Bilgisayar dünyasında neler oluyor; Samsung, Avrupa pazarına veda ediyor

 

 

Bilgisayar dünyasında neler oluyor ? Tuhaf bir soru gibi gelebilir ancak, dünya devi üreticiler arka arkaya radikal kararlar alarak bazı şeylerin yolunda gitmediğinin sinyallerini veriyorlar. Bundan birkaç yıl öncesine kadar tartışığımız konu başlığı; dizüstü bilgisayarlar ile birlikte masaüstü bilgisayar satışlarının zayıflamaya başlamasıydı. Bugün ise bambaşka şeylerden söz ediyoruz; mobil cihazların yükselişi ile birlikte geleneksel bilgisayarlara olan talebin düşmesi.

 

Bilgisayar pazarının mevcut resmine baktığımızda, Çinli üretici olan Lenovo'nun hakimiyetini görüyoruz. 2000'lerin ortasına kadar kendi anavatanı dışında pek tanınmayan bu üretici, IBM'in PC üretim işini satın alarak sükse yapmış ve yerel bir isim olmasının katkısıyla Çin'deki ucuz işçilikten sonuna kadar istifade ederek uluslararası arenada (maliyet avantajıyla) hızlı bir yükselişi girmişti. Tabi ki, ThinkPad markasının kurumsal alandaki başarısını geliştirmeleri de Lenovo'nun bugün küresel ölçekte bir numaralı PC üreticisi olmasına ciddi katkı yapmıştı. Ancak burada sorulması gereken bir soru var; Lenovo satışlarının ne kadar Çin, ne kadarı ise diğer bögeler.

 

Bu soruya özellikle dikkat çekmek istedim çünkü gelişmiş ve gelişmekte olan ülke pazarlarında, yeni nesil mobil cihazların çok hızlı popülerleşmesi ve insanların sanal ortama bağlayan pek çok servisin bu ufak cihazlar üzerinden kolayca yönetilebilmesi, PC satışlarını olumsuz etkiledi. Kötü gidişin sinyallerini son dönemde özellikle Japon üreticilerde sıkça görür olduk. PC  pazarındaki en yaratıcı ürünlerin önemli bir kısmına imzasını atan Sony, bilgisayar pazarından çekilerek Vaio markasını bir Japon girişim ortaklığına devrederken, pazarın bir başka dinamosu olan Toshiba da PC operasyonunu yeniden yapılandırarak 900 kişiyi işten çıkartacağını duyurmuştu.

 

Gelişmeler sadece bunlar ile sınırlı değil. Az önce bahsettiğimiz Lenovo, son birkaç çeyrekte bilgisayardan daha fazla mobil cihaz satarken, pazarın diğer bir güçlü oyuncusu olan Acer da son dönemdeki gayretlerinin önemli bir kısmını telefon ve tabletlere kaydırmış durumda. Lenovo'dan sonra pazarın ikinci önemli oyuncusu olan HP ise alternatif ekosistemler üzerine farklı çalışmalar yaparken, eskisi kadar güçlü bir bağlılık göstermiyor. Kimse karamsar bir resim çizmek istemiyor ancak Samsung'dan gelen yeni haber de pek güzel sinyaller vermiyor. Güney Koreli üretici tarafından bizzat doğrulanan gelişmeye göre, Samsung markasını taşıyan bilgisayarları artık Avrupa pazarında göremeyeceğiz. ATIV markasını taşıyan bilgisayarların tamamına ek olarak Chromebook'lar da Avrupa pazarında bundan böyle olmayacak.

 

Samsung'un geleneksel bilgisayar pazarından çekilip sadece spesifik bölgeler için Chromebook satışına devam edeceği bir süredir dedikodu seviyesinde konuşulmaktaydı. Bu haber, işte bu dedikodunun resmi anlamdaki başlangıcı olabilir. Her ne kadar Samsung, bunun Avrupa bölgesine has bir karar olduğu ve diğer coğrafyalardaki durumu yansıtmadığını ifade etse de, ufak bir analiz, bize belli başlı fikirker verebilir. Şöyle ki;  Samsung'un ürün gamındaki bilgisayarların ortalama satış fiyatının, pazar ASP'sinin üzerinde olması ve Chromebook'ların, aynı bir dönemin netbook'larda istenenden ziyade gerçekleşen tablo gibi ekonomik zayıflıktan ziyade satın alma gücü yüksek bölgelerde yan veya destekleyici ya da eğitim odaklı kullanılmasından ötürü, Avrupa pazarında umduğunu bulamayan Samsung'un, Amerika'ya hariç tutmakla birlikte diğer pazarlarda üstün varlık göstermesi de pek kolay değil açıkçası.

 

Samsung'un Chromebook tarafındaki arzusu ise kolay kolay bitmeyebilir. Birkaç ay önce Chromebook 2 modelini anons eden firma, Google'dan aldığı bedelsiz Chrome OS işletim sistemini, kendi geliştirdiği Exynos işlemcisiyle harmanladığından maliyeti istediği oranda ayarlayabilme şansına sahip. Üstelik Chromebook'ların Amerika pazarındaki popülaritesi ve Amazon'daki "best seller" yani en çok satan ürünler arasında olması, özellikle Kuzey Amerika pazarı için Samsung'un çalışmalarına güç katıyor diyebilir. Klavyesi olan bir akıllı mobil cihaz mantalitesinin olduğu bu konsept, PC pazarındaki diğer bazı üreticileri de cezbediyor. Peki diğer mobil üreticiler neler yapıyor derseniz, hızlıca onlara da bir göz atalım isterseniz.

 

Apple'ın durumu ortada zaten. MacBook Air ile "ultrabook" konseptini herkesten önce hayata geçiren firma, kendi ekosistemi çerçevesinde sadık bir kullanıcı kesimine sahip. Kaldı ki iPhone ve iPad'den memnuniyet duyup bir sonraki bilgisayar tercihini, "küçüğünü iyi yaptıysa, büyüğünü de iyi yapmıştır" yaklaşımı ile Apple ürünlerinden yana kullanmak isteyen bir kesimin varlığı da ortada. Mac Pro gibi yenilikçi tasarımlar ile profesyonel kesimi de cezbeden firma, Mac OS ve IOS işletim sistemlerini de her yeni sürümde daha fazla yakınlaştırarak farklı bir strateji izliyor. Tabi ki burada donanım ve yazılımın aynı kaynaktan çıkıyor olması da ciddi avantaj sağlıyor.

 

Asus'a baktığımızda, şu anda hem mobil hem de pc pazarında kademeli olarak gelişim gösteren nadir firmalardan diyebiliriz. Ortaya koyduğu yenilikçi ultrabook'lar, farklı all-in-one çözümler ve bugün günümüzde oyuncu odaklı nadir masaüstü bilgisayar üreticilerinden olması da firmayı farklı kılıyor. Farklı, çünkü tüm bunlara ek olarak Asus, tablet ve telefon işinde de sağlam adımlar ile ilerlemesini sürdürüyor. Android tablet ekosistemindeki başarılı ürünlerin bir kısmına sahip olan firma, PadFone, FonePad vb. ürün seçenekleriyle de dikkat çekiyor. En yeni ürün gamı olan Zenfone ailesinin de fiyat/performans/özellik dengesiyle sükse yarattığı bir gerçek.

 

Burada belki parantez açılması gereken farklı bir durum, Dell için söz konusu olabilir. PC pazarının gelecek yıllar için güçlü sinyaller vermediği bir ortamda, şirketin kurucusu olan Micheal Dell, 25 milyar dolarlı kbir yatırım ile şirketin hisselerini satın alarak halka açık bir devi, özel bir firma haline getirdi tekrardan. Dell'e göre, özel bir yönetim altına giren şirket bundan sonra daha radika hamleler yapacak bilecek daha hızlı davranabilecek. Radikal kısmı önemli çünkü, pazarın mevcut durumu, yenilikçi yaklaşımları adeta zorunlu kılar hale getirmiş durumda. Phablet kategorisini Samsung'dan bile önce deneyen, güzel telefonlar yapan ancak sonrasında bu işi devam ettiremeyen Dell, öyle görünüyor ki mobil pazara da geri dönecek. 

 

PC pazarındaki sıkıntılı kanallardan biri de Microsoft. Windows işletim sisteminin son sürümü malesef bekleneni veremedi. PC ve mobil arasındaki entegrasyonu, sadece yeni modern arayüzün iki tarafta da çalışmasından ibaret kaldı üstelik Microsoft'un ARM'a yakınlaşması da bekleneni veremedi. Endüstri içerisinde zaman zaman söylenen bir söz vardır; bir şirket çok büyür ve zaman içerisinde bu büyüme planlı kontrol edilemezse, sonrasında o büyük kullanıcı kitlesi, o şirketin yeniliklerine engel olabilir. Microsoft için de belki benzer şeylerden söz edebiliriz, dünya genelindeki milyarlarca kullanıcı, özel şirket ve kamu kuruluşlarının beklentileri de, şirketin radikal yenilikler yapmasının önünde engel teşkil ediyor gibi. Tabi ki bu tek başına Microsoft'un bahanesi olamaz ancak durum analizinde hiç bir detayın atlanmamsı gerekir.

 

Geleneksel bilgisayar pazarının platform tedarikçilerine baktığımız zaman ise, en büyük eforu Intel'in sergilediğini görmekteyiz. Ultrabook ve all-in-one konseptlerine ciddi yatırımlar yapan firma, bir yandan mobilde varlık göstermenin, diğer yandan da 14nm Broadwell jenerasyonun ilk temsilcisi olan Core M ailesi gibi ürünler ile fansız, az enerji tüketen ve watt başına performansta üstün performans verebilecek çözümler ile, hem üretici iş ortaklarını hem de tüketicileri Wintel ya da Win + x86 ekosistemine bağlı tutacak gelişmelerin peşinde. Tabi bir ilginç detay da, Intel'in son birkaç yılda daha önce hiç olmadığı kadar çok bir şekilde, sahip olduğu mimariyi Android + Chrome + MacOS ve bazı diğer alternatif platform ile dile getiriyor olması.  

 

AMD tarafına baktığımızda, onlar da değişimin farkında. Son dönemde ARM ekosistemine yakınlaşmaları, firma yetkilileri tarafından daha çok kurumsal pazar, güvenlik ve farklı stratejilere yönelik adımlar gibi değerlendirilse de şirketin, tüketici elektroniği ürünleri için aynı Apple'ın Swift ya da Qualcomm'un Krait veya Nvidia'nın Denver tasarımlarında olduğu gibi ARMv8 ISA uyumluluğu olan ancak her detayı özelleştirilmiş bir çekirdek tasarımı hazırladığı biliniyor. Nvidia tarafında da durum açık ve net. Bir dönem x86 işlemci sevdasına kapılmışlardı ancak bugün ARM açılımından memnun gibi görünüyorlar. Telefon girişimleri pek tutmadı ancak yeni Tegra K1 ile birlikte tabletlerden oyun konsollarına, otomobilllerden giriş seviyesi çeşitli dizüstü bilgisayar (netbook, ya da Chromebook artık nasıl telaffuz ederseniz) tasarımları üzerinde çalışıyorlar.

 

Endüstri içerisinde kimi kaynaklar, PC pazarının önümüzdeki birkaç yıl içerisinde çok ciddi gerileme yaşayacağını öngörmüyor. Intel'in finansal sonuçları da bunu destekliyor gibi. Ancak unutulmaması gereken bir nokta var, üreticiler diğer taraftan da yüksek karlılık üzerine yoğunlaşmış durumdalar. Ayrıca cihazların yenilenme hızı da üreticiler bir başka yatırım noktası. Bir dizüstü bilgisayarın yenilenme hızı bir cep telefonun yenilenme hızı farklı, çünkü kişiye daha fazla dokunan ürün olarak telefonlar günümüzde bireysel statü sembolü ya da amiyane tabirle hava atma aracı olarak ta görülmekte, özellikle gelişmekte olan ya da az gelişmiş coğrafyalarda. Aslına bakılırsa bu analiz çok daha uzun olabilir, farklı istatistikler ve araştırmalar ile geliştirilebilir. Benim buradaki çıkış noktam, Samsung cephesinden gelen üzücü haber oldu. Kuşkusuz giden üreticilerin yerini başka üreticiler dolduracaktır çünkü her değişim yepyeni fırsatları da beraberinde getirir ki, biz de bunların yakın takipçisi olacağız.