ayak bileği kıkırdak zedelenmesi ameliyatı

Arkadaşlar herkese merhaba,

Ben konuyu hem doktor hem hasta olarak ele alacağım.

İnternette Türkçe olarak "ayak bileği ameliyatları" ile ilgili gerçek tecrübeleri paylaşıldığı tek platform burası ve bu tecrübeyi yaşayanlar ne kadar zor, maddi ve manevi olarak yıkıcı bir süreç olduğunu bilirler. Doktor (hatta cerrah) olmama rağmen burada okuduklarım benim sürecimi kolaylaştırdı ve ben de birilerinin sürecini kolaylaştırabilmek adına kendi tecrübelerimi paylaşmaya karar verdim.

Türkiye'nin en yoğun hastanelerinden birinde günde en az 3-4 ameliyat yapan ve ayda en az 7-8 nöbet tutan bir beyin ve sinir cerrahıyım. Benim ayak bileği problemleri yaşamam 2 yıl öncesine dayanıyor. Uzun ameliyat ve zorlu nöbetlerin sonunda sağda belirgin olmak üzere her iki aya bileğimde müthiş ağrılar oluyordu. İş hayatımızın yoğunluğu nedeniyle hepimizde bu tarz geçici şikayetler olur genellemesi dahilinde başlarda önemsemedim. Hatta 2 yıl etrafım doktorlarla dolu olmasına rağmen hiçbir kimseye danışmadım bile. Ancak bundan 2,5 ay önce 4 ameliyat yaptığım zorlu bir nöbet gecesinin ertesinde ayağımdaki ağrı dayanılmaz oldu ve izin alıp eve gitmek zorunda kaldım. Sonrasında dinlenmeyle azaldı ve işime geri döndüm ancak yine sürdüremedim. Ameliyat sürecinde yer almam gereken aciliyetli hastalarımın işlerini tamamladıktan sonra araştırmaya başladım. Sedef hastasıyım ve sedefe hatalığının ilerleyen süreçlerinde eklem romatizmaları oluşabiliyor. Bu bağlamda öncelikle romatolojide eklem romatizması araştırıldıktan sonra sorunun romatizma olmadığı anlaşıldı. Birden fazla ortopedist ile görüşsem de bir sorun olmadığı karşılığını aldım. Ancak ağrı eşiği yüksek (yani her ağrıya oflayıp puflamayan) biri olduğum ve ağrıdan dolayı işimi sürdüremeyecek halde olduğum için bir sorun olduğundan emindim. Başka bir ortopedist arkadaşıma MR (emar) ile kontrol etmeyi teklif ettikten sonra esas sorunlu olan sağ ayak bileği MR'ımda 1-osteokondral lezyon (kıkırdak hasarı) 2-sinüs tarsi (ayak dış yanındaki kas liflerinin sıkışması) 3-posterior impingement (ayak bileği ekleminde arka tarafta kemik çıkntı) ve 4-naviküler kemikte (ayağın tarak kısmında ayak bileğinden bağımsız bir kemik) ne olduğu belli olmayan bir lezyon görüldü.

Arkadaşlar işte esas serüven burada başladı. Arada görüştüğüm isimlerden bahsetmeyeceğim. Ayak bileği sorunu yaşayanlar bu konuda yetkin çok az hekim olduğunu bilirler. Ayrıca ayak bileği patolojileri ve ayak bileği artroskopisi özellikli bir tıbbi işlemdir. Özellikli tıbbi işlem demek bir doktorun uzmanlık eğitimi sürecinde öğrenmek zorunda olmadığı ancak ileri uzmanlık eğitimleri gibi özel uğraş ve eğitimle öğrenilebilir ama o branşın uzmanı olmak için bilmek ve uygulamak şart olmayan işlemlerdir. Yani her ortopedist ayak bileği patolojilerini (ayak bileği kırığı demiyorum, kırıkları her ortopedist bilmek ve tedavi etmek sorumluluğundadır) ve ayak bileği artroskopisini bilmek zorunda değildir. Bu o doktoru yetersiz, bilgisiz, beceriksiz kılmaz. Ancak bunun yanında özellikli tıbbi işlemlerle ilgilenen hekimlere genellikle ulaşmak zor ve pahalıdır.

Velhasıl kelam bu süreçte benim başımdan tanı aşamasında da zor zamanlar geçti çünkü ayak bileğimin dışındaki lezyonun iyi huylu mu kötü huylu mu (malign-benign) olduğuyla ilgili farklı görüşler vardı ve belki de ayağımdaki esas sorun o idi. Tabiki bunu netleştirmek için farklı görüntülemeler, tümör konseyleri vs derken ruhsal olarak da yıpratıcı bir süreç geçirdik. EN sonunda o lezyonun iyi huylu olduğuna karar verildi ve esas sorunun ayak bileğimdeki 1-2-3 olarak anlattığım osteokondral lezyon, sinüs tarsi ve posterior impingement olduğuna karar verildi.

Görüştüğüm tüm ortopedistler ameliyat olmam gerektiği konusunda hemfikirdi. Peki hangi patoloji tedavi edilmeliydi? Bazı hekimler bunlardan sadece birinin bazıları ise hepsinin düzeltilmesi gerektiğini ilettiler. Bu süreçte ameliyatla ilgili ücretler arasında doktora ve özel hastanelere göre değişmekle beraber uçurum farklar vardı ve benim sektörün içerisinde olmam beni ücret konusunda bana bir avantaj sağlamıyordu. Bu arada bu ücretlerin fazla olduğunu söylemiyorum. Bu işlemleri yapan doktor arkadaşlarımın ağabeylerimin ablalarımın yılların birikimi, verilen emekler ve çekilen zorluklarından en yakınen ben haberdarım. Ülkemizde para değersiz ve insanların alım gücü düşük. Ayrıca sağlık konusunda insanların cebinden para ödemek durumunda kalması da sosyal adaletsizlik ama bunlar konumuz değil.

Sevgili arkadaşlar, bu süreçte güleryüzlü, kaprisli, maddiyat öncelikli, maddiyat konuşmayan, umut veren, umut vermeyen, işine hakim imajı veren ya da daha çekinik davranan birden fazla hekim ile görüştüm. Bu çok normal herkesin yoğurt yiyişi farklıdır. Ancak bunu genel olarak söylüyorum reklam her şey demek değildir. İnsanın ihtiyacı olan en en birinci şey hastalıktan kurtulmak yani becerikli bir hekim. İkinci olarak da en en önemlisi iyi iletişim kurabilmek, güleryüz, anlayış vs. Evet maalesef bu ikisi her zaman bir arada olamıyor. Keşke olsa. Bu ikisini başarabilen hekimler zaten oldukça başarılı ve tatminkar oluyorlar.

Sonrasında bilvesile (sadece tedavi olmayı tercih ettiği hekimimi paylaşacağım) Gazi Üniversitesi Ortopedi bölümünden Prof.Dr.Ulunay Kanatlı hocamızla görüştüm. Kendisinin muayene sırasındaki hamleleri, bana sorduğu sorular ve şikayetlerimi anladığına dair bana yansıttığı cevaplar beni tatmin etti. Bu arada Ulunay bey fazla konuşmaz, hastaların çokça beklediği aşırı dolu içerikli bir iletişim kurmaz. Benim de beklentim işine hakim olması ve çok değil emin konuşması idi. Bana sadece "Evet artroskopik ameliyat olman gerekiyor. Hallederiz. Şu gün yapalım. " dedi. En büyük kaygım "işime dönebilecek miyim" diye sorduğumda "döneceksin tabii ki" dedi. Sağolsun.

Arkadaşlar günü geldi ve ameliyatımı oldum. Artroskopik ameliyatlar kamer ve yardımcı bir katater ile 1 cm'Lik deliklerden girilmek suretiyle yapılır. Ancak benim hem ön, hem yan ve hem de arka ayak bileği sorunum olduğu için 6 adet 1 cmlik kesi ile 3 artroskopi yapıldı. Mozaikoplasti yapılmadı. Genel anestezi altında Osteokondral lezyon için Mikrokırık, sinüs tarsi ve posterior impingement için de onarımlar yapıldı. Dileyenler belden uyuşturma ile ameliyat olabilirler ben genel anesteziyi tercih ettim. Ameliyattan sonra anesstezi etkisinden çıktıktan sonra hissettiğim ağrı hayatımda duyduğum en şiddetli ağrı idi. Bu da normal. Artroskopide ayak bileğini su ile şişiriyorlar ve o basınç 3 güne kadar ciddi arğılara sebep oluyor. (Benim ameliyatım 3 saat civarında sürdüğü için bu operasyon sonrası ağrım normalden fazla oldu.)

Taburcu oldum ve 6 haftalık istirahat süreci başladı. Evde sağ ayağıma hiç basmadan 6 hafta. Tuvalet, yemek ve duş için kalkıyor ve yürüteç ile diğer ayağımın üzerinde hareket ediyordum. Doktor olmama rağmen bir daha asla düzelemeyeceğimi düşündürecek şiddette ağrılarım oluyordu. Ve tabii ki herkes tam sağlığa kavuşmak ister ama bazılarınızın olduğu gibi bbenim "yürüyebilsem yeter" "eskisinden iyi olsam yeter" diyebilecek bir durumum da yoktu. İşime ve normal yaşantıma dönebilmek için tamamen iyileşmem gerekiyordu. Bu 6 haftalık süreçte elevasyon (ayağı kalp seviyesinde yukarıda tutma) ve soğuk uygulamalar ve ağrı kesiciler ile durumla baş etmeye çalıştım. Ayrıca bu ameliyatlarda ayak sırtında yüzeyel seyreden bir sinir zedelenebiliyor ve ona bağlı yanma tarzında inanılmaz şiddette (nöropatik ağrı diyoruz) ağrılar olabiliyor. Bu nöropatik ağrı benim de başıma geldi ve B vitamini kullandım. nöropatik ağrılar yaklaşık 3-4 haftada neredeyse yok denecek kadar azaldı.

6 haftalık hareketsizlik nelere sebep oldu? Sevgili arkadaşlar hareketsizlik kaslarda zayıflamaya ve eklem hareket açıklığının azalmasına sebep olur. Benim de bacağım diğer bacağıma göre gözle görülür şekilde inceldi ve güçsüzleşti. Ayrıca hareketsizliğe bağlı olarak sindirim sistemi de yavaşlar ve kabızlık gelişebilir. Yine hareketsizliğe bağlı ciddi kilo alımı olabilir. Ameliyat olacak arkadaşlar mutlaka beslenmelerine bu hareketsizlik döneminde dikkat etmeliler. Duş için metal bir iskemleden ayağımı duşakabinin dışına çıkararak ıslanmaktan korumak suretiyle çözüm üretmiştim.

Dinlenme dönemi bittikten sonra fizik tedaviye başladım. Hiç basamadan geçen 1 hafta sonrasında yanal demirlere tutunarak yürümeye başladım ancak öyle normal bir yürüme formu beklemeyin. Ayağınız güçsüz, eklem açıklığınız azalmış ve ağrılı olacak. Fizik tedavi süreci de ağrılı bir süreç. tabiki "no pain, no gain"..

Şu an ameliyat sonrası 9. haftadayım. Çok az destekle en azından fizik tedaviye ve hastane kontrollerime tekerlekli sandalyeye ihtiyaç duymadan yürüyerek gidebiliyorum. (Fizik tedaviye başlarken eşimden başka yardım edecek kimse olmadığı için ona kolaylık olması için tekerlekli sandalye edinmiştim çok faydasını gördüm.) Ameliyattan öncesine göre daha iyiyim diyemiyorum ancak burada da gördüğüm kadarıyla bu işten iyileşmek en az 3. ayda başlıyor. Gerçekten fiziksel yeterlilik kaybı ve şiddetli ağrılar insan psikolojisini oldukça bozacak düzeyde olumsuz olaylar. Süreçteki gelişmeleri buradan sizlerle paylaşacağım. Ben gün içerisinde çok hareketli (hastanesi günde 4 defa tavaf eden oradan oraya koşuşturan) yaşayan bir insan olduğum için bir daha eskiye dönememe, akademik ilerleyişimi sürdürememe ve sosyal alanda aileme yetememe gibi çekincelerden dolayı bu süreçte çok yıprandım ve buradaki tüm diğer arkadaşların da aynı sorunları yaşadığını gördüm.

Sevgili arkadaşlar "ameliyatımı mümkün oldukça geciktireceğim" diye düşünenler için söylüyorum. Bu ayak bileği rahatsızlıkları dejeneratif (yani kullanmaya bağlı yıpranma) bir durumdur ve ilerleyicidir. Ne kadar erken müdahale edilir ve korumaya alınırsa tedavi sonuçları o kadar iyi olur. Ve tabiki erken süreçlerde daha hafif operasyonlar ile kurtulma ihtimaliniz varken hastalık ilerlediğinde gerekli olan cerrahi prosedür de kompleksleşir.

İş hayatımda hayatı 1 gün içerisinde tamamen değişen, biten, hayatını kaybeden, engelli hale dönüşen insanlar gördüm. Hastalığın şiddeti ne olursa olsun zordur, yıpratıcıdır. Ancak başkalarının da başına geldiğini ve onların iyileştiğini görmek insana umut verir. Bu konuyu açan arkadaşa da kendi adıma teşekkür ederim. Süreçle ilgili olarak elimden geldiğince önemli olan noktaları paylaşmaya çalıştım.

Özet ve sonuç: En önemli tavsiyem "ayak bileği ya hallolur, çok basit ameliyat" vs diyenlere kulak asmayın sevgili arkadaşlar. Başına gelmeyen bilmez. Bu hastalık hem fiziksel (ağrı ve fonksiyon kaybı), hem sosyal (bir süre bakıma muhtaç olma, çalışamamaktan doğan ekonomik kayıplar vs) hem de psikolojik (eskisi gibi olacak mıyım? sakat mı kalacağım?) boyutu olan bir durumdur. Ameliyat sonrası ağrılı ve zor süreçler oluyor. Ancak azim, inanç ve destekle hallolmayacak hiçbir şey yoktur. Dermansız dert olmasın... Sağlıkla kalınız..