3.Nesil iPad'in isimlendirilmesinde Steve Jobs'un izleri

Geçtiğimiz haftaya damgasını vuran yeni iPad'in donanımsal iyileştirmeleri bir kenara, birçok teknoloji severi en çok ismiyle şaşırttığını söylemek yanlış yanlış olmayacaktır.Ancak, Steve Jobs'un düşüncelerini ve 1997'den sonraki süreci yakından incelersek; 3.Nesil iPad'in isminin "iPad" olması süpriz değil.

Steve Jobs'un Apple'dan ayrıldığı 1987 yılından sonra ise isimlendirme sistemi yavaştan daha karışık hale gelmeye başlamıştı. Apple, 80'lerin sonunda Mac ailesini iki ana gruba ayırmış; eğitim sektörünü ve bireysel kullanımı hedef alan ve takısı "Low Cost Color" anlamına gelen Mac LC ile yüksek performans bekleyen kullanıcılara hitap eden Mac II çözümlerini satışa sunmuştu. Mac II ailesi ise ara güncellemeler neticesinde Mac IIx, IIcx, Iici, IIfx, IIsi, IIvi ve IIvx ile büyümüştü. Mac'lerin yanı sıra Apple; giriş segmenti için Performa, orta segment için Centris ve üst segment için Quadra ailesi altında birçok model hazırlamış; bu modeller de ailenin isminin yanına gelen ve donanımsal özelliklerine göre değişen üç veya dört haneli sayılarla ifade edilmişti. Ancak bu ürün fazlalılığı ve isimledirme kullanıcıların kafasını karıştırmaktan başka bir şeye sebep olmuyordu. Çünkü Apple ürün gamında bulunan 40 farklı ürün grubunun çok azında pazar liderliydi.

İşletmenin enerjisini onlarca değil, birkaç ürünü toplanmalı görüşünü benimseyen Steve Jobs, 1997 yılında Apple'a geri döndüğünde ilk olarak ürün gamını sadeleştirme yoluna giderek Bireysel ve Profesyonel ile Masaüstü ve Taşınabilir kategorilerinde olmak üzere 4 ana başlığa odaklanmayı tercih etmişti. Steve Jobs, o yılları şu cümleleriyle özetliyor;

"Buraya geldiğimde binbir çeşit ürün buldum. Bu şaşırtıcıydı. Ve insanlara peki bir 4400 yerine neden 3400'ü tavsiye etmem gerekir diye sormaya başladım. Bir insan neden 7300'e değil de 6500'e geçmelidir ? Üç hafta sonra bile bunu anlayabilmiş değildim. Eğer bunu ben anlayamadıysam.... müşterilerimiz nasıl anlayacaktı ?"

Power Macintosh G3, Powerbook G3 ve 98 yılında gelen iMac ile 99 yılında gelen iBook ile Steve Jobs'un "radikal ve anlaşılır ürün gamı" stratejisi ilk meyvelerini vermişti. Apple, o yıldan bu yana bilgisayarlarında herhangi bir ek isme yer vermiyor; bilgisayarlar, pazarda ana isimleriyle satılıyor yani kutu üstünde ya da ürün üzerinde ana isim yazıyor. Ancak teknik anlamda birbirinden farklı ürünler ise "yıl başı", "yıl ortası" veya "yıl sonu" kelimeleriyle ya da mimari isimleriyle (Örneğin iMac 4,1) ayrılıyor. Teknik anlamdaki bu isimlendirme, pazarlama esnasında kesinlikle dile getirilmiyor; ancak güncellemeler de kullanılıyordu.

Steve Jobs'un Apple'a getirdiği bu isimlendirme sistemi iPod ailesinde kullanılmaya devam etti. Apple, yeni sürümler jenerasyon bazında ifade edilirken; pazarda hep iPod ismiyle satıldı. 2004 yılında Apple, renkli ekrana sahip olduğuna vurgu yapmak için 4.nesil iPod'a ek olarak "iPod Photo" ismini verdi; arkasından gelen 5.Nesil iPod ise video oynatabilme yeteneğine sahip olmasına rağmen yine "iPod" olarak isimlendirildi (ancak birçok teknoloji sever 5.nesil iPod'u "iPod Video" olarak nitelendirmiştir). Apple, jenerasyon bazındaki isimlendirmesini iPod Shuffle, iPod Mini ve iPod Nano'da da kullandı. 2007 yılında iPhone'un tanıtılmasından sonra gelen iPod Touch da her daim jenerasyon göz önüne alınarak isimlendirildi.

Apple, iPhone'da ise biraz daha farklı bir isimlendirme yoluna gitti. 1.Nesil iPhone sadece "iPhone" ismiyle satışa sunuldu; onu takip eden 2.Nesil iPhone, iPhone 3G; 3.Nesil iPhone, iPhone 3Gs; 4.Nesil iPhone, iPhone 4 ve 5.Nesil iPhone ise iPhone 4S olarak isimlendirildi. Apple'ın pazarlama esnasında (pazarlama diyoruz çünkü her ne kadar isimler farklı olsa da cihazlar üzerinde hiçbir zaman iPhone dışında bir model ismi yazmadı) farklı isimler kullanmasının temel sebeplerinden biri önceki nesil iPhone'un da yeni nesil iPhone ile satışına devam edilmesi gösterilebilir.

Görüldüğü gibi iPad'in isimlendirmesinde hem Mac ve iPod Touch'ın isimlendirilmesinden hem de iPhone'un isimlendirilmesinden parçalar var. Apple'ın jenerasyon bazında isimlendirmesinin en büyük avantajı sonraki yıllarda doğabilecek "iPad 8" ya da "iPad 10" gibi isimlerin engellemesi. Bir diğer avantaj ise kullanıcının aklında karmaşaya yer vermemesi. Diğer taraftan Apple, 2.nesil iPad'i iki seneyi aşkın bir süre satışta tutmayı planladığı için "iPad 2" ismini vermiş olması olası görünürken; 3.Nesil iPad'in sadece "iPad" ismiyle pazarlanacak olması; 4.Nesil iPad'in satışa sunulacağı dönemde 3.Nesil iPad'in satışına son verilebileceği ihtimalini güçlendiriyor. Bu da 4.Nesil iPad'in donanımsal iyileştirmelerinin yanı sıra tasarım anlamında da önemli bir revizyon geçireceği anlamına gelmiyor değil...

iPhone 5, hiçbir zaman satışa sunulmayabilir ?

İsimlendirme konusundayken kısaca iPhone 5'e deyinmeden olmaz. Çünkü Apple'ın uyguladığı sistem hesaba katıldığında iPhone 5'in satışa sunulması mümkün gözükmüyor. Neden mi ? Yukarıda da açıkladığımız gibi Apple, jenerasyon bazında isimlendirmeyi tercih eden bir firma. Baktığımızda iPhone 4 ismindeki "4" takısını 4.Nesil iPhone olmasından alıyor. Dolayısıyla yaygın olarak beklenen iPhone 5'in, aslında 6.Nesil iPhone olacak olması; o cihazın isminin iPhone 5 olmama ihtimalini çok güçlendiriyor. Ancak bu ifademizin bir ihtimal olduğunu ve 6.Nesil iPhone tanıtılana kadar bu sorunun gerçek cevabını öğrenemeyeceğimizi belirtmekte fayda var.