Apple'da neler oluyor?

Steve Jobs'un veliahtı denilen Scott Forstall'ın beklenmedik şekilde firmadan ayrılması teknoloji dünyasında şaşkınlık yaratmış durumda.Peki Apple'ın gelirlerinin %50'den fazlasını sağlayan iOS takımına liderlik eden bu ismin ayrılışın arkasında yatan sebepler neler?

Scott Forstall; Standford'da aldığı eğtimle, Steve Jobs'ın kurduğu NeXT'de çalışmaya başlamış ve aynı firmanın Apple tarafından satın alınmasıyla Apple'a transfer olan pratik ve yetenekli bir mühendis. Son yıllardır iOS tanıtımlarında görmeye alıştığımız, sahnede Steve Jobs kadar rahat, kitleleri etkileyebilen ve saygılı bir isim. Detaycı; hatta söylenene göre odasında yazılımların arayüzlerini piksel piksel incelemek için büyüteci bulunuyor, tıpkı Steve Jobs gibi. Öyle ki Steve Jobs'un Apple içerisinde her manada destek olduğu ender çalışanlardan biri. Peki ne oldu da böyle bir isim beklenmeyen bir anda Apple'dan ayrıldı. ?

Her ne kadar Scott Forstall, 1997'den bu yana Apple'da çalışsa da özellikle son yıllarda Steve Jobs'ın desteğiyle birlikte firma yönetiminde öne çıkmış bir isim. Kapalı kapılar ardında yaşananları kesin olarak bilmek zor ancak iddialara göre Forstall, Steve Jobs'un sağlık sorunları nedeniyle görevine ara verdiği zamanlarda hırsıyla firma içerisinde rahatsızlık yaratmış. Hatta, 2010 yılında "iPod'un Babası" olarak bilinen Tony Fadell'in firmadan ayrılışın da Scott Forstall'ın sorumlu olduğunu söyleyenler dahi yok değil.

Dediğimiz gibi Scott Forstall, Steve Jobs'un firma içerisinde "gerçek manada" destek verdiği ender isimlerden olunca Forstall'ın davranışları ve icraatleri çok sorun yaratmıyordu. Fakat Forstall'ın kendine güç veren varlığı geçen sene kaybetmesiyle firma içerisinde ibreler Forstall'ın aleyhine dönmeye başladı. Peki hangi konularda? Aslında burada Apple'ın tasarım takımı içerisinde yaşanan kutuplaşmadan kısaca bilgi vermekte fayda var.

Apple'ın yazılım çözümlerine baktığımızda birçok etkileyici animasyon görmek mümkün. Bunlar, uygulamaya herhangi bir fonksiyonellik katmazken, uygulamayı gerçek hayata yaklaştırıyor ve farklı bir hava katıyor. İngilizcede "Skeuomorphism" olarak nitelendirilen bu anlayış ise Apple'da bir süredir kutuplaşmaya sebep olmuş durumda. Steve Jobs ve Scott Forstall, "Skeuomorphism" anlayışının arayüzde yer almasını savunurken; tasarım gurusu Jonathan Ive'a göre bu anlayış antipatik, gereksiz ve hoş değil.

Direkt üst yönetimdeki bu fikir ayrlığı, alt tasarımcılar arasında da kamplaşmaya sebep olmuş. Örneğin, Apple'da kullanıcı arayüzünden sorumlu kıdemli tasarımcı olarak görev yapmış bir isim Fast Company'ye verdiği röportajda konuyla ilgili şu söyledikleri, "Skeuomorphism"'in Apple içerisinde sebep olduklarını gözler önüne koyuyor;

"Ben, Apple'ın uygulamaların fonksiyonelliğini arttırmaktan çok görsel "skeumorph" animasyonlara çok odaklandığını düşünüyorum. Örneğin iOS 6'nın tanıtımında Forstall, Passbook uygulaması içerisindeki biletlerin silinmesiyle ilgili "kağıt imha makinesi" animasyonunu gösterdi. Sizce gerçek hayatta kaç iPhone kullanıcısı kağıt imha makinesi görmüştür ki ? Gerekli mi ? Yoksa bu yapılan sadece görsel mastürbasyon mu ? Bana sorarsanız bu, domuzdaki bir ruj gibi bir şey. Bence bir ürün kemikleri üzerinde durabiliyorsa, ona gösteriş eklemek gereksiz."

Fakat Steve Jobs'ın, görevi süresince "Skeuomorphism"e destek vermesi ve özel olarak ilgilenmesi; muhtemelen "Skeuomorphism"'e karşı olanların sesini bastırıyordu; ancak Steve Jobs'ın hayata gözlerini yumup Apple'ın icra kurulu başkanlığına Tim Cook'un oturmasıyla işler tersine döndü. Aslında böyle bir konuda net konuşmak oldukça zor fakat Ive'ın Skeuomorphism hakkındaki görüşleri ile Forstall'ın firmadan ayrılmasıyla birlikte Arayüz Birimi'nin Ive'a bağlanması; yeni yönetimin "Skeuomorphism"e bakış açısını ortaya koyuyor.

Tabiki "Skeuomorphism" konusundaki anlaşmazlık, Forstall'ın diğer yöneticilerle gün yüzüne çıkan fikir ayrılıklarından biri. Ancak muhtemelen Fostall'ı firmadan koparan son olay ise bu değil. Çünkü Forstall'ın ayrılışıyla birlikte gün yüzüne çıkan son anlaşmazlık, Haritalalar uygulamasıyla ilgili ortaya çıkan krizin yönetimi konusunda.

Haritalar uygulaması, aslında Apple'ın son birkaç senedir üzerinde çalıştığı önemli revizyonlardan biriydi ve rakibi Google'a daha fazla destek vermemesi açısından önem arz etmekteydi. Hal böyle olunca Haritalar uygulamasının başarılı olması Apple'ın hanesine "+" olarak yazılacaktı; fakat öyle olmadı. iOS 6'nın kullanıma sunulmasıyla birlikte Haritalar uygulaması, ilk aşamadaki sorunlar sebebiyle tabiri caizse "fiyasko" oldu.

Firmaya yakın isimlerden alınan bilgilere göre bu durum karşısında icra kurulu, hızlı şekilde neler yapılabilir diye çalışmalara başladı. Yapılan görüşmelerde öne çıkan maddeler arasında kullanıcılardan özür dilenmesi de yer alıyordu. Ancak Scott Forstall, bu fikri tamamen redderek Apple'ın krizin üstesinden özür dilemeden gelinebileceğini savundu. "Operasyon dahisi" olarak anılan Tim Cook ve diğer yöneticiler ise özür dilenmesi görüşünde birleşip Forstall'a katılmadı ve sonuçta Tim Cook'un imzasıyla yayınlanan bir özür mesajı ile Apple, tüm kullanıcılarından özür diledi.

Sergilenen tutum tüketici açısından olumlu gibi görünse de aslında Apple için alışık olmadığımız bir durum. Örneğin Haritalar uygulamasına göre çok daha büyük bir olay olan iPhone 4'ün anten skandalında Steve Jobs; firmayı ve yaptıklarının sonuna kadar arkasında durdu, rakiplerden örnek göstererek kendilerini savundu. Yani özür dilemek Steve Jobs'ın Apple'ında olmayan bir özellikti. Dediğimiz gibi Tim Cook ve ekibinin yaptıkları müşteri açısından olumlu gibi olsa da eğer Steve Jobs, hala firmanın başında olmaydı yönetim kurulundan Scott Forstall'ın istediği gibi "özür dilemeden krizi atlatma" kararı çıkması muhtemeldi.

Scott Forstall'ın "Skeuomorphism" ve "Haritalar" uygulamasıyla ilgili son kriz yönetiminde yaşanılan fikir ayrılıklarının yanı sıra Apple içerisinde uygulamaların hazır olmadan sisteme entegre edilmesiyle ilgili de Forstall'ın sorumlu tutulduğunu söyleyenler olduğunu belirtelim. Yani kimi isimlere göre Siri ve Haritalar, kullanıcıya sunulacak kadar iyi seviyeye gelmeden iOS'e entegre edildi ve sonrasında da malum olaylar yaşandı.

Tekrarlayalım; elbette Infinite Loop'daki Apple'ın yerleşkesi içerisinde yaşananlar hakkında net konuşmak oldukça güç ancak görünen o ki Scott Forstall; mühendislik anlayışı, kimileri için rahatsızlık veren tarzı ve tasarım anlayışı ile Apple'ın üst düzey yöneticileriyle bir süre fikir ayrılıkları yaşadı. Ancak Steve Jobs'ın verdiği destekle birlikte Forstall, firma içerisinde söz sahibi oldu ve inandıklarını hayata geçirdi. Fakat efsane yöneticinin geçtiğimiz yıl hayata gözlerini yummasıyla birlikte Forstall için geri sayım başladı ve Haritalar uygulamasıyla ilgili son yaşanan krizde ortaya çıkan fikir ayrılığından sonra Forstall, Apple'dan ayrılmak zorunda kaldı. Zaten son iPad Mini videosunda da Forstall'ın yer almaması da yaşanacak ayrılığın habercisiydi.

Ancak Steve Jobs'la birlikte Apple gelen Forstall'ın, Steve'in vefatından sonra Apple'da sadece 1 yıl çalışmış olması, DaringFireball'ın kurucusu John Gruber'ın ifadesi ile akıllara şu soruyu getirmiyor değil: acaba Steve Jobs, Forstall'ı ne kadar korudu? "