ABA: Saygıdeğer, saygıya layık kişi. Bazı Türk boylarında “ana’’,’’abla’’ , bazılarında ise baba anlamında da kullanılmaktadır. ABADAN: 1- Cömert, verici 2- Bağışlayıcı, gönül yapıcı ABAK: Temiz, iffetli, namuslu kişi ABAKA: Yakın akraba, amca çocuğu ABAKAN: Alicenap ABAKAY: 1- Yakın akraba, yeğen, amca çocuğu 2- Sibirya’da saygın ve sözü geçen hanımlara verilen bir unvan ABALA: Abla ABAR: (Avar): 1- Gösteriş, heybetlilik 2- Baş eğmez, dirençli ABAŞ: Hanım yürüyüşü (Küçük narin adım) ABAY: 1- Aydınlık, aydınlık verici 2- Hayret uyandıran, hayret verici ABAKIYMIŞ: Gönül kırıcı, can yakıcı ABÇAR-(Avşar): 1- İşin ehli kişi, iş bitirici 2- Uyumlu, itaatkar ABI: 1- Can, ruh 2- Soyluluk ABIÇ: Gönüllü ABIDAN: İçli, gönül insanı ABIK: İçli, gönüllü ABIKAN: Mec.Soylu ABIL: Gönüllü, İstekli ABINAK: Sakinleşmiş gönül rahatlığı içinde olan ABINÇ(Avunç): Avunç, teselli ABIŞ(Apış): Bacağın diz kapağından yukarısı ABIŞKA : İçten, içtenlikle çalışan ABIZ: Ruhsal, ruhlarla ilgili ABİKE: Alicenap, yüksek gönüllü ABİN: Mutlu, memnun, hoşnut ACAR: 1-Gayretli,Hareketli 2- Gözü pek, yırtıcı ACLAN: Açık,Açılan ACU-(Acı,Açığ): 1- Açık 2-Keskin, sert 3- Açı,aralık ACUN: Dünya, yeryüzü ACUNAL: birl. Acun/Al (Almak’tan) ACUNAY: birl. Acun/Ay/Mec.”Dünya güzeli” ACUNLUK: Dünya malı,dünyalık ACUNSUZ: Dünya malında gözü olmayan AÇA: 1- Toplum içinde saygınlığı olan kişi 2-Analık derecesinde saygıya layık hanım AÇAN: Açma eylemi içinde olan (Çiçek gibi) AÇIĞ: 1-Açık,dürüst 2- Bahşiş bey yada hanların verdiği bahşiş AÇIK: (Açığ) Büyük kardeş AÇIL: Açık, açılmış AÇUK: (Açık) İyi huylu,mülayim ADAK: 1-Söz,nişan 2-Bağış,sungu ADAL: Sadık, güvenilir ADALAN: Ünlü, şöhretli ADALDI: Ünlü ADALIR: Ünlü ADALMIŞ: Ünlü ADAN: Uygunluk, liyakat ADANIR: Ünlü ADANMIŞ: Adaklı,adak olmuş ADAR: Adama eyleminde bulunan ADAY: Memnunluk,hoşnutluk ABDAN: Ünlü ADBERİLGEN: Adına layık ve ününü hak etmiş kişi ADIKTI: Ünlü ADIN: Ünlü,adı anılan ADINÇIĞ: 1-Seçkin,mümtaz 2- Olağanüstü, fevkalade, bambaşka ADIÖTE: birl. Adı/Öte Mec. Temiz bir üne sahip ADIVAR: Ünlü,tanınmış ADIYAKŞI: birl. Adı/Yakşı(Adı güzel) ADIYAMAN: birl. Adı/Yaman Mec. Ürkütücü bir üne sahip kişi ADIYEKE: birl. Adı/Yeke(yeğ) Mec. Saygıyla anılan kişi, adı yeğlenen kişi ADKIR: Aygır,erkek at ADMIŞ: Ün almış, tanınmış ADSAY: birl. Ad/Say Mec. Adına saygı duyulan kişi ADSIZ: 1- Fakir,kimsesiz AFŞAR (Abçar) AFŞIN: Apçın,(Opçın) Zırh,demir örgülü savaş giysisi AFTABA: Su ibriği AGA (Ağa,Aka): 1-Saygıdeğer, ulu kişi 2- Cömert,koruyucu 3-Büyük erkek kardeş,ağabey AGOLA: Yönetici,amir AGUN: Tatmin,avuntu AGUNMUŞ: Avunmuş,sakin AĞAÇA: Akça, beyazca, alımlı AĞALAK: Oğlak AĞALBAY: Muhterem,saygıdeğer AĞAN: 1-Yüksek,yukarıda,yukarılara çıkan 2- Geceleri gökten hızla geçen, ışıklı nokta AĞAR: 1- Ağı ağırbaşlı, oturaklı 2- Gönül ferahlığı 3- Göğe yükseliş AĞARTMIŞ: 1- Namuslu,dürüst 2- Alçak gönüllü, mütevazı AĞAT (Akat): Namuslu, gönüllü, iffetli AĞAYA: Makul,geçerli,uygun AĞDUK: Kutsal,muhterem AĞICI: Ağcı, Akçı, Akıcı, Hazinedar, Hazine sorumlusu AĞIÇ: Varlık, hazine,servet AĞILGAT: 1-Saygıdeğer 2- Yıldız,gezegen AĞIM: Yükseliş AĞIR: 1- Ağırbaşlı,olgun 2- Ünlü,saygın AĞIRBAŞ: birl. Ağır/baş, olgun, alçak gönüllü AĞIŞ: (Ağıç) Hazine, servet AĞIT: Mersiye,ölüm Türküsü,göğe yükselen feryat AĞLAMIŞ: Çileli,çile çeken AĞMIK: 1- Ünlü,tanınmış 2- Yüksek rütbeli AĞRAK: Yükselen,ilerleyen AĞRITMIŞ: Mec. Acı kuvvete sahip kişi AĞUL: 1- Ay’ın halesi 2- Oba, köy AĞUTUR: Yükselten,yukarı çıkaran AĞZUKARA: birl. Ağzı/Kara. Mec. Sert konuşan, acımasız ve hükmedici konuşan kişi AK: 1- Beyaz 2- Doğuş, doğum 3- Yükseliş 4-Parlaklık 5-Devinim,hareketlilik 6-Mec.Namusluluk,iffet ve güvenirliğin sembolü AKA: Büyük,ulu kişi,saygıdeğer kişi AKABA: Yokuş,meyil AKAÇ: Akıcı AKALIN: bir. Ak/Alın mec. Dürüst,namuslu AKAN: 1- Akıcı 2- Yükselen AKARCA: Dere,ırmak AKAR: Dere,akarsu AKARSU: Dere,ırmak AKAŞ: birl. Ak/Aş mec.Helal rızk AKAY: birl. Ak/Ay 1- Ayın en güzel anı 2- Yenisey Türklerinde “hanımefendi” anlamında kullanılır. AKBAŞ: birl. Ak/Baş mec. Dürüst,namuslu AKBEL: Dürüst,sözüne güvenilir kişi AKBERGÜ: birl. Ak/Vergi fıtrat,huy mec.iyi huylu AKÇA: 1-Beyaza kaçan 2-İpekli dokuma 3-Para,maliye,hazine AKÇALAR: birl.Ak/çalar mec.Ak tenli hanım AKÇALI: Zengin,mal sahibi AKÇALMAZ: birl. Ak/Çalmaz mec.Yanık tenli hanım AKÇIL: 1-Ak tenli, akça yüzlü 2- Ağarmış, aklaşmış AKÇIN: Sözüne güvenilen,sağlam kişilikli AKÇORA: birl. Ak/Çura 1- Şamanist gelenekte iyi ruh ve iyilik perisi AKEL: birl. Ak/El mec.Dürüst,namuslu AKGÜN: birl. Ak/Gün mec. Gelecek,istikbal AKHAN: birl. Ak/Han Şamanist gelenekte “İyilik Tanrısı” AKI: Eli açık,cömert,zengin gönüllü AKIM: 1-Yönelim,yükseliş 2- Akmaktan, akıcı,yayılıcı AKIN: 1-Saldırı,hücum 2-Kazak ve Kırgızlarda, ozan ve müzisyenlere verilen ad AKINAY: birl. Akın/Ay Türkistan’da hanım ozanlara verilen ad AKINCI: 1- Akın eden,saldıran 2- Osmanlılar dönemindeki, öncü birliklere ve bu birliklere dahil olan kişilere verilen unvan AKIŞ: 1-Yükseliş 2-Akmaktan akış 3-Servet,hazine AKKARA: birl. Ak/Kara mec.Zıtların bütünlüğü AKMAN: birl. 1-Temiz,iffetli 2-Apak,bembeyaz AKOBA: birl. Ak/Oba mec.soylu AKSAK: 1-Aksayan,seken 2-Yükselen,çıkan AKSOY: birl. Ak/Soy mec.Soylu AKŞAMAN: birl. Ak/Şaman Şamanist gelenekte,iyi ruhlarla ilgilenen ve ilişkiye giren kam AKŞİT: Yürekli,gözükara AKTAN: birl. Ak/Tan seher vakti,şafak AKUZ: birl. Ak/Uz (Uzman,usta) AKÜN: birl. Ak/Ün mec.Temiz,şöhretli AKYOL: birl. Ak/Yol mec.Dürüst,namuslu AKYÖN: birl. Ak/Yön mec.Dürüst,namuslu AKYÜZ: birl. Ak/yüz mec.Dürüst AL: 1-Bayrak kumaşı 2-Kızarmış,kızarık 3-El,kolun bilekten aşağı kısmı 4- Ala,alaca 5-Almaktan al ALA: Karışık renkli,benekli ALABAN (Alban)Timsah ALACA: Karışık renkli ALAÇUK: Kulübe,baraka,Altay Türklerinde,oda,(Çadırın iç bölmesi) ALAGAN: (Algan)Fatih ALAGAŞ: Ender rastlanan,nadir ALAGÜN: birl. Ala/Gün Gün ortası ALAK: Yok edici,öldürücü,alıcı,avlayıcı ALAN: 1-Işık,nur 2-Orman içindeki açık ve düzlük bölge 3- algan ALANÇA: Bahçelerdeki ağaç aralarında bulunan çimenlik bölge ALANGUVA: birl. Ala/Geyik Cengiz Kaan’ın onuncu göbekten büyük anası 2- Ergenekon destanında adı geçen Uldız Han’ın kızı 3-Türk mitolojisinde yer alan ünlü kadın ki, efsaneye göre, bir nevi Türklerin ’’Meryem Ana” sı gibidir. ALAR: Yalancı karanlık(Gündüz vaktinde) ALAS (Alaz) Şamanist gelenekte “Ateş Tanrısı’’ ALASAYVAN: Şafak vakti,Güneşin doğuşu ALASI: Erek,amaç,sahip olunması istenen nesne ALATAŞ: birl. Ala/Taş Köz,ateş parçası ALAYUNT: birl. Ala/Yunt Altay Türklerinde “kısrak” anlamında kullanılmaktadır. ALBA: Yükümlülük,hizmet yükümlülüğü ALBAGA: Hasılat,savaş yada av ganimeti ALBAN: Haraç,ganimet ALBATU: Bürokrat, hizmetle yükümlü kişi ALBENİ: Çekim,cazibe,sempati ALCU (Alçu)Alıcı,avcı ALÇİÇEK: birl. Al/Çiçek (Gül’ün Türkçe karşılığı) ALÇİN: Kızıl renkli bir çalı kuşu ALÇU (Alcu)1-Algan,Fatih,2-Alcı,Avcı ALDI: 1-Öncü,öndeki,selef 2-Algan,Fatih ALDUR: Ok atışı,oklayış ALEV (Yalav…Yal kökünden)Ateşten çıkan ışık ALGAN: Fatih,Fetheden ALGAZIN: Yabani vahşi hayvan ALGI: 1-Fetih,Almaktan… alım 2- Fehim,algılama ALGIN: 1- Serap 2-Yüksek yer 3- Bitiricilik,bitiriş ALGIŞ (Alkış): Dua,yakarış,niyaz ALGU: 1-Tüm,hepsi 2-Toplum,topluluk 3-Silah 4-Alıcı,avcı ALGUR: Sakin,kendi halinde,kendinden emin ALGÜN: birl. Al/Gün”…Kazak ve Kırgızlarda,doğum sırasında yaşanan dikkat çekici,unutulmaz günleri mecz eder. ALICI: Alcu,Avcı ALIK: Alıngan,Kırgın ALIM: 1-Çekim,Cazibe 2-Vergi,Haraç ALIMGA: Yazıcı,(Han ve Kaanların buyruk ve fermanlarını yazan görevli kişi) ALIMLI: Çekici,Cazibeli ALINAK: birl. Alın/Ak mec.dürüst,namuslu ALINCAHAN (Alınçak Han) Oğuzname’ye göre,Türk’ün oğullarından ALINÇAK: 1-Çekici,cazip 2- Alıngan,nazik ALINGAN: Alınan,incinen,gücenen ALK: Bitirmek,yok etmek,sona erdirmek,bitiricilik ALKA: 1-Bitirici,yok edici 2-İleri,ilerici ALKABÖLÜK: birl. Alka/Bölük..Vurucu Tim ALKAN: Alkan,Fatih ALKAR: Bitirici,yok edici ALKAŞ: Bitirici,yok edici ALKI: Pervasız,vurdumduymaz ALKIM: 1-Gökkuşağı 2-Gerdan ALKIR: Tamamlayıcı,bitirici ALKIŞ: Algış,dua,övme,yüceltme ALMA: Elma ALMAKAY: Elma yanaklı ALMALUK: 1-Alınması gerekli olan 2-Elma bahçesi ALMAS: Almaz,nazlı ALMILA: Elma ALMIŞ: Algan,Fatih ALP: Bu sözcük birçok erdemi içinde barındırır. Bilgelik, yiğitlik, fedakarlık, kahramanlık, gözükaralık, toplumculuk, vb. ile birlikte tüm bunlar arasındaki uyumu da içerir. ALPAGU: Düşmanına tek başına saldıran kişi ALPAGUT: 1-Alplik gösteren kişi 2-Kurt soyundan 3- Seçkin ve saygın kişi ALPEREN: birl.Alp/Eren (Gazi, Derviş) Toplumun sayıp sevdiği, örnek aldığı savaşçı kişilerin genel adı ALPMAN: Alp gibi Alpçe yaşayan ALTAÇU (Altaç): Aldatıcı taktik sahibi ALTAMIŞ: Aldatıcı,hileci ALTAN: 1-Altın 2-Güneşin doğuş anı,Şafak ALTANURUG: (Altın Uruk) Cengiz Kagan ve oğullarının soyuna verilen unvanlardan ALTAY: 1-Al/Ala/Tay 2-Altın 3-Ormanlarla kaplı yüksek dağ ALTINDAĞ: birl. Altın/Dağ/Altay dağlarının,diğer adı. ALTU (Aldu): 1-İlk,Birinci 2-Algan,Fatih ALTUN: Altın ALTUNSABAK: birl. Altun/Sabak(sopa,değnek) ALUÇ: 1-Alıcı(Alçu) 2-Kayın cinsi bir ağaç ALUNGAN: Alıngan,nazlı ALUNUR: Nazlı ALYU: (Algu) T..Çağatay Han’ın torunu AMAÇ: (Umaç)Gaye, hedef, beklenti AMAN: (YAMAN) Sertlik AMGAK: Emek/Zahmet ANAÇ: 1-Anacık 2-Analık duygusu çok gelişmiş 3-Anaya çeken 4-Doğurgan, üretken ANAGAY: Anaya çekmiş, anaya benzer ANASIOĞLU: birl. Anası(nın)Oğlu (Babası erken ölmüş ve özellikle anası tarafından bin bir güçlüklerle yetiştirilip büyütülmüş, yetim çocuklar için kullanılmış olduğu anlaşılan Türk adlarından) ANAT: 1-Anı,Anılan 2- Yakın,hısım ANAZ: Yeğrek, evla, eftal AND (ANT) 1-Yemin,söz 2- Yakın akraba ANDA: Birlikte ant içmiş(kan kardeşi) (Anda’lık Türklerin en eski geleneklerinden biridir. Andalar birbirlerini kardeşlerinden daha ileride korur, sayar ve kayırmaya çalışırlar.) ANDAÇ: Hatıra, anı olsun diye verilip,alınan hediye ANDARIMAN: Anılara değer veren ve saygı gösteren kişi ANDIR: Anısı ola hatıra ANGAY: Anılarına bağlı olan kişi ANGI: 1-Anı,hatıra,2-Yetki, yeterlilik ANGIM: Mamur, hakim ANGIN: Ünlü, anılan, adı duyulan ANGIŞ: Ünlü, meşhur ANGIT: Yaban ördeği ANIK: 1-Anlayış, yetenek, fehim 2- Hafıza, bellek 3- Hazır, mevcutlu ANLI: 1-Sakin, ağırbaşlı 2- Bellek, hafıza ANIT: Anı olsun diye yapılan yapı ANITGAN: Anıt yapan ANLI: Ünlü, tanınan ANNAK: Yadigar, hatıra ANT: And, Yemin ANTLIĞ: And içmiş, Yeminli ANUÇUR: Övülmüş, övülmeye layık ANUK: Yadigar, hatıra ANUŞ: Anış, anma eylemi, anı APA: Ulu, büyük, saygıyı ve hürmeti hak etmiş kişi (Bazı Türk bölgelerinde “baba” anlamına da kullanılmaktadır. APAĞ: Apak, temiz APAK: Temiz, namuslu,iffetli APATEG: (Apatek)birl. Apa/Tegtek(gibi,benzer) ARA: Orta yer, ortalık, boşluk, orta ARAL: 1-Ada 2- Aralık,orta, ortalık ARAS: 1- At kılı 2- Kalın yün 3- Talih,baht ARASLAN: Arslan (Çuvaşlarca söylenişi) ARAT: Cesaret, yüreklilik ARBIŞ: Büyü,efsun ARBUZ: Büyü, sihir ARCA: 1-Arıca, saf, temiz 2- Çam ağacı, çamdan yapılmış kutu ARDA: 1-Uzun değnek 2- Artçı, halife, ardı sıra giden ARDALI: (Ardalu) Yönetici, amir ARDIÇ: 1- Halife, artçı 2- Bir ağaç türü ARGA: Zeki, akıllı ARGAN : (Arkan) Kement, kement bağı ARGATU: Yaban koyunu ARGIÇ: 1- Kır, mera 2- Gurur ARGIN: 1-Yavaş, sakin 2- Gelecek yıl ARGUN: Pars cinsinden avcı bir hayvan ARGUŞ: (Arkuş)1- Edepli, terbiyeli 2- Haberci, haber veren ARGÜDEN: birl. Ar/Güden, Arlı, edepli ARI: (Arık) 1- Saf, arı, arınmış 2- Irmak, dere ARICA: Soylu, temiz, iyi huylu ARIÇ: Barış, sulh ARIĞ (Arı, Arık) ARIK: 1- Arı, arınmış, temiz 2- Narin, ince yapılı ARIL: Arınmış, temiz, pak ARIN: Saf, arınmış ARINÇ: 1-Barış, kurtuluş 2- Temizlik, saflık, günahsızlık ARINIK: Saf, şeffaf, billur ARINMIŞ: Temiz, gönüllü ARKIN: 1-Argın, yavaş, sakin 2- Halef, ardıç ARKIŞ: 1-Ulak, haberci 2- Kervan, kafile ARKUN: Halef, geriden gelen, takipçi ARKUY: Siper, mevzi ARKUZ: (Arguz) Edepli, iyi huylu ARLAĞ: Arlı, edepli ARLAT: Biricik oğul, anaların en çok üstüne düştükleri oğul ARMAGUN: Armağan, hediye ARMAĞAN (Yarmagun-Yarmagan)- Hediye ARMAN: 1- Onurlu, arlı, edepli 2- Dilek, istek 3- Hayal, fantezi ARPA: 1- Büyü, tılsım, Şamanist gelenekte, Kamların okuduğu dua 2- Tahıl ARPAD (Arpa) ARSİN: (Ersin) Kurtuluş, istiklal ARSALAN: Arslan ARSLAN: Yırtıcı hayvan Mec. Cesaret, atılganlık ve gözü pekliği sembolize eder. ARSLANBALA: birl. Arslan/Bala..Arslan yavrusu ARSLANCIK: Küçük arslan..Arslan yavrusu ARSLANÇA: Arslan gibi, arslan özelliklerine sahip ARSU: birl. Ar/Su mec. Namuslu, dürüst ARSUN: 1- Efendi, ağırbaşlı 2- Rahata ermiş, huzurlu ARTAGAN: Bereket, artuk, fazlalık, bolluk ARTAM (Erdem) ARTIM: Bereket, bolluk ARTUÇ: Mızrak, mızrak ucu ARTUK: Fazlalık, üstünlük, bereket mec. Varlık, zenginlik ARTUKDOĞAN: birl. Artuk/Doğan Kırgızlarda, olağanüstü vasıflara sahip kişilere verilen bir unvan ARTUN: Vakarlı, ölçülü ARTUR: Cazibeli, çekici, işveli, fettan ARTURU: 1- Ekstrem, uç noktalarda 2- Bereket, bolluk ARTUT: Armağan, hediye ARVIŞ: Sihir, büyü, tılsım ARZIK: Fanatik, bağnaz, sofu ASAN: 1- Sağlıklı, zinde 2- Asma eyleminde olan ASENA: Efsanevi dişi kurtun adı. Yakın, Yakınlık duyulan ASIGLI: Faydalı,Gerekli ASIĞ (Ası,Asık) 1- Fayda, Çıkar 2-Kar,temettü ASPAR (Asbar) Faydalı, işe yarayan ASRAK: Himaye, Koruma AŞAN: Aşmak’dan …mec. Azimli, engel tanımaz AŞIT: 1- Aşılacak, aşılması gerekli olan 2- İşitmekten…İşit, kulak ver AŞKAR: 1- Savaş atı 2- Kuyruk ve yelesi kara, vücudu kula renginde olan at AŞKIN: 1- Aşmış, üstün, faik,akranlarından ileride olan 2- Melodi,nağme AŞUK: 1-Aşık,aşmış, geçmiş 2- Tolga AŞULA: Yılmaz irade sahibi AŞUR: Aşırmaktan… mec. Yılmaz, gayretli ATA: 1- Ulu, saygıdeğer kişi 2- Baba, dede, ced 3- Adın ve soyun bağlı olduğu kök ATABAY: birl. Ata/Bay lala, beybaba. Han, Kağan ve padişah çocuklarını eğitip yetiştiren kişilere verilen bir unvan ATAÇ: 1- Atasına bağlı, Atasının yolunda 2- Atadan intikal eden 3- Büyüklük gösteren çocuk ATADAN: Miras, manevi miras ATAERİ: birl. Ata/Eri mec.Atalarına ve geçmişine saygılı ATAGÜÇ: birl. Ata/Güç mec. Gücünü atalarından almış ATAĞ: (Atak) 1- Ün, nam, şöhret 2- Atılgan 3- Dağ yolu 4- Çağlayan 5- Bir şahin türü ATAHAN: birl. Ata/Han mec. Devletin ilk kurucu büyüğü, devlete ad veren kişi ATALA: Tanınmış, ünlü ve zengin ATALAN: Ünlü, Meşhur ATALAY: Ad almış, ün almış, meşhur kişi (Atila’nın asıl adının bu ve bundan bozulup çevrilmiş hali olduğunu söyleyen bazı tarihçilerimiz de var.) ATALIK: Miras ATALMIŞ: Ünlü, meşhur ATAMAN: Ulu, Saygıdeğer kişi Bir kısım tarihçilere göre, Osmanlının, kurucusu olan Osman bey’in asıl adı budur. Bir kısmı Atman, bir kısmı Otman der. ATASAGUN: birl. Ata/Sagun Hekimlerin en ulusu başhekim Şamanist gelenekte de aynı ad, en iyi kamlar için kullanılmaktadır. ATAY: 1- Ünlü, tanınmış 2- Akın, hücum ATIGAY: Ünlü, tanınmış ATIĞ: Adı sanı belli, ününü arttırmış kişi ATIL: Ünlü, meşhur ATILGAN: Atak, gözüpek,cesur ATILMIŞ: Atılgan, gözüpek ATIŞ: Ünlü, meşhur ATİLAY: Türk tarihinin en önemli kişilerinden,Batı Hun imparatoru, Bu kişinin adı üzerinde tarihçi ve dilciler pek de anlaşamamışlardır. Benim görüşüm de göç sırasında İtil ırmağı kıyısında doğmuş olmasından dolayı “İtil/Ay”dır. Ancak bununla birlikte bu kişi için bazı adlar söylenmekte (Atila,Atilla,Atılay,Atilay,Atalay,Atlıhan vb.) Anlamlar:1- Atacık,babacık 2- İtil ırmağı kenarında doğduğundan ve Türklerdeki eski bir gelenekten dolayı “İtil” çocuğu anlamında verilen İtilay’ın zamanla Atilay’a dönüşümü 3- Atlı/Ay 4- Atlı/Han 5- Macar dilinde çelik anlamına gelen “Atzel” den ATLIĞ: Ünlü,zengin ATMACA: Yırtıcı bir avcı kuş ATMAN: Ünlü, saygın ATMIŞ: Atma eyleminde bulunmuş (ok,kargı vb.) ATSAK: Ünlü, adı duyulan ATUK: Bolluk, bereket AVAR (Abar) 1- Heybet, büyüklük(Abartı) 2- Dirençlilik, dayanıklılık AVAZ: Nara, yüksek perdeli ses, çığlık AVCI: Av yapan, avlayan AVCIL: Avlayıcı, av işinin uzmanı AVGAN: Avuntu AVINÇ: Avuntu, teselli AVINÇA: Avunç AVINGU: Avunç,teselli AVLAK: Av yeri, av olanı AVKAR: Bozkır bıldırcını AVUNÇ: Teselli, avuntu AVUÇU: Avunç AVUNDUK: Avuntu, teselli AVUTMUŞ: Teselli eden AY: Dünyamızın uydusu olan gezegen. Ancak Türk kültüründe bu ad güzellik, temizlik, ahlaklılık vb. değerleri de içeren birçok öğeyi içinde barındıran bir sembol ve mecaz olarak kullanılmıştır. Çok önceleri erkeklerde kullanılmasına karşın, zamanla kız çocuklarına ad olarak verilmiş, gerek başta, gerekse de son da, birleşik ad olarak değerlendirilmiştir. Bununla birlikte bazen geçmiş örneklerde de görüleceği gibi hem erkeklerde hem de kızlarda kullanılmıştır. Ancak yine de ağırlık kız adlarındadır.Ve kız adlarında önemli bir konumdadır. AYAĞ (Ayak) 1-Uğur, şeref, şan 2- Devinim, hareket (ayaklanma sözü) buradan gelir. AYANA: birl. Ay/Ana Altay Türklerinin eski tanrıçalarından AYAS: Ay ışığı, mehtap, gece aydınlığı Altay, Tuva, Çuvaş Türklerinde Tanrı sıfatı olarak kullanılan bir ad AYATA: birl. Ay/Ata Şamanist gelenekte, göğün altıncı katına bakan Tanrı AYAZ: 1- Ay ışığı 2- saf, berrak hava 3- Kuru soğuk AYBAKIM: birl. Ay/Bakım, bakmaktan, bakış AYBAN: birl. Ay/Ban mec. Debdebe, şaşa AYBANDI: birl. Ay/Bandı (Banmak) AYBAR: 1-Ay gibi parlak 2- Heybet,heybetlilik AYBI: İmdat, medet AYBIN: Onur,şeref AYÇIL: Ay ışığı, ay pırıltısı AYDA: 1- Ay’a eş değer güzellikte 2- Dere kenarlarında yetişen hoş kokulu bir çiçek AYDABOLDI: birl. Ayda/Oldu mec. Ay parçası AYDAN: Ay parçası AYDAR: (Aydar Han) saç perçemi, kakül AYDIN: 1- Aydınlık, ışık yoğunluğu 2- Açık, aşikar 3- Entelektüel , münevver AYGAN: İçten, samimi, yaren AYGAY: Nara, bağırtı AYGIN: Sınırsız, uçsuz, geniş AYGIR: Erkek at AYGIRAG : 1-Dağ keçisi 2- Bir geyik türü AYGUÇI: Yönetici, devlet görevlisi, danışman, yarıcı AYIM: Çekicilik, sempati AYIMÇA: Ay parçası AYINTAP: Mehtap, ay ışığı AYIR: Değişik, farklı, başka, fark AYIRBAŞ: birl. Ayır/Baş..Değişim, mübadele AYIRT: Fark, farklılık, ayırım AYITGU: Temyiz AYISIG: birl. Ay/Isıg..Ay ısısı, sıcaklığı AYIT: Söylemek, anlatmak AYITMIŞ: Söyleyen, bildiren, uyaran AYKAÇ: Konuşkan, Konuşmacı, Hatip AYKIN: Geniş, ferah, aydınlık AYKOYUN: birl. Ay/Koyun Yakut destanlarında adı geçen, eski dönem güç tanrısı AYLA: 1-Ayın çevresindeki ışık halesi 2- Devir, dönüşüm AYLU (Aylı): Aydan AYMA: Duyarsız, başıboş vurdum duymaz AYMAN: Aya eş değerde AYMAZ: Vurdumduymaz, başına buyruk AYRAL: Kuraldışı, istisna AYRI: Başka, değişik, farklı AYRIÇ: Bölüşüm, taksimat AYRIKÇA (Ayıkşa): Derviş, mecnun AYRUK: 1- Farklı, değişik 2- Varlıklı, zengin AYSELİG (Aysiliğ) birl. Ay/Silig, dürüst, namuslu AYTAK: Konuşmacı, hatip AYTAR: Haberci, muhbir AYTEK: Konuşmacı, hatip AYTIN: Aydın, aydınlık AYTIŞ: Nutuk, anlatım, hitabet AYTIŞAN: Hatip, konuşmacı AYTUK: Hatip, konuşmacı AYUK: Söz söylenebilen ve sözün değer gördüğü yer AYUR: Konu, bahis, bahse konu olan AYÜN: birl. Ay/Ün Karahanlılar ve Uygurlar döneminde, han ve kağanların analarına verilen bir unvan AYZIT: Şamanist gelenekte “ Ay Tanrıçası” AZBOY: Heyecan AZGIN: Zapt edilmesi zor, sınırı aşmış, tahrik olmuş AZLAĞ. Nadir, az rastlanır. AZRAK: Nadir, az rastlanır. AZUK: (Azuka, Azık): Geçimlik, yiyecek.