediğiniz yere götürüp oynayayın.  

+(Quest 2'yi kastediyorum) Hand-tracking mevcut. Kontrolcüleri bırak, ellerin-parmaklarınla hareketlerini yap.

-Ses kaliteleri genel olarak orta seviyede. (Ek hoparlör, kulaklık gerekebilir.)

-Batarya/şarj bitmesi. Yani kısıtlı bir zaman sunması. Kask ve kontrolcüler için de geçerli. Genelde pille çalışıyor kontrolcüler. Kasklar ise şarj ediliyor. (1-Kask şarjı için ekstra bir power-bank ile bu süreyi uzatabilirsiniz. 2-Kontrolcüler için fazladan pil bulundurarak hızlıca değiştirebilirsiniz.)

-Kendi işlemcileri olduğundan, kısıtlı bir performans sunduğundan grafikler PC'ye göre biraz daha downgrade yemiş halde.(Hatta bazı oyunlar Oculus'a portlanacak diye downgrade yemişlerdir.)

-Tabii ki internet gerekeceğinden güzel bir router/modem/internet hızı lazım olacaktır. Hele ki PC'den kablosuz oynayanlar için(Quest 2 - Virtual Desktop ile PC'den kaska kablosuz fakat PC üzerinden oynama sadece görüntü VR'da) düşük gecikme elde etme sorunu..

-Aksesuarları VR kaskın maliyetini bile aşabiliyor bazı durumlarda. Örneğin: Quest 2'ye sahipsiniz fakat kayış sıkıyor ise kaliteli bir kayış almak 50 dolardan başlıyor. Ya da kontrolcüler için tutamaç koruması(grip cover). Ya da yüzünüz için daha rahat kumaş/pamuk koruyucu.

-(Oculus'u kastediyorum) Kullanmak için Facebook / Oculus hesabı açmalısınız ve onla bağlanmalısınız. Bu sebeple herkes "Zuckerberg baba izliyor vs vs." esprileri dolanıyor tabi ki olabilir. Facebook olmadan cihaz kullanılamıyor.. O yüzden büyük bir eksi eğer gizliliğinize önem veriyorsanız.

Hand-tracking'i anlatan güzel bir video, karşılaştırmalı hem de.

PCVR Kasklar

+VR kullanırken aynı zamanda PC'yi de kullanabilme imkanı.

+Birçok oyun/program imkanı. (SteamVR, Oculus,WMR)

+Hızlı internet bağlantısı.

+Daha kaliteli grafikler.

+Kask için şarj bekleme muhabbeti yok, sınırsız kullanım.

+Akesuarları azdır genelde. Çünkü kaliteli olur dizaynları, malzemeleri. Kolay ayarlanabilir kafa kayışlarına sahiptirler.. gibi.

+Ses kaliteleri genel olarak iyidir. (Fakat çıkartılamaz çoğu --> bluetooth-kablosuz kulaklık gerekir başka kullanmak istenirse.)

-Kablolu olduğundan rahatsız etme durumu.(Fakat "Pulley System" denilen bir yöntem ile az çok çözülebiliyor bu olay. Tavana makaralı ip asıp kabloyu tavandan getirmek.)

-Sınırlı kontrolcü kullanımı(şarjlı olanlar için geçerli). Yani kontrolcüler içinde gömülü şarj edilebilir batarya ile çalışıyor. Mesela Valve Index kontrolcüleri 6-8 saate kadar dayanabiliyor şarjı fulleyince ama sonra doldurmak gerek. Pilliler için zaten sorun yok, değiştir devam.

-Kullanılan VR kaskın çözünürlüğüne göre güçlü bilgisayar istemesi. (Fakat yine de elden çözünürlük düşürülebilir, kötü olur ama...)

-Bilgisayarın olduğu yerde kullanma sorunu.(Tek çare taşınabilir güçlü laptop..)

Uyarmam gerek, VR kaskların lenslerini ışığa mağruz bırakmayın, sıkıntılar yaratabiliyor(G2 VR örnek). Bu nedenle "Lens Koruyucu" önerebilirim.

-Quest 2 Lens Cover / Valve Index Lens Cover ... Kendinize göre bir şeyler de bulabilirsiniz. Kutu içinde muhafaza edebilirsiniz. Bunlar gibi örnek koruyucular işte.

Ayrıca kişiye özel reçeteli lens adaptörü satan yer var: VR Optician

Açmak istediğim bir rehber konu var. Fakat

bu hatayı alıyorum.

Konuyu çok mu uzun yaptım diye? Ayrı mesajlara mı devam etmem gerek? Bir yol gösterirseniz sevinirim gerçekten. Ne sıkıntı var? Açıklamaya bakılırsa sistemde bir hata var. 10saattir mesaj atmadım sabah deneyeyim dedim yine aynı hata. ??

Belki bir yere yazarsınız eğer konu içeriği sınırı var ise karakter olarak mı ne olarak ise artık. Video mu yazı mı link mi , sınırı var mı bunların?

NOT: Herhalde konu karakter sınırı var, bölerek paylaşmak zorunda kaldım. Sağolun gene de.