GSM / Dual Band / Tri Band / Quad Band / Roaming hakkında bilinmesi gerekenler

2004 yılı itibariyle bir buçuk milyarı aşan abone sayısı ve dünya üzerinde %72'lik kullanım payı ile GSM, insanların birbirlerine ulaşabilmek için tercih ettikleri en büyük cep telefonu erişim ağı. Türkiye dahil Avrupa kıtasının her noktasında, Amerika'da, Afrika'da, Çin'de ve dünyanın bir çok yerinde ülke genelinde olmasa da büyük şehirlerinde GSM ağını destekleyen telefonunuzla görüşmelerinizi yapabilirsiniz. (Toplam 205 ülke) (GSM ile ilgili, ayrıntılı istatistikler ve dünya haritası için tıklayınız, Cep telefonu şebekeleriyle ilgili bilgiler için Tıklayınız)

GSM her ne kadar bilgi taşıma mantığı ile bir standart ve kalıp içerisinde operatorler tarafından kullanılsada ülkeden ülkeye ya da aynı ülke içerisinde operatorden operatore farklı bant aralıklarında servis verilmekte. Bu bant aralıkları GSM400, GSM850, GSM900, GSM1800, GSM1900 şeklinde belli standartlara oturturmuş ve kullanılmaktalar. Bu yayın bantlarından en çok GSM850, GSM900, GSM1800 ve GSM1900 kullanılmakta.

Servis şekli her ne kadar aynı olsada cep telefonunun bulunduğu alandaki servis sağlayıcısının yayın yaptığı bant aralığını alabilecek kabiliyette olması gerekmekte. Bu yüzden cep telefonu üreticileri ürün özelliklerinde cihazın desteklediği bant aralıklarını yazarlar. Günümüzde artık yeni üretilen cep telefonları en az çift band destekli (dual band) olmaktalar.

GSM, servis sağlayıcı ve bu servis sağlayıcının sahip olduğu baz istasyonları ile çevrelediği alanla sınırlı olduğu için, eğer bulunduğunuz ülke dışında cep telefonunuzu kullanmak isterseniz bir başka servis sağlayıcının baz istasyonlarından ve GSM ağından yararlanmanız gerekecektir. Çünkü ülkenizdeki GSM servis sağlayıcısı yurtdışında kendisine ait baz istasyonları kurmak gibi bir seçeneğe sahip değildir ve ülke dışında servis veremez.

Kullanıcıları, her gittikleri ülkede farklı bir servis sağlayıcı ile sözleşme imzalamak ve simkart değiştirme derdinden kurtarmak için, servis sağlayıcılar diğer ülkelerdeki servis sağlayıcılarla "Roaming" adı verilen antlaşmalar yapmaktalar. Roaming sayesinde cep telefonu kullanıcısı, bir başka ülkedeyken de simkart değişikliği yapmadan veya bir sözleşme imzalamadan bulunduğu bölgede servis vermekte olan firmanın, GSM ağından yararlanarak görüşmelerini yapabilmekte. Tabi roaming den gittiğiniz yerde yararlanabilmeniz için sahip olduğunuz simkart'ın servis sağlayıcısının o ülkedeki GSM ağı sunan diğer servis sağlayıcılarla antlaşamalar yapması gerekmektedir. (Ülkemizde GSM hizmeti sunan servis sağlayıcıların roaming antlaşmalarının bulunduğu diğer servis sağlayıcılar ve ülkeler için isimlerine tıklayınız Avea / Telsim / Turkcell)

Fakat bu uluslar arası dolaşım hakkından olabilecek en iyi şekilde yararlanabilmek için kullanıcının sahip olduğu telefonun sıklıkla kullanılmakta olan GSM yayın standartlarını desteklemesi gerekmekte. Bir örnek verecek olursak dual band destekli cep telefonunuz GSM900 ve GSM1800 ağlarında çalışabiliyor olsun. Arjantin ya da Kanada gibi GSM1900 bandında yayın yapılan bir ülkede, servis sağlayıcınız bu ülkedeki servis sağlayıcılarla roaming antlaşması yapmış olsa dahi sahip olduğu cep telefonu yüzünden görüşme yapamayacaksınız. En iyi ihtimalle GSM 1900 bandında yayın yapan bir telefon alacak ve burada kaldığınız süre boyunca bu telefonu kullanacaksınız fakat bu ek masraf ve daha sonra işinize yaramayacak bir telefon demek.

Günümüzde telefon üreticileri kullanıcıların bu tip sorunlarla karşılaşmamaları için GSM850, GSM900, GSM1800 ve GSM1900 bandlarının hepsini birden destekleyen Quad Band telefonlar üretmekteler. Quad Band cep telefonları üreticilerin "Business" katagorisinde saydıkları ve yurtdışına oldukça fazla seyahat eden iş adamları ve benzer kişiler için düşünülmüş modeller oluyorlar. Özellikle Motorola, 2004 yılından bu yana her yeni modelinde Quad band özelliğini desteklemekte. Diğer firmalarda en azından tri band telefonlarla telefonun kullanılabileceği alanı genişletmekteler. Cep telefonu pazarında lider olan Nokia'da genel olarak Tri band modeller üretmekte.

Tri Band telefonların Amerika ve Avrupa olmak üzere iki (2) farklı versiyonu bulunmakta. Amerikan versiyonlarında GSM800/850, GSM1800 ve GSM1900 bandları desteklenirken, Avrupa versiyonunda GSM900, GSM1800 ve GSM1900 bandları desteklenmekte. Bu versiyonlarda kolayca görebileceğiniz gibi Amerika versiyonunda Avrupa versiyonundakinin aksine GSM900 bandı yerine GSM800/850 bandı kullanılmakta. GSM800/850 bandı Amerika'da bazı bölgelerde kullanılmakta olduğundan Tri Bandlarda GSM900'ün yerine bu seçenek eklenmiş.

Peki uluslar arası dolaşım esnasında kullanıcılar nasıl ücretlendiriliyorlar? Her firmanın kendine ait düzenlemeleri olsada genel olarak ücretlendirme şeklini örneklerle açıklayalım;

1. Durum : Mesela Türkiye'den yurtdışında bulunan arkadaşınızın cep telegonunu aradınız. Bu durumda siz arkadaşınız nerede olduğunu tam bilmediğiniz için sadece Yurtiçi görüşme üzreti ödersiniz. Fakat aradığınız kişi uluslar arası görüşme ücreti öder. Bu durumda hem aranan hem de arayan ücretlendirilmektedir.

2. Durum : GSM telefonunuzdan yurtdışında bulunduğunuz ülkedeki ya da Türkiye içerisindeki birini sabit telefondan aradınız. Bu durumda o anda bulunduğunuz şebekedeki tarife üzerinden ücretlendirilirsiniz fakat aradığınız kişi herhangi bir ücret ödemez.

3. Durum : Siz yurtdışındayken herhangi bir yerden aranırsanız uluslararası görüşme yapıyormuşsunuz gibi ücretlendirilirsiniz. Roaming'de başka bir firmanın şebekesinden yararlandığınız için aranan siz olsanız dahi belli bir ücret ödemek durumundasınız.

• Phonescoop.com
• Gsmworld.com
• Coveragemaps.com