BMEP | Motor Kıyaslama [Güncel Motorlar]

quote:

Orijinalden alıntı: tralles

MOTOR KARŞILAŞTIRMADA FAYDALI BİR MİHENK TAŞI: BMEP - NEDİR, NE DEĞİLDİR?..

Zaman zaman otomobil motorlarını yalnızca performans açısından değil, başka açılardan da karşılaştırma ihtiyacı duyarız. Örneğin otomobilimizin motoru verimli mi? Motorumuz ne kadar sofistike ve geliştirilmiş, teknik olarak ne kadar ileri düzeyde ya da ürettiği her bir beygir gücü başına ne kadar yakıt tüketiyor vb.

Bu konuda kullanışlı araçlardan biri güç/hacim ölçütü. Litre başına ne kadar güç ürettiğini anladığımız, bize motorumuzun spesifik gücü hakkında önemli bir fikir veren bir ölçüt... Ancak yeterli değil.

Bir başka ölçüt ise teknik jargonda BSFC denilen beher beygir gücü başına tüketilen yakıt miktarını veren bir ölçüt. Bu, daha çok motorumuzun termal ve mekanik verimine ilişkin ipuçları sunan bir ölçüt.

Benim burada sözünü edeceğim ölçüt ise BMEP diye biliniyor ve daha çok motorumuzun emiş verimini yani hacimsel verimini ölçmeye yarıyor. Daha doğrusu hacimsel verimi doğrudan ölçmüyor ama dolaylı yoldan bize bu bilgiyi iletiyor.

BMEP temelde 3 değişkenin arasındaki ilişkiyi gözler önüne seriyor. Bunlar: Motor Gücü, RPM ve Motor Hacmi. Bu üçünün arasındaki optimizasyon BMEP ile ölçülüyor. Bir motor ne kadar yüksek oranda optimize edilmişse, BMEP'i o kadar yüksek çıkıyor. Kısacası, (atmosferik) bir motorun teknik üstünlüğünün kesin ölçülerinden biri BMEP...

Peki ne anlama geliyor BMEP? Kısaltmasını oluşturan kelimelerle uğraşmaya gerek yok. BMEP kabaca silindir içi ortalama basıncıdır. Bir motor ne kadar çok hava emebilirse basınç da o oranda yüksek olur. Yüksek basınç ise pistonu aşağıya iten kuvvetin yüksek olması demektir. Bunu hangi rpm'de yapabildiği de bir o kadar önemlidir. Zaten BMEP'in yüksek çıkabilmesi için bu üçünün kombinasyonunun şu şekilde olması gerekir: Düşük RPM, Düşük Hacim, Yüksek Güç. Güç/Hacim oranı bize motor gücü ile motor hacmi arasındaki ilişkiyi veriyorken BMEP bu ikisini bir de rpm ile ilişkilendiriyor.

BMEP bize motorun dayanıklılığı hakkında bir fikir vermez. BMEP'i yüksek motorlar daha az ömürlüdür diyebilir miyiz? Bu konuda kesin bir korelasyon yok ama istatistiki ilişki var. BMEP'i yüksek motorlar GENELLİKLE ömürlerinin daha kısa olduğu bilinen ya da varsayılan motorlar. Mesela F1 motorları... Ancak bu istatistiki ilişki Allahın emri değil. BMEP'i yüksek olduğu halde uzun ömürlüğünü ve dayanıklılığını kanıtlamış motorlar da var; örneğin Ford Falcon 6 motoru ile Magna motoru... Buna Peugeot 206 GTI motoru dahil edilebilir mi bilmiyorum ama o da görece yüksek BMEP' sahip motorlardan...

BMEP esas olarak atmosferik motorlar için bir ölçüt. Cebri besleme motorlarda BMEP kalıtsal olarak yüksek çıkıyor. Ama cebri-besleme motorlar da kendi içlerinde BMEP vasıtasıyla karşılaştırılabilir. Fakat bu BMEP karşılaştırması bir atmosferik motorla bir cebri-besleme motor arasında olmamalıdır. Bunlar kendi içlerinde karşılaştırılmalıdırlar...

Uzatmayalım, BMEP'i nasıl ölçüyoruz? Hangi ölçüm sistemini kullandığımıza bağlı olarak türlü ölçüm yöntemleri var. İmperyal sistemde yaygın olarak kullanılan basit formüllerden biri BMEP = 150,8 x Tork (Lbf) / Hacim (Ci) şeklinde. Ben bu formülü metrik olmadığı için kullanmıyorum.

Metrik sistemdeki formüllerden biri ise BMEP = Wb / Vd = 2xPixTxNr / Vd şeklinde. Bunun dışında burada dokümante etmeye gerek duymadığım daha başka BMEP hesaplama yöntemleri de var. Ben BMEP hesaplarken kullanımı kolay olduğu için en sık şu formüle başvuruyorum:

BMEP = (HP x 13000) / (hacim (lt) x rpm)

Bu formüle göre aşağıda çeşitli kaynaklardan derlediğim spek/katalog verileri ile 3 tablo oluşturdum. İlki dünyada yaygın bilinen popüler motorlardan bazıları. İkincisi Türkiye'de çok satılan C segment otomobillerin motorları ve sonuncusu, hem motosikletlere olan merakımdan hem de motosiklet endüstrisini otomobil endüstrisi ile kıyaslama açısından, 8 adet popüler spor motosiklete (superbike) ait tablo.


Tablolardan görüldüğü üzere F1 motorları yüksek BMEP konusunda çok iddialı motorlar. Firmalar arasında özellikle Honda yüksek BMEP'li motorlarıyla dikkat çekiyor ve dünyanın en büyük motor üreticisi olma sıfatıyla bu da çok şaşırtıcı değil. Ama en belirgin olanı motosiklet motorları. Motosiklet motorları gerçekten çok yüksek BMEP değerlerine sahipler. BMEP söz konusu olduğunda, motosiklet motor optimizasyonu otomobil motorlarınınkini tokatlamış görünüyor; yani bu alanda teknik üstünlük motosiklet motorlarında...

Elbette burada bir tartışma açılabilir ve otomotiv firmalarının da böyle motorlar yapma kapasitesi olduğu söylenebilir ancak motosiklet üreticilerinin küçük hacimden büyük güçler elde etme konusunda gerçekten uzmanlaştığı gerçeğini pek değiştirmez sanırım...

Buradan en verimli motoru ölçebilir miyiz? BMEP bize hacimsel verimliliği verir ama termal verimi vermez. Termal verim BSFC değerinden gelir. Öyleyse BMEP/BSCF oranı bize en verimli motoru bulma konusunda yardımcı olacaktır.

ÖZET
BMEP esasen beher 1000 rpm başına düşen güç/hacim oranının silindir basıncına, yani basınç ölçüsüne eşitlenmiş hali olup, motor kıyaslamada en değerli argümanlardan biridir. BMEP'i bir de BSFC oranına bölerseniz neredeyse motorun toplam verimliğini ortaya çıkaran mükemmel bir ölçüt elde edersiniz. Ancak bu haliyle bile BMEP otomativ dünyasında en kullanışlı niceliklerden biridir ve abartılı performans iddialarını test etmekte bire birdir.

Burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus BMEP'in öncelikle volümetrik verime işaret ettiği gerçeğidir. %100 volümetrik verimle çalışan bir motorun BMEP'i kabaca 165-170 PSI aralığına denk gelirken 195-200 PSI'lık bir BMEP yaklaşık %120'lik bir emiş verimine karşılık gelmektedir.
Dolayısıyla 1,5 barlık boost basıncına sahip bir turbo motorun emiş verimi %150 mertebesine denk gelirken bunun BMEP karşılığı yaklaşık 250-255 PSI BMEP olacaktır. BU nedenle BMEP karşılaştırmalarında atmosferik motorlarla türbo/kompresör motorları aynı kefeye koymayınız, yanılırsınız.

Saygılarımla.

quote:

Orijinalden alıntı: rstknksl

THP 200 prince engine.

quote:

Orijinalden alıntı: Sadece Sürücü

0.9 TCe yerine 1.2TCe niye konmamış acaba

quote:

Orijinalden alıntı: kesbi

Dosya inmiyor. Doğrudan formülü verseniz. Bu formülde garip rakamlar çıkıyor. Birimler doğru mu?
BMEP = HP x 895 / hacim (lt) x rpm

86 PS, 1229 cc, 5600 rpm.

quote:

Orijinalden alıntı: LionTech16

quote: Orijinalden alıntı: kesbi Dosya inmiyor. Doğrudan formülü verseniz. Bu formülde garip rakamlar çıkıyor. Birimler doğru mu? BMEP = HP x 895 / hacim (lt) x rpm 86 PS, 1229 cc, 5600 rpm.

http://dosya.gen.tr/download/JSJmiEAC/bmep-1.xlsx.html

@tralles'in formülünde yanlışlık varmış. Formülü düzelttim.

BMEP = (HP x 13000) / (hacim (lt) x rpm)

quote:

Orijinalden alıntı: LionTech16

Renault Megane 1.2 TCE eklendi.

quote:

Orijinalden alıntı: kesbi

quote:

Orijinalden alıntı: Sadece Sürücü

quote: Orijinalden alıntı: LionTech16 Renault Megane 1.2 TCE eklendi.

Güzel oldu.

Opelin 1.4 Turbosu, sütçü beygirler sebebiyle yüksek puan alıyor

138hp 1364cc 4900rpm'de vermeye başlıyormuş

quote:

Orijinalden alıntı: umutsirvan

@liontech16 güzel bir olay yapmışsın ama konu verilmiş demek gerekmez mi? Konuyu şikayet etmem o ayrı sadece sormak istedim.

quote:

Orijinalden alıntı: LionTech16

quote: Orijinalden alıntı: umutsirvan @liontech16 güzel bir olay yapmışsın ama konu verilmiş demek gerekmez mi? Konuyu şikayet etmem o ayrı sadece sormak istedim.

@tralles'in konusunda güncel motorların hiçbirisinin verisi yok. O yüzden yeni konu açtım. Ama yine de konu tekrarı olduğu düşünülüyorsa konuyu komple silebilirim. Benim için hiç problem olmaz. Bunların hepsini ben zaten biliyorum. Son günlerde açılan anlamsız konular yerine insanların teknik bilgi içeren konuları okumasını ve bilgilenmesini, kısır tartışmalara, fişlemelere, anlamsız kavgalara yeğlerim.

Daha önce 5 saat emek verip yazdığım bir konuyu da birinden ''Eee ne olmuş şimdi, ne yapalım yani.'' yorumu geldiği için 5 dakikada sildirdim, o yüzden benim için hiç problem olmaz, umrumda bile olmaz.